1, 2. (a) Hin-o an siyahan nga ginlarang han Dios, ngan paonan-o hiya gin-gamit ni Jehova? (b) Ano an nagpapakita nga organisado an mga anghel?

HI Jehova, an Maglalarang han uniberso, nagbubuhat han ngatanan nga butang ha organisado nga paagi. An iya siyahan nga ginlarang amo an iya bugtong nga Anak nga gintatawag nga “an Pulong” tungod kay hiya an nangunguna nga tagapagyakan han Dios. An Pulong nag-aalagad kan Jehova ha sulod hin minilyon na ka tuig, kay an Biblia nasiring: “Ha tinikangan, antes ginhimo an ngatanan, an Pulong kaupod han Dios.” Nasiring liwat ito: “An ngatanan nga butang ginhimo pinaagi ha iya [an Pulong], ngan waray bisan usa nga butang nga ginhimo nga diri pinaagi ha iya.” Sobra 2,000 ka tuig na an naglabay, ginsugo han Dios an Pulong nganhi ha tuna, diin matinumanon nga ginbuhat niya an kaburut-on han iya Amay sugad nga an perpekto nga tawo nga hi Jesu-Kristo.—Juan 1:1-3, 14.

² Antes kumanhi ha tuna an Anak han Dios, nag-alagad hiya nga maunungon sugad nga Iya “labaw nga magburuhat.” (Prob. 8:30) Pinaagi ha iya, ginlarang ni Jehova an minilyon nga anghel ha langit. (Col. 1:16) May kalabotan hito nga mga anghel, an Biblia nasiring: “Yinukot ka mga yukot nag-alagad [kan Jehova], ngan napulo ka yukot ka napulo ka yukot nagtindog ha iya atubangan.” (Dan. 7:10) Iton minilyon nga anghel gin-unabi sugad nga organisado nga “kasundalohan” ni Jehova.—Sal. 103:21.

3. Mationan-o kadamu an mga bitoon ngan planeta, ngan paonan-o ito gin-oorganisar?

 ³ Kumusta naman an mahitungod ha paglarang han uniberso, sugad han diri maihap nga mga bitoon ngan planeta? May kalabotan ha mga bitoon, an dyaryo nga Chronicle ha Houston, Texas, nagsiring mahitungod han bag-o la nga pag-aram nga may-ada “300 ka sextillion [nga bitoon], o tulo ka beses nga mas damu kay han karkulasyon hadto han mga syentista.” Ito nagdugang: “Nagpapasabot ito nga an numero nga 3 ginsusundan hin 23 nga zero. O tulo ka trilyon nga ginmultiplikar hin 100 ka bilyon.” An mga bitoon gin-oorganisar ha mga galaksi, nga an kada tagsa ginkukompwesto hin binilyon o trinilyon pa ngani nga bitoon, ngan hin damu nga planeta. An kadam-an nga galaksi gin-oorganisar ha gudti nga mga grupo nga gintatawag nga cluster ngan ito nga mga grupo gin-oorganisar liwat ha mas dagku nga grupo nga gintatawag nga supercluster.

4. Kay ano nga makatadunganon nga tumoo nga gin-oorganisar han Dios an iya mga surugoon ha tuna?

⁴ Pariho han matadong nga mga anghel ha langit, maopay liwat hinduro an pagkaorganisar han uniberso. (Isa. 40:26) Salit makatadunganon nga tumoo nga gin-oorganisar ni Jehova an iya mga surugoon ha tuna. Karuyag niya nga matipigan nira an kahapsay, ngan ginkikinahanglan gud ito tungod kay damu hinduro an ira importante nga buruhaton. Damu nga ehemplo han magtinumanon nga magsiringba ni Jehova ha naglabay ngan ha moderno nga panahon nga nagpapamatuod gud nga kaupod nira hiya ngan ‘Dios hiya diri han kasamokan, kondi han kamurayawan.’—Basaha an 1 Corinto 14:33, 40.

