1. Nchifukwa wuli Chiuta ndi Mwana waki ayanjananga ukongwa?

 YESU KHRISTU mwana waku Yehova wangukamba kuti: “Nditanja Ada.” (Yoh. 14:31) Iyu wangukamba so kuti: ‘Ada atimwanja Mwana.’ (Yoh. 5:20) Titenere cha kuzizwa ndi venivi chifukwa wechendazi pacharu chapasi, wenga “kapitawu wa nchitu” waku Chiuta kwa vyaka vinandi. (Nthanthi 8:30) Pa nyengu yo Yehova ndi Yesu agwiriyanga nchitu limoza, Yesu wangusambira mijalidu yinandi ya Awiski. Kukamba uneneska, kuchitiya limoza vinthu kunguchitiska kuti ayanjanengi ukongwa.

2. (a) Kumbi chanju ching’anamuwanji? (b) Tikambiskanengi mafumbu nanga?

² Chanju ching’anamuwa kwanja munthu ndi mtima wosi. Wakulemba sumu Davidi wangumba kuti: “Nditanja imwi, a Chiuta, nthazi yangu.” (Sumu 18:1) Nasi tikhumbika kumwanja Chiuta chifukwa watitanja. Ndipu asani titimuvwiya, watiyanjengi. (Ŵerengani Marangu 7:12, 13.) Chinanga kuti Chiuta titimuwona cha, kumbi tingamuyanja? Kumbi kwanja Yehova kung’anamuwanji? Nchifukwa wuli  tikhumbika kumuyanja? Nanga tingalongo wuli kuti titimwanja?

3, 4. Nchifukwa wuli tikhoza kumuyanja Yehova?

³ “Chiuta ndi Mzimu,” mwaviyo tingamuwona cha. (Yoh. 4:24) Kweni tikhoza kumuyanja ndipu Malemba ngalangula kuti timuyanjengi. Mwakuyeruzgiyapu, Mosese wangukambiya Ayisraele kuti: “Mwanjengi Ambuya Chiuta winu, ndi mtima winu wosi ndi umoyu winu wosi ndi nthazi zinu zosi.”—Mar. 6:5.

⁴ Nchifukwa wuli tikhoza kumuyanja Chiuta? Iyu wakutilenga ndi khumbu lakuti timusopengi ndipuso timuyanjengi. Asani titesesa kusambira vinandi vakukwaskana ndi Yehova, timuyanjengi ukongwa ndipuso tijengi ndi umoyu walikondwa. Yesu wakukamba kuti: “Mbakutumbikika asauchi mu mzimu, pakuti ngwawu ufumu wo wakuchanya.” (Mat. 5:3) M’buku laku A.  C. Morrison, wakulembamu kuti vakuziziswa kuti ŵanthu anandi aja achikhumba kumuziŵa Chiuta ndipuso kumugomezga. Mwakukoliyana ndi vo munthu mwenuyu wakukamba, anandi aziŵa kuti ŵanthu akuwa ndi khumbu lakuti asopengi.​—Man Does Not Stand Alone.

5. Kumbi tiziŵa wuli kuti nkhutaya ŵaka nyengu cha kukhumba kuziŵa Chiuta?

⁵ Kumbi kukhumba kuziŵa Chiuta, nkhutaya ŵaka nyengu? Awa, iyu wakhumba kuti timuziŵi. Wakutumika Paulo wangukonkhoska umampha fundu yeniyi po wapharazgiyanga gulu la ŵanthu wo anguwungana ku Areopago pafupi ndi Parthenon, nyumba yo asopiyangamu chiuta munthukazi Athena, yo yenga mumsumba wakali wa Athens. Ŵanaŵaniyani kuti mutuvwa vo Paulo wakamba vakukwaskana ndi “Chiuta yo wangwata charu ndi vosi va mwaki” ndipu pavuli paki wakonkhoska kuti iyu “waja mu akasopi akumangika ndi manja cha.” Paulo wangukamba so kuti Chiuta “wangwata ku ndopa zimoza mtundu wosi wa ŵanthu kwachija pa chisku chosi cha charu, wati wateme nyengu zakulangulika, ndi mphaka za ujazi wawu; kuti amlembe Chiuta, vinu angampapaska, ndi angambowozga, chingana nkhuti we kutali cha kwaku yosi waku ifwi.” (Mac. 17:24-27) Mbuneneska kuti ŵanthu akhoza kumuziŵa Chiuta. Akaboni aku Yehova akujumpha 7 miliyoni ndi hafu, ‘akumubowozga’ ndipu atimwanja ukongwa.

