Skip to content

Al lo konteni

En lepidemi global

En lepidemi global

LO KOUVERTIR | PWENNVI BONDYE LO FIMEN

En lepidemi global

Dimoun i kontinyelman mor akoz zot fimen.

Diran sa dernyen syek 100,000,000 dimoun in mor akoz sa.

Plis ki 6,000,000 dimoun i mor par lannen.

An mwayenn, tou le sis segonn en dimoun i mor akoz fimen.

Napa okenn siny ki sa bann sif pe diminyen.

Bann lotorite konsernen i dir ki si sa i kontinyen koumsa, ver 2030, lakantite lanmor ki arive sak lannen akoz fimen pou ariv plis ki 8,000,000. Zot dir ki ver lafen venteentyenm syek, 1,000,000,000 dimoun pou’n mor akoz zot fimen.

Pa zis bann dimoun ki fimen ki ganny afekte. Anfet, fanmir sa dimoun i ganny afekte emosyonnelman e finansyerman. Deplis, 600,000 dimoun ki pa fimen i mor sak lannen akoz zot respir lafimen sigaret. Sa lour i tonm lo tou dimoun akoz sa ta depans medikal ki i enplike.

Kontrerman avek en lepidemi ki fer bann dokter fer tou sa ki zot kapab pour rod en gerizon, sa fleo i annan son remed e tou dimoun i konn sa. Dokter Margaret Chan, direkter zeneral Lorganizasyon Mondyal pour Lasante ti dir: “Se zonm ki responsab pour sa lepidemi ki relye avek sigaret, i kapab ganny eliminen atraver zefor gouvernman ek tou dimoun dan kominote.”

Pourtan i’n annan zefor remarkab lo nivo enternasyonal pour lalit kont sa kalite lepidemi. Depi Out 2012, apepre 175 pei in agree pour pran bann mezir neseser pour kontrol litilizasyon taba. * Par kont, bann ki annan plis lotorite i ankor pe permet sa lepidemi kontinyen ogmante. Sak lannen, lendistri sigaret i depans plizyer bilyon dolar pour fer bann lavertisman ki atir bann nouvo kliyan, sirtou bann madanm ek zenn adilt ki pe reste dan bann pei ki pe devlope. Lefet ki dimoun i vin adikt avek sigaret, sa i fer ki lakantite viktim pou kontinyelman ogmante parmi sa en bilyon fimer ki deza adikt. Si sa bann ki pe fimen la konmela pa arete, lakantite dimoun ki mor akoz fimen pou vreman ogmant en kantite dan sa prosen karant an.

En kantite dimoun ki anvi aret fimen i vwar li difisil pour arete lefet ki zot adikt e akoz lavertisman. Sanmenm ki Naoko ti eksperyanse. Ler i ti adolesan, i ti konmans fimen. Ler i ti get lafason ki bann lavertisman lo medya ti pe promot sa labitid, i ti santi konmsi fimen ti pou fer li smart. Menm si i ti’n vwar tou le de son paran mor avek kanser poumon, i ti kontinyen fimen, menm pandan ki i ti pe elve son de fiy. I admet, “Mon ti per pangar mon ganny kanser poumon e mon ti trakas osi pour lasante mon zanfan, me mon pa ti pe kapab arete. Mon ti krwar ki zanmen mon ti pou kapab aret fimen.”

Pourtan, Naoko ti reisi arete. I ti ganny sa motivasyon neseser pour aret fimen atraver sa menm sours ki’n ed plizyer dimoun pour aret fimen. Ki sa sours? Silvouple, kontinyen lir.

[Not anba lo paz]

^ par. 11 Sa bann mezir i enplik edik dimoun konsernan danze pour fimen, restrikte bann lakonpannyen ki prodwir sigaret, ogmant taks sigaret e devlop bann progranm pour ed bann dimoun aret fimen.