1. Tubila disolo mosi ya Biblia yina ke monisa mutindu bansadi ya Nzambi yindulaka na mutindu mosi ya mbi. (Tala kifwanisu yina kele na luyantiku ya disolo.)

KILUMBU mosi na suka, Aroni, Nganga-Nzambi ya Nene telemaka na ntwala ya nzo-tenta ya Yehowa, sambu na kutambika ndumbu. Na lweka, Kore ti bantu 250 vandaka mpi kutambikila Yehowa ndumbu. (Kut. 16:16-18) Yo monanaka bonso nde, bo yonso vandaka bansambidi ya kwikama ya Yehowa. Kansi, na kuswaswana ti Aroni, bantu yina ya nkaka vandaka bantu ya lulendo yina vandaka kusosa kubaka kiyeka ya kinganga-nzambi. (Kut. 16:1-11) Bo kudikusaka na kuyindulaka nde, Nzambi ta ndima lusambu na bo. Kansi, kuyindula mutindu yina vandaka mutindu ya kuvweza Yehowa yina ke talaka bangindu ya ntima mpi yina lendaka kumona bangindu ya mbi yina vandaka na bantima na bo.—Yer. 17:10.

2. Inki diambu Moize zabisaka na ntwala, keti bangogo na yandi lunganaka?

² Na kilumbu yina yitaka, Moize tubaka dezia na ntwala nde: “Mbasi na suka [Yehowa] ta songa beto kana nani kele muntu na yandi.” (Kut. 16:5) Yo kele kieleka nde, Yehowa monisaka luswaswanu na kati ya bansambidi na yandi ya kieleka ti bansambidi ya luvunu ntangu ‘tiya katukaka na Yehowa mpi yokaka Kore mpi babakala 250 yina vandaka kutambika ndumbu.’ (Kut. 16:35; 26:10) Kaka na ntangu yina, Yehowa taninaka luzingu ya Aroni, yo monisaka nde Aroni vandaka  mpenza nganga-nzambi mpi nsambidi ya kieleka ya Nzambi.—Tanga 1 Bakorinto 8:3.

3. (a) Inki diambu salamaka na bilumbu ya ntumwa Polo? (b) Inki diambu ya bankolami Yehowa tadilaka na bamvu-nkama yina lutaka?

³ Bamvula kiteso ya 1500 na nima, diambu ya mutindu mosi salamaka na bilumbu ya ntumwa Polo. Bantu ya nkaka yina vandaka kudibinga Bakristu kumaka kulonga malongi ya luvunu; ata mpidina, bo vandaka kaka na kati ya dibundu. Kana muntu kutula ve dikebi ya mingi, yandi lenda mona bonso nde luswaswanu vandaka ve na kati ya baaposta yai mpi bampangi ya nkaka ya dibundu. Kansi, apostazi na bo vandaka kigonsa ya nene sambu na Bakristu ya kwikama. Bibulu to bambwa ya nseke yai ya lwataka bampusu ya mameme, yantikaka ‘kuvwalangasa lukwikilu ya bantu ya nkaka.’ (2 Tim. 2:16-18) Kansi Yehowa kele ve Nzambi yina ke talaka mambu kaka na zulu-zulu mpi Polo zabaka mutindu Nzambi tadilaka mambu ya bankolami yai, disongidila Kore ti bantu na yandi na bamvu-nkama yina lutaka. Na diambu yai, bika beto tadila verse mosi ya Biblia yina ta pusa beto na kuyindula mpi kubaka malongi ya me fwana.

4. Inki diambu Polo zabaka, mpi nki mutindu yandi monisaka lukwikilu na yandi na Timoteo?

⁴ Ntumwa Polo zabaka nde Yehowa ta zaba bansambidi ya luvunu mpi yandi bakisaka nde Yehowa ta zaba bansambidi na yandi ya bulemfu. Ntumwa Polo monisaka lukwikilu na yandi yai ya ngolo na bangogo yina yandi sadilaka na mukanda ya kupemama yina yandi sonikilaka Timoteo. Na nima ya kutubila bupusi ya mbi yina baaposta vandaka na yo, yina vandaka dezia kubebisa bampangi ya nkaka na dibundu, ntumwa Polo sonikaka nde: “Ata mpidina, fondasio ya ngolo ya Nzambi kele kaka ya kutelama, mpi yo kele ti kidimbu yai: ‘Yehowa me zaba bantu na yandi,’ mpi: ‘Bika nde konso muntu yina ke bingaka zina ya Yehowa kuyambula mambu ya kukonda lunungu.’”—2 Tim. 2:18, 19.

