Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

“Wafwainwa kutemwa Yehoba Lesa wobe”

“Wafwainwa kutemwa Yehoba Lesa wobe”

Wafwainwa kutemwa Yehoba Lesa wobe na muchima wobe yense, na mweo wobe yense, ne na maana obe onse”—MAT. 22:37

1. Ki ka kyalengejile Yehoba ne Yesu kwitemwa?

YESU walumbulwile bulunda bwajinga pe Shanji ne aye, byo ambile’mba: “Natemwa Batata.” (Yoa. 14:31) Kabiji waambile ne kuba’mba: “Shanji watemwa Mwana.” (Yoa. 5:20) Kino kechi kitulengela kukumya ne, mambo Yesu saka akyangye kwiya pano pa ntanda waingijilenga ne Shanji pamo nobe “Sendwe” mwine pa myaka yavula. (Mana 8:30) Kino kyalengejile Yesu kufunda byubilo bya Shanji byavula, kabiji kyalengejile butemwe bwabo kukosa.

2. (a) Kutemwa muntu kulumbulula ka? (b) Ñanyi mepuzho o tusakwisambapo?

2 Inge twatemwa muntu, tumulangulukapo bingi. O ene mambo Davida o aimbijile’mba: ‘Nemutemwa anweba Yehoba, mambo yenu bulume bwami.’ (Sala. 18:1) Abino, byobyo twafwainwa kulangulukanga pe Lesa, mambo witutemwa. Inge ketukokele Yehoba, naye uketutemwa. (Tangai Mpitulukilo ya mu mizhilo 7:12, 13.) Byo kiji kuba’mba kechi tumona Lesa ne, nanchi twakonsha ku mutemwa nyi? Kilumbulula ka kutemwa Yehoba? Mambo ka o twafwainwa kumutemenwa? Kabiji twakonsha kumwesha byepi kuba’mba twamutemwa?

 ENE MAMBO O TWAFWAINWA KUTEMENWA LESA

3, 4. Mambo ka o twafwainwa kutemenwa Lesa kya kine?

3 Kechi twakonsha kumona Lesa ne, mambo “Lesa Mupashi.” (Yoa. 4:24) Nangwa byonkabyo, twakonsha kutemwa Yehoba, mambo Binembelo bitutundaika kuba bino. Mosesa wabujile bena Isalela amba: “Obewa ukamutemwe Yehoba Lesa wobe na muchima wobe yense, ne na mweo wobe yense ne na bulume bobe bonse.”—Mpitu. 6:5.

4 Mambo ka o twafwainwa kutemenwa Lesa kya kine? Mambo witulengele kuba’mba tumupopwelenga, kabiji witupa bulume bwa kumwesha butemwe. Inge twaikala na bulunda bwawama ne Lesa, butemwe bwetu bwa kutemwa Yehoba bubaya kabiji kino kituletela bingi lusekelo. Yesu waambile’mba: “Bo bene balusekelo baji na muchima wa kukeba kuyuka Lesa, mambo Bufumu bwa mwiulu bo bwabo.” (Mat. 5:3) Mu buku wanembele ba A C Morrison, wa kuba’mba, Man Does Not Stand Alone, baambile’mba: “Ke kyakukumya bingi pa kumona bantu byo bebikako kupesa pesa pe Lesa, ne kukeba kwitabila mwi aye.” Byonka byaambile uno muntu, bavula bamba kuba’mba bantu basemwa na bulume bwa kukeba kuyuka Lesa.

