Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

«Gunaxhii Dios stiuʼ»

«Gunaxhii Dios stiuʼ»

«Gunaxhii Dios stiuʼ de idubi ladxidóʼ loʼ ne idubi xhialma luʼ ne idubi xquenda biaani luʼ.» (MAT. 22:37)

1. Xiñee gunnaxhiisaa Dios ne Xiiñiʼ.

JESUCRISTU, Xiiñiʼ Jiobá, guníʼ: «Nadxiee Bixhozeʼ» (Juan 14:31). Laaca guniʼbe: «Nadxii [Dios] Xiiñi» (Juan 5:20). Qué ridxagayaanu gánnanu ni, purtiʼ maca biʼniné Jesús Bixhoze dxiiñaʼ millón de iza ante gueeda lu Guidxilayú. Bíʼnibe xhiiñaʼ Dios jnézapeʼ (Prov. 8:30). Biaʼ tiempu bíʼninebe Bixhózebe dxiiñaʼ, biziidibe stale de ca guenda stiʼ, ne ra zidiʼdiʼ dxi jma gunnaxhiisaacabe.

2. 1) Xii nga guendarannaxhii. 2) Gunáʼ nga ca guendarinabadiidxaʼ zacábinu.

2 Guendarannaxhii nga ti cosa ni runi sentirnu dede ndaaniʼ ladxidoʼno. Salmista David biindaʼ sicaríʼ: «Zannaxhieeʼ lii Jiobá, lii nga stipa stinneʼ» (Sal. 18:1). Laaca naquiiñeʼ gannaxhiinu Jiobá, purtiʼ laa nadxii laanu. Ne pa ruzúʼbanu stiidxabe, zusihuínnibe nadxiibe laanu. Biblia na: «Ne ndiʼ nga ni zazaaca pa cadi gusaana de gucaadiágatu ca ley stinneʼ ne chinándatu ni na cani ne gúnitu cani, zapa Jiobá pactu ni biʼniné ca bixhozególaluʼ ne zaca nachaʼhuiʼ ne qué zusaana de gannaxhii lii casi biʼniʼ jurarbe laacaʼ. Ne dxandipeʼ zannaxhiibe lii ne zaguube ndaayaʼ lii ne zápaluʼ stale xiiñiluʼ ne zaguube ndaayaʼ ca xiiñiluʼ, cani gudii layú stiluʼ, ca biidxiʼ stiluʼ ne vinu cubi stiluʼ ne aceite stiluʼ, zaguube ndaayaʼ xiiñiʼ ca vaca stiluʼ ne xiiñiʼ ca dendxuʼ stiluʼ, lu layú ni bizabiruaabe ca bixhozególaluʼ guicaaluʼ» (Deuteronomio 7:12, 13). Peru, ximodo zanda gannaxhiinu ti binni ni qué huadúʼyanu yaʼ. Ximodo nga gannaxhiinu Jiobá yaʼ. Xi razón nápanu para gúninu ni yaʼ. Ximodo zanda gusihuínninu nadxiinu laabe yaʼ.

ZANDA GANNAXHIINU DIOS

3, 4. Xiñee zanda gannaxhii binni Jiobá.

3 «Dios Espíritu laa», nga runi qué zanda guidúʼyanu laabe (Juan 4:24). Neca zacá, zanda gannaxhiinu laabe. Ne Biblia peʼ cayabi laanu gúninu ni. Sicaríʼ gudxi Moisés ca israelita: «Gunnaxhii Jiobá, Dios stiluʼ, de guidubi ladxidoʼloʼ ne guidubi xhiálmaluʼ ne guiráʼ stipa stiluʼ» (Deut. 6:5).

