Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Te Esa akɛ Otsɔse Obii lɛ Tɛŋŋ?

Te Esa akɛ Otsɔse Obii lɛ Tɛŋŋ?

“Mika mitoi mihã tsɔji ni hoɔ lɛ fɛɛ agbɛɛmɔ. Enɛ ji shii etɛ nɔ ni Jordan baaa shĩa mra yɛ be ni ato ahã lɛ lɛ naa. Mibi mihe akɛ, ‘Nɛgbɛ lɛ yɔɔ?, Ani sane ko eba? Ani etsui miiye po akɛ wɔhao?’ Be ni eba shĩa lɛ, mimli efũ aahu akɛ miihe majwa.”GEORGE.

“Mibiyoo lɛ bo waa, ni ehã mitsui fã. Be ni mitsɔ mihe lɛ, mina lɛ ni emɔ eyitso ni eefo. Enyɛminuu fioo ni eye afii ejwɛ lɛ egba lɛ ma.”NICOLE.

“Natalie, wɔbiyoo ni eye afii ekpaa lɛ kɛɛ akɛ, ‘Mijuuu ga lɛ. Mito ahu!’, egbɛ ehiŋmɛiiaŋ ni eekpa fai akɛ jeee ju eju. Bɔ ni etso shii abɔ akɛ jeee ju eju lɛ hã wɔhe jɔ̃ wɔhe waa aahu akɛ wɔhiŋmɛiiaŋ kpala nu. Wɔle akɛ eemale.”STEPHEN.

KƐ́ OJI fɔlɔ lɛ, ani okɛ shihilɛi ni awie he kɛtsɔ hiɛ lɛ eko miikpe? Kɛ́ okɛ shihilɛ ni tamɔ nakai kpe lɛ, ani osusuɔ bɔ ni ooofee otsɔse obi lɛ, loo kɛji ehe miihia akɛ otsɔse lɛ lɛ he? Ani eji tɔ̃mɔ akɛ obaatsɔse obii?

MƐNI JI TSƆSEMƆ?

Yɛ Biblia lɛ mli lɛ, jeee be fɛɛ be “tsɔsemɔ” ji toigbalamɔ. Tsɔsemɔ ji ni akɛ gbɛtsɔɔmɔ ahã, atsɔɔ nii, loo ni ajaje mɔ. Tsɔsemɔ kɔɔɔ niseniianii loo yiwaa he yɛ gbɛ ko kwraa nɔ.Abɛi 4:1, 2.

Abaanyɛ akɛ tsɔsemɔ ni fɔlɔi kɛhãa amɛbii lɛ ato abɔɔ feemɔ he. Okwaafonyo lɛ saa shikpɔŋ lɛ, ekɛ nu shwieɔ nibii ni edu lɛ anɔ, ni etoɔ gbɛjianɔ koni ebu nii ni edu lɛ ahe kɛjɛ kooloi kɛ jwɛi ni fiteɔ nii lɛ ahe. Be ni dumɔnii lɛ daraa lɛ, ekolɛ, okwaafonyo lɛ baajie tsei lɛ ahe bɔ ni afee ni nibii lɛ adara bɔ ni etaoɔ lɛ. Okwaafonyo lɛ naa akɛ, kɛ́ ekɛ okwaayeli gbɛi srɔtoi tsu nii lɛ, ebaaye ebua lɛ koni nibii ni edu lɛ adara jogbaŋŋ. Nakai nɔŋŋ fɔlɔi tsɔɔ gbɛi srɔtoi anɔ amɛkwɛɔ amɛbii. Shi bei komɛi lɛ, ehe baahia ni amɛkɛ tsɔsemɔ ahã, tsɔsemɔ ni amɛkɛaahã lɛ tamɔ bɔ ni okwaafonyo jieɔ tsei ahe lɛ pɛpɛɛpɛ, ejaakɛ tsɔsemɔ nyɛɔ ejajeɔ gbekɛbii lɛ asui gbohii, ni eyeɔ ebuaa amɛ ni amɛdaraa kɛbatsɔmɔɔ onukpai kpakpai. Kɛ̃lɛ, esa akɛ okwaafonyo akwɛ jogbaŋŋ be ni ejieɔ tsei lɛ ahe lɛ, kɛ́ jeee nakai lɛ ebaafite tso lɛ eko. Nakai nɔŋŋ esa akɛ fɔlɔi hu kɛ suɔmɔ atsɔse amɛbii lɛ.

