Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

«Ojtzqiʼn tuʼn» Jehová «alkye qeju tekuxix»

«Ojtzqiʼn tuʼn» Jehová «alkye qeju tekuxix»

«Qa at jun xjal kʼujlaʼn Dios tuʼn, atzunju ojtzqiʼn tuʼn Dios.» (1 COR. 8:3)

1. ¿Alkye jun techel tkuʼx toj Tyol Dios aju in yolin tiʼj qa at junjun toj ttnam Dios kubʼ kysbʼuʼn kyibʼ? (Qʼoʼnka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal.)

TOJ jun prim, moqa qlax, attoq Aarón aju tnejel pal ttziʼ tja Jehová, chʼix tkubʼ tpatin kʼokʼjsabʼil twitz Jehová. Niqayin toj juntl plaj, at Coré kyukʼil 250 xjal ax ikx kyaj tuʼn tkubʼ kypatin kʼokʼjsabʼil twitz Jehová, teyele te junjun qʼin patbʼil kʼokʼjsabʼil tuʼn (Núm. 16:16-18). Qa mintiʼ xqo ximen chʼin kyiʼj, jaku qqʼama qa kykyaqil qe xjal lu in che ajbʼen te Jehová tuʼn tkyaqil kykʼuʼj. Noqtzun tuʼnj, oʼkx Aarón ax tok kʼujlaʼn Jehová tuʼn, aʼyetzun qe txqantl xjal oʼkx kyaj tuʼn tok kyqʼoʼn kyibʼ te pal, in jaw kynimsaʼn kyibʼ ex nya bʼaʼn xjal qe (Núm. 16:1-11). Ma kubʼ kysbʼuʼn kyibʼ xjal lu tuʼnju in kubʼ kyximen qa in tzalaj Dios tiʼj kyajbʼebʼil. Noqtzun tuʼnj, ojtzqiʼn kyanmi tuʼn Jehová ex in nel tnikʼ tiʼj qa nya ax tok kyuʼn ex in nel tikʼun aju in bʼant kyuʼn (Jer. 17:10).

2. ¿Tiʼ otoq tqʼama Moisés, ex alkye tten japun twiʼ tyol?

2 Tej atxtoq jun qʼij tuʼn tikʼ jlu, otoq tqʼama Moisés jlu: «Nchiʼjxi prim ktzajel tyekʼun Qman alkye aju axix tok te Qman» (Núm. 16:5). ¿Alkye tten tzaj tyekʼun Jehová qa ojtzqiʼn tuʼn alkye ax tok in najbʼen te ex alkye nya ax tok tuʼn? Tzaj tyekʼun tej ttzaj «t-samaʼn [...] jun qʼaqʼ, ex tuʼn jlu e bʼaj tzʼeʼy qeju 250 xinaq, aqeju e kubʼ patunte storak», moqa kʼokʼjsabʼil (Núm. 16:35; 26:10). Oʼkx te Aarón kyaj anqʼin. Tzaj tyekʼunxix Jehová qa a Aarón ax tok tnejel pal ex qa a in najbʼenxix te (kjawil uʼjit 1 Corintios 8:3).

3. a) ¿Tiʼ bʼaj kyxol okslal toj tqʼijlal Pablo? b) ¿Tiʼ in tzaj tyekʼun qe aju bʼant tuʼn Jehová kyiʼj qeju el kypan kyibʼ tiʼj toj tqʼijlal Moisés?

