1. ¿Baʼax jach kʼaʼanaʼan ichil k-adoración?

¿A WILMAJ wa junpʼéel naj wa junpʼéel úuchben baʼal tuʼux tsʼíibtaʼan u kʼaabaʼ Jéeoba? Maʼ xaaneʼ jaʼakʼ a wóol ka ta wilaj. Jeʼel u yuʼubikuba máak beyaʼ tumen u kʼaabaʼ Dioseʼ junpʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼan yéetel táakaʼan ichil le adoración k-tsʼáaiktiʼoʼ. ¡Toʼoneʼ u j-jaajkunajoʼon Jéeoba! Chéen toʼon kʼaj óolaʼanoʼon yoʼolal u kʼaabaʼ Dios. Baʼaleʼ unaj k-ilik bey junpʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼaneʼ, maʼ chéen báaxaliʼ.

2. ¿Baʼax táakaʼan ichil u meyajtoʼon u kʼaabaʼ Dios?

² Utiaʼal u kʼamkoʼon Jéeobaeʼ maʼ chéen unaj u meyajtoʼon u kʼaabaʼiʼ, kʼaʼabéet k-kuxtal jeʼex uts tu tʼaan letiʼeʼ. Le beetkeʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik tiʼ le máax meyajtik Diosoʼ: «Náachkuntaba tiʼ le kʼasaʼaniloʼ» (Sal. 34:14). Le apóstol Pablooʼ tu yeʼesaj jach kʼaʼanaʼan lelaʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Tuláakal máax ku chʼaʼchiʼitik u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ unaj u pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ» (2 Tim. 2:19). Toʼoneʼ kʼaj óolaʼanoʼon ikil u meyajtoʼon u kʼaabaʼ Jéeoba. Baʼaleʼ ¿bix jeʼel k-pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ?

3, 4. ¿Baʼax tekstoil maʼ jach kʼuchuk u naʼat le máaxoʼob xakʼalxoktik le Bibliaoʼ, yéetel baʼaxten?

³ (Xok 2 Timoteo 2:19.) Teʼ tekstoaʼ Pabloeʼ ku tʼaan tiʼ le  «chuunpakʼ u tsʼaamaj Diosoʼ», tsʼoʼoleʼ ku tʼaan tiʼ le kaʼapʼéel baʼal sellartaʼan teʼ chuunpakʼaʼ. Le yáaxoʼ ku yaʼalik: «Jéeobaeʼ u kʼaj óol le máaxoʼob u tiaʼaloʼoboʼ», lelaʼ u tuukulil le tʼaanoʼob ku chíikpajal teʼ Números 16:5 (ilawil le xook máanikoʼ). Le u kaʼapʼéeloʼ ku yaʼalik: «Tuláakal máax ku chʼaʼchiʼitik u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ unaj u pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ». Lelaʼ junpʼéel baʼal maʼ kʼuchuk u jach naʼat le máaxoʼob xakʼalxoktik le Bibliaoʼ. ¿Baʼaxten?

⁴ Le bix tu yaʼalil Pablo le u tsʼook tʼaanoʼobaʼ ku tsʼáaik naʼatbileʼ tu chʼaʼaj u tuukulil tiʼ uláakʼ jaats tiʼ le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ teʼ Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ mix tuʼux ku chíikpajal le tʼaanoʼob tu yaʼaloʼ. ¿Tiʼ baʼax túun kaʼach táan u tʼaan Pablo le ka tu yaʼalaj «tuláakal máax ku chʼaʼchiʼitik u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ unaj u pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ»? Táanil tiʼ u yaʼalik lelaʼ Pabloeʼ tu chʼaʼchiʼitaj le capítulo 16 tiʼ Numerosoʼ, le capitulooʼ ku tʼaan tiʼ baʼax tu beetaj Coré. Le u tsʼook baʼax tu yaʼalaj Pablooʼ, ¿yaan wa túun baʼax u yil yéetel le baʼax tu beetaj Coreoʼ?