Yehowa ni ji Nyɔŋmɔ ni Biblia lɛ wieɔ ehe lɛ efee nɔkwɛmɔnɔ ni nɔ bɛ yɛ bii atsɔsemɔ mli ehã fɔlɔi. Akɛni bɔ ni etsɔseɔ mɛi ni boɔ lɛ toi, ni jaa lɛ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ mɔɔ shi waa hewɔ lɛ, ehãa ‘amɛbasumɔɔ tsɔsemɔ.’ (Abɛi 12:1) ‘Amɛmɔɔ tsɔsemɔ’ mli ni ‘amɛŋmɛɛɛ he.’ (Abɛi 4:13) Kɛ́ okase nibii titrii etɛ ni kɔɔ bɔ ni Nyɔŋmɔ kɛ tsɔsemɔ hãa lɛ he lɛ, bo hu obaanyɛ oye obua obi lɛ ni ekpɛlɛ tsɔsemɔ nɔ: Nomɛi ji (1) suɔmɔ, (2) niiashishinumɔ, kɛ (3) wiemɔ nɔyeli.

 TSƆSEMƆ NI SUƆMƆ YƆƆ MLI

Tsɔsemɔ ni Nyɔŋmɔ kɛhãa lɛ damɔ suɔmɔ nɔ, ni suɔmɔ nɔŋŋ ji nɔ ni tsirɛɔ lɛ ni ekɛ tsɔsemɔ hãa. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: ‘Mɔ ni Yehowa sumɔɔ lɛ, lɛ ekãa, tamɔ bɔ ni tsɛ feɔ ebi ni eyɔɔ ehe tsui lɛ!’ (Abɛi 3:12) Kɛfata he lɛ, Yehowa ji “musuŋtsɔlɔ kɛ durolɔ ní toɔ tsui.” (2 Mose 34:6) Enɛ hewɔ lɛ, Yehowa efeee mɔ niseniianii ni eyi hu waaa. Yehowa kɛ mɔ ewieee bɔ ni esaaa, ewieee mɔ hiɛ be fɛɛ be, loo ni eeeye mɔ he fɛo, ejaakɛ nibii nɛɛ fɛɛ baanyɛ apila mɔ tamɔ ‘adumɔɔ loo abamɔɔ mɔ klante lɛ.’Abɛi 12:18.

BO TOI

Eji anɔkwale akɛ, fɔlɔi nyɛŋ akase nɔkwɛmɔnɔ ni yeɔ emuu ni Nyɔŋmɔ feɔ yɛ henɔyeli he lɛ kɛmɔ shi. Bei komɛi lɛ, gbekɛbii lɛ baanyɛ afee nɔ ko ni kɛ́ okwɛɛɛ ni ahi lɛ onyɛŋ ohe nɔ oye, shi kaimɔ akɛ, bei pii lɛ kɛ́ akɛ mlifu gbala mɔ ko toi lɛ, ehãa afeɔ yiwalɛ nii, agbalaa toi lɛ fe nine, ni ewooo yibii kpakpai. Agbɛnɛ hu, anyɛŋ atsɛ toigbalamɔ ni damɔ mlifu nɔ lɛ akɛ tsɔsemɔ. Nɔ ni etsɔɔ kɛkɛ ji akɛ abɛ henɔyeli.

Nɔ ni tamɔɔɔ nakai lɛ, kɛ́ ajɛ suɔmɔ mli atsɔse mɔ ko, ni ajie henɔyeli kpo lɛ, ekɛ yibiiwoo kpakpai baa. Kwɛmɔ bɔ ni George kɛ Nicole ni ji fɔlɔi enyɔ ni awie amɛhe kɛtsɔ hiɛ lɛ tsu saji ahe nii amɛhã.