5. Twayuka byepi kuba’mba twakonsha kumutana Lesa?

5 Nanchi twakonsha kumutana Lesa nyi? Ee, mambo ukeba atweba kwikala balunda nanji. Mutumwa Paulo walumbulwile bulongo kino ku jibumba jakonkene mu Atene wakala. Bavula bakebanga kuya ku nzubo ya Lesa na kupopwela lesa wa mukazhi. Bino Paulo waambile’mba bafwainwe kumutana “Lesa walengele ntanda ne byonse bijimo” kabiji walumbulwile’mba “kechi wikala mu mazubo ashimikwa na maboko a bantu ne.” Kabiji mutumwa wanungilepo amba “ku muntu umo ko ko alengele bisaka byonse kuba amba bikale pano pa ntanda ponse kabiji watongwele bimye ne kuchiba mipaka mwafwainwa kwikala bantu, mambo Lesa wasaka bantu kumukeba, kumupampanta ne kumutana. Kabiji kechi uji kwalepa ne atweba ne.” (Byu. 17:24-27) Kya kine, bantu bakonsha kumutana Lesa, Bakamonyi ba kwa Yehoba kukila pa 7 milyonyi ‘bamutana’ kabiji bamutemwa kya kine.

BYO KILUMBULULA KUTEMWA LESA

6. ‘Mukambizho mukatampe, kabiji mutanshi’ ye mu ka?

6 Twafwainwa kutemwa Yehoba na muchima yense. Yesu walumbulwile bulongo kino, kimye Mufaliseo kyo a mwipwizhe’mba: “Mufunjishi, nanchi mukambizho mukatampe wa mu Mizhilo ye wepi?” Yesu wamukumbwile’mba: “‘Wafwainwa kutemwa Yehoba Lesa wobe na muchima wobe yense, na mweo wobe yense, ne na maana obe onse.’ Uno ye mukambizho mukatampe kabiji ye mutanshi.”—Mat. 22:34-38.

7. Kilumbulula ka kutemwa Lesa (a) na ‘muchima yense’? (b) na ‘mweo yense’? (c) na ‘maana onse’?

7 Yesu walumbulwilenga ka, byo ambile’mba twafwainwa kutemwa Lesa na ‘muchima wetu yense’? Walumbulwilenga’mba, twafwainwa kutemwa Yehoba na muchima wetu yense wa kifwanyikizho, ko kuba’mba byo twiumvwa ne mu byubilo byetu. Twafwainwa ku mutemwa na ‘mweo wetu yense,’ kino kilumbulula ku mutemwa kya kine mu bwikalo bwetu. Kabiji twafwainwa kutemwa Lesa na ‘maana etu onse,’ kino nakyo kilumbulula byo tulanguluka, ne byo tuba mu bwikalo bwetu. Onkao mambo, twafwainwa kutemwa Yehoba kya kine.

8. Kutemwa Lesa kwitulengela kuba ka?

8 Tumwesha amba twamutemwa Lesa na muchima wetu yense, na mweo wetu yense, ne na mana etu onse inge ketutange Baibolo pa juba pa juba. Kubikapotu ne kuba bintu byonse byo abena kwitubula kuba ne kwingila na mukoyo mwingilo wa kusapwila mambo awama a Bufumu. (Mat. 24:14; Loma 12:1, 2) Buno butemwe bwakine, bwakutemwa Yehoba buketulengela kufwenya kwipi  ne aye. (Yako. 4:8) Nangwa byonkabyo, kechi twakonsha kwambatu tonkotonko pa ene mambo o twakosha kutemenwa Lesa ne. Pano twayai twisambe pa bintu bimo bitulengela kumutemwa kya kine.

ENE MAMBO O TWAFWAINWA KUTEMENWA YEHOBA

9. Mambo ka o twafwainwa kutemenwa Yehoba?

9 Yehoba ye Mulenga wetu kabiji ye mpanyi wetu. Paulo waambile’mba “Lesa ye ulengela amba twikale na bumi ne kwenda.” (Byu. 17:28) Yehoba witupa ino ntanda yawama yo twikalamo. (Sala. 115:16) Kabiji witupa ne kajo ne bintutu bikwabo byo tukeba pa kuba’mba tutwajijile kwikala na bumi. O ene mambo Paulo o ambijile bantu bajinga mu Lisitila kuba’mba, kechi bafwainwa kupopwelanga bilubi ne, bino bafwainwetu kupopwelanga Yehoba ‘Lesa mumi . . .kechi waikeletu kwa kubula kwiyukisha aye mwine kwi abo ne, waubile byawama kupichila mu kwibapa mvula ne kimye kya kupilamo kajo saka ebapa kajo kavula ne kulengela michima yabo kusangalala.’ (Byu. 14:15-17) Nanchi kino kechi kyakonsha kwitulengela kutemwa Mulenga wetu Mukatampe nenyi?—Sapwi. 12:1.