6. Kumbi Yesu wangulongo kuti ‘dangu likulu ndipuso lakwamba’ ndi nili?

⁶ Tikhumbika kwanja Yehova ndi mtima wosi. Yesu wangukamba fundu yeniyi, Mufarisi munyaki wati wamufumba kuti: ‘Msambizi, dangu nili ndikulu m’Chilangulu?’ Ndipu Yesu wangumuka kuti: “‘Uyanjengi Mbuya Chiuta waku ndi mtima waku wosi, ndi mzimu waku wosi, ndi chinjeru chaku chosi.’ Lenili ndi dangu likulu ndi lachimoza [lakwamba].”​—Mat. 22:34-38.

7. Kumbi kwanja Chiuta (a) ndi ‘mtima widu wosi,’ (b) ‘mzimu widu wosi’ kweniso (c) ‘chinjeru chidu chosi’ kung’anamuwanji?

⁷ Kumbi Yesu wang’anamuwanganji po wangukamba kuti titenere kwanja Chiuta ndi ‘mtima widu wosi’? Iyu wang’anamuwanga kuti tikhumbika kwanja Yehova ndi mtima widu wosi wakuyeruzgiya wo uchitiska kuti tijengi ndi khumbu lakuchita vinthu kweniso tikwaskikengi asani kwachitika vinthu vinyaki. Tikhumbika so kumwanja ndi ‘mzimu widu wosi’ kung’anamuwa vosi vo tichita pa umoyu widu. Kusazgiyapu pa fundu zenizi, titenere kwanja Chiuta ndi ‘chinjeru chidu chosi’ pamwenga kuti maŵanaŵanu ngidu ngosi. Tingakamba kuti tikhumbika kwanja Yehova tosi amphumphu.

8. Kwanja Chiuta ndi mtima widu wosi kutiwovyengi kuchitanji?

⁸ Asani titanja Chiuta ndi mtima widu wosi, umoyu widu ndipuso vinjeru vidu, tisambirengi Mazu ngaki nyengu zosi, tifiskengi kuchita khumbu laki ndi mtima widu wosi kweniso tipharazgengi mwaphamphu uthenga wamampha wa  Ufumu. (Mat. 24:14; Ŵar. 12:1, 2) Tilutirizgengi kuja paubwezi ndi Yehova asani timuyanjengi ndi mtima wosi. (Yak. 4:8) Mbuneneska kuti tingakonkhoska vifukwa vosi cha vo tikhumbikiya kwanja Chiuta kweni tiyeni tikambiskani ŵaka vifukwa vimanavi.

9. Nchifukwa wuli mutanja Yehova yo ndi Mulengi winu kweniso Mupaski?

⁹ Yehova ndi Mulengi widu ndipuso Mupaski. Wakutumika Paulo wangukamba kuti: “Mwaku iyu tijaliya amoyu, ndi titenda, ndi tilipu.” (Mac. 17:28) Yehova watipaska charu chakutowa kuti tijengemu. (Sumu 115:16) Iyu watitipaska so chakurya ndi vinthu vinyaki vo tikhumbika kuti tilutirizgi kuja ndi umoyu. Ndichu chifukwa chaki Paulo wangukambiya ŵanthu a ku Lustra wo asopanga angoza kuti: “Chiuta wamoyu . . . wajireka ŵaka cha wambura chisimisimi, mwakuti wanguchita umampha, pakupaska imwi kutuwa kuchanya vuwa ndi nyengu zakupasiya, ndi pakugutiska mitima yinu ndi vakurya ndi likondwa.” (Mac. 14:15-17) Kumbi venivi vitenere cha kutichitiska kuti tiyanjengi Mulengi widu Mura ndipuso Mupaski?​—Wak. 12:1.