4 Xiñee zanda gannaxhiinu Dios yaʼ. Purtiʼ bizaʼbe laanu para guni adorarnu laabe ne para gusihuínninu nadxiinu laabe. Ora runi adorarnu Dios jma rannaxhiinu laa ne riuʼnu jma nayecheʼ. Nga nga ni bizeeteʼ Jesús ora guníʼ: «Nayecheʼ cani nanna naquiiñeʼ chuʼ gaxha de Dios, purtiʼ para laacaʼ nga reinu ni nuu guibáʼ» (Mat. 5:3TNM). Stale tu na dede gálenu maca nuu ndaaniʼ ladxidoʼno guni adorarnu Dios. Ti escritor láʼ Abraham C. Morrison, bicaa lu libru ni láʼ Man Does Not Stand Alone [Cadi stubi hombre nuu], laa guníʼ: «Nabé ridxagayaanu purtiʼ lu guidubi Guidxilayú nabé ruyubi binni ti Dios ni guni cré ne guni adorar».

5. Xiñee nánnanu zanda guidxélanu Dios.

5 Ñee caquiiñepeʼ guyúbinu Dios la? Ñee zanda guidxélanu laabe la? Zanda pue, purtiʼ laabe racaláʼdxibe guidxélanu laabe. Nga nga ni gudxi apóstol Pablu caadxi binni lu Areópago. Dede raqué randa ruuyaʼ binni Partenón, yuʼduʼ ni bíʼnicabe para Atenea, diosa ni runi adorárcabe ndaaniʼ guidxi Atenas. Bixuiʼlú nuuluʼ lade guiráʼ binni que ora bizulú Pablu guníʼ de Dios ni «bizáʼ [...] guidxilayú ne irá ni nuu ndaani ni» ne guníʼ Pablu «qué ribeza be ndaani yoo rucuí binni». Óraque binadiágacabe guniʼbe: «De ti binni si ulee be binni de irá raza ni nuu ndaani guidxilayú, ne gudixhe be pabiáʼ indaa cada raza ne paraa cueza caʼ. Gudixhe be irá binni ndaani guidxilayú para uyubi laabe casi ñaca zixubi ná ca dede idxela ca laabe, purti cadi zitu nuu be, sínuque gaxha doʼ nuu be de cada tobi de laanu» (Hech. 17:24-27). Nga rusihuinni zanda guidxélanu Dios. Jma de gadxe millón arondaʼ de testigu stiʼ Jiobá maʼ bidxélacaʼ laabe ne nadxiicaʼ laabe de guidubi ladxidoʼcaʼ.

XIMODO NGA GANNAXHIINU DIOS

6. Gunáʼ nga «primé mandamientu ne ni jma risaca» guníʼ Jesús.

6 Naquiiñeʼ gusihuínninu dxandíʼ nadxiinu Jiobá. Dxi gunabadiidxaʼ ti fariseu Jesús xii nga mandamientu ni jma risaca zeeda lu Ley, laabe gúdxibe laa: «“Gunaxhii Dios stiuʼ de idubi ladxidóʼ loʼ ne idubi xhialma luʼ ne idubi xquenda biaani luʼ.” Nga nga primé mandamientu ne ni jma risaca» (Mat. 22:34-38).

7. Ximodo nga gannaxhiinu Jiobá 1) de guidubi ladxidoʼno. 2) de guidubi xhiálmanu. 3) de guidubi xquendabiaaninu.

7 Xii nga gucalaʼdxiʼ Jesús niníʼ ora bizeeteʼ naquiiñeʼ gannaxhiinu Dios de «idubi ladxidóʼ [no]» yaʼ. Ni guniʼbe nga naquiiñeʼ gannaxhiinu Jiobá lu guiráʼ ni rúninu ne ni runi sentirnu. Laaca guniʼbe naquiiñeʼ gannaxhiinu Dios de «idubi xhialma [nu]», o, gannaxhiinu laabe lu guiráʼ ni rúninu lu xquendanabáninu. Ne últimu guniʼbe gannaxhiinu Dios de «idubi xquenda biaani [nu]», o, gusihuínninu nadxiinu laabe pur cani riníʼ íquenu ne modo riníʼ íquenu. Nga runi zanda guininu naquiiñeʼ gannaxhiinu laabe lu guidubi naca xquendanabáninu ne ora gudiʼnu laabe guiráʼ ni nápanu.