5, 6. Inki kuvandaka mfunu ya bangogo “fondasio ya ngolo ya Nzambi” yina Polo sadilaka, mpi nki mutindu bangogo yai sadisaka Timoteo?

⁵ Bangogo yina Polo sadilaka na verse yai ke tendula inki? Yai kele mbala ya ntete ya bo me sadila bangogo “fondasio ya ngolo ya Nzambi” na Biblia. Biblia ke sadilaka ngogo “fondasio” na mutindu ya kifwani mpi yo ke tendulaka bima mingi, tanga mpi Yeruzalemi yina vandaka ntu-mbanza ya Izraele ya ntama. (Nk. 87:1, 2) Biblia ke fwanisaka mpi kisalu yina Yezu ke salaka na kulungana ya lukanu ya Yehowa ti fondasio. (1 Bak. 3:11; 1 Pie. 2:6) Inki Polo zolaka kutuba ntangu yandi tubilaka “fondasio ya ngolo ya Nzambi”?

⁶ Polo ke tubila “fondasio ya ngolo ya Nzambi” kaka na ntangu yandi ke sadila bangogo yina Moize tubilaka Kore ti bantu na yandi, yina kele na Kutanga 16:5. Yo ke monana nde, Polo vandaka kutubila mambu yina salamaka na bilumbu ya Moize sambu na kupesa Timoteo kikesa mpi kuyibusa yandi nde, Yehowa lenda mona mpi kutelamina mambu yina bankolami ke sala. Baaposta lendaka ve kukanga lukanu ya Yehowa nzila na kusalama na dibundu, mpi Yehowa ta sala kaka mutindu yandi salaka na Kore yina zingaka bamvu-nkama mingi na ntwala. Polo tendulaka ve na siki-siki yonso bangogo “fondasio ya ngolo ya Nzambi” yina yandi sadilaka. Kansi, bangogo yina Polo sadilaka pesaka Timoteo kikesa mpi pusaka yandi na kutula ntima na mutindu Yehowa ke salaka mambu.

7. Sambu na nki beto fwete ndima nde Yehowa ta sala mambu na lunungu mpi na kwikama?

⁷ Minsiku ya Yehowa ke sobaka ve. Nkunga 33:11 ke tuba nde: ‘Badesizio ya Yehowa ta bikala kimakulu; bangindu ya ntima na yandi ta bikala mbandu na mbandu.’ Baverse ya nkaka ke tubila luyalu, zola , lunungu, mpi kwikama ya Yehowa yina ke bikalaka kimakulu. (Kub. 15:18; Nk. 106:1; 112:9; 117:2) Malashi 3:6 ke tuba nde: ‘Mono kele Yehowa; mono ke sobaka ve.’ Mutindu mosi, Yakobo 1:17 ke tuba nde Yehowa “ke balukaka ve mpi ke sobaka ve bonso bizuzi yina ke balukaka.”

8, 9. Inki dilongi beto lenda baka na “kidimbu” yina Polo sadilaka na bangogo na yandi ya kifwani?

⁸ Bangogo ya kifwani yina Polo sadilaka na 2 Timoteo 2:19 ke monisa nde fondasio yina kele ti bisono ya kusonika na kati bonso kidimbu. Na ntangu ya ntama, bantu vandaka kusonika na bibaka ya fondasio, ziku sambu na kumonisa muntu yina tungaka to munkwa na yo. Polo vandaka nsoniki ya Biblia ya ntete yina sadilaka mbandu yai. * Kidimbu yina kele na “fondasio ya ngolo ya Nzambi” ke tubila mambu zole. Ya ntete, “Yehowa me zaba bantu na yandi” mpi ya zole, “Bika nde konso muntu yina ke bingaka zina ya Yehowa kuyambula mambu ya kukonda lunungu.” Yo ke yibusa beto mambu yina kele na Kutanga 16:5.—Tanga.