5. Paonan-o naulang an katuyoan ni Jehova nga mapuno an tuna hin mga tawo ha organisado nga paagi?

⁵ Han ginlarang ni Jehova an siyahan nga mga tawo, nagsiring hiya ha ira: “Magmabungahon kamo ngan magdamu ngan pun-on niyo an tuna, ngan pagtag-iyaha niyo ito: ngan paghadian niyo an kaisdaan han dagat, ngan an katamsihan ha mga langit, ngan an ngatanan nga mga mananap nga nabantad ha bawbaw han tuna.” (Gen. 1:28) Katuyoan ni Jehova nga magdamu an tawo ha organisado nga paagi ngan pun-on an tuna ngan magin Paraiso an bug-os nga kalibotan. Kondi temporaryo nga naulang ito han nagtalapas hira Adan ngan Eva. (Gen. 3:1-6) Paglabay han panahon, “hi Jehova kinita nga an karaotan han tawo daku ha tuna, ngan an ngatanan nga panhunahuna han pamurubuot han iya kasingkasing amo gud la maraot ha kadayonan.” Sugad nga resulta, “an tuna nagmalaw-ay ha atubangan han Dios, ngan an tuna napuno hin panraugdaog.” Salit nagpahinabo an Dios hin baha ha bug-os nga kalibotan basi bungkagon an mga diri diosnon.—Gen. 6:5, 11-13, 17.

6, 7. (a) Kay ano nga hi Noe nakaagi hin grasya ha mga mata ni Jehova? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.) (b) Ano an nahitabo ha diri-matinoohon nga mga tawo ha panahon ni Noe?

⁶ Kondi “hi Noe nakaagi hin grasya ha mga mata ni Jehova” tungod kay ‘matadong hiya nga tawo’ nga “putli ha iya katulinan.” Tungod kay hi ‘Noe naglakat upod han Dios,’ ginsugo hiya ni Jehova nga maghimo hin daku nga arka. (Gen. 6:8, 9, 14-16) An disenyo hito angayan basi matalwas an mga tawo ngan hayop. Matinumanon nga ‘ginbuhat ni Noe an ngatanan nga kan Jehova iginsugo ha iya,’ ngan ha bulig han iya pamilya, natapos niya an paghimo han arka ha organisado nga paagi. Han nakasulod na ha arka an mga hayop, “ginsadhan” ni Jehova an purtahan hito.—Gen. 7:5, 16.

⁷ Han inabot an Baha han 2370 B.C.E., “ginwara [ni Jehova] an tagsa ka buhi nga nakada ha bawbaw han tuna,” pero Iya gintalwas an matinumanon nga hi Noe ngan an iya pamilya ha sulod han arka. (Gen. 7:23) An ngatanan nga tawo yana nagtikang ha tulin ni Noe, ha iya mga anak, ngan ha ira mga asawa. Kondi namatay an ngatanan nga diri-matinoohon nga tawo nga nakadto ha gawas han arka kay waray hira mamati kan Noe nga “parasangyaw han katadongan.”—2 Ped. 2:5.