10. Kumbi titenere kuchitanji pa vo Chiuta wachita kuti watuzgepu ubudi ndi nyifwa?

¹⁰ Chiuta wachitiska kuti ubudi ndi nyifwa vo tikuhara kutuliya kwaku Adamu vituwepu. (Ŵar. 5:12) Kukamba uneneska, “Chiuta wasimikizgiya chanju chaku iyu mweneku kuchiri kwaku ifwi, mwakuti, tenga teche akulakwa, Khristu wangutifwiya.” (Ŵar. 5:8) Mwambula kukayika, titimuyanja ukongwa Yehova chifukwa wachitiska kuti asani tilapa kweniso tija ndi chivwanu mu sembi yaku Yesu yawuwombozi, tigowokerekengi maubudi ngidu.​—Yoh. 3:16.

11, 12. Kumbi Yehova watilayizganji?

¹¹ Yehova watilayizga umoyu wamuyaya. (Ŵar. 15:13) Vo Chiuta walayizga vititiwovya kukunthiyapu mayeseru kuti tilutirizgi kuja ndi chivwanu chakukho. Akhristu akusankhika wo ‘agomezgeka mpaka nyifwa, apaskika ndumbu ya umoyu wakuchanya.’ (Chiv. 2:10) Akhristu akugomezgeka wo alindizga kuzihara charu chapasi, azamulonde vitumbiku vambula kumala vo Chiuta walayizga m’Paradayisu. (Luka 23:43) Kumbi titingawona wuli malayizgu ngenanga? Kukamba uneneska, te ndi likondwa ndi chimangu kweniso titanja Mupaski wa vinthu ‘vosi vamampha ndi chawezi chosi chizirima.’​—Yak. 1:17.

¹² Chiuta watilayizga kuti kwazamuja chiyuka. (Mac. 24:15) Mbuneneska kuti vititiŵaŵa ukongwa asani mubali widu wafwa kweni chifukwa chakuti kwazamuja chiyuka, ‘titufwa chisungu [chitima] cha, nge mbanyaki nawu wo alivi chigomezgu.’ (1 Ŵat. 4:13) Chifukwa chakuti Yehova Chiuta watanja ŵanthu, wakhumbisiska kuziyuska akufwa, ukongwa ŵanthu akugomezgeka nge Jobu, yo wenga munthu murunji. (Jobu 14:15) Ŵanaŵaniyani mo vazamuŵiya vakukondwesa kuzikumana so ndi abali ŵidu wo azamuyuskika kuti azije pacharu chapasi. Venivi vititichitiska kuti tiŵayanjengi ukongwa Awuskefwi akuchanya, wo atilayizga kuti azamuyuska akufwa!

13. Kumbi pe ukaboni wuli wo ulongo kuti Chiuta watitanja?

¹³ Yehova watitanja. (Ŵerengani Sumu 34:6, 18, 19; 1 Petro 5:6, 7.) Nge chigaŵa cha ‘mbereri za uliska waki,’ tifipa mtima cha chifukwa tiziŵa kuti Chiuta watitanja ndipu ngwakunozgeka nyengu zosi kovya wo mbakugomezgeka kwaku iyu. (Sumu 79:13) Kusazgiyapu pa fundu yeniyi, tazamuziŵa kuti Chiuta watitanja pa vo wazakutichitiya mu Ufumu waki wo wazamuwusika ndi Yesu. Asani Fumu yakusankhika, Yesu Khristu yazituzgapu nkhondu, kukandirizgana ndipuso uheni, ŵanthu akuvwiya azamuja mwachimangu kweniso wazakuŵapaska vinthu vinandi. (Sumu 72:7, 12-14, 16) Kumbi vitumbiku venivi vititichitiska cha kuti tiyanjengi Chiuta widu ndi mtima widu wosi, umoyu widu, nthazi zidu kweniso vinjeru vidu?​—Luka 10:27.