⁹ Inki dilongi beto lenda baka na “kidimbu” yina Polo sadilaka na bangogo na yandi ya kifwani? Sambu na bantu ya Nzambi, minsiku ya Yehowa lenda vanda ti bakieleka zole ya mfunu na bunkufi: (1) Yehowa ke zolaka bansadi yina ke bikalaka ya kwikama na yandi, mpi (2) Yehowa ke mengaka kukonda lunungu. Sambu na nki dilongi yai kele mfunu na kutadila apostazi yina vandaka na dibundu?

10. Inki mutindu mambu yina baaposta vandaka kusala vandaka ti bupusi ya mbi na Bakristu ya kwikama ya bilumbu ya Polo?

¹⁰ Ntembe kele ve nde Timoteo mpi bansadi ya nkaka ya kwikama kumaka kudiyangisa sambu na mambu yina baaposta vandaka kusala na kati na bo. Ziku, Bakristu ya nkaka vandaka kudiyula nde sambu na nki bo vandaka kubika bantu ya mutindu yina na kati ya dibundu. Mbala ya nkaka, Bakristu ya kwikama vandaka mpi kudiyula kana Yehowa vandaka kibeni kuswaswanisa kwikama na bo ti lusambu ya luvunu ya baaposta.—Bis. 20:29, 30.

¹¹ Ya kieleka, mukanda ya Polo kumisaka ngolo lukwikilu ya Timoteo sambu yo yibusaka yandi mutindu Aroni nungaka, mpi mutindu Nzambi monisaka na mpenza Kore, muntu ya kukonda lunungu ti bantu na yandi, buyaka bo mpi fwaka bo. Na bunkufi, Polo zolaka kutuba nde, ata Bakristu ya luvunu vandaka na kati na bo, Yehowa ta zaba bayina kele kibeni bantu na yandi, kaka mutindu yandi zabaka bo na bilumbu ya Moize.

11, 12. Sambu na nki beto ke ndima nde mukanda ya Polo kumisaka ngolo lukwikilu ya Timoteo?

¹² Yehowa ke sobaka ve; yandi kele ya kwikama. Yandi ke mengaka kukonda lunungu, mpi na ntangu ya me fwana, yandi ke sambisaka bansumuki yina me buya kubalula ntima. Sambu  Timoteo vandaka mpi ‘kubinga zina ya Yehowa,’ Polo yibusaka yandi mukumba na yandi ya kubuya bupusi ya kukonda lunungu ya Bakristu ya luvunu. *

13. Inki kivuvu beto lenda vanda na yo?

¹³ Bangogo ya kupemama ya Polo lenda kumisa mpi ngolo lukwikilu na beto. Ntete, yo ke pesa kikesa na kuzaba nde Yehowa ke monaka kwikama na beto. Yo kele ve kaka kuzaba mosi buna ya zulu-zulu. Kansi, Yehowa ke tudilaka bantu na yandi dikebi ya mingi. Biblia ke tuba nde: ‘Yehowa ke talaka bantu yonso ya nsi-ntoto ya mvimba sambu na kusadisa bayina me kudipesaka na yandi mpenza.’ (2 Bans. 16:9) Yo yina, beto fwete vanda ti kivuvu nde mambu yina beto ke salaka sambu na Yehowa “na ntima ya bunkete,” ke vandaka ve ata fioti ya mpamba.—1 Tim. 1:5; 1 Bak. 15:58.

14. Lusambu ya nki mutindu Yehowa ke ndimaka ve?

¹⁴ Yo kele mpi mfunu na kuzaba nde Yehowa ke ndimaka ve lusambu ya luvunu. Sambu meso na yandi “ke talaka bantu yonso ya nsi-ntoto ya mvimba,” yandi ke monaka bantu yina ntima na bo ‘me kudipesaka mpenza ve na yandi.’ Bingana 3:32 ke tuba nde: ‘Yehowa ke mengaka muntu ya luvunu.’ Mu mbandu bantu yina ke monisa na meso ya bantu bonso nde bo kele bantu ya bulemfu kansi na kinsweki bo ke salaka masumu. Ata na ntangu mosi buna, muntu ya luvunu lenda nunga na kukusa bantu, kansi ngolo ya Yehowa mpi lunungu na yandi ke ndimisa beto nde, ‘muntu yina ke bumba masumu na yandi ta nunga ve.’—Bing. 28:13; tanga 1 Timoteo 5:24; Baebreo 4:13.