8. Ano an pamatuod nga organisado an mga Israelita han ginsugo hira han Dios nga sumulod ha Tuna nga Iginsaad?

 ⁸ Sobra walo ka siglo katapos han Baha, gin-organisar han Dios an mga Israelita sugad nga usa nga nasud. Kaupod hito an pag-organisar ha ngatanan nga bahin han ira kinabuhi, labi na ha ira pagsingba. Pananglitan, labot la han damu nga saserdote ngan Lebihanon ha Israel, may-ada liwat “mga babaye nga nag-aalagad ha ganghaan han tabernakulo han katiringban.” (Eks. 38:8) Kondi han ginsugo ni Jehova an mga Israelita nga sumulod ha Kanaan, ito nga katulinan waray magin matinumanon, salit nagsiring hiya ha ira: “Diri kamo makakasulod hadto nga tuna nga tungod hito nanumpa ako nga hihimoon ko nga makaukoy kamo didto, gawas kan Kaleb, an anak nga lalaki ni Jepone, ngan kan Josue an anak nga lalaki ni Nun” tungod kay nagdara hira hin maopay nga sumat katapos han ira pag-espiya ha Tuna nga Iginsaad. (Num. 14:30, 37, 38) Ha urhi, uyon ha giya han Dios, ginpili ni Moises hi Josue nga sumaliwan ha iya basi manguna ha mga Israelita. (Num. 27:18-23) Antes pangunahan ni Josue an mga Israelita ngadto ha Kanaan, ginsidngan hiya ni Jehova: “Magpakabaskog ka ngan magmadasigon: ayaw patarhog ngan ayaw man liwat kahulop: kay hi Jehova nga imo Dios maupod ha imo bisan ngain ka kadto.”—Jos. 1:9.

9. Paonan-o gintagad ni Rahab hi Jehova ngan an Iya katawohan?

⁹ Kaupod gud ni Josue hi Jehova nga Dios diin man hiya kumadto. Pananglitan, tagda an nahitabo han nagkampo an mga Israelita hirani han syudad han Jeriko ha Kanaan. Han 1473 B.C.E., nagsugo hi Josue hin duha nga lalaki basi mag-espiya ha Jeriko, ngan didto ira nakilala an puta nga hi Rahab. Igintago hira ni Rahab ha atop han iya balay basi diri hira madakop han mga tawohan han hadi han Jeriko. Ginsidngan ni Rahab an mga espiya: “Ako nahibaro nga an tuna ihinatag ha iyo ni Jehova . . . Kay nakabati kami kon inonan-o ni Jehova an pagpamara ha iyo atubangan han Dagat nga Pula . . . ngan kon ano an iyo binuhat ha duha nga hadi nga Amoreohanon.” Hiya nagdugang: “Hi Jehova nga iyo Dios, hiya an Dios ha kahitas-an han langit, ngan ha ilarom han tuna.” (Jos. 2:9-11) Tungod kay ginsuportaran ni  Rahab an organisasyon ni Jehova hito nga panahon, ginsiguro han Dios nga matalwas hiya upod han iya pamilya han ginsakop han mga Israelita an Jeriko. (Jos. 6:25) Hi Rahab nagpakita hin pagtoo, kahadlok kan Jehova, ngan pagtahod ha Iya katawohan.

10. Ano an ginsiring ni Jesus ha Judio nga relihiyoso nga mga lider, ngan kay ano nga ginsiring niya ito?

¹⁰ Ha pagpanguna ni Josue, usa-usa nga ginpirde han mga Israelita an mga syudad ngan ginsakop an tuna han Kanaan. Kondi ano an nahitabo ha urhi? Paglabay hin mga siglo, pauroutro nga gintalapas han mga Israelita an mga balaud han Dios. Han ginsugo ni Jehova an iya Anak nganhi ha tuna, duro na gud an pagkadiri-masinugtanon han mga Israelita ha Dios ngan ha iya mga propeta salit gintawag ni Jesus an Jerusalem nga “an parapamatay han mga propeta.” (Basaha an Mateo 23:37, 38.) Iginsalikway han Dios an Judio nga relihiyoso nga mga lider tungod han ira pagin diri matinumanon ha iya. Salit ginsidngan hira ni Jesus: “Kukuhaon han Dios an iya Ginhadian tikang ha iyo ngan ihahatag ha usa nga nasud nga nagbubuhat han iya kaburut-on.”—Mat. 21:43.

11, 12. (a) Ano an nagpapamatuod nga ha siyahan nga siglo diri na an nasud han Israel an inuuyonan han Dios lugod an bag-o nga organisasyon? (b) Hin-o an nagkukompwesto han bag-o nga organisasyon nga inuuyonan han Dios?

