Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

‘Hínsiñela Heowá le Bubungiute bun’

‘Hínsiñela Heowá le Bubungiute bun’

“Hínsiñela Babureme le Bubungiute bun tau sun banigi, tau sun buani luma lau sun bisaminan.” (MAT. 22:37)

1. Ka uagu aba lubéi laweiridagun ínsiñeni le hasandirubei Bungiu luma Liráü hawougua?

 ARIÑAGATI meha Hesusu, le Liráü Bungiu: ‘Hínsiñeti Núguchi nun’ (Huan 14:31). Ariñagati giñe: “Hínsiñetina lun Bungiu” (Huan 5:20). Moun lumuti taweiridun wanigi luagu le, lugundun nadagimeinhaali Hesusu luagu saragu míñunu irumu luma Heowá lubaragiñe liabin ubouagun. Ligía meha aban “nadagimeinti hemeniti” (Ari. 8:30TNM). Lidan dan ligía, furendeiti saragu luagu ligaburi Lúguchi, ani ábatima laweiridagun ínsiñeni le hasandirubei hawougua.

2. a) Ka san ínsiñenibei? b) Kaba burí álügüdahani wóunaba?

2 Ínsiñeni ligía aban katei le hasandirubei gürigia tidan hanigi. Eremuhati Dawidi: “Nabureme, buguya nérebei; hínsiñetibu nun!” (Sal. 18:1). Lunti giñe línsiñedun Heowá woun, lugundun hínsiñetiwa lun. Ani le linarün katei, ánhawa gaganbadi lun, hínsiñetimabadiwa lun (aliiha huméi 2 Lúrudu 7:12, 13). Gama lumoun, ida luba san wasandirun ínsiñeni luagu aban gürigia le marihin wamuti? Ka mini lubéi línsiñedun Heowá woun? Ka uagu lunti lubéi línsiñedun woun? Ida luba warufuduni lun hínsiñe lan woun?

GAYARATI LÍNSIÑEDUN BUNGIU WOUN

3, 4. Ka uagu gayara lubéi línsiñedun Bungiu woun?

3 “Sífiri Bungiu”, ligía siñati lubéi warihini (Huan 4:24). Íbini ítara, gayarati línsiñedun woun. Ani adundeha tumutiwa Bíbülia lun wadügüni. Kei hénpulu, ariñagati Moisesi houn ísüraelina: “Hínsiñela Babureme le Bubungiute bun tau sun banigi, tau sun buani luma lau sun bere” (2 Lur. 6:5).

4 Ka uagu gayara lubéi línsiñedun Bungiu woun? Lugundun adüga lumutiwa lun megei wamá wayarafadun lun luma lun warufudun ínsiñeni. Danti le wayarafadun lun, ábatima laweiridagun ínsiñeni le wasandirubei luagu ani aba gúndaatima wamá. Luagu katei le layanuha Hesusu dan le lariñagunbei: “Fuleseiwatiña ha asubudirubalin luagu megei hamani lídehan Bungiu, ladüga ménrengubei houn hebelurun lidoun larúeihan Bungiu” (Mat. 5:3). Úarati hasaminan saragu gürigia luagu sun lan wagía busentiwa wáhuduragun lun Bungiu. Ariñagati abürühati Abraham C. Morrison, tidan liliburun to gíriboun Man Does Not Stand Alone [Mama lábuguarügüñein wügüri]: “Lunti yebe taweiridun wanigi lau warihin gürigia lídangiñetiña sun ubóu áluaha aban Bungiu suntigabafu o áluaha hafiñerun luagu”.