3 Tej tikʼ junlo 1.500 abʼqʼi, chʼixmi axju ikʼ kyxol okslal toj tqʼijlal apóstol Pablo. At junjun xjal in kyqʼamaʼntoq qa okslal qe, noqtzun tuʼnj, oktz kyiʼn junjun nya bʼaʼn xnaqʼtzbʼil ex kukx ateʼtoq toj ttnam Dios. Ax tok ajbʼel qe jlu te Dios toj kywitz txqantl, noqtzun tuʼnj, aʼyeju xjal lu otoq tzʼel kypan kyibʼ tiʼj Jehová ex jakutoq tzaj nya bʼaʼn tiʼj qʼuqbʼil kykʼuʼj axix tok okslal kyuʼn. Iktoq kyten ik tzeʼn qe xoʼj, noqtzun tuʼnj, ok kyqʼoʼn kyxbʼalun ik tzeʼn qe rit, moqa ẍneʼl, ex e ok ten tzpet-sal «kynabʼl junjun tuj kyokslabʼl» (2 Tim. 2:16-18). ¿Tzajtzulo tqʼoʼn Jehová twitz tiʼj jlu? Tzaj tqʼoʼn twitz tiʼj. Ex ojtzqiʼntoq tuʼn apóstol Pablo aju bʼant tuʼn Jehová kyiʼj Coré ex qeju ok kymojbʼan kyibʼ tukʼe, aʼyeju el kypan kyibʼ tiʼj Jehová. Tuʼntzunju, qʼuqlitoq tkʼuʼj qa atoq Jehová kxel bʼinchante tiʼj nya bʼaʼn. Ax ikx qe jaku tzʼok qʼuqeʼ qkʼuʼj tiʼj Jehová. Toj xnaqʼtzbʼil lu, ok qo xnaqʼtzal tiʼj jun taqikʼ Tyol Dios ex ok kʼelel qnikʼ tiʼj alkye tten jaku tzʼonin qiʼj.

«AQINE DIOS MINTIʼ IN CHIN CHʼEXPAJE»

4. ¿Alqiʼj qʼuqlitoq tkʼuʼj apóstol Pablo, ex alkye tten kubʼ tyekʼun qʼuqbʼil tkʼuʼj?

4 Qʼuqlitoq tkʼuʼj apóstol Pablo qa jakutoq tzʼel tnikʼ Jehová kyiʼj qeju nya tuʼn tkyaqil kykʼuʼj in che ajbʼen te ex kyiʼj qeju ax tok in kubʼ kybʼinchaʼn aju in tzaj tqʼamaʼn Jehová. Kubʼ tyekʼun qʼuqbʼil tkʼuʼj lu tej kyjaw tjyoʼn qeju yol xi ttzʼibʼen te Timoteo, aju xi ttzʼibʼen tukʼe onbʼil tuʼn xewbʼaj xjan. Tej otoqxi yolin tiʼj nya bʼaʼn in tzaj tiʼj qʼuqbʼil kykʼuʼj junjun okslal kyuʼn qeju otoq tzʼel kypan kyibʼ tiʼj Dios, tqʼama jlu: «Aju simyent kubʼ tqʼoʼn Dios mlay yukch, tok ju sey lu tiʼj, in tmaʼn: Ojtzqiʼn tuʼn Qajaw [‹Jehová›, TNM] alkye qeju tekuxix; ax ikx in tmaʼn: Kykyaqil qeju in kymaʼn qa okslal qe tiʼj» Jehová «kypaʼmil kyibʼ tiʼj mya bʼaʼn» (2 Tim. 2:18, 19).

5, 6. ¿Tiʼ kyxilen qeju yol e ajbʼen tuʼn Pablo tej tqʼama «simyent kubʼ tqʼoʼn Dios», ex alkye tten onin jlu tiʼj Timoteo?

5 ¿Tiʼ kyxilen qeju yol e ajbʼen tuʼn Pablo toj taqikʼ Tyol Dios lu? Oʼkx jun taqikʼ Tyol Dios lu in yolin tiʼj jun «simyent kubʼ tqʼoʼn Dios mlay yukch». In najbʼen yol simyent, moqa tqʼuqbʼil jun tiʼ, tuʼn Tyol Dios tuʼn tyolin tiʼj nimku tiʼchaq. Jun techel, in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa aju ipumalj tzyulte Txʼotxʼ ik tten ik tzeʼn jun tqʼuqbʼil Txʼotxʼ o kubʼ tbʼinchaʼn Dios (Sal. 104:5). Ax ikx in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa ik tten toklen Jesús o txi tqʼoʼn Jehová ik tzeʼn jun simyent (1 Cor. 3:11; 1 Ped. 2:6). ¿Tiʼtoq at toj twiʼ Pablo tej t-xi ttzʼibʼen qe yol «aju simyent kubʼ tqʼoʼn Dios»?

