Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

‘Enu mu Jimbangi Jami’

‘Enu mu Jimbangi Jami’

“‘Enu mu jimbangi jami,’ eme Jihova.”—IZA. 43:10.

1, 2. (a) Ihi i lombolola ku kala mbangi, ni ihi iene mu kamba o ku zuela ku athu o ji jurnale ja mundu? (b) Mukonda diahi Jihova ka kingila ku mu bhana umbangi ku jurnale ja mundu?

IHI ilombolola o ku kala mbangi? Saí dicionário diambe kuila o mbangi “ió u mona kima n’a zuela kiebhi kia bhiti.” Mu kifika, ku mbanza ia Pietermaritzburg, ku África do Sul, kuala jurnale a ixana O Mbangi, iala kiá ni 160 a mivu ndenge. O dijina didi, dia fuama mukonda o disukilu dia jurnale íii, o ku zuela ni kidi kioso o ima ia mu bhita ku mundu. O muthu ua bhange o jurnale íii a ixana O Mbangi, ua kanena kuila o jurnale ieji zuela “o kidi, o kidi kioso muene kia bhiti.”

2 Maji, o ji jurnale ja mundu, ki jene mu zuela o kidi kia tokala kia lungu ni ima i bhita ku mundu. Mu kidi o ji jurnale, ki ji zuela ia lungu ni Nzambi ni ima iene mu bhanga. Maji Jihova o Suke-ku ia ku tumina o ngongo ioso, ka kingila ku mu bhana umbangi ku jurnale ja mundu. Nzambi uambe bhu kaxi ka polofeta iê Izekiiele: “Phala akua jixi n’a kiijiie kuila eme ngi Jihova.” (Ize. 39:7) Jihova uala ni dinake dia mazunda a Jimbangi, a zuela ku athu ia lungu ni muene ku mundu uoso. O Jimbangi joso jiji, jene mu zuelela ku akua ia bhange Nzambi mu ukulu, ni íii ia mu bhanga lelu. Ene a zuela ué o ima ia madiuanu, ia kanena Nzambi o ku bhanga ku hádia. O divulu dia Izaia 43:10 diambe: ‘Enu mu jimbangi jami, eme Jihova, ni selevende iami, nga mu solo.’ Kioso ki tu bhanga o kikalakalu kietu kia ku boka, kala o kima kia beta-o-kota ku muenhu uetu, tu di londekesa mu kidi kuila tu Jimbangi ja Jihova.

3, 4. (a) Thembu kuxi, o Adilongi a Bibidia a kuata mu ku a exana Jimbangi ja Jihova, ni kiebhi kia divu ia lungu ni kua exana mu dijina didi dia ubhe? (Tala o foto ia dianga.) (b) Ibhuidisu iahi i tua-nda di longa kindala?

3 Tuala ni ujitu ua dikota ua kuambata o dijina dia Jihova, mukonda muéne “Muenexi, ió kene kùfua.” Muéne uambe: “Didi diene o dijina diami di xalela-ku, diene dia ku ngi lembalala na-diu, ku tunda muiji kuíza muiji!” (1 Tim. 1:17; Mak. 3:15; sokesa ni divulu dia Ndongixi 2:16.) O dijina Jimbangi ja Jihova a di solo ku Adilongi a Bibidia ku muvu ua 1931. Kioso kia bhiti o kizulukutu kiki, athu avulu a soneka mikanda ia ku sakidila mukonda dia ku a exana mu dijina didi. Saí kilunga ku Canadá kia soneka kuma o njimbu iambote ia kuila etu tu jimbangi ja Jihova, ia tu bhekela ku sanguluka kuavulu, ia tu bhangesa ku kolokota mu ku ximana o dijina dia Jihova.

4 Kiebhi eie ki u tena ku londekesa o valolo ia kuambata o dijina dia Nzambi? U tena ku lombolola mukonda diahi Jihova u tu ixana tu Jimbangi jê, kala ki tua tange mu divulu dia Izaia?

