Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

BINTU BYA KALA BYA MU BIBĪKO BYETU

‘Kudi Mingilo Mivule ya Mwangulo ya Kwingila’

‘Kudi Mingilo Mivule ya Mwangulo ya Kwingila’

TUDI mu mwaka wa 1923. Njibo itadilwanga’mo ne kwimbilwa’mo minjiki ya mu São Paulo i miyule bantu bā! Lelo ubwanya kwivwana diwi lubembo dya George Young? Musemwa ne musemwa, mwisambo wandi ushintululwa mu ludimi lwa Kipolotige. Bantu bonso 585 batenwe’ko bateja na katentekeji. Bisonekwa bya mu Bible bipityijibwa ku dikalashi dya televijo mu Kipolotige. Ku mfulo, tubuku katwa twitwa bu Midiyo ne Midiyo ya Bantu Badi’ko Dyalelo Kebakafupo Nansha Dimo! (Falanse) twaabanibwa mu Kipolotige, mu Angele, mu Kialemanye, ne mu Kiitadi. Dishikulu dibapite biyampe! Mwanda wasambakana konsokonso. Mafuku abidi pa kupita’po, ino njibo yāyula bantu mwanda wa kulonda dishikulu dikwabo. Ino le i bika byalengeje kwikale bino binkumenkume?

Mu 1867, Sarah Bellona Ferguson wāviluka na kyandi kisaka ku États-Unis, waenda mu Brezile. Mu 1899, Sarah wāyuka’mba wasokola bubinebine pa kupwa kutanga mabuku amo esambila pa Bible āmuselēle nkasandi mwana-mulume wāile mu Brezile utamba ku États-Unis. Byaadi mutangi wa binebine, walomba banze kumupa Kiteba kya Mulami mu Angele. Pa kusangela musapu wa mu Bible, wālembela Tutu Charles Taze Russell, wamulombola amba, “wemwena bubinebine bulombola’mba kekudipo muntu udi kulampe bininge kwakoma kufikilwa.”

Sarah Ferguson wālonga bukomo bonso mwanda wa kusapwila bakwabo bubinebine bwa mu Bible, ino wadi nyeke wiipangula kyaba ne kyaba i ani ukamukwasha aye ne kisaka kyandi, pamo ne bantu bayampe bonso ba mu Brezile. Mu 1912, Betele ya mu Brooklyn yamulombola’mba muntu umo wadi wa kwiya ku São Paulo na tununu ne tununu twa matrakte anena’mba, Bafwe Badi Kwepi? mu ludimi lwa Kipolotige. Wanene mu mwaka wa 1915 amba, wadi utulumuka pa kuyuka’mba, Befundi bavule ba Bible badi batengele kwenda mūlu ne kwija mpika. Pa kulombola milangwe yandi, wāsoneka amba: “Lelo mu Brezile ne mu Amerika wa Kunshi namo le? . . . Shi utale bukatampe bwa ntanda ya Amerika wa Kunshi, ukapēlelwa kumona mingilo mivule ya mwangulo ya kwingila.” Bine, mingilo mivule ya mwangulo ilomba kwingilwa!

Mu 1920, bankasampe mwanda balaba bene Brezile badi bakatanwa ku kupwila kumokumo kwa pa kipwilo mu New York City, kitatyi kyobadi bateakanya kyombo kyabo kya divita. Pa kujokela ku Rio de Janeiro, basapwila bakwabo nkulupilo yabo mipya ya mu Bible yobefundile. Kitatyi kityetye pa kupita’po, mu Kweji 3, 1923, George Young wadi pèlerin, nansha mutadi wendakana wāfika mu Rio de Janeiro, mwaātene bantu basangela. Wākwata mpangiko ya kwikala na mabuku mavule malamune mu ludimi lwa Kipolotige. Kepejije Tutu Young wāenda ku São Paulo, kibundi kyādi na bantu kintu kya 600000 mu kine kitatyi’kya. Wānena’ko dishikulu ne kwabanya kabuku Midiyo ne Midiyo, mokatelelwe ku ngalwilo kwa kino kishinte. Wanene’mba, “byonadi kasuku, nadi nenwe kwimanina bininge pa kusapula myanda yadi mu julunale.” Ubweja’ko amba, kwadi “musapu mubajinji wa mashikulu a bantu bonso wāletelwe mu dijina dya (I.B.S.A.) mu Brezile.” *

Pa kwisambila pa lapolo ya mu Brezile, Kiteba kya Mulami kya 15 Kweji 12, 1923 kya Angele, kyanene amba: “Shi tumona’mba mwingilo wāshilwile’mo mu 1 Kweji 6 ne amba kekwādipo dibuku nansha dimo mu kine kitatyi’kya, tukamona muswelo wāesele Mfumwetu mwingilo.” Ino lapolo yendelela na kunena’mba, Tutu Young wānene mashikulu a bantu bonso mu São Paulo kushilwila ku mashikulu 2 kutūla ku 21 tamba mu 1 Kweji 6 kutūla ku 30 Kweji 9, kwine kwātenwe bantu 3600. Mu Rio de Janeiro, musapu wa Bulopwe wasambakene bityebitye. Kadi mu myeji’tu mityetye, bāpele bantu mabuku etu 7000 ne kupita mu Kipolotige! Kadi, Kiteba kya Mulami kya mu Kipolotige kyāshilwile na nimelo ya tamba Kweji wa 11 kutūla mu Kweji wa 12, 1923.

George Young wākapempula Sarah Ferguson; kadi Kiteba kya Mulami kyānene amba: “Kaka waile mu pitapita, kadi mu kine kitatyi’kya kadipo uvudile kunena. Pa kukwata Tutu Young ku kuboko, ne kubambila meso mu mpala yandi, wafula ku kumunena amba: ‘Lelo bine wi Pèlerin?’” Aye ne bandi bana bamo badi batengele kubatyijibwa. Na bubine, wadi unenwe kukungila myaka 25 pa kubatyijibwa! Kiteba kya Mulami kya 1 Kweji 8, 1924, kilombola’mba bantu 50 babatyijibwe mu Brezile, bavule mu Rio de Janeiro.

Pano kepadi kintu kya myaka 90, ketukisakilwapo kwipangula amba: “Lelo mu Brezile ne mu Amerika wa Kunshi namo le?” Batumoni ba Yehova 760000 ne kupita basapulanga myanda miyampe mu Brezile. Kadi pano musapu wa Bulopwe wivwanwanga mu Amerika wa Kunshi monso mu ludimi lwa Kipolotige, Kieshipanyole, ne mu ndimi mikwabo mivule ya bene kibundi. Sarah Ferguson wānene bya bine mu 1915 amba, ‘kwadi mingilo mivule ya mwangulo ya kwingila.’​—Bintu bya kala bya mu bibīko byetu bya mu Brezile.

^ I.B.S.A. bubana na bana bwa Ntanda Yonso bwa Befundi ba Bible.