6 Ajbʼen qe yol «simyent kubʼ tqʼoʼn Dios» tuʼn Pablo tej tyolin tiʼjju tqʼama Moisés tiʼj Coré ex qeju ok kymojbʼan kyibʼ tukʼe, aju tkuʼx toj Números 16:5. Yolin Pablo tiʼjju ikʼ toj tqʼijlal Moisés tuʼn t-xi tqʼuqbʼaʼn tkʼuʼj Timoteo ex tuʼn t-xi tnaʼn te qa ojtzqiʼntoq tuʼn Jehová alkye qeju otoq tzʼel kypan kyibʼ tiʼj ex qa oktoq kʼelel tiʼn ambʼil kye jlu tuʼn miʼn tkubʼ kybʼinchaʼntl nya bʼaʼn. Aju t-xim Jehová mintiʼ chʼexpaj tuʼn Coré ex mlaytoq chʼexpaj t-xim Jehová kyuʼn qeju otoq tzʼel kypan kyibʼ toj tqʼijlalil Pablo. Mintiʼ tzaj tqʼamaʼn Pablo tiʼxix kyxilen qe yol «simyent kubʼ tqʼoʼn Dios». Noqtzun tuʼnj, aʼyeju yol i ex ttzʼibʼen, ok tqʼuqbʼaʼn tkʼuʼj Timoteo ex onin tiʼj tuʼn tok qeʼ tkʼuʼj tiʼjju kbʼanteltoq tuʼn Jehová.

7. ¿Tiquʼn jaku tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa ok che tzajel tonin Jehová qeju in kubʼ kybʼinchaʼn bʼaʼn ex qeju in che ajbʼen te tuʼn tkyaqil kykʼuʼj?

7 Aʼyeju tbʼanel tkawbʼil Jehová mlayx che chʼexpaj. In tzaj tqʼamaʼn Salmo 33:11 qa aju «ximamaj tuʼn Qman in kyaj ten te jumajx». At junjuntl taqikʼ Tyol Dios in tzaj kyqʼamaʼn qa mlayx bʼaj tuʼn tkawin Jehová, qa kukx qo okel tkʼujlaʼn, qa kukx bʼaʼn te ex qa kukx tzʼaqli te kyukʼe qeju tzʼaqli qe tukʼil (Éx. 15:18; Sal. 106:1; 112:9; 117:2). «Aqine Dios mintiʼ in chin chʼexpaje», chi Jehová, toj Malaquías 3:6. Chʼixmi axju tkuʼx toj Santiago 1:17 aj ttzaj tqʼamaʼn jlu: «Mintiʼ in tchʼexpuʼn Dios tnabʼl, ex mya ik tten Dios ik tzaʼn jun xlekun in bʼet».

JUN «SEY» AJU IN CHʼIY QʼUQBʼIL QKʼUʼJ TIʼJ JEHOVÁ TUʼN

8, 9. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in tzaj tqʼoʼn «sey» tqʼama Pablo aju tok tiʼj «simyent kubʼ tqʼoʼn Dios»?

8 Aju techel ajbʼen tuʼn Pablo toj 2 Timoteo 2:19 yolin tiʼj jun simyent at jun tqanil tzʼibʼin tiʼj tuʼn jun sey. Toj ambʼil ojtxe, naqʼli qe xjal tuʼn tok kytzʼibʼen jun tqanil tiʼj jun simyent, at maj tuʼn tkubʼ kyyekʼun alkye xkubʼ bʼinchante moqa tuʼn tkubʼ kyyekʼun alkye tajaw. Kyxol qeju e kubʼ tzʼibʼente Tyol Dios, a Pablo ajbʼen tnejel maj techel lu tuʼn. * Aju sey tok tiʼj «simyent kubʼ tqʼoʼn Dios», in tzaj tqʼamaʼn kabʼe tqanil. Tnejel, qa «ojtzqiʼn tuʼn» Jehová «alkye qeju tekuxix», ex tkabʼ, qa «kykyaqil qeju in kymaʼn qa okslal qe tiʼj» Jehová, il tiʼj tuʼn tel kypan «kyibʼ tiʼj mya bʼaʼn». Kyiʼj yol lu in tzaj qnaʼn aju tkuʼx toj Números 16:5 (kjawil uʼjit).

