1. Naegbọn e ma nọ paṣa devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dọ yé nọ pehẹ nukunbibia?

BE E nọ paṣa we dọ hiẹ sọgan pehẹ “nukunbibia susu” whẹpo do mọ ahọsumẹ ogbẹ̀ madopodo tọn yí wẹ ya? Enẹ sọgan nọma paṣa we? Vlavo hiẹ ṣẹṣẹ mọ nugbo lọ kavi yin devizọnwatọ Jehovah tọn sọn whenu dindẹn die, a yọnẹn dọ mẹlẹpo wẹ to pipehẹ nuhahun to aihọn Satani tọn mẹ.—Osọ. 12:12.

2. (a) Gbọnvona nuhahun he gbẹtọvi mapenọ lẹpo nọ pehẹ lẹ, nukunbibia tẹwẹ Klistiani lẹ sọ nọ pehẹ? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.) (b) Mẹnu wẹ nọ hẹn nukunbibia mítọn lẹ wá, podọ nawẹ mí wagbọn do yọnẹn?

² Gbọnvona ninọmẹ sinsinyẹn he “to paa mẹ na gbẹtọ lẹ,” yèdọ nuhahun he gbẹtọvi mapenọ lẹpo nọ pehẹ lẹ, Klistiani lẹ sọ nọ pehẹ nukunbibia devo. (1 Kọl. 10:13) Detẹ wẹ? Yé nọ pehẹ nukundiọsọmẹ sinsinyẹn, na yé magbe nado nọ setonuna osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ wutu. Jesu dọna hodotọ etọn lẹ dọmọ: “Afanumẹ de ma nọ klohu oklunọ etọn. Eyin yé ko dohomẹkẹn mi, yé na dohomẹkẹn mì ga.” (Joh. 15:20) Mẹnu wẹ nọ hẹn nukundiọsọmẹ enẹlẹ wá? Satani wẹ, mẹhe Biblu dlẹnalọdo taidi “kinnikinni de he to  gbigbó” bo to ‘dindin nado tlẹ́n’ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dù. (1 Pita 5:8) Satani na wà nuhe go e pé lẹpo nado sisẹ́ devi Jesu tọn lẹ nado hẹn tenọgli yetọn bu. Lẹnnupọndo nuhe jọ do apọsteli Paulu go ji.

3-5. (a) Nukunbibia tẹwẹ Paulu pehẹ to Listla? (b) Aliho tẹ mẹ wẹ hodidọ etọn gando nukunbibia go hẹnmẹ lodo te?

³ Whlasusu wẹ yè dohomẹkẹn Paulu na yise etọn wutu. (2 Kọl. 11:23-27) Dopo to nujijọ mọnkọtọn lẹ mẹ wá aimẹ to Listla. To whenue Paulu ko hẹnazọ̀ngbọna dawe de he yin sẹkunọ sọn adọ̀ onọ̀ etọn tọn mẹ, gbẹtọ lẹ pagigona ewọ po gbẹdohẹmẹtọ etọn Balnaba po taidi yẹwhe lẹ. Yé omẹ awe lẹ dona vẹvẹna gbẹtọgun zohunhunnọ lọ ma nado sẹ̀n yé! Ṣigba, e ma dẹn bọ Ju nukundiọsọmẹtọ lẹ wá, bo dolalo nado diọlinlẹnna gbẹtọ lọ lẹ. Ninọmẹ lọ diọ to niyaniya mẹ! Gbẹtọ lọ lẹ dlan zannu do Paulu sọmọ bọ yé lẹndọ e ko kú.—Owalọ 14:8-19.