8. Cumu nadxiinu Dios la? xi rucaani laanu gúninu.

8 Pa nadxiinu Dios de guidubi ladxidoʼno, xhiálmanu ne xquendabiaaninu la? zadúʼndanu Stiidxaʼ Dios guiráʼ dxi, ziéchenu ora gúninu guiráʼ ni rinábabe laanu ne zucheechenu stiidxaʼ Reinu né stale gana (Mat. 24:14; Rom. 12:1, 2). Pa gúninu cani maʼ bizéʼtenu riʼ, ziuʼnu jma gaxha de Jiobá (Sant. 4:8). Dxandíʼ, qué zanda diʼ gúninu ti lista ra gucaʼnu guiráʼ razón ni nápanu para gannaxhiinu Dios, peru guidúʼyanu chupa chonna de laacani.

NÁPANU RAZÓN PARA GANNAXHIINU DIOS

9. Xiñee nadxiiluʼ Jiobá.

9 Jiobá nga Dios ni Bizáʼ laanu ne rudii guiráʼ ni caquiiñenu. Pablu guníʼ: «Laabe bizáʼ be laanu ne pur laabe nabani nu ne rizá nu» (Hech. 17:28). Maʼ bisigaʼdeʼ Jiobá laanu Guidxilayú sicarú riʼ (Sal. 115:16). Ne laaca rudiibe laanu ni guidoʼno ne xcaadxi cosa ni caquiiñenu para guibáninu. Nga runi gunda gudxi Pablu ca binni de Listra cadi naquiiñeʼ guni adorarcaʼ bidóʼ, sínuque guni adorarcaʼ Jiobá, «Dios ni nabani». Sicaríʼ guníʼ Pablu de Dios: «Biluíʼ be laaca tu laabe pur ni biʼni be, purti ucané be laaca casi racané be laanu yanna, rusaba be nisa guie para gaca xquela nu. Qué rusiaadxa be ni idóʼ no, ne ruchá be ladxidóʼ no de enda nayecheʼ» (Hech. 14:15-17). Ñee cadi naquiiñeʼ gucaa ndiʼ laanu gannaxhiinu Jiobá, Dios ni Bizáʼ guiráʼ cosa la? (Ecl. 12:1.)

10. Xi runi sentirluʼ ora riníʼ íqueluʼ guti Jesucristu pur lii.

10 Zabee Dios donda ne guendaguti ni bisaanané Adán laanu (Rom. 5:12). Biblia na: «Dios huaxa rusihuinni pabiáʼ nadxii laanu purti neca cuchéʼ né nu laa chiqué, biseenda Cristu guti pur laanu» (Rom. 5:8). Pa gaca arrepentirnu de guidubi ladxidoʼno ne gusihuínninu nápanu fe lu guendaguti stiʼ Cristu, zuxhá Jiobá ca donda stinu. Cadi dxandíʼ rucaa ca ndiʼ laanu gannaxhiinu laabe la? ¡Guizáʼ rudiʼnu xquíxepeʼ Jiobá pur bidii Xiiñiʼ! (Juan 3:16.)

11, 12. Xiñee zanda guininu Jiobá nga Dios ni rabi laanu xi chiguni.

11 Maʼ guníʼ Jiobá zanda guibáninu sin chuʼ dxi gátinu (Rom. 15:13). Cumu nánnanu zanda guibáninu sin qué chuʼ dxi gátinu la? racané ni laanu guni huantarnu ca guendanagana gápanu ra guihuinni pa naguidxi nuu fe stinu. Ca xpinni Cristu ni bibí né espíritu santu zacaacaʼ «enda nabani casi ti premiu» guibáʼ (Apoc. 2:10). Ne xcaadxi xpinni Jiobá zabánicaʼ sin qué chuʼ dxi gáticaʼ ndaaniʼ ti paraísu lu Guidxilayú (Luc. 23:43). Xi runi sentirnu pur cani chiguni Dios yaʼ. Cadi dxandíʼ rusiecheʼ cani laanu, riguixhedxícani ladxidoʼno ne rucaacani laanu gannaxhiinu Dios, purtiʼ laa rudii laanu «irá ni nachaʼhui ne irá ni dxandí sicarú» la? (Sant. 1:17.)