5-7. ¿Tiʼ baʼax táan kaʼach u tʼaan Pablo tiʼ u Kaʼapʼéel tsʼíibil Timoteo 2:19? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁵ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Datán yéetel Abiram, u paalal Eliabeʼ, tu muchʼubaʼob yéetel Coré utiaʼal u beetkoʼob u tsʼáaikuba le kaaj tu contra Moisés yéetel Aaronoʼ (Núm. 16:1-5). Jach u pʼekmoʼob Moisés yéetel maʼ tu yóotaj u yeʼesoʼob tsiikil tiʼ kex Dios tsʼaamiliʼ. Letiʼobeʼ tiaʼanoʼob ichil u kaajal Jéeobaeʼ yéetel jeʼel u beetkoʼob kaʼach u xuʼulul u meyajtaʼaleʼ. Baʼaleʼ ka kʼuch u kʼiinil u yeʼesik Jéeoba máax meyajtik yéetel máax maʼeʼ, tu yaʼalaj junpʼéel baʼal unaj u beetik le kaajoʼ.

⁶ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés: «Aʼal tiʼ tuláakal le israelitaʼoboʼ ka u tselubaʼob tu pasel Datán yéetel Abiramoʼ. Moiseseʼ líikʼ yéetel u nuukiloʼob Israel ka bin tuʼux yaan Datán yéetel Abiram. Ka tu yaʼalaj tiʼ le kaajoʼ: Tselabaʼex tu paseloʼob le kʼaakʼas máakoʼoboʼ, yéetel maʼ a machikeʼex mix baʼal u tiaʼaloʼob, maʼ xaan ka kíimikeʼex tu yoʼolal u kʼebanoʼobiʼ. Le kaajoʼ tu tselubaʼob tuʼux yaan Coré, Datán yéetel Abiram» (Núm. 16:23-27). Ka tsʼoʼokeʼ Jéeobaeʼ tu xuʼulsaj tuláakal le máaxoʼob tu tsʼáajubaʼob tu contraoʼ. Baʼaleʼ le máaxoʼob lukʼoʼob tuʼux yaan Coré, Datán yéetel Abiramoʼ, tu salvartubaʼob tumen tu yeʼesoʼob u pʼekmoʼob le baʼaloʼob kʼaastakoʼ.

⁷ Jéeobaeʼ u yojel baʼax yaan tu puksiʼikʼal máak yéetel ku yilik xan máaxoʼob chúukaʼan u yóoloʼob tiʼ. Kex beyoʼ le máaxoʼob chúukaʼan u yóoloʼoboʼ anchaj u náachtaloʼob tiʼ le máaxoʼob beetik baʼax kʼaasoʼ. Le oʼolaleʼ maʼ xaaneʼ le ka tu yaʼalaj Pablo «tuláakal máax ku chʼaʼchiʼitik u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ unaj u pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ», táan kaʼach u tʼaan tiʼ le baʼax ku yaʼalik Números 16:5, 23 tak 27. Jeʼel u páajtal k-aʼalik jaaj lelaʼ tumen le ka tu yaʼalaj Pablo le tʼaanoʼob: «Jéeobaeʼ u kʼaj óol le máaxoʼob u tiaʼaloʼoboʼ» táan kaʼach xan u tʼaan tiʼ le baʼax tu beetaj Coreoʼ (2 Timoteo 2:19).

8. ¿Baʼax kaʼanaʼan u beetik máak utiaʼal u kʼaʼamal tumen Dios?

⁸ Le ka tʼaanaj Pablo tiʼ le baʼaxoʼob úuch tu kʼiiniloʼob Moisesoʼ tu yaʼalaj tiʼ Timoteoeʼ jach junpuliʼ maʼ unaj u chaʼik u náachkuntaʼal tiʼ Jéeobaiʼ. Tu kʼiiniloʼob Moiseseʼ, Coreeʼ tu tukleʼ kʼamaʼan tumen Dios tumen ku chʼaʼchiʼitik u kʼaabaʼ, baʼaleʼ chéen tu tusuba. Juntúul máax meyajtik Dioseʼ maʼ unaj u tuklik wa kʼamaʼan tumen Dios chéen tumen tiaʼan tiʼ junpʼéel múuchʼuliliʼ. Baʼaxeʼ «unaj u pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ». ¿Baʼax tu kaʼansaj tiʼ Timoteo lelaʼ? ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-kanik xan tiʼ le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Pablooʼ?