JIMBANGI JA NZAMBI MU UKULU

5, 6. (a) Kiebhi o jitata ja akua Izalaiele kia bhana o umbangi ua lungu ni Jihova? (b)Ihi dingi ia tokalele o ku bhanga o jitata ja akua Izalaiele, ni mukonda diahi o jitata lelu a tokala uá o ku bhanga kienhiki?

5 Kala muthu mukua Izalaiele mu thembu ia Izaia ua kexile “mbangi” ia Jihova, o muiji uoso kala muthu umoxi, uexile “selevende” ia Nzambi. (Iza. 43:10) O ukexilu ua jitata akua Izalaiele ua ku bhana o umbangi, o ku longa o tuana tuâ ia lungu ni ima ia bhangele Nzambi mu ukulu ku mundu uê. Jihova ua tendelesa o jitata, phala ku longa o tuana tuâ, ia lungu ni fesa ia Phasu. Muéne uambe: “O kia kèla an’enu a m’ibhula, kuila: mua ki bhangela-hi, ku bhitisa o kikalakalu’iki? Enu mua kèla kuma: Sata ia ngene ia Jihova, kifua phasu iê, kia somboka o jinzo ja an’a a Izalaiele mu Ijitu, kizuua kia kuama akua Ijitu ene, o mabhata metu anga a a bhana muenhu.” (Mak. 12:26, 27) O jitata a tangela o tuana kuma o Falaó ua ditunine kueha, o akua Izalaiele kuia mu Kikangalakata mu ku bheza Jihova. Falaó uambe: “Jihova nanhi muene, phala eme ngi muivue dízui, ni ngehe Izalaiele?” (Mak. 5:2) O jitata a tangela o an’a kiebhi Jihova kia tambuijila Falaó, ni kiebhi Jihova kia londekesa ku pholo ia athu oso kuma muéne Suke-ku. Muéne ua tumikisa dikuinhi dia mabhebhu mu Ijitu iu ua bhulula akua Izalaiele ku kifuxi kia akua Ijitu, mu Kalunga ka Kusuka. O akua Izalaiele a mono kuila Jihova, Nzambi ia kidi ni kuila muéne ué u bhanga ioso ia kanena.

6 O akua Izalaiele a divu kuila kiexile kijingu, ku kala mbangi ia Jihova. Ene a zuelela ku an’a ni ku abhika akexile mu kalakala mu mabhata mâ, o ima ia madiuanu ia bhangele Jihova. O akua Izalaiele a kijidile uá kuila ene a tokalele ku kala ni uendelu ua zele. Jihova uambe: “Kibhinga muzela, mukonda Eme, ngi Jihova Nzambi ienu, ngazela.” (Iji. 19:2; Mate. 6:6, 7) O jitata lelu a tokala uá ku bhanga kienhiki. Ene a tokala ku longa o tuana tuâ phala n’ende ni ku bhanga ima i ximanesa o dijina dia Nzambi!—Tanga Jisabhu 1:8; Efezo 6:4.

O ku longa o tuana tu’etu ia lungu ni Jihova ku bhekela kijingu ku dijina diê (Tala o kaxi 5, 6)

7. (a) Kioso o akua Izalaiele kia kexile mu belesela Jihova, kiebhi o ifuxi ia a kondolokele kia divuile? (b) Kikalakalu kiebhi kiala na-kiu, oso a mbata o dijina dia Jihova?