5. Ida liña wasubudiruni gayara lan ladarirúniwa Bungiu?

5 Garichati san háluahani gürigia Bungiu? Gayarati san ladarirúniwa? Anha, lugundun busenti lun wadariruni. Chouru lumuti apostolu Pábulu katei le dan le layanuhanbei houn bandi gürigia lidan Areupagu. Lúmagiñe ñéingiñe gayarati meha larihín Partenón, aban ténpulu deregewati tun Atenea, bungiu würi to meha lisandun uburugu Atenasi. Samina humá ñéinñadün lan haganagua gürigia hagía dan le lagumeserun Pábulu ayanuha luagu “Bungiu le adügübalin ubóu luma sun katei le ubouagubei” ani aba lafuranguagüdüni luagu “maganóunti [lan] tidan ligilisi to hadüga gürigia”. Ábati haganbun lariñagun: “Lídangiñe ábanrügü wügüri ladügaña sun néchanigu lun haganóun lidan sun ubóu, aranseléi dan le lunbei habagaridun luma fulasu le lunbei ñeinba lan haganawa. Ladügünbalin Bungiu sun lira lun gayaraabei lan háluahani gürigia, gayara láamuga hadariruni lau háluahani; lau sun inarüni lan luagu madise lan Bungiu luéi kada aban wádangiñe” (Adü. 17:24-27). Ítara liña, gayarati hadariruni gürigia Bungiu. Darí hamaali hóugiñe sedü míñunu gefentiña luagu Heowá ani hínsiñeti houn tídangiñe sun hanigi.

KA MINI LUBÉI ÍNSIÑENI LUAGU BUNGIU?

6. Ka lariñagubei Hesusu ligía lan “gumadi wéirigutimabei, furumiñeti giñe lídangiñe sun lugumadin Bungiu”?

6 Lunti línsiñedun Heowá woun lau sun taruman wanigi. Dan le lálügüdünbalin aban fariséu Hesusu ka lan gumadi wéiritimabei lídangiñe Lúrudu, ariñagati lun furangu: “Hínsiñela Babureme le Bubungiute bun tau sun banigi, tau sun buani luma lau sun bisaminan. Anihán gumadi wéirigutimabei, furumiñeti giñe lídangiñe sun lugumadin Bungiu” (Mat. 22:34-38).

7. Ka mini lubéi línsiñedun Heowá woun a) tau sun wanigi? b) tau sun wawani? c) lau sun wasaminan?

7 Ka meha labusenrubei Hesusu lariñagun dan le lariñagun lunti lan línsiñedun Bungiu woun ‘tau sun wanigi’? Mini lan le gani lan ínsiñeni le wasandirubei luagu Heowá efekütu lidan le wayumahabei luma lidan le wasandirubei. Ariñagati giñe mosu lan línsiñedun woun ‘tau sun wawani’, mini lan, lau sun le wadügübei lidan wabagari. Ani lagumuhóun, aba lariñagun lunti lan línsiñedun woun ‘lau sun wasaminan’, mini lan le gani lan ínsiñeni luagu Heowá efekütu lidan le wasaminarubei. Lidan fiú dimurei, mosu línsiñedun woun lau sun wabagari luma lau sun le wámabei.

8. Ínchaha lumutiwa ínsiñeni luagu Heowá lun wadügün ka katei?

8 Anhein hínsiñe Bungiu woun tau sun wanigi, wawani luma wasaminan, waturiahaboun Lererun buidu buidu, wadügübei le lamuriahan wama lau sun wagundan ani wapurichihabei uganu buiti lau ubebeni (Mat. 24:14; Rom. 12:1, 2). Ínsiñeni inarüniti le wasandirubei luagu Heowá ladügüba lun línsiñeduntima woun eibu dan (Sant. 4:8). Inarüni siñabei lan wabürüdüni sun resun le uágubei mosu lan línsiñedun Bungiu woun, gama lumoun, akutiha wamá fiú lídangiñe.

RESUN BURÍ LUN LÍNSIÑEDUN BUNGIU WOUN

9. Ka uagu hínsiñe lubéi Heowá hun?

9 Heowá adügübaliwa ani ru lumuti sun le wemegeirubei woun. Ariñagati Pábulu: “Ladüga lídangiñeti Bungiu awanhein lubéi, gabagari wagía, éibuga wagía” (Adü. 17:28). Edeweha laali Heowá lubuidun Ubóu le woun (Sal. 115:16). Ruti giñe éigini woun luma burí amu katei le wemegeirubei lun wasigirun abagarida. Ligía gayara lubéi meha lariñagun Pábulu houn lílana uburugu Lísütüra, ha áhuduragubaña houn amu búngiugu, luagu Heowá lan “Bungiu le wínwanbei”, “súnwandanha larufuduni houn gürigia káteiñein lan lau buiti le ladügübei houn. Ruti huya woun luma alubahani buiti, ru ligía éigini buídurügüti woun, belugüda lumuti ugundani tidoun wanigi” (Adü. 14:15-17). Ma aban resun buiti le lun línsiñedun Wabungiute le adügübaliwa woun? (Apur. 12:1.)