9. Teʼ yáax siglooʼ, ¿baʼax úuch yoʼolal «le chéen kunel baʼateltʼaanoʼob mix baʼal u biilaloʼoboʼ»?

 ⁹ Le Bibliaoʼ ku yaʼalik máakalmáak le baʼaxoʼob kʼaastak maʼ unaj k-beetkoʼ. Tiʼ uláakʼ versiculoʼob tiʼ u Kaʼapʼéel tsʼíibil Timoteo capítulo 2, Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ Timoteo ‹maʼ maʼalob ka baʼatelnak máak tu yoʼolal chéen tʼaanoʼobiʼ› yéetel ka u ‹náachkuntuba tiʼ le chéen kunel tʼaanoʼoboʼ› (xok 2 Timoteo 2:14, 16, 23). Tu kʼiiniloʼob Timoteoeʼ jujuntúul máaxoʼob yanoʼob teʼ múuchʼulil teʼ yáax siglooʼ suunajoʼob apostataʼob ka joʼopʼ u kaʼanskoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtakiʼ. Uláakʼoʼob xaneʼ tu xaʼakʼbesoʼob u tuukul le sukuʼunoʼoboʼ tumen joʼopʼ u yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jach ojéelaʼan wa jaajiʼ. Yaan tiʼ le baʼaloʼobaʼ kex maʼ tu bin tu contra le Bibliaoʼ tu beetaj u jatskuba le múuchʼuliloʼ. Le oʼolal Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ Timoteo: «Náachkuntaba xan tiʼ le chéen kunel baʼateltʼaanoʼob mix baʼal u biilaloʼoboʼ».

10. ¿Bix unaj k-ilik le baʼaxoʼob ku kaʼansik le apostataʼoboʼ?

¹⁰ Bejlaʼeʼ ichil le múuchʼuliloʼoboʼ maʼ jach suuk u yuʼubaʼal yaan máax tsʼoʼok u káajal u kaʼansik le baʼaloʼob ku yaʼalik le apostataʼoboʼ. Baʼaleʼ wa k-uʼuyik tsʼoʼok u joʼopʼol u kaʼansaʼal le baʼaloʼobaʼ, maʼ unaj k-kʼamkiʼ, kex jeʼel máaxak ka u yaʼaleʼ. Maʼ maʼalob ka tsikbalnakoʼon yéetel le apostataʼoboʼ, mix tiʼ Internet, mix uláakʼ bixi. Kex wa yaan hora taak k-tsikbal tu yéeteloʼob utiaʼal k-áantkoʼobeʼ, lelaʼ ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik Dios táant k-ilkoʼ. Toʼoneʼ junpuliʼ maʼ unaj u yantal mix baʼal k-il yéetel le apostasíaoʼ.

11. 1) ¿Baʼax jeʼel u beetik u yantal le «baʼateltʼaanoʼob mix baʼal u biilaloʼoboʼ»? 2) ¿Baʼax maʼ unaj u beetik le ancianoʼoboʼ?

¹¹ Baʼaleʼ maʼ chéen le apostasía jeʼel u beetik u jatskuba le múuchʼuliloʼ. Le baʼax ku tuklik cada juntúul tiʼ toʼon yoʼolal le náaysaj óoloʼoboʼ jeʼel u beetik u yantal «chéen kunel baʼateltʼaanoʼob mix baʼal u biilaloʼob[eʼ]». Baʼaleʼ wa yaan máax teʼ múuchʼulil ku káajal u yoksik junpʼéel náaysaj óol ku bin tu contra le baʼaxoʼob ku kaʼansik Diosoʼ, le ancianoʼoboʼ mix juntéen unaj u tuklikoʼob maʼ ken u yutskíintikoʼob le talamil chéen tumen ku tuklikoʼob maʼ kun antal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ (Sal. 11:5; Efe. 5:3-5). Le ancianoʼoboʼ unaj u kanáantkoʼob maʼ u yaʼalikoʼob ka beetaʼak chéen le baʼax ku tuklikoʼob maʼaloboʼ. Baʼaxeʼ unaj u tsʼoʼokbeskoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Kanáanteʼex le u tamanoʼob Dios u kʼubéentmajteʼexoʼ, baʼaleʼ maʼ beetkeʼex [...] utiaʼal a nojbaʼalkúuntkabaʼex tu yóokʼol le máaxoʼob u tiaʼaloʼob Diosoʼ, baʼaxeʼ eʼeseʼex maʼalob bej tiʼ le tamanoʼoboʼ» (1 Ped. 5:2, 3; xok 2 Corintoiloʼob 1:24).