⁴ To whenue Paulu po Balnaba po yì Delbe godo, yé “lẹkọyi Listla podọ yì Ikonioni podọ yì Antioku, bo to devi lẹ hẹn lodo, bosọ to tulina yé nado gbọṣi yise mẹ bo to didọmọ: ‘Mí dona gbọn nukunbibia susu mẹ biọ ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ.’” (Owalọ 14:21, 22) Hodidọ enẹ sọgan paṣamẹ to tintan whenu. Na nugbo tọn, linlẹn lọ nado gbọn “nukunbibia susu” mẹ ma taidi nuhe na tulimẹ, kakatimọ ayimajai wẹ e na hẹnwa namẹ. To whelọnu lo, naegbọn Paulu po Balnaba po do “to devi lẹ hẹn lodo” gbọn hodidọ na yé do nukunbibia susu he yé na pehẹ lẹ ji dali?

⁵ Mí sọgan mọ gblọndo lọ eyin mí yí sọwhiwhe do gbadopọnna hogbe Paulu tọn lẹ. E ma dọ poun dọ: “Mí dona doakọnna nukunbibia susu.” Kakatimọ e dọ dọ: “Mí dona gbọn nukunbibia susu mẹ biọ ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ.” Enẹwutu, Paulu hẹn devi lẹ lodo gbọn nùzinzindo kọdetọn dagbe he nugbonọ-yinyin nọ hẹnwa ji. Ahọsumẹ enẹ ma yin odlọ de poun gba. Na nugbo tọn, Jesu dọmọ: “Mẹhe doakọnna kakajẹ opodo, omẹ enẹ wẹ na yin whinwhlẹngán.”—Mat. 10:22.

6. Ahọsumẹ tẹwẹ mẹhe doakọnnanu lẹ na mọyi?

⁶ Eyin mí doakọnnanu, mí na mọ ahọsumẹ de yí. Ahọsumẹ Klistiani yiamisisadode lẹ tọn wẹ yindọ, yé na mọ ogbẹ̀ jọmaku yí bo na dugán hẹ Jesu to olọn mẹ. “Lẹngbọ devo lẹ” na mọ ahọsumẹ yí nado nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji fie “dodowiwa na nọ nọ̀.” (Joh. 10:16; 2 Pita 3:13) Ṣigba, dile Paulu dohia do, mí na pehẹ nukunbibia todin whẹ́. Mì gbọ mí ni gbadopọnna whlepọn wunmẹ voovo awe he mí sọgan pehẹ lẹ.

7. Nukunbibia tẹwẹ sọgan yin yiylọdọ mẹgbeyinyan tlọlọ?

⁷ Jesu dọ dọdai dọmọ: “Gbẹtọ lẹ na ze mì jo na whẹdatẹn pẹvi lẹ, bọ mì na yin hihò to sinagọgu lẹ mẹ bo nasọ yin hinhẹn yì owhẹ̀ nukọn to ayimatẹn-gán lẹ po ahọlu lẹ po nukọn.” (Malku 13:9) Dile hogbe enẹlẹ dohia do, nukunbibia he Klistiani delẹ na pehẹ na yin homẹkẹn he bẹ mẹhiho hẹn, ehe nukọntọ sinsẹ̀n tọn lẹ kavi tonudidọ tọn lẹ sọgan hẹnwa. (Owalọ 5:27, 28) Lẹnnupọndo apajlẹ Paulu tọn ji whladopo dogọ. Be e dibuna linlẹn lọ dọ emi na pehẹ homẹkẹn mọnkọtọn lẹ wẹ ya? Gbede pọ́n.—Hia Owalọ lẹ 20:22, 23.

8, 9. Nawẹ Paulu dohia dọ emi magbe nado doakọnnanu gbọn, podọ nawẹ mẹdelẹ do gbemima dopolọ hia to ojlẹ mítọn mẹ gbọn?