NYƐSƆLEA

“Sɛɛ mli be ni Jordan ba lɛ, mikɛ miŋa mli efũ waa, shi wɔye wɔhe nɔ be ni wɔboɔ lɛ toi ni etsɔɔ nɔ hewɔ ni esɛɛ gbala shi lɛ. Akɛni jenamɔ yi ewa hewɔ lɛ, wɔkpɛ wɔyiŋ akɛ wɔbaawie he leebi kɛ́ je tsɛre. Wɔ fɛɛ wɔfee ekome kɛsɔle ni wɔyakamɔ shi. Ni je tsɛre lɛ, wɔtsui he ejɔ, no hewɔ lɛ, wɔnyɛ wɔtsu sane lɛ he nii bɔ ni hã wɔshɛ wɔbinuu lɛ tsui he. Ejɛ etsui mli ekpɛlɛ naatsii ni wɔkɛshwie enɔ lɛ anɔ, ni ekpɛlɛ etɔmɔ nɔ. Eŋɔɔ wɔnaa waa akɛ wɔyɔse akɛ, kɛ́ akɛ mlifu tsu saji ahe nii oya lɛ, nɔ kpakpa ko jɛɛɛ mli kɛbaaa. Be fɛɛ be lɛ, kɛ́ wɔbo sane toi klɛŋklɛŋ lɛ, nibii kpakpai jɛɔ mli kɛbaa.”George.

NYƐGBAA SANE

“Be ni mina akɛ mibinuu lɛ epila enyɛmiyoo lɛ, mitsui ba waa. Yɛ nɔ najiaŋ ni matsu sane lɛ he nii amrɔ nɔŋŋ lɛ, mihã etee etsu lɛ mli, ejaakɛ bɔ ni mimli efũ lɛ, kɛ́ mikɛɛ mafee nɔ ko lɛ, ehiŋ. Sɛɛ mli be ni mitsui he jɔ lɛ, mikɛ hiɛdɔɔ hã ele akɛ yiwalɛ nifeemɔ ehiii, ni mikɛ bɔ ni epila enyɛmi lɛ tsɔɔ lɛ. Gbɛ nɛɛ ni mitsɔ nɔ mitsu sane lɛ he nii lɛ mɔ shi waa. Ekpa enyɛmi lɛ fai ni efua lɛ.”Nicole.

Hɛɛ, be fɛɛ be kɛ́ atsɔse mɔ ko ni agbala etoi po afata he lɛ, etsɔɔ akɛ asumɔɔ mɔ lɛ waa.

TSƆSEMƆ NI NIIASHISHINUMƆ FATA HE

Be fɛɛ be lɛ, Yehowa tsɔseɔ mɔ “bɔ ni sa.” (Yeremia 30:11; 46:28) Esusuɔ nibii fɛɛ ni tee nɔ lɛ kɛ nɔ ni mɛi le lɛ po ahe jogbaŋŋ dani ekɛ tsɔsemɔ hãa. Te fɔlɔi aaafee tɛŋŋ akase Yehowa? Stephen ni atsĩ etã  kɛtsɔ hiɛ lɛ wie akɛ: “Eyɛ mli akɛ edɔ wɔ waa be ni wɔnuuu nɔ hewɔ ni Natalie tsoɔ akɛ ejuko ga lɛ he moŋ, shi wɔbɔ mɔdɛŋ ni wɔnu lɛ shishi yɛ afii abɔ ni eye kɛ he ni ejwɛŋmɔ esa kɛshɛ lɛ hewɔ.”

Robert ni ji Nicole wu lɛ hu bɔ mɔdɛŋ ni esusu nibii fɛɛ ni hã amɛbiyoo lɛ fee enii nakai lɛ he. Kɛ́ gbekɛbii lɛ fee nɔ ko ni ehiii lɛ, ebiɔ ehe be fɛɛ be akɛ: ‘Ani ŋmɛnɛ pɛ amɛfee nakai loo eji su gbonyo ko ni miitao eka amɛhe? Ani tɔ ni etɔ gbekɛ lɛ loo ehe ni tseee lɛ lɛ hewɔ efee nakai lɛ? Ani naagba ko hewɔ efee enii nakai lɛ?’

Fɔlɔi ni nuɔ nii ashishi lɛ le akɛ gbekɛbii jwɛŋŋ nii ahe tamɔ onukpai. Kristofonyo bɔfo Paulo ma anɔkwa sane nɛɛ nɔ mi be ni eŋma akɛ: “Be ni miji abifao lɛ, miwieɔ tamɔ abifao, mijwɛŋɔ nii ahe tamɔ abifao.” (1 Korintobii 13:11) Robert wie akɛ: “Nɔ kome ni yeɔ ebuaa mi ni minuɔ mibii lɛ ashishi ni ehãaa mitsui aba fe nine ji, ní makai mihe nibii ni mifee be ni miji gbekɛ lɛ.”