12, 13. 1) ¿Bix unaj k-ilik le náaysaj óoloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax tsolnuʼukiloʼob jeʼel u yáantkoʼon k-il máakalmáak tiʼ le náaysaj óoloʼob maʼalobtakoʼ? 3) ¿Tiʼ baʼax uláakʼ jeʼel u yáantkoʼon le tsolnuʼukoʼob ku chíikpajal teʼ xóotʼol 12?

¹² U kaajal Jéeobaeʼ maʼatech u xakʼaltik tuláakal le peliculaʼob, videojuegoʼob, libroʼob wa kʼaayoʼob utiaʼal u yaʼaliktoʼon máakalmáak maʼ maʼalobiʼ. ¿Baʼaxten? Tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ cada juntúul tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ unaj «u yiijtal u tuukuloʼob [...]; bey túunoʼ jeʼel u páajtal u kʼaj óoltikoʼob baʼax maʼalob bey xan baʼax maʼ maʼalobeʼ» (Heb. 5:14). Le Bibliaoʼ ku tsʼáaiktoʼon tsolnuʼukoʼob jeʼel u yáantkoʼon k-chʼaʼtukult tubeel máakalmáak tiʼ le náaysaj óoloʼob maʼalobtakoʼ. Junpʼéel tiʼ le tsolnuʼukoʼobaʼ ku yaʼalikeʼ tiʼ tuláakal baʼax k-beetik ichil k-kuxtaleʼ unaj k-ilik «baʼax kʼambeʼen tu táan Yuumtsil» (Efe. 5:10). Uláakʼ junpʼéel tsolnuʼukeʼ ku yaʼalikeʼ tiʼ le máax nuʼuktik le familia tsʼaʼan u páajtalil u yaʼalik baʼax náaysaj óolil maʼ unaj u yantal ichil u familiaiʼ (1 Cor. 11:3; Efe. 6:1-4).

¹³ Le kaʼapʼéel tsolnuʼukoʼob tsʼoʼok k-aʼalikaʼ maʼ chéen jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-yéeyik baʼax yéetel ken k-náays óoliʼ. Jeʼel xan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ u yantal baʼateltʼaanoʼob  tu yoʼolal bix vestirtikba, bix k-kanáantik k-toj óolal yéetel uláakʼ baʼaloʼob. Bey túunoʼ wa le baʼax ku beetaʼal maʼ táan u bin tu contra baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ, maʼ maʼalob ka joʼopʼok u chiʼichnakkúunsikuba máak tu yoʼolaliʼ, kʼaʼajaktoʼoneʼ «u palitsil Yuumtsileʼ minaʼan baʼax oʼolal u baʼateʼel, baʼaxeʼ kʼaʼabéet u yeʼesik u yutsil tiʼ u maasil» (2 Tim. 2:24).

14. ¿Baʼax kettʼaanil meyajnaj tiʼ Pablo utiaʼal u yeʼesik unaj k-náachkuntikba tiʼ le máaxoʼob beetik baʼax kʼaasoʼ?

¹⁴ Le máax ku chʼaʼchiʼitik u kʼaabaʼ Jéeobaoʼ, ¿bix uláakʼ jeʼel u «pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ»? Letiʼe ken xuʼuluk u biskuba yéetel le máaxoʼob beetik baʼaloʼob kʼaastakoʼ. Pabloeʼ le ka tsʼoʼok u tsʼáaik u kettʼaanil le «chuunpakʼ u tsʼaamaj Diosoʼ» tu yaʼalaj uláakʼ kettʼaan. Tu yaʼaleʼ «ichil junpʼéel nojoch najeʼ maʼ chéen nuʼukuloʼob de oro yéetel de plata yaniʼ, baʼaxeʼ yaan xan nuʼukuloʼob de cheʼ yéetel de kʼatiʼ; yanoʼobeʼ utiaʼal baʼax maʼalob, baʼaleʼ uláakʼoʼobeʼ utiaʼal baʼax maʼ maʼalob[iʼ]» (2 Tim. 2:20, 21). Tsʼoʼoleʼ Pabloeʼ tu yaʼaleʼ unaj k-náachkuntikba tiʼ le nuʼukuloʼob junpáaykuntaʼanoʼob «utiaʼal baʼax maʼ maʼalob[oʼ]».