10. Ida liña hasandiragun hungua dan le hasaminarun luagun lani Hesukrístu sákürifisiu?

10 Adügati Bungiu lun wesefurun lídangiñe figóu luma óunweni le galagante wabéi lúmagiñe Adán (Rom. 5:12). Ariñagatu Bíbülia: “Ánheinti Bungiu, arufuda lumuti lueirin línsiñehabu woun lau lóunahani Hesukrístu lun lounwen wawagu” (Rom. 5:8). Ánhawa asaküriha tídangiñe sun wanigi ani afiñe wagía luagu lani Hesusu sákürifisiu, feruduna lubéi Heowá wafigoun. Ma adügati le lúntima línsiñedun Bungiu woun? Wéiriti weteingiruni luagu lederegeruni Liráü! (Huan 3:16.)

11, 12. Ka uagu gayara lubéi wariñagun Heowá lan Bungiu le íchugubei emenigini?

11 Ruti Heowá aban emenigini woun le abuinchagüdübadiwa lau ugundani luma darangilaü (Rom. 15:13). Emenigini luagu wawinwanduba lan lun súnwandan ligía íderagubaliwa lun wawandun dan le lóuchawagun wafiñen. Kristiánugu anuadirúaaña ha úaraguatiña heresibirubei “ibagari magumuchaditi” sielu (Aruf. 2:10). Ani ha híbiri lubúeingu Bungiu ha úaraguatiña hagundaaruba lau ibagari magumuchaditi lidan aban paraísu ubouagu (Luk. 23:43TNM). Ida liña san wasandiragun woungua lárigiñe wibihini emenigini le? Ma buíngüda lumutiwa lau ugundani, darangilaü luma ínsiñeni luagu Bungiu, le úmagiñebei weresibirei “sun le ichugúbei woun, le úabei mégeiti luagu”? (Sant. 1:17.)

12 Ru laali Bungiu lubuidun emenigini le lánina águyuguni woun (Adü. 24:15). Chóuruti gari lan leferidirún aban iduhei lidan óunweni. Gama lumoun, seremei emenigini lánina águyuguni, masufuriruntiwa kei “ha memeniginbaña” (1 Tesa. 4:13). Busenti Heowá láguyuguagüdüniña gürigia ha hilaañabaña, hátima lubúeingu ha úaraguabaña lun, kéiburi Hobu (Hob. 14:15). Samina humá san luagun ugundani le lunbei wasandiruni danme le háguyugun hilaaña ani danme warihini hadunragun iduheñu hama umadagu. Wéiribei ínsiñeni le lunbei wasandiruni luagu Wáguchi le siélubei! Wéiriti lubuidun Heowá lau líchuguni lubuidun emenigini le woun!

13. Ida liña wasubudiruni luagu inarüni lan hínsiñe wamá lun Heowá?

13 Bereseti Heowá wau (aliiha huméi Sálumu 34:6, 18, 19 luma 1 Féduru 5:6, 7). Buiti wasandiragun woungua haganagua lubúeingu Bungiu, lugundun subudi wamuti aranseñu liña lan lun líderaguniña lubúeingu ha úaraguabaña lun (Sal. 79:13). Ani le füramase lubéi woun lubá ámuñegü arufudatima lumuti woun weiri lan wínsiñe lun. Layusurubei Heowá Hesukrístu, Mesíasi le Urúei, lun lagumuchun lau anarimeni, lau amudihani luma lau sun luwuyeri wuribani le ubouagubei, ábameti gayara lan hagundaarun gürigia lidan darangilaü luma awanseruni le durati (Sal. 72:7, 12-14, 16). Ma inarüni ínchaha lániwa füramasei le lun línsiñedun Heowá woun tau sun wanigi, wawani, were luma wasaminan? (Luk. 10:27.)

14. Ka óunwenbu chansi líchugubei Heowá woun?

14 Rúhali aban óunwenbu chansi woun lun lánigu wamá gefentiña (Isa. 43:10-12). Hínsiñeti Heowá woun ladüga líchuguni chansi woun lun wídehan lidan lawanserun Larúeihan luma lun wanügün aban uganu lánina gurasu houn sun ha asufurirubaña ubouagu. Gayarati wayanuhan lau ichouruni, lugundun tídangiñeti Lererun Bungiu le inarüniti le wariñagubei, ani súnwandan lagunfuliruni Bungiu le füramase lubéi (aliiha huméi Hosué 21:45 luma 23:14). Kei aubei warihei, gíbeti resun wama lun línsiñedun Heowá woun. Ida luba san warufuduni hínsiñe lan woun?