7 Kioso o akua Izalaiele kia kexile mu londekesa o ufiiele uá, ene a kexile mu bhana umbangi uambote ua lungu ni dijina dia Nzambi. Muéne ua a tangela:“O ifuxi ioso mu ngongo a-nda ku mona kuma, enu mu akua ngana mu kidi, anga enda ni ku mi xila.” (Mate. 28:10) Maji o kia iibha, o kuijiia kuila o musoso uoso ua akua Izalaiele ua kexile ua ku bhukumukina Jihova. Ene a kexile mu bheza iteka ni jinzambi ja akua Kanana. Kala o jinzambi, o akua Izalaiele a kuata ku bhanga ima ia iibha. Ene a kexile mu satela o tuana tuâ, ni ku talesa hadi ku jingadiama. O ibhangelu iâ ia iibha, i tu longa disá dia dikota. Tua tokala ku fikisa Jihova ni ku zela mukonda etu tuambata o dijina diê kuma Muéne ua Zele!

“TALESENU, NGA-NDA KUBHANGA KIÁ KIMA KIOBHE”

8. Ihi ia zuela Jihova kua Izaia, ni kiebhi kia bhange?

8 Jihova ua bhangesa Izaia ku dimuna o akua Izalaiele kuila ua-nda buika o Mbanza ia Jeluzaleme ni kuila o mundu ué ua-nda u tumikisa ku ubhika. Jihova ua kanena ué kuila ua-nda bhanga kima kia ubhe phala ku bhulula o mundu uê ku ubhika mu ukexilu ua madiuanu. (Iza. 43:19) Jihova ua kijidile kuila o akua Izalaiele ka-nda diela, maji né muene kiki, Jihova ua tumikisa Izaia phala ku suluka mu kua dimuna. O ibatulu ia dianga ia divulu dia Izaia, izuela dingi kiavulu ia lungu ni kibuika kia mbanza ia Jeluzaleme. Izaia ua mesenene kuijiia, se thembu kuxi o muiji ua akua Izalaiele a-nda kuenda ni ku bhukumukina Jihova. Nzambi ua tambuijila: “Kate kibuika o madiembu, sé muthu u tunga-mu, né ngó muthu umoxi mu jinzu, oxi iene ioso kilômbo ngundu.”—Tanga Izaia 6:8-11.

9. (a) Thembu kuxi kia di kumbidila o kikanenu kia Izaia kia lungu ni mbanza ia Jeluzaleme? (b) Kitendelesu kiahi lelu ki tua tokala o ku kaiela?

9 Kioso kia bhiti 45 ia mivu ndenge, Izaia ua dimuna o akua Izalaiele ia lungu ni kibuika kieji kuíza ku pholo. Muéne ua mateka o kuzuela ku muvu ua 778 A.K.K. kia muvu ua sukina ua Sobha Uziia, iú ua suluka katé ku muvu ua 732 A.K.K. mu utuminu ua Sobha Izekiia. Jihova ua suluka mu ku dimuna o mundu ué kate ku muvu ua 607 A.K.K., mu ku suka-ku kueza o kibuika kia mbanza ia Jeluzaleme. Mu kiki, o akua Izalaiele a mateka o kua dimuna mu thembu iavulu ihi ieji kuíza ku pholo. Lelu ué, Jihova uene mu bhangesa o mundu ué ku dimuna o athu ia lungu ni ima ia-nda kuíza ku hádia. Mu 135 a mivu O Mulangidi, uene mu dimuna o athu kuila o utuminu ua Satanaji, ua-nda ku bhua, a-nda u bhingana kindala ku Utuminu ua Kristu phala ku tumina o ixi ioso.—Dij. 20:1-3, 6.

10, 11. Kiebhi o akua Izalaiele kia mono o izuelu ia polofeta Izaia ku di kumbidila mu Babilonha?

10 Saí Jijudé a kaiela o kitendelesu kia Jihova, kia ku belesela o kifuxi kia akua Babilonha, a bhuluka, ia ambata kala abhika mu Babilonha. (Jel. 27:11, 12) Mu ku bhita 70 a mivu ku ubhika, o mundu ua Nzambi ua mono dingi ki kumbidilu kia mukua kia lungu ni kikanenu kia Izaia, kiambe: “Jihova, Mubhuludi ué, o Dilemba Dikola dia Izalaiele, uambe kiki: Mukonda dia enu, kisuéia nga ki tumikisa ku Babilonha, ene-oso anga nga kà kulumuisa kala jingombo.”—Iza. 43:14.