9 ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil in tzaj tqʼoʼn «sey» tqʼama Pablo kye qeju tekuxix Jehová qe? Qa aʼyeju tkawbʼil Jehová atz in che el kyiʼj qeju kabʼe xnaqʼtzbʼil nim kyoklen lu: 1) kʼujlaʼnqe tuʼn Jehová aʼyeju in che ajbʼen te tuʼn tkyaqil kykʼuʼj, ex 2) in nel tikʼun Jehová aju nya bʼaʼn. ¿Tiʼ toklen xnaqʼtzbʼil lu kyukʼe qeju in kubʼ kyxnaqʼtzaʼn nya bʼaʼn xnaqʼtzbʼil toj ttnam Dios?

10. ¿Tiʼ kubʼ kyximen tbʼanel okslal tiʼjju in bʼanttoq kyuʼn qeju otoq tzʼel kypan kyibʼ tiʼj Dios toj tqʼijlal Pablo?

10 Tzajlo bʼaj tkʼuʼj Timoteo ex qe txqantl tbʼanel okslal tuʼnju in bʼanttoq kyuʼn xjal ateʼtoq kyxol aʼyeju otaq tzʼel kypan kyibʼ tiʼj Dios. Atle junjun okslal kubʼ kyximen tiquʼn kukx ateʼ qeju otoq tzʼel kypan kyibʼ tiʼj Jehová toj Ja te Chmabʼil. Kubʼlo kyximen jlu: ¿in nelpe tnikʼ Jehová tiʼj jun xjal ax tok in najbʼen te ex tiʼj jun xjal nya ax tok in najbʼen te? (Hech. 20:29, 30.)

Mintiʼ xi tqʼoʼn Timoteo ambʼil tuʼn tkubʼ sbʼuʼn kyuʼn qeju otoq tzʼel kypan kyibʼ tiʼj Dios (Qʼoʼnka twitza kyiʼj taqikʼ 10 a 12)

11, 12. ¿Tiquʼn oklo qʼuqbʼaʼn tkʼuʼj Timoteo tuʼn uʼj xi ttzʼibʼen Pablo?

11 Xi tqʼuqbʼaʼnxix apóstol Pablo tkʼuʼj Timoteo tej t-xi ttzʼibʼin uʼj te. Xi tnaʼn te qa tzalaj Jehová tiʼj Aarón ex qa el tikʼun Jehová Coré ex qeju otoq tzʼok kymojbʼan kyibʼ tukʼe Coré tuʼnju xmeletzʼ qe ex tuʼntzunju e kubʼ tnajsaʼn. Toj juntl yol, xi tqʼamaʼn apóstol Pablo qa ax tok ateʼtoq nya ax tok okslal kyxol, noqtzun tuʼnj, ik tzeʼn ikʼ toj tqʼijlal Moisés, ojtzqiʼntoq tuʼn Jehová alkye qeju tekuxix.

12 Mintiʼ in chʼexpaj Jehová, jaku tzʼok qʼuqeʼxix qkʼuʼj tiʼj. Ikʼun nya bʼaʼn tuʼn, ex in kubʼ tqʼoʼn kykastiw qeju mintiʼ in najtz tiʼj kyanmi. Xi naʼn te Timoteo tuʼn miʼn tok tmojbʼan tibʼ kyukʼe qeju nya ax tok okslal, quʼn «kykyaqil qeju in kymaʼn qa okslal qe tiʼj» Jehová, il tiʼj tuʼn tel kypan «kyibʼ tiʼj mya bʼaʼn». *

QA IN QO AJBʼEN TE DIOS TUʼN TKYAQIL QKʼUʼJ, NYA NOQX GAN JLU

13. ¿Alqiʼj jaku tzʼok qeʼxix qkʼuʼj?