10. Bukuzhi bwitulengela kwiumvwa byepi?

10 Lesa ukafumyapo bundengamambo ne lufu bo twaswana kwi Adama. (Loma 5:12) Kwambatu kine, “Lesa witumwesha butemwe bwanji, mambo byo twakijinga bandengamambo, Kilishitu witufwijile.” (Loma 5:8) Inge twalapila kya kine ne kwitabila mu kitapisho kya bukuzhi, Lesa uketulekelako mambo etu. Tumusanchile bingi Yehoba mambo witutemwa. Kyo kyo atumijile ne Mwananji kwiya na kwitufwila.—Yoa. 3:16.

11, 12. Mu ñanyi mashinda Yehoba mo etupela luketekelo?

11 Yehoba ‘witupa luketekelo lwitulengela kwikala na lusekelo ne mutende.’ (Loma 15:13) Luno luketekelo lo etupa lwitulengela kuchinchika inge ketupite mu meseko. Bashingwa bakatwajijila kwikala ‘bakishinka kufika ne ku mpelo, bo bakatambula munchinya wa bumi mwiulu.’ (Lum. 2:10) Bakalume bakishinka baji na luketekelo lwa kwikala pano pa ntanda, bakeyowa mapesho a myaka ne myaka mu Paladisa. (Luka 23:43) Tumvwa byepi pa bino bintu? Kituletela bingi lusekelo ne mutende, ne kutemwa Lesa witupa “bya bupe byonse byawama ne byalumbuluka.”—Yako. 1:17.

12 Lesa witupa luketekelo lwa lusanguko. (Byu. 24:15) Kitukola bingi ku muchima inge muntu ye twatemwa wafwa. Bino na mambo a lusanguko, ‘kechi tukizhamo kuba bulanda byonka byuba bantu babula luketekelo ne.’ (1 Tesa. 4:13) Na mambo a butemwe, Yehoba Lesa ukebesha bingi kusangula bantu bafwa, kikatakata bakalume banji bakishinka byonka byajinga Yoba. (Yoba 14:15) Akifwanyikizhai byo kikaleta lusekelo byo tukamona batemwe betu bafwa baikala na bumi jikwabo pano pa ntanda! Kino kitulengela ku mutemwa Shetu wa mwiulu witupa luno luketekelo!

13. Ñanyi bishinka bimwesha amba Lesa witutemwa?

13 Yehoba wituta muchima. (Tangai Salamo 34:6, 18, 19; 1 Petelo 5:6, 7.) Nangwatu mu ano moba, twafwainwa kwiumvwa bazhikijilwa mambo twayuka kuba’mba Yehoba kimye kyonse winengezha kukwasha bonse bakishinka kwi aye. (Sala. 79:13) Nangwa byonkabyo, butemwe bwa Lesa bo etutemwa bukamweka mu byo aketubila mu Bufumu bwa Bumesiasa. Wasala Yesu kwikala Mfumu mu Bufumu bwa Lesa, kabiji ukafumyapo bukapondo, lumanamo, bubi, kepo bantu bakishinka bakebapesha ne kwibapa bintu byonse byo bakeyowanga mu bwikalo bwabo. (Sala. 72:7, 12-14, 16) Inge ketulanguluke pa ino milaye, itulengela kutemwa Lesa wetu na muchima wetu yense, mweo wetu yense, bulume bwetu bonse ne na maana etu onse.—Luka 10:27.

14. Ñanyi mwingilo witupa Lesa?