Kɛ́ obii lɛ efeee nɔ ni otaoɔ ni amɛfee lɛ, kaahã egba onáa tsɔ, ni nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ, kwɛmɔ jogbaŋŋ ni ekaba lɛ akɛ ookpɛlɛ su loo jeŋba gbonyo ni amɛbaa lɛ nɔ. Kɛ́ osusu obi lɛ nyɛmɔi, egbɔjɔmɔi, kɛ nibii krokomɛi ni kɔɔ ehe lɛ ahe lɛ, obaanyɛ okɛ tsɔsemɔ ni ŋmɛɔ pɛpɛɛpɛ ni shishinumɔ hu yɛ he ahã lɛ.

WIEMƆ NƆYELI YƐ TSƆSEMƆ MLI

Maleaki 3:6 lɛ kɛɔ akɛ; “Mi Yehowa lɛ, mitsakeee.” Nyɔŋmɔ tsuji kɛ amɛhiɛ fɔ̃ɔ anɔkwa sane nɛɛ nɔ, ni amɛnuɔ he akɛ no hãa amɛfeɔ shweshweeshwe. Kɛ́ fɔlɔi ye amɛwiemɔ nɔ be fɛɛ be yɛ mlai ni amɛwo amɛbii lɛ ahe lɛ, ehãa gbekɛbii lɛ nuɔ he akɛ amɛyɛ shweshweeshwe ejaakɛ amɛleɔ nɔ ni esa akɛ amɛfee kɛ nɔ ni esaaa akɛ amɛfeɔ. Kɛ́ otsake bɔ ni ofeɔ onii ohãa yɛ mlai ni owo obii lɛ ahe lɛ he lɛ, ebaanyɛ ehã obii lɛ ayiŋ afutu amɛ loo amɛnijiaŋ aje wui.

Kaimɔ akɛ, Yesu wie akɛ: “Nyɛhãa nyɛwiemɔ afea: Hɛɛ, hɛɛ! dabi, dabi!” Wiemɔi nɛɛ kɔɔ bii atsɔsemɔ he waa. (Mateo 5:37) Dani obaabɔ obii lɛ akɔkɔ yɛ nɔ ko he lɛ, jwɛŋmɔ he jogbaŋŋ, ni ekaba lɛ akɛ onyɛŋ he nii otsu. Kɛ́ ohã obi lɛ le toigbalamɔ ni okɛbaahã lɛ kɛ́ egbo toi lɛ, bɔɔ mɔdɛŋ ni oye owiemɔ nɔ.

Kɛ́ sanegbaa kpakpa yɛ fɔlɔi kɛ bii ateŋ lɛ, ehãa fɔlɔi lɛ yeɔ amɛwiemɔ nɔ kɛ́ ehe bahia ni amɛtsɔse amɛbii lɛ. Robert tsɔɔ mli akɛ: “Kɛ́ mibii lɛ bɔ mɔdɛŋ amɛkɔne miyiŋ ni mikpɛlɛ nɔ ko ni miŋa ekɛɛ amɛ akɛ amɛkafee lɛ nɔ lɛ, sɛɛ mli kɛ́ miná mile lɛ, mitsakeɔ mijwɛŋmɔ ni mifĩɔ nɔ ni miŋa ekɛɛ amɛ lɛ sɛɛ.” Kɛ́ fɔlɔi kpaaa gbee yɛ bɔ ni esa akɛ amɛtsu sane ko he nii amɛhã lɛ he lɛ, ebaahi waa akɛ amɛsusu he, amɛyi enyɔ lɛ pɛ, ni amɛba gbeekpamɔ.

TSƆSEMƆ HE HIAA WAA

Kɛ́ okase bɔ ni Yehowa jɛɔ suɔmɔ mli, kɛ bɔ ni enuɔ nii ashishi kɛ ewiemɔ nɔ ni eyeɔ kɛ́ eetsɔse mɔ ko lɛ, obaanyɛ oná nɔmimaa akɛ obii lɛ baaná omɔdɛŋbɔi lɛ ahe sɛɛ. Gbɛtsɔɔmɔ ni suɔmɔ yɔɔ mli ni okɛaahã obii lɛ baanyɛ awa amɛ ni amɛdara ni amɛtsɔmɔ mɛi ni nyɛɔ tsuɔ amɛsɔ̃i ahe nii. Biblia lɛ kɛɔ akɛ: “Tsɔɔmɔ gbekɛ gbɛ ni sa akɛ etsɔ nɔ, ni kɛ egbɔ hu lɛ, ejeŋ nɔ.”Abɛi 22:6.