¹¹ Han siyahan nga siglo C.E., iginsalikway ni Jehova an diri matinumanon nga nasud han Israel. Kondi diri ito nangangahulogan nga waray na hiya organisasyon han maunungon nga mga surugoon dinhi ha tuna. May-ada hi Jehova gin-uyonan nga bag-o nga organisasyon nga nasunod kan Jesu-Kristo ngan ha iya mga katutdoan. Nagtikang ito han Pentekostes 33 C.E. Hito nga panahon, mga 120 nga disipulo ni Jesus an nagkatirok ha usa nga lugar ha Jerusalem han “tigda la nga may hinbatian nga aringasa tikang ha langit nga pariho hin haganas han makusog nga hangin, ngan nag-aringasa ha bug-os nga balay.” Katapos “nakakita hira hin mga dila nga sugad hin kalayo, ngan nagburublag ito ngan hinugdon ha ulo han tagsa ha ira, ngan hira ngatanan napuno han baraan nga espiritu ngan nakayakan hin iba-iba nga linggwahe, sumala ha pinulongan nga iginhatag ha ira han espiritu.” (Buh. 2:1-4) Inin urusahon nga panhitabo nagpamatuod gud nga ginsusuportaran ni Jehova inin bag-o nga organisasyon nga ginkukompwesto han mga disipulo ni Kristo.

¹² Hito mismo nga adlaw, “mga 3,000 nga kalag an nahidugang” sugad nga mga disipulo ni Jesus. Ngan “padayon nga igindudugang ha ira ni Jehova an mga tawo nga iya gintatalwas.” (Buh. 2:41, 47) Nagin malampuson gud an buruhaton hadton siyahan-siglo nga mga magwarali tungod kay “an pulong han Dios padayon nga nag-uswag, ngan padayon nga nagdamu gud an mga disipulo ha Jerusalem.” Bisan an ‘damu nga saserdote nagin tumuroo.’ (Buh. 6:7) Salit damu nga sinsero nga tawo an kinarawat han kamatuoran nga iginpasamwak han mga membro hinin bag-o nga organisasyon. Ha urhi, iginpakita ni Jehova nga ginsusuportaran gud niya ito nga organisasyon han gintirok niya an “mga tawo han mga nasud” ngada ha Kristiano nga kongregasyon.—Basaha an Buhat 10:44, 45.

13. Ano an buruhaton han bag-o nga organisasyon han Dios?

¹³ Matin-aw kon ano nga buruhaton an iginhatag han Dios ha mga sumurunod ni Kristo. Hi Jesus mismo nagpakita ha ira hin susbaranan. Katapos gud la niya mabawtismohan, nagtikang hiya magsangyaw mahitungod han “Ginhadian han langit.” (Mat 4:17) Gintutdoan niya an iya mga disipulo nga buhaton an pariho. Hiya nagsiring ha ira: “Magigin mga saksi ko kamo ha Jerusalem, ha bug-os nga Judea ngan Samaria, ngan tubtob ha pinakahirayo nga lugar ha tuna.” (Buh. 1:8) Sigurado nga nasabtan han mga sumurunod ni Kristo hadto kon ano an kinahanglan nira buhaton. Pananglitan, ha Antiokia ha Pisidia, maisugon nga ginsidngan nira Pablo ngan Bernabe  an mga Judio nga nakontra ha ira: “Ha iyo siyahan iginpahayag an mensahe han Dios. Pero tungod kay iginsasalikway niyo ito ngan diri niyo gintatagad an iyo kalugaringon sugad nga takos han kinabuhi nga waray kataposan, makadto kami ha iba nga mga nasud. Kay ginsugo kami ni Jehova nga nasiring, ‘Ginpili ko ikaw sugad nga kalamrag han mga nasud, basi ipahayag mo an paagi han katalwasan tubtob ha sidsid han tuna.’” (Buh. 13:14, 45-47) Tikang ha siyahan nga siglo, iginpapasamwak na han tunan-on nga bahin han organisasyon han Dios an iya tagana para ha katalwasan.