15. Inki beto fwete sala ve, mpi sambu na nki?

¹⁵ Bansadi ya Yehowa mingi me kudipesaka na yandi na masonga yonso. Yo kele mwa mpasi na kumona mpangi mosi na kati ya dibundu kukuma kusala mambu ya mbi na luzolo yonso. Kansi, sambu mambu ya mutindu yai salamaka na bilumbu ya Moize mpi na dibundu ya Bukristu ya mvu-nkama ya ntete, yo lenda salama mpi na bilumbu na beto. (2 Tim. 3:1, 5) Ata mpidina, keti beto fwete tudila ve bampangi na beto ntima, mpi kuyindula nde kwikama na bo na Yehowa kele ve ya masonga? Ata fioti ve! Kukonda kutudila bampangi na beto ntima kukonda kikuma kele mbi. (Tanga Baroma 14:10-12; 1 Bakorinto 13:7.) Diaka, nkadilu ya mutindu yina lenda basisa mambu mingi ya mpasi na kati ya dibundu mpi yo lenda bebisa kimpeve na beto mosi.

16. (a) Inki diambu konso muntu na kati na beto fwete sala sambu na kubuya nde mambu ya mbi kubaka bansimbulu na ntima na yandi? (b) Inki malongi beto lenda baka na lupangu “ Beno Landa na Kudimeka . . . Beno Landa na Kuditala . . .”?

¹⁶ Konso Mukristu fwete ‘tadila mambu yina yandi mosi ke sala.’ (Bag. 6:4) Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, beto lenda kuma ti bikalulu ya mbi nkatu nde beto mosi kuzaba. (Baeb. 3:12, 13) Yo yina, konso ntangu beto fwete tadila bikuma yina ke pusaka beto na kusadila Yehowa. Beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke sambilaka Yehowa sambu mono ke zolaka yandi kibeni mpi sambu mono ke ndimaka luyalu na yandi? To keti mono ke tulaka dikebi mingi kaka na balusakumunu ya kinsuni yina mono ke vingila kubaka na Paladisu?’ (Kus. 4:11) Ya kieleka, beto yonso lenda baka mambote kana beto ke tadila mambu yina beto ke salaka mpi kana beto ke katula konso diambu ya mbi yina kele na ntima na beto.

17, 18. Sambu na nki beto ke salaka bikesa na kuvanda bantu ya masonga na lusambu yina beto ke pesaka Yehowa?

¹⁷ Sambu beto ke salaka bikesa ya kuvanda bantu ya masonga na lusambu na beto, beto ke bakaka balusakumunu mingi. Muyimbi-Bankunga mosi tubaka nde: ‘Kiese na muntu yina Yehowa ke mona nde yandi me sala mbi ve mpi ke kusaka ve.’ (Nk. 32:2) Ya kieleka, bantu yina ke katulaka mambu ya mbi na bantima na bo fwete  vanda na kiese, sambu bo ke kudikotisaka na ndonga ya bantu yina ta baka kiese ya kieleka na bilumbu ke kwisa.

¹⁸ Na ntangu yina me fwana, Yehowa ta monisa na mpenza bantu yonso yina ke salaka mambu ya mbi yo vanda na kinsweki to na mpenza, mpi ta monisa na pwelele ‘luswaswanu na kati ya muntu ya lunungu ti muntu ya mbi, na kati ya muntu yina sadilaka yandi ti yina sadilaka yandi ve.’ (Mal. 3:18) Ata beto ke vingila kumona mambu yai, beto kele na kiese ya kuzaba nde “meso ya Yehowa ke talaka bantu ya lunungu, mpi makutu na yandi ke waka badodokilu na bo.”—1 Pie. 3:12.