IDA LUBA WARUFUDUNI HÍNSIÑE LAN BUNGIU WOUN?

15. Ida liña líderaguniwa waturiahanu Bíbülia luma wawinwanduni le wafurendeirubei?

15 Lau waturiahanu Bíbülia lau ubebeni ani winwan waméi le wafurendeirubei. Ítara liña warufuduni hínsiñe lan Heowá woun ani busén wamá lun tadundehaniwa Lererun (Sal. 119:105). Anhein wásügürüña lubéi lídangiñe somu lénrengunga, líderagubadiwa waliihan tidan Bíbülia dimurei kéiburi le: “Aban sífiri le gagariguti lárigi figóu, ligía edewehani aubei lagundaara Bungiu”, luma “[Ñǘbuintibu] lau bínsiñehabu íderaguana. Labadinagua idiheri le agibedagubei nisaminanrugu, rútibu dǘgüdaguaü nun luma ugundani” (Sal. 51:17; 94:18, 19). Gudemehabuti Heowá luma Hesusu houn ha asufurirubaña (Isa. 49:13; Mat. 15:32). Waturiahanu Bíbülia íderagua lumutiwa lun furangutima lan warihini weiri lan letenirun Heowá woun, ani adügati le lúntima línsiñedun woun.

16. Ka uagu laganwounda ínsiñeni le wasandirubei luagu Bungiu dan le wafurieidun súnwandan?

16 Lau wafurieidun súnwandan. Íderagua lumutiwa furíei lun yarafatima wamá lun Heowá, ‘le aganbubalin furíei’ (Sal. 65:2). Dan le warihini óunaba lani wafurieidun, ábatima línsiñedun woun. Kéiburi dan le wíchugun fe luagu íderagua lániwa lun móuchawagun wamá lóugiñe le wayarabei awanda (1 Ko. 10:13). Háfuga ayumuraguadiwa lun Heowá lun líderaguniwa dan le weiri lan wadiheri, ani aba wasandiruni ‘lidarangilan Bungiu’ (Fili. 4:6, 7). Anihein dan gayarati adüga wamá aban furíei maniñu, tídanrügü wanigi, kei meha le ladügübei Neemíasi, ani lárigiñe aba warihini ida liña lan lóunabuniwa Heowá (Neem. 2:1-6). Ítara liña: dan le ‘wafurieidun súnwandan’ ani ariha waméi luagu óunaba lániwa Heowá, ábatima línsiñedun woun ani ábatima wachoururuni luagu líderagubadiwa lan dan le wagagibudagun luma somu óuchawaguni (Rom. 12:12).

17. Anhein hínsiñe lubéi Heowá woun, ida luba warihini adamuridaguni?

17 Lau meferidirun wamá ni aban adamuridaguni ni adamurini wéinamuti (Ebü. 10:24, 25). Damuriguatiña meha ísüraelina lun haganbuni Heowá luma lun hasubudiruni lun gayara lan háhuduragun lun lau lanarime inebesei ani gaganbadi hagíame lun Lilurudun (2 Lur. 31:12). Anhein inarüni lubéi hínsiñe lan Heowá woun, maweiyasunbadiwa arihei lagunfulirúniwa lilurudun keisi aban ihürügu (aliiha huméi 1 Huan 5:3). Ligíati, adüga waméi sun wayaraati lun meferidirun wamá ni aban adamuridaguni. Maweiyasun wamá eferidirei ínsiñeni le wasandirubei furumiñe, dan le wasubudirunbalin Heowá (Aruf. 2:4).

18. Ka wadagimanu wadügübei ladüga línsiñe Bungiu woun?

18 Apurichihei “inarüni le lánina uganu luáguti asalbaruni” lau ubebeni (Gal. 2:5). Ínsiñeni le wasandirubei luagu Bungiu ínchaha lumutiwa lun wayanuhan hama gürigia luagu Larúeihan Mesíasi, le lunbei lagalufehan “ageindagueina luagu lóubadina inarüni” lidan Arümahedón (Sal. 45:4; Aruf. 16:14, 16). Wéiriti wagundan lau gayara lan wíderaguniña gürigia asubudira luagu ínsiñeni le larufudubei Bungiu woun luma luagu iseri ubóu le füramase lubéi woun! (Mat. 28:19, 20.)