12 Zusibani Dios cani maʼ guti (Hech. 24:15). Nabé naná nga ora gatiʼ ti binni ni nadxiinu. Peru cumu nánnanu ziásacabe de lade gueʼtuʼ la? qué racanápenu casi racaná ca binni ni qué ganna xi chiguni Dios (1 Tes. 4:13). Guizáʼ racalaʼdxiʼ Jiobá gusibani binni, jmaruʼ si ca xpínnibe ni qué nusaana laabe, casi Job (Job 14:15). Guxuíʼlunu pabiáʼ ziéchenu ora guidúʼyanu ca binni ni guiasa lade gueʼtuʼ ne guidúʼyanu ora guidxaagalú tuuxa binni ca binnilidxi ne ca xhamigu. ¡Guizáʼ ziéchenu ora guidúʼyanu pabiáʼ nadxii Jiobá, Bixhózenu ni nuu guibáʼ, binni! ¡Pabiáʼ nachaʼhuiʼ Jiobá purtiʼ cayábibe laanu zandísabe gueʼtuʼ!

13. Ximodo nánnanu dxandíʼ rizaalaʼdxiʼ Jiobá laanu.

13 Rizaalaʼdxiʼ Jiobá laanu. Biblia na: «Jiobá nuu gaxha de cani maʼ gucadé ladxidóʼ; ne rulabe cani maʼ biree gana» (Salmo 34:18; biindaʼ 1 Pedro 5:6, 7). Laanu laaca runi sentirnu cayapa Dios laanu, purtiʼ nánnanu nuucabe para gacanebe ca xpínnibe ni qué rusaana laabe (Sal. 79:13). Laaca rusihuínnibe nadxiibe laanu pur guiráʼ ni maʼ bizabiruaabe gúnibe. Zaquiiñeʼ Jiobá Jesucristu, Rey ni chiguni mandar lu Reinu stiʼ Dios ti mil iza, para cuee guendaridinde, cani ruquiichináʼ stobi, binni malu, ne binni ruzuubaʼ diidxaʼ ziuucaʼ tobi si ne zaguu Dios ndaayaʼ laacaʼ (Sal. 72:7, 12-14, 16). Cadi dxandíʼ rucaa cani chiguni Jiobá riʼ laanu gannaxhiinu laa de guidubi ladxidoʼno, xhiálmanu, stipa stinu ne xquendabiaaninu la? (Luc. 10:27.)

14. Xi dxiiñaʼ risaca maʼ bidii Jiobá laanu.

14 Nácanu testigu stibe (Is. 43:10-12). Nadxiinu Jiobá purtiʼ cudii laanu ti dxiiñaʼ risaca, ne laani nga gucheechenu stiidxaʼ Reinu ne quixhedxinu ladxidóʼ ca binni ni cadiʼdiʼ lu xiixa guendanagana. Nuunu seguru de cani runi crenu, purtiʼ de ndaaniʼ Biblia nga zeeda cani rininu ne Jiobá runi guiráʼ maʼ guníʼ. Biblia na: «Qué lica nuchee nin tobi de ca cosa galán guníʼ Jiobá guni para ca binni de Israel; guca guiráʼ cani. Yanna, ¡laguuyaʼ! Yannadxí chaaʼ ra rié guiráʼ binni. Ne laatu nanna dxíchitu de guidubi ladxidoʼto ne guidubi xhiálmatu huayaca guiráʼ diidxaʼ sicarú ni huayabi Jiobá, Dios stitu, laatu. Maʼ guca guirácani para laatu. Nin tobi de laacani qué lica huachee» (Josué 21:45 ne 23:14). Casi maʼ bidúʼyanu, nápanu stale razón para gannaxhiinu Jiobá. Peru, ximodo zanda gusihuínninu dxandíʼ nadxiinu laabe yaʼ.