13 Ax ikx qe jaku chʼiy qʼuqbʼil qkʼuʼj kyuʼn yol i ex ttzʼibʼen apóstol Pablo tukʼe onbʼil tzaj tqʼoʼn t-xew Dios. Ojtzqiʼnxix tuʼn Jehová alkyeqe in che ajbʼen te tuʼn tkyaqil kykʼuʼj. Noqtzun tuʼnj, nya oʼkx ojtzqiʼn tuʼn alkyeqe tekuxix, sino in tzaj tyekʼun qa at-xix tkʼuʼj kyiʼj. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Ate Qman in keʼyin tiʼj tkyaqilju in bʼaj twitz txʼotxʼ ex in xi tqʼoʼn kyipun qeju axix tok nnoʼk qeʼ kykʼuʼj tiʼj» (2 Crón. 16:9). Tuʼntzunju, jaku tzʼok qeʼxix qkʼuʼj qa tkyaqilju in bʼant quʼn te Jehová tukʼe jun «qanmi saq taʼ», nya noqx gan (1 Tim. 1:5; 1 Cor. 15:58).

14. ¿Alkye nya tgan Jehová?

14 Ax ikx in qo tzalaj tuʼnju nya tgan Jehová qa nya ax tok in che ajbʼen xjal te ex in xi tbʼinchaʼn tiʼj. Tuʼnju «in keʼyin» Qman Jehová «tiʼj tkyaqilju in bʼaj twitz txʼotxʼ», in nel tnikʼ kyiʼj qeju mintiʼ «nnoʼk qeʼ kykʼuʼj tiʼj». In tzaj tqʼamaʼn Proverbios 3:32 qa «ikʼun tuʼn Qman qe xjal bʼinchal mya bʼaʼn», toj juntl yol, aʼyeju in kyqʼamaʼn qa in che ajbʼen te Dios, noqtzun tuʼnj, in che bʼinchan il toj ewaj. Jaku che kubʼ sbʼuʼn xjal kyuʼn qe jlu, noqtzun tuʼnj, mlay bʼant kysbʼun tiʼj Jehová tuʼnju at nimxix tipumal ex tzʼaqlixix te. In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Aju xjal in che kubʼ tewan qe til, mlay tzʼel bʼaʼn te te» (Prov. 28:13; kjawil uʼjit 1 Timoteo 5:24; Hebreos 4:13).

15. ¿Tiʼ mintiʼ tuʼn tkubʼ qximen, ex tiquʼn?

15 Chʼixmi kykyaqil qeju ateʼ toj ttnam Jehová in che ajbʼen te tuʼn tkyaqil kykʼuʼj. Noqtzun tuʼnj, at junjun toj Ja te Chmabʼil jaku tzʼok ten ximel tiʼj tuʼn tel tpan tibʼ tiʼj Jehová ex tuʼn tok ten ajbʼel te Dios noq kywitz txqantl. Bʼaj jlu toj tqʼijlal Moisés ex kyxol tnejel okslal, ax ikx jaku bʼaj toj ambʼil jaʼlo (2 Tim. 3:1, 5). ¿Tuʼnpetzulo jlu kjawjebʼil qkʼuʼj kyiʼj kykyaqil qerman ex kbʼel qximen qa nya ax tok in che ajbʼen te Jehová? Nya tbʼanel qa ma qo ok ten ximel nya bʼaʼn kyiʼj qerman ex mintiʼ yekʼbʼil at quʼn tiʼjju in kubʼ qximen (kjawil uʼjit Romanos 14:10-12; 1 Corintios 13:7). Ax ikx, qa ma qo ok ten ximel nya bʼaʼn kyiʼj qerman toj Ja te Chmabʼil, jaku tzaj qiʼn nya bʼaʼn qxol tukʼe Jehová.