14 Yehoba witunemeka bingi pa kwikala Bakamonyi banji. (Isa. 43:10-12) Twamutemwa bingi  Lesa pa kwitupa mwingilo wa kutundaika bufumu bwanji ne kubulako bantu pa luketekelo lwetu. Tuji na lwitabilo ne bishinka bitulengela kusapwila mambo awama aimena pa Mambo a Lesa, kabiji milaye yanji kimye kyonse ifika. (Tangai Yoshua 21:45; 23:14.) Kuji bishinka byavula bingi bitulengela kutemwa Yehoba. Pano twakonsha kumwesha byepi kuba’mba twamutemwa?

BYO TWAKONSHA KUMWESHA KUBA’MBA TWATEMWA LESA

15. Kulondela byo tufunda mu Mambo a Lesa, kwitukwasha byepi?

15 Fundainga Mambo a Lesa ne kulondela byo mufunda mu bwikalo bwenu. Kuba bino kumwesha amba twatemwa Yehoba kabiji tukeba mambo anji kwikala ‘kyeya kya mu jishinda jetu.’ (Sala. 119:105) Inge tubena kupita mu lumanamo, kitutekenesha bingi kulanguluka pa mulaye wa kuba’mba: “Muchima walajika, anweba Lesa, kechi mukamusula ne.” Ne wa kuba’mba “Lusa lwenu, anweba Yehoba, lwankwachile ne kundama. Milanguluko byo yamvujila mukachi kami bya kuntekenesha byenu bisangajika muchima wami.” (Sala. 51:17; 94:18, 19) Yehoba umwesha lusa bonse babena kuyanda, ne Yesu umvwina bantu lusa. (Isa. 49:13; Mat. 15:32) Kufunda Baibolo kwitulengela kuyuka Yehoba byo etutemwa. Kino kitulengela ne atweba kumutemwa.

16. Kulomba kimye kyonse, kwitulengela byepi kutemwa Lesa?

16 Lombainga kwi Lesa kimye kyonse. Milombelo itulengela kufwenya kwipi kwi aye ‘Umvwa milombelo.’ (Sala. 65:2) Inge twayuka kuba’mba Lesa ukumbula milombelo yetu, tumutemwa bingi. Kampe mwimwenapo kala Lesa byo emukwashishe kubula kwesekwa lweseko lwakila pa bulume bwenu. (1 Ko. 10:13) Inge tuji na bijikila, tumusashijila Yehoba mu lulombelo kabiji twikala na “mutende wa Lesa.” (Fili. 4:6, 7) Yehoba wakonsha kukumbula lulombelo lwetu nangwa kyakuba twalombatu kishinshi byonka byaubile Nehemiya. (Ne. 2:1-6) Inge ‘ketulombe kimye kyonse’ ne kuyuka kuba’mba Yehoba ukumbula milombelo yetu, kitulengela ku mutemwa bingi kabiji twikala na luketekelo lwa kuba’mba uketukwasha kuchinchika meseko onse.—Loma 12:12.

17. Inge twatemwa Lesa, tukamonanga byepi kupwila kwetu?

 17 Ikalai na muteeto wa kupwila kimye kyonse, kubuñana ne kushonkena. (Hebe. 10:24, 25) Bena Isalela bakonkene pamo na kuteleka ne kufunda pe Yehoba pa kuba’mba bamupopwelenga, kumunemeka ne kukokela Mikambizho yanji. (Mpitu. 31:12) Inge twamutemwa Lesa, kechi kiketukatazha kuba kyaswa muchima wanji ne. (Tangai 1 Yoano 5:3.) Onkao mambo, kange tuleke kintu nangwa kimo kwitulengela kubula kunemeka kupwila kwetu konse ne. Kabiji kechi twafwainwa nangwatu pacheche kuleka butemwe bo twamwesheshe Yehoba kimye kitanshi kyo twafunjile pe aye kupwa ne.—Lum. 2:4.

