Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

LICHUWINAN TUKU WI KXMAKNI REVISTA

Tajatat xlikalanka katiyatni

Tajatat xlikalanka katiyatni

Lixkuli makgnina tiku lixkajni likatsi.

  • Siglo nema titaxtulh kamakgnilh akgtum ciento millones latamanin.

  • Kata kata akgchaxan millones latamanin kamakgni.

  • Max akgchaxan segundos niy chatum lataman.

Chu tasiya pi uma ni katitatlanilh.

Lakputsananin wankgo, komo chuntiya naxkulikgokan, kata 2030 max liwaka akgtsayan millones latamanin nanikgo kaj xlakata xkulikgo. Lakpuwankgo pi mil millones latamanin nakamakgni lixkuli ksiglo XXI.

Ni kajwatiya patinankgo tiku xkulikgo. Nachuna xfamiliareskan nitlan limakgkatsikgo chu lipatinankgo tumin akxni nikgo tiku kxkulikgo, nachuna akgchaxan ciento mil latamanin nikgo kata kata xlakata lijaxanankgo xajini lixkuli. Putum lipatinankgoyaw, chu tlakg tapalaxla xlakata nakinkakuchikanan.

Xkulikan ni xtachuna la amakgapitsi laklanka tajatat, xlakata katsiyaw tuku kilitlawatkan. Makuchina Margaret Chan, tiku pulalin Organización Mundial de la Salud (OMS), wa pi uma «tajatat nema makilhtsukikgolh latamanin tlan namasputukan komo akxtum naskujkgo mapakgsinanin chu latamanin».

Lhuwa latamanin xlikalanka katiyatni lhuwa liskujkgo xlakata namasputukgo uma lanka taʼakglhuwit. Agosto 2012, max 175 kachikinin makxtum lakgolh xlakata nialh lu naxkulikan. * Wi tuku kamalaktlawi maski lhuwa liskujkgo. Kata kata, lhuwa empresas tiku tlawakgo lixkuli laktlawakgo miles de millones de dólares xlakata tlakg nakalakgapaskan chu natlawakgo pi lhuwa naxkuliputunkgo, tiku lakaskinkgo pi kaxkulikgolh wa lakpuskatin chu tiku kajku kamanan kpaíses niku ni lu anan tumin. Nachuna, xlakata lixkuli tlawa pi lhuwa naxkuliputuna, max uma natlawa pi nachan mil millones tiku nanikgo xlikalanka katiyatni. Akxni titaxtunita nawan tipuxum kata tlakg natalhuwi tiku nanikgo komo chuntiya naxkulikgokan.

Niku lichuwinankan chu lhuwa xkuliputunkan tlawa pi lhuwa latamanin nila namakgxtakgkgo xtalismaninkan. Chuna titaxtulh Naoko, tiku tsukulh xkuli akxni tsumatku xwanit. Ktelevisión, radio o atanu, xtlawa pi xmalakpuwanilh pi xkulikan lu tlan xlitasiyakan. Nipara lakgpalilh xtapuwan maski xnatlatni xninkgonit xlakata xkgalhikgo cáncer kxpulmónkan chu maski chatiy laktsu tsumat xkgalhi. Xla wan: «Xakpekuan komo xakkgalhilh cancer kinpulmón chu xakkalilakgaputsa xlakata ni xtatatlakgolh kilaktsuman, pero nila xakmakgxtakga lixkuli chu klakpuwa pi nikxni xakama makgxtakga».

Maski chuna, Naoko makgxtakgli uma nitlan talismanin, tuku makgtayalh na kamakgtayanit millones latamanin. ¿Tuku makgtayalh? Kaʼakxilhwi.

^ párr. 11 Tlawakan campañas xlakata nakawanikan latamanin pi nitlan kitaxtu xkulikan, kamakgtayakan latamanin xlakata nialh naxkulikgo, nialh lu kamaxkikan talakaskin nalichuwinankgo chu lhuwa kamaxokgekan impuestos.