11 Jihova ua kumbidila o kikanenu kiki mu madiuanu, mu usuku ua mbeji ia Kamusasadi ka muvu ua 539 A.K.K. Kioso o sobha ia Babilonha ni ji kabhitangu jê, akexile mu fesa ia ji nzambi jâ, mu nua vinhu mu jikopho ja nhanene mu tembulu ia Jeluzaleme, o kifuxi kia masoladi a sobha Silu, a bokona mu mbanza ia Babilonha, ia a buika o mbanza ienioió. Ku muvu ua 538 mba 537 A.K.K., Silu ua buika o Mbanza ia Babilonha, ua tumina o Jijudé ku vutuka ku ixi iá, phala ku tunga o tembulu ia Nzambi mu Jeluzaleme. O izulukutu ioso íii, a i tange kuala polofeta Izaia, kala ué o kikanenu kia Jihova kia mbele kuila, ueji langa o mundu ué ua diela phala ku vutuka mu Jeluzaleme. Nzambi ua exana kuila, ‘mundu uami u nga solo phala ende ni ku ngi ximana.’ (Iza. 43:21; 44:26-28) Mukonda dia ku a ambata ku ubhika ni ku vutuka phala ku tunga o tembulu mu Jeluzaleme, o akua Izalaiele a mono kuila Jihova muéne ngó o Nzambi ia kidi u kumbidila o izuelu iê ioso.

12, 13. (a) A nanhi akexile ni akua Izalaiele kioso kia vutuka phala ku tunga dingi o tembulu ia Jihova? (b) Ihi ia tokala o ku bhanga o “jimbudi ja mukua” ja mu kuatekesa “o Izalaiele ia Nzambi,” ni kidielelu kiahi kiala na-kiu?

12 Kioso o akua Izalaiele kia vutuka phala ku tunga o tembulu, mazunda avulu a kua jixi jengi, a di bundu kumoxi ni Jijudé mu ku bheza Jihova. (Eji. 2:58, 64, 65; Este. 8:17) Lelu ué, “mundu uavulu” ua “jimbudi ja mukuá,” ja Jezú, ene mu kuatekesa o Jikidistá a undu, o ‘Izalaiele ia Nzambi.’ (Dij. 7:9, 10; Nzuá 10:16; Nga. 6:16) Mu kiki, ki kale o Jikidistá a undu, kala o mundu uavulu, ene oso ala ni kijingu kia ku a exana Jimbangi ja Jihova.

13 Mu Midi ia mivu ia Utuminu ua Kristu, o mundu uavulu ua-nda sanguluka mu ku tangela o athu a-nda kua fukununa, o ujitu ua ku kala Mbangi ia Jihova mu izuua ia sukidila-ku. Maji phala ku kala ni ujitu iú ku hádia, tua tokala tu kala tu jifiiele ni uendelu ua zele. Né muene kia bhonzo o ku kala muthu ni uendelu ua zele, tua tokala ku bhinga muloloke izuua ioso, se tu tá kituxi ki xidisa o uendelu uetu mu kuijiia kuila etu tu akua ituxi, mukonda o kuambata o dijina dia zele dia Nzambi, ujitu ua dikota.—Tanga 1 Nzu. 1:8, 9.

O DIJINA DIA NZAMBI DI LOMBOLOLA IHI

14. Ihi i lombolola o dijina Jihova?

14 O ku xinganeka ku dilomboluelu dia dijina dia Nzambi, kua-nda tu kuatekesa ku tendela kiambote o ujitu ua dikota ua ku tu ixana mu dijina diê. O dijina didi dia Nzambi, “Jihova,” dia tundu ku kizuelu mu dimi dia Hebalaiku, di lombolola, “ku kituka.” Mu kiki, o dijina dia Nzambi di lombolola, “Muéne u Bheka ioso ia Mesena o ku Bheka.” O ilomboluelu íii, ilondekesa kiambote o kikalakalu kia Jihova, kuma muéne o Mubhangi ua ngongo ioso ni mubhangi ua athu a unjimu, ni kuila muéne u Kumbidila o ikanenu iê ioso. Kioso Jihova kia kanena kima, muéne u bhanga ioso ia mesena o ku bhanga, phala ku kumbidila o kikanenu kiê, ki kuala muthu u tena o ku mu fidisa, né muene Satanaji.

