1. Hlawutela matimu ya Biblia ma kombako maalakanyo ya hava lawa ma tshukako ma nghenela malanza yo kari ya Nungungulu. (Wona mufota laha hehla.)

KA MIXO yo kari, Mupristi wa Hombe Aroni i lo yima nyangweni ya tabernakeli ga Jehova na a welele xibya xo hisela ka xona libani. Laha kusuhani, ku wa hi na Kora ni 250 wa vavanuna lava vonawu va nga kari va hisa libani mahlweni ka Jehova, niku munwe ni munwe wabye i wa hi ni xibya xakwe. (Mitse. 16:16-18) A kusanguleni zi wa wonekisa ku khwatsi vontlhe vakhozeli vo tsumbeka va Jehova. Hambulezo, a kuhambana na Aroni, lava vanwani va wa hi vahluwuki va matshanza va nga zama ku wutla wupristi. (Mitse. 16:1-11) Va wa alakanya lezaku Nungungulu i wa ta xalala hi wukhozeli gabye. Kanilezi a maalakanyo lawo ma wa hi xiruko ka Jehova, loyi a hlolako timbilu. Jehova i wa zi wona lezaku vakanganyisi. — Jer. 17:10.

2. Zini lezi Mosi a nga zi wulile na ka ha hi mahlweni, niku zi tatisekile ke?

² A tolo wa kona, Mosi i wa wulile hi kufaneleko aku: “Manziko Jehova i ta kombisa lava va nga vakwe.” (Mitse. 16:5) Kota kuwula kakwe, Jehova i lo hambanyisa a vakhozeli va lisine ni va mawunwa a xikhati lexi a ‘nzilo wu ngata hi ka Jehova, wu ta lovisa Kora ni lava va 250 va nga hisile tibani.’ (Mitse. 16:35; 26:10) Ka xikhati xalexo, Jehova i lo ponisa Aroni, a komba lezaku wa  xalala hi yena kota mupristi wa lisine ni mukhozeli wa lisine wa Nungungulu.—Gonza 1 Va Le Korinte 8:3.

3. a) Zini zi nga humelela masikwini ya Paule? b) Xikombiso muni lexi Jehova a nga sina a xi vekile ka mazana ya malembe nzhako xungetano hi ku lulamisa wuhluwuki?

³ Anzhako ka xipimo xa 1.500 wa malembe, ku lo humelela nchumu wo fana ni walowo masikwini ya mupostoli Paule. A vokari va nga ti wula maKristu va lo sangula ku lanzela tigonzo ta mawunwa; kanilezi, va wa ha simama ku ti patsa ni bandla. Hi ku va cuwuka, a vahluwuki lavo kuzilava va wa nga hambani ni vanwani laha bandleni. Kanilezi a wuhluwuki gabye gi wa neha mhango ka maKristu yo tsumbeka. A timhisi leto ti nga ku khwatsi tiyivu ti lo sangula ku “daya a kukholwa ka vanwani.” (2 Tim. 2:16-18) Kanilezi, Jehova a nga cuwuki ntsena lezi munhu a wonekisako zona, niku Paule i wa zi tiva lezo hi ka ndlela leyi Nungungulu a nga lulamisa hi yona a xikarato xa vahluwuki — Kora ni vaseketeli vakwe — ka mazana ya malembe nzhako. Xungetano hi mhaka leyi, a hi woneni xipanze xo kari xa lomu Mitsalweni hi tlhela hi wona lezi hi zi gonzako ka mhaka leyi.

4. Kutsumba muni loku Paule a nga hi nako, niku i ku kombisile kuyini a xikhati a nga tsalela Timote?

⁴ Paule i wa zi tiva lezaku Jehova wa gi tiva a wukhozeli go kanganyisa, niku i wa tsumba kambe lezaku Jehova i wa ta kombisa lava va mu ingisako. Paule i kombisile a kutsumba kakwe ka magezu ma pimisilweko lawa a nga ma tirisa loku a tsalela Timote. Anzhako ka ku wulawula hi mhango ya moya leyi a vahluwuki va nga yi neha ka vokari lomu bandleni, Paule i lo tsala lezi: “A xiseketelo xi tiyileko xa Nungungulu xi yimile, na xi hi ni xifungo lexi xaku: A Hosi ya va tiva lava va nga va yona; niku: Ngha munwe ni munwani a kumbukako a vito ga Hosi a suka kungalulameni.” — 2 Tim. 2:18, 19.