19. Ka uagu lunti lubéi weteingiruniña wéiyaaña lidan afiñeni luagu hawadigimari?

19 Eteingirei hawadigimari hóuniri mudún ha lídanbaña damuriguaü (Adü. 20:28). Busenti Heowá lun buidu lan lidin woun ani ligía líchugunbaliña wéiyaaña lidan afiñeni. Ítara haña “kei aramudaguagülei luéi garabali luma luéi luriban dan, kei lísensen duna lidan múa mábeiti, kei lamuñadina aban óunwenbu dübü lidan fulasu mageirawati” (Isa. 32:1, 2). Dan le lárügüdüniwa aban lanarime liñawan dan, ma wéiriti weteingiradi luagu wadarirun aban aramudaguagülei o dan le wadarirun aban lamuñan lidan aban lanarime lara weyu! Íderagua lumutiwa bián hénpulu le lun warihini ida liña lan híderaguniwa wéiyaaña lidan afiñeni ani ru hagía gurasu woun dan le lidan wamá turóbuli. Ánhawa gaganbadi houn íbirigu ha, ha líchugubaña Heowá woun keisi idewesei, warufudubei ínsiñeni le wasandirubei hawagu luma giñe luagu Heowá luma Kristu, le Lichügüdina damuriguaü (Efe. 4:8; 5:23; Ebü. 13:17).

Rúhali Heowá hóuniri mudún ha etenirubaña houn mudún tídangiñe sun hanigi (Ariha huméi párafu 19)

SIGILA WÍNSIÑEHABU LUAGU BUNGIU AGANWOUNDA

20. Anhein buidu lubéi lumadagua aban gürigia luma Heowá, ida liña lagunfulirun dimurei le lídanbei Santiagu 1:22-25 luagu gürigia ligía?

20 Anhein buidu lubéi wamadagua luma Heowá, ‘wadügübei le tariñagubei Lererun, mama aganbarügü wabéi’ (aliiha huméi Santiagu 1:22-25). ‘Wadügüni le tariñagubei Lererun Bungiu’ mini lan luagu línchahabadiwa lan wafiñen lun wapurichihani uganu buiti lau ubebeni luma lun wíchugun óunabagülei lidan adamuridaguni. Hínsiñeti Bungiu woun tídangiñe sun wanigi, ani ligía gaganbadi wabéi tun “Lererun [...] to úabei mégeiti tidan” lau wadügüni sun le lagurabubei wámagiñe (Sal. 19:7-11).

21. Ka uma gayara lan konparárü wamani furíei le wadügübei tídangiñe sun wanigi?

21 Ínsiñeni le wasandirubei luagu Heowá ligía ínchahabaliwa lun wafurieidun lun súnwandan. Lidan binadu Ísüraeli, sun meha fádirigu ha ñéinbaña mosu meha hágudahan kupali lun Heowá sagü weyu. Ligía konparárü lubalin Dawidi lafurieidun luma kupali dan le leremuhanbei: “Ítarala nafurieidun kei kupali bigibugiñe, ítara ligíame núhabu iñurañu, kei idewesei le lánina rábounweyu” (Sal. 141:2; Afu. 30:7, 8). Sun furíei le wadügübei lau ǘnabuguni, wayumuragun, dimurei lánina alawahani le áfuridubei tídangiñe wanigi luma weteingiradi busentiwa lun gunda lan Heowá lau, lun ítara lan keisi kupali ligibugiñe (Aruf. 5:8).

22. Kaba wariha lidan leweñegua arütíkulu?

22 Ariñagati Hesusu mosu lan línsiñedun Bungiu woun, gama lumoun mosu giñe hínsiñe hamá gürigia wáledigu woun (Mat. 22:37-39). Lidan leweñegua arütíkulu warihiba dan le lan hínsiñe lan Heowá woun ani hínsiñe ligía lilurudun woun, ménrenguntimati woun wasandirun ínsiñeni hawagu gürigia wáledigu.