⁸ Paulu yí adọgbigbo do pehẹ mẹgbeyinyan tlọlọ Satani tọn bo dọmọ: “Yẹn ma hia alindọn ṣie di nuhọakuẹ de na mi gba, eyin yẹn ko gbẹ́ sọgan dotana alewezun ṣie po lizọnyizọn he yẹn mọyi sọn Oklunọ Jesu dè po, nado dekunnu wẹndagbe nukundagbe majẹhẹ Jiwheyẹwhe tọn mlẹnmlẹn.” (Owalọ 20:24) E họnwun dọ Paulu ma dibuna homẹkẹn. Kakatimọ, e magbe nado doakọnnanu mahopọnna nudepope he na jọ. Onú tintan  he to ahunmẹduna ẹn wẹ nado ‘dekunnu mlẹnmlẹn’ mahopọnna nukunbibia depope.

⁹ Gbemima dopolọ wẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn susu lẹ po nọ dohia to egbehe. Di apajlẹ, to otò de mẹ, Kunnudetọ delẹ yin wiwle do gànpamẹ na nudi owhe 20, na kadaninọ yetọn wutu. Whẹho yetọn ma sọgan yin zize yì owhẹ̀ nukọn, na otò lọ ma basi tito devo na mẹhe ayihadawhẹnamẹnu yetọn ma kẹalọyi nado donù tonudidọ mẹ lẹ. To whenue yé tin to gànpamẹ, dotẹnmẹ ma yin nina yé na hagbẹ whẹndo yetọn tọn lẹ nido dla yé pọ́n, podọ delẹ to yé mẹ yin hihò bosọ yin yasana to aliho voovo lẹ mẹ.

10. Naegbọn mí ma dona dibuna nukunbibia he nọ wá to ajiji mẹ lẹ?

¹⁰ To otò devo lẹ mẹ, mẹmẹsunnu mítọn lẹ nọ doakọnna nukunbibia he nọ wá to ajiji mẹ lẹ. Eyin enẹ jọ do gowe, ma dike obu ni hẹn we nado jogbe blo. Lẹnnupọndo Josẹfu ji. E yin sisà do kanlinmọgbenu, ṣigba Jehovah “whlẹn ẹn sọn nukunbibia etọn lẹpo mẹ.” (Owalọ 7:9, 10) Jehovah sọgan wà nudopolọ na we. Ma wọn gbede blo dọ “Jehovah yọ́n lehe e nọ whlẹn mẹhe ze yede jo na Jiwheyẹwhe lẹ sọn whlepọn mẹ do.” (2 Pita 2:9) Be hiẹ na zindonukọn nado nọ dejido Jehovah go, bo yọnẹn dọ ewọ sọgan whlẹn we sọn aihọn ylankan ehe mẹ bo na we ogbẹ̀ madopodo to Ahọluduta etọn glọ ya? Hiẹ tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado wàmọ podọ nado yí adọgbigbo do pehẹ nukunbibia.—1 Pita 5:8, 9.

11. Vogbingbọn tẹwẹ tin to mẹgbeyinyan nuglọ tọn Satani tọn po mẹgbeyinyan tlọlọ etọn po ṣẹnṣẹn?

¹¹ Nukunbibia wunmẹ devo he mí sọgan pehẹ wẹ mẹgbeyinyan nuglọ tọn. Nawẹ ehe gbọnvona mẹgbeyinyan tlọlọ homẹkẹn tọn gbọn? Mẹgbeyinyan tlọlọ taidi jẹhọn-ahizi he sọgan yìn biọ tòdaho de mẹ bo hẹn owhé towe gble to afọdopolọji. Ṣigba, mẹgbeyinyan nuglọ tọn taidi pipli kọsukọsu lẹ tọn de he sọgan to atin he yè do gbá ohọ̀ towe dù vudevude kaka bọ e na wá họ́. Na nuhe dù mẹgbeyinyan ehe, mẹde sọgan nọma doayi owù lọ go kakajẹ whenue nulẹpo na ko gble.

12. (a) Etẹwẹ yin dopo to mẹgbeyinyan nuglọ tọn he Satani nọ yizan lẹ mẹ, podọ naegbọn enẹ do nọ tindo kọdetọn dagbe? (b) Nawẹ gbigbọjọ yinuwado Paulu ji gbọn?