XIMODO ZANDA GUISIHUÍNNINU NADXIINU DIOS

15. Xi rusihuínninu ora guidúʼndanu Biblia ne gúninu ni nani.

15 Guiduʼndaʼ chaahuinu Biblia ne gúninu ni nani. Zacá rusihuínninu nadxiinu Jiobá ne racaláʼdxinu gacané Stiidxabe laanu (Sal. 119:105). Pa cadídinu lu xiixa guendanagana, zatadxí ladxidoʼno ora gúʼndanu ca diidxaʼ riʼ: «Dios, lii qué rucaanaluʼ tuuxa ni cayuubaʼ ne cayacaná ladxidóʼ», ne «Guendanachaʼhuiʼ stiluʼ, Jiobá, bidiini stipa naa. Ora bidale cani ruchiiñaʼ xquendabiaaneʼ, lii gudixhedxiluʼ xhialmaʼ pur guiráʼ ni gúdxiluʼ naa» (Sal. 51:17; 94:18, 19). Jiobá ne Jesús riacaʼ ca binni ni cayacaná (Is. 49:13; Mat. 15:32). Ora ridúʼndanu Biblia racané ni laanu gudiʼnu cuenta pabiáʼ rizaalaʼdxiʼ Jiobá laanu ne nga rucaa laanu gannaxhiinu laabe jma.

16. Xiñee jma rannaxhiinu Dios ora qué rusaana de guni orarnu.

16 Cadi gusaana de guni orarnu. Ora runi orarnu, riuʼnu gaxha de Jiobá, Dios «Ni rucaadiaga oración» (Sal. 65:2). Ora rudiʼnu cuenta ricábibe oración stinu, rannaxhiinu laabe jma. Zándaca huadiʼnu cuenta qué huayuu dxi gudii Jiobá lugar gacananu jma que biaʼ zanda guni huantarnu (1 Cor. 10:13). Zándaca huanábanu Jiobá gacané laanu ora nuunu triste ne óraque ridúʼyanu ximodo riguixhedxibe ladxidoʼno (Filip. 4:6, 7). Zándaca huayuu biaje huayuni orarnu Dios ndaaniʼ ladxidoʼno, casi biʼniʼ Nehemías, ne bidiʼnu cuenta bicabi Jiobá laanu (Neh. 2:1-6). Zacá nga laani: pa qué gusaana de guni orarnu ne guidúʼyanu ricabi Jiobá oración stinu la? jma zannaxhiinu laabe ne zuni crenu de guidubi ladxidoʼno zacanebe laanu ora chuʼ xiixa ni gusihuinni pa naguidxi nuu fe stinu (Rom. 12:12).

17. Ximodo zadúʼyanu ca guendaridagulisaa ca pa nadxiinu Jiobá.

17 Cadi gusaana de chuunu guiráʼ xixé guendaridagulisaa ni rápanu (Heb. 10:24, 25). Ca israelita que ridagulisaacaʼ para gucaa diágacaʼ Jiobá ne gunibiaʼcaʼ laabe, ti zacá ganda guni adorarcaʼ laabe né stale respetu ne chinándacaʼ Ley stibe (Deut. 31:12). Pa dxandíʼ nadxiinu Jiobá, qué zaca nagana para laanu gúninu ni nabe (biindaʼ 1 Juan 5:3). Nga runi, naquiiñeʼ gúninu stipa pur chuunu guiráʼ guendaridagulisaa rápanu. Qué chuʼ dxi gusaana de gannaxhiinu Jiobá, cásica gunnaxhiinu laabe dxi binibiaʼnu laabe (Apoc. 2:4).

18. Xi dxiiñaʼ rúninu purtiʼ nadxiinu Dios.

18 Gucheechenu ca diidxaʼ nacubi ne galán stiʼ Reinu (Gál. 2:5). Guendarannaxhii ni nápanu Dios zucaani laanu guinínenu binni de Reinu stiʼ Cristu, purtiʼ Stiidxaʼ Dios na: Casi ñaca dxíʼbabe ti maniʼ ne cayuuyabe «guihuinni gunáʼ nga ni dxandíʼ» lu Armagedón (Sal. 45:4; Apoc. 16:14, 16). ¡Guizáʼ nayecheʼ riuʼnu ora racanenu binni ganna nadxii Dios laanu ne guiziidicaʼ de guidxilayú cubi ni chigudiibe laanu! (Mat. 28:19, 20.)