14. Kumbi ndi mwaŵi wuli ukulu wo Chiuta watipaska kulongo kuti watitanja?

 ¹⁴ Yehova watipaska mwaŵi ukulu wakumuteŵete nge Akaboni ŵaki. (Yes. 43:10-12) Titanja Chiuta chifukwa wakutipaska mwaŵi wenuwu kuti tiwovyi muwusu waki kweniso ŵanthu kuziŵa kuti masuzgu ngosi nga m’charu ichi ngamalengi. Tipharazga mwambula mantha chifukwa uthenga widu utuliya m’Mazu ngaku Chiuta wauneneska, yo watondeka cha kufiska vo walayizga. (Ŵerengani Yoswa 21:45; 23:14.) Mbuneneska kuti tingafiska cha kukonkhoska vitumbiku ndi vifukwa vo titanjiya Yehova. Kumbi tingalongo wuli kuti titimwanja?

15. Kumbi kusambira Mazu ngaku Chiuta ndipuso kugwiriskiya nchitu vo tasambira kungatiwovya wuli?

¹⁵ Tisambirengi Mazu ngaku Chiuta nyengu zosi ndi kugwiriskiya nchitu vo tasambira. Asani tingachita viyo, tilongongi kuti titanja Yehova ndipu tikhumba nadi kuti mazu ngaki ngaŵi ‘ukweru wa nthowa yidu.’ (Sumu 119:105) Pa nyengu yo takumana ndi masuzgu tikhoza kupembuzgika ndi mazu ngakuchiska ngakuti: “Mtima wakusweka ndi wakupe, a Chiuta, imwi kuti muyeyengi [muyuyuwengi] cha.” “Chanju chinu chakufikapu, Ambuya, chingundikoreze.” “Penipo ndikweŵeka ndi kulamphalampha, mutindisangaruska ndi kundikondwesa.” (Sumu 51:17; 94:18, 19) Yehova ndi Yesu achitiya lisungu wo asuzgika. (Yes. 49:13; Mat. 15:32) Kusambira Bayibolo kungatiwovya kuziŵa kuti Yehova watitanja ndipu venivi vingatichitiska kuti timuyanjengi ukongwa.

16. Kumbi kuromba nyengu zosi kungatiwovya wuli kuti tiyanjengi ukongwa Chiuta?

¹⁶ Tirombengi kwaku Chiuta nyengu zosi. Kuromba kutiwovyengi kuti tilutirizgi kuja pa ubwezi ndi yo ‘wamuka marombu.’ (Sumu 65:2) Asani taziŵa kuti Chiuta wamuka marombu ngidu, timuyanjengi ukongwa. Mwakuyeruzgiyapu, panyaki tinguwona kuti wanguzomerezga cha kuti tikumani ndi mayeseru ngakuti titondeki kukunthiyapu. (1 Ŵakor. 10:13) Asani tifipa mtima ndipu tininizikiya Yehova mu rombu, titijivwa kuti te ndi “chimangu . . . chaku Chiuta,” cho chiyanana cha ndi chechosi. (Ŵaf. 4:6, 7) Nyengu zinyaki tingaromba mwachisisi nge mo wanguchitiya Nehemiya ndipu tingawona kuti Chiuta wamuka rombu lidu. (Neh. 2:1-6) Asani taziŵa kuti Yehova wamuka marombu  ngidu pavuli pakuti ‘tafwiririyapu . . . kuromba,’ titimuyanja ukongwa ndipuso tigomezga kuti watiwovyengi kukunthiyapu asani titeseka.​—Ŵar. 12:12.

17. Kumbi tingawonengi wuli mawunganu asani titanja Chiuta?

¹⁷ Nyengu zosi tisanirikengi pa maunganu nga mpingu, unganu wapade, wadera ndi wachigaŵa. (Ŵah. 10:24, 25) Ayisraele anguwungana kuti avwisiyi ndi kusambira zaku Yehova kuti amuwopengi ndi kuchita vo vingulembeka m’Chilangulu. (Mar. 31:12) Asani titanja Chiuta tiwonengi nge ndi mphingu cha kuchita khumbu laki. (Ŵerengani 1 Yohane 5:3.) Mwaviyo, tingayesanga cha kuwona mawunganu mwakupepuka chifukwa cha vinthu vinyaki. Kukamba uneneska, tikhumba kulutirizga kwanja Yehova nge mo tachitiyanga pakwamba.​—Chiv. 2:4.