15, 16. ¿Baʼax k-kanik tiʼ u kettʼaanil le «nojoch na[joʼ]»?

¹⁵ ¿Baʼax tu yóotaj u kaʼans Pablo yéetel le kettʼaan tu yaʼaloʼ? Letiʼeʼ tu ketaj le múuchʼulil yéetel «junpʼéel nojoch naj[oʼ]», yéetel le máaxoʼob yanoʼob ichiloʼ tu ketaj yéetel «nuʼukuloʼob». Ichil junpʼéel najeʼ jujunpʼéel nuʼukuloʼobeʼ yaan horaeʼ jeʼel u yéekʼkuntaʼaloʼob ikil u páakʼloʼob tiʼ uláakʼ baʼaloʼob éekʼtakoʼobeʼ. Le oʼolaleʼ le nuʼukuloʼobaʼ maʼ junpʼéeliliʼ u tsʼaʼabaloʼob yéetel le ku meyajoʼob utiaʼal u yúuchul jaanloʼ.

¹⁶ Lelaʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ unaj u yilik u kuxtaloʼob jeʼex u kʼáat letiʼeʼ, le oʼolaleʼ unaj u yilik maʼ u biskubaʼob yéetel le máaxoʼob yaan ichil le múuchʼulil maʼatech u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ (xok 1 Corintoiloʼob 15:33).  Bey túunoʼ wa ichil le múuchʼulil unaj u kanáantik máak yéetel máax ku biskubaoʼ, ¿máasaʼ maas unaj u kanáantik máak maʼ u biskuba yéetel le máaxoʼob minaʼanoʼob ichiloʼ? Yaʼab tiʼ le máakoʼobaʼ ‹u yaabiltmoʼob taakʼin, maʼatech u yuʼubikoʼob u tʼaan u taataʼob, maʼ chúukaʼan u yaabilajoʼob tiʼ mix máakiʼ, j-líiʼsaj tʼaanoʼob, maʼatech u controlartkubaʼob, jach tsʼíikoʼob, maʼ u yaabiltmoʼob baʼax utsiʼ, traicioneroʼob yéetel tu lugar u yaabiltikoʼob Dioseʼ ku yaabiltikoʼob chéen le baʼaloʼob taasik kiʼimak óolal tiʼoboʼ› (2 Tim. 3:1-5).

17. ¿Baʼax tu beetaj le israelitaʼob chúukaʼan u yóoloʼoboʼ?

¹⁷ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le ka aʼalaʼab tiʼ le israelitaʼob ka lukʼkoʼob tu paseloʼob Coré, Datán yéetel Abirameʼ tu «séebaʼanil lukʼoʼobiʼ» (Núm. 16:24, 27, Traducción del Nuevo Mundo). Le israelitaʼob chúukaʼan u yóoloʼoboʼ maʼ pʼáat u tukloʼob baʼax ken u beetoʼobiʼ. Baʼaxeʼ jeʼex u yeʼesik le tekstooʼ tu tsʼoʼokbesoʼob le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ. Beyoʼ tu yeʼesoʼob tiaʼanoʼob tu tséel Jéeobaeʼ yéetel u tsʼaamubaʼob tu contra baʼax kʼaas. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ?

18. ¿Baʼax tu yóotaj u kaʼans Pablo tiʼ Timoteo ka tu yaʼalajtiʼ ka u «náachkunt[u]ba tiʼ le tsʼíibolaloʼob ku taasik le táankelmiloʼ»?