15. Ihi ia londekesa Jihova ia lungu ni ukexilu uê phala ku lombolola o dijina diê? (Tanga o kaxa “Dijina Diezala ni Ilomboluelu.”)

15 Kioso Nzambi kia tumina Mozé phala ku katula o mundu ué ku Ijitu, Jihova uambe o ukexilu ua ídifua iê, mu ku zuela kima kia lungu ni muene phala ku lombolola o dijina diê. O Bibidia iambe: “Nzambi anga uambela Mozé, uixi: [Eme kala-dia-kala,] uixi: Ua kela ku an’a Izalaiele kuma Kala-dia-kala, muene ua ngi katula , iu ua ngi tumu kó kuenu.” (Mak. 3:14; tala ku luiji.) Mu kiki, Jihova u bhanga ioso ia mesena phala ku kumbidila o ikanenu iê. Phala o kua Izalaiele, Jihova ua bhangele ioso ia mesenene kala Mubhani, Mulangidilu, Muendexi ni Múkuatekexi mu ioso ia mesenene akua Izalaiele, ki kale mu xitu mba mu nzumbi.

KIEBHI KI TU LONDEKESA O KISAKIDILU KIETU

16, 17. (a) Kiebhi ki tu tena o ku londekesa o kisakidilu kietu ku ujitu u tuala nau ua kuambata o dijina dia Nzambi? (b) Ihi i tua-nda di longa mu milongi ia keza-ku?

16 Jihova ka lunguluka, muéne u suluka mu ku tu bhana ioso i tua bhindamena ki kale mu nzumbi mba mu xitu. Ku mbandu ia mukua, o ki lomboluelu kia dijina dia Nzambi, ki ki sukila bhobho. Kia lungu dingi ni kikalakalu kia Jimbangi jê, kia ku bhanga o vondadi iê, phala ku kumbidila o kikanenu kiê. O ku xinganeka mu ima ioso íii, kua-nda tu kuatekesa ku bhanga o vondadi iê. Kala Kåre uala ni 84 a mivu, ua sidivila kala Mbangi ia Jihova ku disukilu dia 70 a mivu, ku Norouega, muéne uambe: “Eme ngi divua kuila ujitu ua dikota o ku sidivila Jihova, o Sobha ia kalelaku, ni ku kala muthu bhu kaxi k’athu a exana mu dijina didi. Ngi mona kuila ujitu ua dikota o ku lombolola o kidi kia Bibidia ku athu, ni ku mona o mesu mâ ku muika mukonda dia ku sanguluka kuijila mu ku tendela kiambote o milongi. Mu kifika, ngi mona kisangusangu kiavulu kioso ki ngi longa, kiebhi o sata ia kukula kua Kristu ku tena ku tu kuatekesa ni kiebhi ene kia tena o ku kala ni muenhu ua kalelaku ku mundu uobhe ua iuka.”

17 Tuejiia kuila, saí ididi iene mu bhonza kiavulu ku sanga athu a mesena o kua longa ia lungu ni Nzambi. Kala Kåre, o kuila eie u sanguluka kiavulu mu ku sanga muthu ua mesena o ku mu longa o kidi kia lungu ni dijina dia Jihova? Maji kiebhi ki tu tena ku kala tu Jimbangi ja Jihova, ni ku kala ué Jimbangi ja Jezú? O kibhuidisu kiki a-nda ki tambuijila ku milongi ia keza-ku.