14. Ano an nahitabo ha Jerusalem han siyahan nga siglo, kondi hin-o an natalwas?

¹⁴ An kadam-an nga Judio waray kumarawat han maopay nga sumat, ngan waray hira mamati han ginsiring ni Jesus mahitungod han karaotan nga mahihitabo ha Jerusalem. Iya ginpahamangnoan an iya mga disipulo: “Kon makita niyo nga an Jerusalem ginpapalibotan han nagkakampo nga kasundalohan, tigamni nga hirani na an kabungkagan hito. An mga aadto ha Judea sadang pumalagiw ngadto ha kabukiran, ngan an aadto ha sulod han Jerusalem sadang gumawas, ngan an aadto ha kaumhan diri sumulod ngadto.” (Luc. 21:20, 21) Nahitabo an igintagna ni Jesus. Tungod han pagrebelde han mga Judio, ginpalibotan an Jerusalem han Romano nga kasundalohan ha pagpanguna ni Cestius Gallus hadton 66 C.E. Kondi tigda nga umatras ito, salit an mga sumurunod ni Jesus nagkaada higayon nga bumaya ha Jerusalem ngan ha Judea. Sumala ha historyador nga hi Eusebius, damu an tumabok ha Salog Jordan ngan kumadto ha Pella ha Perea. Han 70 C.E., bumalik an Romano nga kasundalohan ha pagpanguna ni Heneral Tito ngan ginbungkag an Jerusalem. Kondi natalwas an matinumanon nga mga Kristiano tungod kay namati hira ha pahamangno ni Jesus.

15. Nagdamu an mga Kristiano bisan pa han ano nga mga kahimtang?

¹⁵ Bisan pa han mga problema, pagkontra, ngan iba pa nga pagsari han pagtoo nga naeksperyensyahan han mga sumurunod ni Kristo, padayon nga nagdamu an Kristiano ha siyahan nga siglo. (Buh. 11:19-21; 19:1, 19, 20) Nahitabo ito tungod kay an Kristiano nga kongregasyon gin-uyonan han Dios.—Prob. 10:22.

16. Basi magpabilin nga marig-on ha espirituwal, ano an kinahanglan buhaton han tagsa nga Kristiano?

¹⁶ Basi magpabilin nga marig-on ha espirituwal, an tagsa nga Kristiano kinahanglan gud mangalimbasog. Importante an maduruto nga pag-aram ha Kasuratan, regular nga pagtambong ha mga katirok, ngan madasigon nga pakigbahin ha pagsangyaw han Ginhadian. Ini nga mga buruhaton nakabulig basi magin mahimsog ha espirituwal ngan magkaurosa an katawohan ni Jehova hadto, ngan nakakabulig liwat ito yana. Adton nakig-upod ha organisado nga mga kongregasyon ha siyahan nga siglo nagpahimulos gud han mga pangalimbasog ngan bulig han mga tigurang ngan ministeryal nga surugoon. (Fil. 1:1; 1 Ped. 5:1-4) Ngan sigurado nga nalilipay gud hira kon ginbibisita hira han nagbibiyahe nga mga paramangno pariho kan Pablo! (Buh. 15:36, 40, 41) Makatirigamnan an pagkapariho han aton pagsingba yana ngan han mga Kristiano ha siyahan nga siglo. Mapasalamaton gud kita nga gin-organisar ni Jehova an iya mga surugoon hadto sugad man yana! *

17. Ano an hihisgotan ha masunod nga artikulo?

¹⁷ Samtang nagtitikahirani an kabungkagan han kalibotan ni Satanas hinin kataposan nga mga adlaw, an tunan-on nga bahin han organisasyon ni Jehova ha bug-os nga uniberso padayon ngan madagmit gud nga nag-uuswag. Nadungan ka ba hito? Nag-uuswag ka ba ha espirituwal? Hihisgotan han masunod nga artikulo kon paonan-o mo ito mahihimo.