5, 6. Paule i wa lava ku wula yini a xikhati a nga wulawula hi “xiseketelo xi tiyileko xa Nungungulu,” niku a magezu lawo ma ngava ma mu khumbisile kuyini Timote?

⁵ I nchumu muni wa lisima hi wu kumako ka magezu ya Paule ka mutsalo lowu? A vesi legi hi gona goce lomu ka Biblia gi kumbukako “a xiseketelo xi tiyileko xa Nungungulu.” A Biblia gi tirisa gezu “xiseketelo” kasi ku tlhamusela zilo zo hambanahambana, a ku patsa ni Jerusalema kota tsinza wa Israeli wa kale. (Tis. 87:1, 2) A ntiro lowu Jesu a wu mahako kutatiseni ka kungo ga Jehova wonawu wu fananiswa ni xiseketelo. (1 Kor. 3:11; 1 Ped. 2:6) I wa lava ku wula yini Paule a xikhati a nga kumbuka “a xiseketelo xi tiyileko xa Nungungulu” ke?

⁶ Paule i kumbukile “a xiseketelo xi tiyileko xa Nungungulu” na a kari a tshaha magezu ya Mosi xungetano hi Kora ni vaseketeli vakwe, ma tsalilweko ka Mitsengo 16:5. Hi laha hi zi wonako hi kona, Paule i wulawulile hi zilo za masikwini ya Mosi na a zama ku kuca Timote ni ku mu alakanyisa lezaku Jehova i na ni ntamu wa ku pola ni ku tsema wuhluwuki. A kungo ga Jehova gi wa nga ta onhiwa hi vahluwuki lava va nga hi kona lomu bandleni a ku hunza lezi zi nga mahilwe hi Kora ka mazana ya malembe nzhako. Paule a nga tlhamuselangi zontlhe lezi “a xiseketelo xi tiyileko xa Nungungulu” xi yimelako zona. Hambulezo, a magezu ma tirisilweko hi Paule ma tiyisile Timote lezaku a tsumba tindlela ta Jehova.

7. Hikuyini hi tiyisekako lezaku Jehova i tava munhu wo lulama ni wo tsumbeka xontlhe xikhati?

⁷ A matshinya ya milayo ya Jehova ma tiyile. A bhuku ga Tisimu 33:11 gi ngalo: “A xikungo xa Jehova xi ta tsonzoma kala kupinzuka; a maalakanyo ya mbilu yakwe ma su tsoma zizukulwaneni zontlhe.” A mitsalo yinwani yi wulawula hi wuhosi ga Jehova,  wunene, kululama, ni kutsumbeka kakwe kota zilo zi simamako kala kupinzuka. (Ekso. 15:18; Tis. 106:1; 112:9; 117:2) Malaki 3:6 i ngalo: “Mina Jehova a nzi hunzuki.” Hi kufanana, Jakobe 1:17 i wula lezaku Jehova a nga “na kuhunzuka-hunzuka kuva kuwonekela ni munyama.”

8, 9. A “xifungo” lexi Paule a xi kumbukileko ka magezu yakwe xi hi gonzisa yini ke?

⁸ A magezu ya Paule ma nga ka 2 Timote 2:19 ma hi komba xiseketelo xi nga ni xifungo xi tsalilweko mahungu yo kari. A kale, zi wa tolovelekile ku a xiseketelo xa yindlu xi tsaliwa magezu yo kari kuzilava na ma komba muaki kutani a nwinyi wa yindlu leyo. Paule ive yena mutsali wo sangula wa Biblia a tirisileko mufananiso lowu. * A xifungo xa “xiseketelo xi tiyileko xa Nungungulu” xi na ni mitsalo yimbiri. A wo ranga wu ngalo: ‘Jehova wa va tiva lava va nga vakwe.’ A wa wumbiri wu ngalo: “Ngha munwe ni munwani a kumbukako a vito ga [Jehova] a suka kungalulameni.” Lezi zi hi alakanyisa a magezu ma nga ka Mitsengo 16:5.—Gonza.