18. Kwanja Chiuta kutitichitiska kuti tichitengenji?

¹⁸ Tipharazgengi “uneneska wa evangeli” mwaphamphu. (Ŵag. 2:5) Chifukwa chakuti titanja Chiuta, tipharazga Ufumu waki wo uwusika ndi Mwana waki wakwanjiwa, yo ‘wagarengi . . . chifukwa cha uneneska’ pa Aramagedoni. (Sumu 45:4; Chiv. 16:14, 16) Nchinthu chakukondwesa ukongwa kugwiraku nchitu yakusambiza ŵanthu kuti aziŵi kuti Chiuta watitanja ndipuso vo walayizga m’charu chifya!​—Mat. 28:19, 20.

19. Nchifukwa wuli tiwonga kuti Yehova wakuŵika ŵara mu mpingu?

¹⁹ Tilongongi kuti tiwonga ŵara wo Chiuta waŵika mu mpingu. (Mac. 20:28) Yehova ndiyu wakutipaska ŵara mu mpingu wo atitovya chifukwa chakuti atitanja. Ŵara ŵe “uli ndi malu ngakubisamamu ku mphepu, musana wakubisamaku ku lirondo, nge nthumisinji twa maji m’charu chiyumu, nge nchiduzi cha jarawi likulu m’charu chakuvuka.” (Yes. 32:1, 2) Tiwonga kuja ndi chakubisamamu cho chititivikiliya ku chimphepu pamwenga ku lirondo lakofya. Asani titufya ndi lumwi tikondwa kuthaŵiya ku mphanji, ku muduzi wo tapaskika. Mazu ngakuyeruzgiya ngenanga, ngatitovya kuziŵa kuti ŵara atitichiska kweniso kutovya kuti tije pa ubwezi ndi Chiuta. Asani titiŵavwiya, tilongo kuti tiwonga “mipasku” yeniyi ndipuso kuti titanja Chiuta ndi Khristu, yo ndi Mutu wa mpingu.​—Ŵaef. 4:8; 5:23; Ŵah. 13:17.

20. Asani mutanja Chiuta, mungachita wuli ndi ulongozgi wo we pa Yakobe 1:22-25?

²⁰ Asani mwe pa ubwezi wakukho ndi Yehova, muŵengi ‘wakuchita mazu ndi wakungavwa pe cha.’ (Ŵerengani Yakobe 1:22-25.) Munthu yo ‘wachita’ vo mazu ngakamba, waja ndi chivwanu cho chichitiska kuti wapharazgengi mwaphamphu ndi kumuka pa mawunganu ngachikhristu. Chifukwa chakuti mutanja nadi Chiuta, muvwiyengi ‘dangu . . . lamampha lakufikapu’ laku Yehova, lo likonkhoska vosi vo wakhumba kuti muchitengi.​—Sumu 19:7-11.

21. Kumbi marombu nginu ngakutuliya pasi pa mtima ngayanana ndi chinthu wuli?

²¹ Kwanja Yehova Chiuta kukuchitiskeningi kuti murombengi kaŵikaŵi kutuliya pasi pa mtima. Mwakuyanana ndi vakusunkhizga vo vaperekekanga zuŵa lelosi mwakukoliyana ndi phanganu la Marangu, wakulemba sumu Davidi, wangumba kuti: “Rondeni rombu langu nge nchakusunkhizga paurongo pinu [Yehova], ndi kusoska kwa manja ngangu nge ndi sembi [“ya mbewu,” NW] ya mazulu.” (Sumu 141:2; Chit. 30:7, 8) Mwaviyo, asani muromba mwakujiyuyuwa, muninizika kutuliya pasi pa mtima ndipuso muthamika ndi kuwonga Chiuta, marombu nginu ngaŵengi nge fungu lakununkhira la vakusunkhizga vo vimiya marombu ngakuzomerezgeka.​—Chiv. 5:8.

22. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani yakulondopu?

²² Yesu wangukamba kuti titenere kwanja Chiuta kweniso anyidu. (Mat. 22:37-39) Nge mo tisambiriyengi mu nkhani yakulondopu, kwanja Yehova ndipuso fundu zaki, kutiwovyengi kukambiskana umampha ndi ŵanthu kweniso kuŵayanja.