MVU wa 1923. Eseka diayikilwanga vo Conservatório Dramático e Musical de São Paulo diazala yo wantu. Nga olenda wá e nding’a mpangi George Young? Elongi diandi mu sekolwa dina muna Kimputu. Wantu 585 belandanga elongi diadi ye sungididi kiawonso. E sono ya Nkand’a Nzambi muna Kimputu mu songwa ina kuna babu kiampwena (tela). Kuna mfoko, e finkanda, Milhões Que Agora Vivem Jamais Morrerão! mu kaywa fina muna Kimputu ye muna Kingelezo, Alemão ye Italiano. O wantu batomene yangalela elongi diadi. E nsangu zimwangane. Vioka lumbu yole, eseka dizele diaka yo wantu mu wá longi diankaka. Adieyi diaziula e nzila?

Muna mvu wa 1867, Sarah Bellona Ferguson kumosi y’esi nzo andi bayaluka kuna Estados Unidos yo kwenda zingila kuna Brasil. Muna mvu wa 1899, Sarah wabakula vo wasolola ludi vava katanga nkanda misasilanga Nkand’a Nzambi mina bantwasila kwa mbunzi andi ona watuka kuna Estados Unidos. Wazolanga kikilu tanga ye watambulanga Eyingidilu muna Kingelezo. Wau vo wayangalelanga mana katanganga muna Nkand’a Nzambi, wasonekena mpangi C. T. Russell yo vova dina diambwila disonganga e ziku vo “ka vena fulu kia vala ko kina ka kilendi lwaka nsangu zambote ko.”

Sarah Ferguson wavanganga mawonso kalenda mu samuna ludi kia Nkand’a Nzambi kw’akaka, kansi nkumbu miayingi wakiyuvulanga kana nani olenda kunsadisa y’esi nzo andi kumosi ye wantu ambote bakala kuna Brasil. Muna mvu wa 1912, ampangi kuna Betele ya Brooklyn banzayisa vo vena ye mpangi okwiza kuna São Paulo onata ulolo wa tratado yakala yo ntu a diambu Akweyi bena Amafwa? muna Kimputu. Muna mvu wa 1915, wasivika kikilu vava katanga vo ayingi mun’Alongoki a Nkand’a Nzambi bayindulanga vo ke kolo ko bekwenda kuna zulu. Muna songa e ngindu zandi, wasoneka vo: “Adieyi tuvova mu kuma kia Brasil ye América do Sul? . . Avo tuyindwidi ulolo wa wantu  bena kuna América do Sul, diasazu mu bakula vo “salu kiayingi twakala kiau mu sala.” Kieleka, salu kia nkutika kiayingi kikilu kiakala!

Muna mvu wa 1920, matoko nana ma esi Brasil bakala vo ansau, bayendanga muna tukutakanu kuna Nova York ekolo kiavangululwanga e nzaz’au ya vita. Vava bavutuka kuna Rio de Janeiro, basamuna kw’akaka mana balongoka muna Nkand’a Nzambi. Ke vavioka kolo ko, muna ngonde a Malusu ya mvu wa 1923, mpangi George Young ona wasalanga se nkengi a zunga, wayenda kuna Rio de Janeiro yo wana ko wantu bakala ye luzolo lwa longoka Nkand’a Nzambi. Wavanga e nkubika kimana nkanda miayingi miasekolwa muna Kimputu. Ke kolo ko, mpangi Young wayenda kuna São Paulo, mbanza yazingilanga tezo kia wantu 600.000 muna kolo kiakina. Watanga yo kaya finkanda, Milhões Que Agora Vivem Jamais Morrerão! nze una tuyikidi kuna lubantiku lwa longi diadi. Wavova vo: “Wau vo mono mosi kaka yakala, yasadilanga zulunalu muna bokela wantu.” Wakudikila vo: Mama “i malongi mantete mazayiswa kw’asunzudi a kintwadi kiasunzulanga Alongoki a Nkand’a Nzambi kuna Brasil kiayikilwanga vo I.B.S.A.” *

Eyingidilu dia 15 dia ngonde a Desemba ya mvu wa 1923, diavova mu kuma kia Brasil vo: “Diasivi kikilu mu mona una Mfumu kesambulwilanga e salu kiandi, wau vo e salu kuna Brasil kina kia 1 kia Yuni kiayantika ye ke kwakala ye nkanda ko muna kolo kiakina.” E nsangu zasonga vo malongi kafilanga mpangi Young kuna São Paulo i 2 muna malongi 21 kafila tuka kina kia 1 kia Yuni yakuna 30 kia Setemba, tezo kia 3.600 za wantu bawá mo. Malembe malembe e nsangu za Kintinu zasayana kuna Rio de Janeiro. Ngonde zakete kaka zavioka, tezo kia 7.000 ma nkanda mieto muna Kimputu miakayaneswa. Vana ntandu, Eyingidilu dia Novemba-Desemba dia mvu wa 1923, i diantete diavaikiswa muna Kimputu.

Mpangi George Young wakingula Sarah Ferguson, Eyingidilu diavova vo: “Vava mpangi ankento kavaika vana seka dia nzo andi, kakala y’edi kavova ko. Wasimba mpangi Young muna koko yo toma kuntungununa, i bosi wavova vo: ‘E Nkengi a zunga, wakinu yo moyo?’ ” Ke vavioka kolo ko yandi yo wan’andi akaka bavubwa. Mvu 25 kavingilanga luvubu lwalu! Eyingidilu dia 1 dia Agositu, 1924 diavova vo wantu 50 bavubwa kuna Brasil, ayingi muna yau kuna Rio de Janeiro.

Owau, vioka mvu 90, ke dina diaka mfunu ko mu yuvula vo: “Adieyi tuvova mu kuma kia Brasil ye América do Sul?” Tezo kia 760.000 ma Mbangi za Yave besamunanga e nsangu zambote kuna Brasil. Kuna América do Sul yawonso, e nsangu za Kintinu ziwakananga owau muna nding’a Kimputu, Espanhol ye ndinga zankaka zivovwanga muna nsi zazi. Muna mvu wa 1915, Sarah Ferguson wavova vo: ‘Salu kiayingi twakala kiau mu sala.’—Muna malundilu meto kuna Brasil.