19. Xiñee naquiiñeʼ gudiʼnu xquíxepeʼ ca binnigola pur dxiiñaʼ ni rúnicaʼ.

19 Gudiʼnu xquíxepeʼ ca binnigola ni zaniruʼ ra ridagulisaanu pur dxiiñaʼ ni rúnicaʼ (Hech. 20:28). Racalaʼdxiʼ Jiobá guibáninu galán, nga runi maʼ gulibe ca binnigola ca para sanírucaʼ ndaaniʼ ca neza binni ridagulisaa. Ca binnigola ca zeeda gácacaʼ «casi ti lugar ra zanda chuʼ binni ora cundubi bi ne ra gucaachilú binni ora cayaba dxacha nisaguié, casi nisa ziguxooñeʼ ndaaniʼ ti guidxi ra gastiʼ nisa, casi bandáʼ stiʼ ti guié ngola lu ti desiertu» (Is. 32:1, 2). Guníʼ ique ximodo runi sentirnu ora riuʼnu ti lugar ra guilanu ora cayaba dxacha nisaguié ne ora chuʼnu xaʼnaʼ ti bandáʼ tiempu nandáʼ. Zacaca nga racané ca binnigola ca laanu ne riguucaʼ gana laanu ti chuʼnu gaxha de Jiobá ora cadxaagalunu xiixa guendanagana. Pa guzúʼbanu stiidxaʼ ca binnigola, zusihuínninu nadxiinu laacaʼ ne laaca zusihuínninu nadxiinu Dios ne Cristu, ni naca Xaíque stiʼ ca neza binni ridagulisaa (Efes. 4:8; 5:23; Heb. 13:17).

Maʼ gulí Jiobá ca binnigola para guizaaláʼdxicaʼ ca xpínnibe de guidubi ladxidoʼcaʼ (Biiyaʼ párrafo 19)

GUYÚBINU MODO JMA GANNAXHIINU DIOS

20. Xi zúniluʼ pa nadxiiluʼ Jiobá.

20 Pa rúninu ni na Stiidxaʼ Dios ne cadi rucaadiágasinu ni la? zusihuínninu nuunu gaxha de Jiobá (biindaʼ Santiago 1:22-25). Zusihuínninu cayúninu ni na Dios ora rucheechenu diidxaʼ né stale gana ne ora ricábinu lu ca guendaridagulisaa ni rápanu. Cumu nadxiinu Dios de guidubi ladxidoʼno la? rúninu ni na ley ni qué ruchee ne lu ni nga zeeda xi guiráʼ racalaʼdxiʼ Dios gúninu (Sal. 19:7-11).

21. Xi zanda guchaaganu ca oración ni rúninu.

21 Pur nadxiinu Jiobá runi orarnu laa gatigá. Ca sacerdote guyuu Israel bizaaquicaʼ guʼxhuʼ para Jiobá guiráʼ dxi. Ngue runi rey David bichaaga oración stiʼ casi guʼxhuʼ ora guníʼ: «Gaca oración stinneʼ casi guʼxhuʼ nezaluluʼ. Ora guindisaʼ nayaʼ, gueeda gácani casi ora rudii binni biidxiʼ casi ofrenda huadxí» (Sal. 141:2; Éx. 30:7, 8). Pa qué gudxíʼbanu laca laanu ora guni orarnu Dios, gúninu ni de guidubi ladxidoʼno, gusisácanu laabe ne gudiʼnu xquíxepeʼ laabe la? zeeda gácani casi ora nuzáʼquinu guʼxhuʼ ni rindáʼ naxhi para laabe (Apoc. 5:8).

22. Xi zadúʼyanu lu sti tema ca.

22 Jesús guníʼ naquiiñeʼ gannaxhiinu Dios, peru laaca guniʼbe naquiiñeʼ gannaxhiinu binni (Mat. 22:37-39). Lu sti tema ca zadúʼyanu qué raca nagana para laanu gannaxhiinu binni ora nadxiinu Jiobá ne ca principiu stiʼ.