⁹ A “xifungo” lexi Paule a xi kumbukileko ka magezu yakwe xi hi gonzisa yini ke? Ka lava va nga va Nungungulu, a milayo ya Jehova ni matshinya ya milayo yakwe zi nga songiwa hi timhaka leti ta timbiri: (1) Jehova wa ranza lava va tsumbekako kakwe, niku (2) Jehova wa venga a kungalulami. Xana a xigonzo lexi xa lisima hi ndlela muni ka mhaka ya wuhluwuki lomu bandleni?

10. Xana a mitiro ya vahluwuki yi wa va khumbisa kuyini a vanhu vo tsumbeka masikwini ya Paule?

¹⁰ Kuzilava Timote ni vanhu vanwani vo tsumbeka va wa karateka hi kota ya mitiro ya vahluwuki lava va nga hi kona xikari kabye. A maKristu yo kari za koteka ku ngha ma ti wutisile ku kasi hikuyini a vanhu lavo va nga vumelelwa ku simama va hi kona lomu bandleni. A vanhu vo tsumbeka kuzilava va wa ti wutisa kambe lezaku hakunene Jehova i wa ta wona kuhambana xikari ka kutsumbeka kabye ko tiya ni wukhozeli go kanganyisa ga vahluwuki ke. — Miti. 20:29, 30.

11, 12. Xana a papilo ga Paule gi tiyisisile kuyini a kukholwa ka Timote?

¹¹ Handle ko kanakana a papilo ga Paule gi tiyisile a kukholwa ka Timote hi ku mu alakanyisa lezi zi nga humelela a xikhati lexi Jehova a nga tiyisa lezaku Aroni munhu wo tsumbeka a tlhela a paluxa Kora ni vanghana vakwe zonake a va lovisa. Hi ndlela yo  kari, Paule i waku hambu lezi ku nga hi ni maKristu yo kanganyisa xikari kabye, Jehova i wa ta va tiva lava hakunene va nga vakwe, a ku fana ni lezi a nga zi maha masikwini ya Mosi.

¹² Jehova a nga tshuki a cica; i tsumbekile. Wa venga kungalulami, niku hi xikhati xi faneleko i ta lovisa a vaonhi lava va nga ti soliko. Kota munhu a nga ‘kumbuka vito ga Jehova,’ Timote i lo alakanyiswa kambe lezaku i na ni wutihlamuleli ga ku ala a kucetelo wa hava wa maKristu yo kanganyisa. *

13. Kutsumba muni hi nga vako nako?

¹³ A magezu ya Paule ma pimisilweko ma nga hi tiyisa na hinawu hi tlhelo ga moya. Za hi tiyisa nguvu a ku tiva lezaku Jehova wa ku tiva khwatsi a kutsumbeka ka hina. Niku ahandle ka ku tiva a kutsumbeka ka hina, Jehova wa khatala nguvu hi lava va nga vakwe. A Biblia gi ngalo: “A mahlo ya Jehova ma languta misaveni yontlhe a ku tiyisa lava va nga vakwe hi timbilu tabye tontlhe.” (2 Kro. 16:9) Hikwalaho, hi ngava ni kutsumba kontlhe ka lezaku lezi hi zi mahelako Jehova na zi ‘huma mbilwini yi hlazekileko’ a hi za mahala. — 1 Tim. 1:5; 1 Kor. 15:58.