18. Kumutemwa Lesa, kwitulengela kuba ka?

18 Sapwilainga na mukoyo “bukine bwa mambo awama.” (Nga. 2:5) Butemwe botwatemwa Lesa, bwitulengela kubulako bakwetu pa Bufumu bwanji. Pa Amagedonyi Mfumu wa Lesa aye Yesu, ukazhikijila luusa lwa Yehoba lwa kulama. (Sala. 45:4; Lum. 16:14, 16) Kileta bingi lusekelo kwingilako mwingilo wakufunjisha bantu kwikala baana ba bwanga kupichila mu kwi bakwasha kuyuka butemwe bwa Lesa ne mulaye wa ntanda ipya!—Mat. 28:19, 20.

19. Mambo ka o twafwainwa kusanchilanga bakulumpe mu kipwilo?

19 Sanchilainga bakulumpe baji mu kipwilo. (Byu. 20:28) Yehoba kimye kyonse ukeba’mba bintu bituwamine, o ene mambo o etupela bakulumpe mu kipwilo. Bakulumpe mu kipwilo baji “nobe kya kuleyelamo mwela, kabiji nobe kya kufyamamo pa kwiya kinkunkwila, kabiji nobe tukola tuji na mema mu ntanda yauma, kabiji nobe kimfute kya jibwe jikatampe, jiji mu kiselebwa.” (Isa. 32:1, 2) Akilangulukai byo tumvwa kuzhikijilwa kimye kya mvula inge twatana kishimikwa mwa kufyama, nangwa inge twatana kimfutele kimye kyazonga mute! Kyo kimotu, ne bakulumpe mu kipwilo betukwasha ne kwitutundaika pa kuba’mba tutwajijile kwingijila Yehoba nangwa kya kuba tubena kupita mu makatazho. Inge ketukokele babena kwitutangijila, tumwesha kuba’mba tubena kusanta pa kwitupa bakulumpe mu kipwilo “kwikala bya bupe” ne kumwesha’mba twamutemwa Lesa ne Kilishitu, Mutwe wa kipwilo.—Efi. 4:8; 5:23; Hebe. 13:17.

Yehoba witupa bakulumpe betuta muchima kabiji balama bulongo jitanga janji (Monai jifuka 19)

TWAJIJILAI KUTEMWA LESA

20. Inge mwatemwa Lesa, mukoba ka?

20 Inge twi balunda ba Yehoba, tukekala ‘bakwioba mambo, kechi ba kwiomvwatu ne.’ (Tangai Yakoba 1:22-25.) Pa kuba’mba twikale na bulunda bawama ne Yehoba, twafwainwa kwikala ‘bakwioba mambo kechi ba kwiomvwatu ne.’ Twafwainwa kwingilanga na kizaku mwingilo wa kusapwila ne kukumbulangapo pa kupwila kwetu kwa bwina Kilishitu. Na mambo a kuba twatemwa Lesa, tukakokela ‘muzhilo walumbuluka’ wa Yehoba, waamba pa byonse byo akeba kuba’mba atweba tubenga.—Sala. 19:7-11.

21. Milombelo ya kufuma panshi ya muchima, beifwanyikizha ku ka?

21 Kimye kyonse tulomba kwi Yehoba mambo twamutemwa. Mu moba a bena Isalela, ñanga wasokanga byakufutumuna pa juba pa juba kwi Yehoba. Mfumu Davida waambile’mba: “Lulombelo lwami lutulwe ku meso enu pamo nobe byakufutumuna biji na bwema bwawama; Ne kusuntula kwa maboko ami kwikale nobe kitapisho kya mabanga.” (Sala. 141:2; Lupu. 30:7, 8) Yehoba watelekele ku lulombelo lwa kwa Davida. Inge ketulombe saka twipelula milombelo ya misashijilo, ya kutota, ne ya kusanta ikala bya kufutumuna binunka bulongo kwi Lesa.—Lum. 5:8.

22. Tukesamba pa ka mu mutwe walondelapo?

22 Yesu waambile’mba twafwainwa kutemwa Lesa, kabiji waambile’mba twafwainwa kutemwa bakwetu. (Mat. 22:37-39) Inge twatemwa Yehoba ne mafunde anji, kiketulengela kutemwa bakwetu. Tukafunda byavula kino byo kilumbulula mu mutwe walondelapo.