16. a) ¿Tiʼ jaku bʼant quʼn tuʼn miʼn tchʼiy sbʼubʼil toj qanmi? b) ¿Tiʼ in tzaj tyekʼun qe aju jatumel in tzaj tqʼamaʼn: « Che ximane kyiʼjxe qa waʼl qeʼxe [...]; tzikʼwit kywitze kyiʼjxe»?

16 Teyele te junjun okslal il tiʼj tuʼn «tikʼ twitz tiʼj tex taqʼunbʼen» (Gál. 6:4). Tuʼnju aj il qoʼ, jaku mlay qnaʼ aj t-xi tzyet tuʼn t-xi qqʼoʼn nya ax tok qajbʼebʼil te Jehová (Heb. 3:12, 13). Bʼaʼn tuʼn tel qpaʼn junjun ambʼil tuʼn tok qqʼon qibʼ toj malbʼil tiʼj tiquʼn in qo ajbʼen te Jehová. Jaku qo ximen kyiʼj qe xjelbʼitz lu: «¿In chin ajbʼene te Jehová tuʼnju kʼujlaʼn wuʼne ex tuʼnju in nel nnikʼe tiʼj qa a at toklen tuʼn tkawin? ¿Moqa in chin ajbʼen te Jehová oʼkx tuʼnju in chin ximane nim tiʼjju jaku tzaj tqʼoʼn weye ex tuʼnju jaku chin anqʼine tuʼn toj Tbʼanel Najbʼil?» (Apoc. 4:11). Qkyaqilx bʼaʼn tuʼn tok qqʼon qibʼ toj malbʼil, ex qa ma kanet chʼin sbʼubʼil toj qanmi, il tiʼj tuʼn tjatz qiʼn.

QA MA QO AJBʼEN TUʼN TKYAQIL QKʼUʼJ OK QO TZALAJEL

17, 18. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn qajbʼen te Jehová tuʼn tkyaqil qkʼuʼj ex ax tok quʼn?

17 Ok qo tzajel kʼiwlaʼn wen qa ma tzʼok tilil quʼn tuʼn qajbʼen tuʼn tkyaqil qkʼuʼj te Jehová. Tqʼama jun ajbʼitzil lu toj Tyol Dios: «At tzalajbʼil te xjal aju mlay tzaj naʼntl til tuʼn Qman ex mintiʼtl sbʼubʼl tuj tanmi» (Sal. 32:2). Ikju, aʼyeju in jatz kyiʼn sbʼubʼil toj kyanmi in che tzalaj ex in che ayon tuʼn kytzalaj te jumajx toj ambʼil tzul.

18 Toj ambʼil bʼantni tiʼj tuʼn Jehová, ok tzul tyekʼun alkye qeju in kubʼ kybʼinchaʼn nya bʼaʼn ex qeju in kubʼ kyewan kyil, ok tzul tyekʼunxix «qa mya junx taʼ ju xjal bʼaʼn tukʼil ju xjal mya bʼaʼn, ex mya junx taʼ ju xjal in kʼulun te Dios tukʼil ju xjal mintiʼ in kʼulun te» (Mal. 3:18). Noqtzun tuʼnj, toj ambʼil jaʼlo in qo tzalaj tuʼnju «kwentin qe xjal tzʼaqlxix tuʼn Qman, ex in tzaj tbʼiʼn kynaʼj Dios» (1 Ped. 3:12).

^ taqik' 8 Tej otoq tzikʼ nim ambʼil t-xilen ttzʼibʼen Pablo uʼj te Timoteo, kubʼ tzʼibʼen jlu toj Apocalipsis 21:14: «Tzʼibʼan tbʼi junjun apostl tiʼj junjun simyent, atzun kybʼi qe kabʼlaj apostl».

^ taqik' 12 Toj juntl xnaqʼtzbʼil ktzajel yekʼun alkye tten jaku tzʼel qikʼun nya bʼaʼn ik tzeʼn te Jehová.