14. Wukhozeli ga lixaka muni legi Jehova a kalako a nga gi nyenyeleti ke?

¹⁴ Za lisima kambe kuva hi nga rivali lezaku Jehova a nga nyenyeleti a wukhozeli go kanganyisa. Laha a mahlo yakwe ‘ma langutako misaveni yontlhe,’ wa va wona lava va nga hiko “vakwe hi timbilu tabye tontlhe.” Mavingu 3:32 i ngalo “a wakubiha manyala ka Jehova.” Lezo zi patsa ni wihi loyi a mahako ku khwatsi wa ingisa, kanilezi na a kari a maha xionho xihundleni. Hambu lezi a munhu loye a nga kalavelako vanhu hi xikhati xo kari, a ntamu wa Jehova ni kululama kakwe ku hi nyika xitiyisekiso xa lezaku “loyi a fihlako zionho zakwe cima a nga ta kateka.”—Mav. 28:13; gonza 1 Timote 5:24; Maheberu 4:13.

15. Zini hi faneleko ku zi potsa, niku hikuyini?

¹⁵ A kutala ka vanhu va Jehova va mu khozela hi kutsumbeka. Za kala nguvu ku a munhu lomu bandleni a maha mukhozeli wo kanganyisa ha womu. Hambulezo, loku zi humelele masikwini ya Mosi ni ka bandla ga wuKristu ga zana ga malembe go sangula, zi nga ha humelela ni nyamutlha. (2 Tim. 3:1, 5) Kanilezi, xana hi fanele ku kanakanela a maKristu-kulori, hi tshamela ku hlola a kutsumbeka kabye ka Jehova ke? A hi faneli! Zi wa tava zi bihile a ku kanakanela vamakabye va hina na ku nga hi na xigelo. (Gonza Va Le Roma 14:10-12; 1 Va Le Korinte 13:7.) A ku hunza lezo, a ku tshamela ku kanakanela a kutsumbeka ka vanwani lomu bandleni zi wa ta onha a wumoya ga hina.

16. a) Zini lezi a munwe ni munwani wa hina a nga zi mahako kasi ku nga tsiki a wukanganyisi gi kula mbilwini yakwe ke? b) Zigonzo muni hi nga zi kumako ka kwadru “ Ti hloleni . . . ti kambeni . . . ” ke?

¹⁶ A muKristu munwe ni munwani i fanele ku “hlola a ntiro wakwe.” (Gal. 6:4) Kota vanhu va byekeleleko kuonheni, hontlheni hi nga tshuka hi sangula kuva ni matshamela yo kanganyisa. (Maheb. 3:12, 13) Hikwalaho, hi fanele kuta na hi hlola a ku xini xi hi mahako hi tirela Jehova. Hi nga ha ti wutisa lezi: ‘Xana nzi khozela Jehova hi ku mu ranza ni ku tiva a wuhosi gakwe? Kutani nzi nyika nguvu lisima a makatekwa ya xiviri lawa nzi rinzelako ku ma kuma Paradiseni?’ (Kuv. 4:11) Hakunene, hontlheni hi nga wuyelwa hi ku hlola a mitiro ya hina hi tlhela hi susa ni xihi xitoti xa wukanganyisi xi nga kona mbilwini ya hina.

17, 18. Hikuyini hi faneleko ku khozela Jehova hi mbilu yontlhe?

¹⁷ A xikhati hi ti karatelako ku khozela Jehova hi mbilu yontlhe, hi nga ha kuma makatekwa  yo tala. A mutsali wa tisimu i te ngalo: “I katekile a munhu loyi Jehova a nga mu hlayeliko kuonha, loyi a moya wakwe wu nga hiko na kukhohlisa.” (Tis. 32:2) Vontlhe lava va susako wukanganyisi timbilwini tabye va na ni litsako la hombe, niku va le ndleleni ya ku kuma litsako lo mbhelela xikhatini xi tako.

¹⁸ Hi xikhati xi faneleko, Jehova i ta paluxa vontlhe lava va mahako za kubiha kutani va hanyako wutomi gimbiri, hi ndlela leyo a komba “a kuhambana ku nga kona ka loyi a lulamileko ni wakubiha, xikari ka loyi a tirelako Nungungulu ni loyi a nga mu tireliko.” (Mal. 3:18) Za tiyisa hlana kambe a ku tiva lezaku ‘a mahlo ya Jehova ma cuwuka a valulamileko, ni tindleve takwe ti kangatele mikombelo yabye.’—1 Ped. 3:12.