¹⁸ Wa k-ilik yaan baʼax táan u beetik u xuʼulul k-bisikba yéetel Jéeobaeʼ, tu séebaʼanil unaj k-xulik. Lelaʼ letiʼe baʼax tu yóotaj u kaʼans Pablo tiʼ Timoteo yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Náachkuntaba tiʼ le tsʼíibolaloʼob ku taasik le táankelmiloʼ» (2 Tim. 2:22). Timoteoeʼ maʼ jach paal kaʼachiʼ, maʼ xaaneʼ yaan maas tiʼ 30 jaʼaboʼob tiʼ, baʼaleʼ le tsʼíibolaloʼob tu yaʼalaj Pablooʼ maʼ chéen jeʼel u yantal tiʼ le táankelmoʼoboʼ. Timoteoeʼ unaj kaʼach u «náachkun[tku]ba» wa u «pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ». Jesuseʼ tu kaʼansaj junpʼéel baʼal óoliʼ chíikaʼan tiʼ lelaʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Wa a wich táan u beetik a tʼóochpajleʼ, luʼse ka a píikchʼinte» (Mat. 18:9). Teʼ kʼiinoʼobaʼ, le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ ku yilik u beetkoʼob le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilkaʼ, le oʼolal tu séebaʼanil ku náachtaloʼob tiʼ le baʼaloʼob kʼaastakoʼ.

19. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik jujuntúul sukuʼunoʼob utiaʼal maʼ u náachtaloʼob tiʼ Dios?

¹⁹ Yaan sukuʼunoʼobeʼ táanil tiʼ u beetkubaʼob j-Jaajkunajoʼobeʼ suuk kaʼach u káaltaloʼob, le oʼolaleʼ tu chʼaʼtukloʼob maʼ u yukʼikoʼob mix junpʼéel baʼal ku káalkunaj. Uláakʼoʼobeʼ kex maʼ kʼaas le náaysaj óoloʼoboʼ, maʼatech u táakpajloʼobiʼ tumen jeʼel u beetik u tsʼíiboltkoʼob le baʼaloʼob kʼaastak ku beetkoʼob kaʼachoʼ (Sal. 101:3). Juntúul sukuʼuneʼ, táanil tiʼ u beetkuba j-Jaajkunajeʼ uts tu tʼaan u bin tiʼ fiestaʼob tu yoʼolal le baʼaloʼob kʼaastak ku beetik le xiiboʼob yéetel le koʼoleloʼob le táan u yóokʼotoʼoboʼ. Le oʼolaleʼ le ka tu kʼaj óoltaj u jaajileʼ tu chʼaʼtuklaj maʼ u yóokʼot junpuliʼ mix tak ken u muchʼuba le sukuʼunoʼob utiaʼal u náaysik u yóoloʼoboʼ. Letiʼeʼ bey u beetkoʼ tumen sajak u kaʼa tsʼíiboltik le baʼaxoʼob ku beetik kaʼachoʼ. U jaajileʼ maʼatech u yaʼalaʼal tiʼ máak maʼ u yukʼik junpuliʼ baʼaloʼob ku káalkunajoʼob, maʼ u yóokʼot wa u beetik uláakʼ baʼaloʼob maʼatech u bin tu contra baʼax ku yaʼalik Dios. Baʼaleʼ wa yaan baʼax ku tuklik máak jeʼel u beetik u lúubul tiʼ baʼax kʼaas yéetel jeʼel u náachkuntik tiʼ Dioseʼ, maas maʼalob maʼ u táakpajliʼ.

20. Kex maʼ chéen chʼaʼabil «[k-]pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ», ¿baʼax líiʼsik k-óol?

²⁰ U meyajtoʼon u kʼaabaʼ Dioseʼ junpʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼan, maʼ chéen báaxaliʼ. Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ «unaj [k-]pʼatik le baʼaloʼob kʼaastakoʼ» (Sal. 34:14). U jaajileʼ yaan horaeʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ. Baʼaleʼ ku líiʼsik k-óol k-ojéeltikeʼ Jéeobaeʼ u yaabiltmaj «le máaxoʼob u tiaʼaloʼoboʼ» tumen letiʼobeʼ mantatsʼ táan u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik (2 Tim. 2:19; xok 2 Crónicas 16:9 u yáax jaats).