¹² Ojlo Satani tọn wẹ nado hẹn họntọnjiji towe hẹ Jehovah gble, vlavo gbọn mẹgbeyinyan tlọlọ homẹkẹn tọn dali kavi e sọgan hù yise towe sudo vudevude gbọn mẹgbeyinyan nuglọ tọn dali. Dopo to mẹgbeyinyan nuglọ tọn he Satani nọ yizan po kọdetọn dagbe po hugan lẹ mẹ wẹ nado hẹn mí gbọjọ. Apọsteli Paulu yigbe dọ emi nọ gbọjọ to whedelẹnu. (Hia Lomunu lẹ 7:21-24) Naegbọn Paulu he lodo taun to gbigbọ-liho bo na ko yin dopo to hagbẹ anademẹtọ owhe kanweko tintan tọn mẹ na ylọ ede dọ “gbẹtọ tapònọ”? Paulu dọ dọ emi tindo numọtolanmẹ enẹ, na mapenọ he emi yin wutu. Na nugbo tọn, e jlo nado wà nuhe sọgbe, ṣigba e nọ mọdọ huhlọn de to awhànfun sọta emi. Eyin hiẹ lọsu nọ tindo numọtolanmẹ mọnkọtọn to whedelẹnu, be e ma yin homẹmiọnnamẹnu wẹ e yin nado yọnẹn dọ apọsteli Paulu lọsu tlẹ pehẹ avùnnukundiọsọmẹ dopolọ ya?

13, 14. (a) Etẹwẹ nọ zọ́n bọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn delẹ nọ gbọjọ? (b) Mẹnu wẹ nọ jlo dọ mí ni hẹn yise mítọn bu, podọ etẹwutu?

¹³ To whedelẹnu, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu susu po nọ tindo ayimajai bo nọ mọdọ emi ma yin nude bosọ nọ gbọjọ. Di apajlẹ, gbehosọnalitọ zohunhun de he mí na ylọ dọ Deborah dọmọ: “N’nọ to nulẹnpọn do nuhe n’ṣiwà de ji gbọzangbọzan, bọ e nọ vẹna mi taun to ojlẹ dopodopo mẹ. Eyin n’lẹnnupọndo nuhe n’ṣiwà lẹpo ji, e sọgan zọ́n bọ n’na tindo numọtolanmẹ dọ mẹdepope ma sọgan yiwanna mi, etlẹ yin Jehovah lọsu.”

¹⁴ Etẹwẹ zọ́n bọ devizọnwatọ zohunhunnọ  Jehovah tọn delẹ taidi Deborah, nọ gbọjọ? Nususu wẹ sọgan zọ́n. Mẹdelẹ nọ tindo ayilinlẹn nado nọ lẹnnupọn to aliho agọ̀ mẹ gando yede po ninọmẹ yetọn to gbẹ̀mẹ po go. (Howh. 15:15) Mẹdevo lẹ sọgan tindo linlẹn agọ̀ gando yede go, na yé to azọ̀n de jẹ ehe yinuwado yé ji to numọtolanmẹ-liho. Mahopọnna nuhe zọ́n, mí dona nọ flin mẹhe nọ yí numọtolanmẹ enẹlẹ zan. Mẹnu na taun tọn wẹ nọ jlo dọ mí ni gbọjọ bo jogbe? Mẹnu wẹ nọ jlo dọ hiẹ ni tindo numọtolanmẹ whẹgbledomẹ tọn dopolọ he e tindo? (Osọ. 20:10) Na nugbo tọn, Satani wẹ. Vlavo Satani yí mẹgbeyinyan tlọlọ kavi mẹgbeyinyan nuglọ tọn zan, nugbo lọ wẹ yindọ yanwle dopolọ wẹ e tindo, enẹ wẹ nado dotukla mí, dekanpona zohunhun mítọn, bo hẹn mí nado doalọtena Jiwheyẹwhe sinsẹ̀n. Mí dona yọnẹn dọ awhàngbenu wẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ te, bo to awhàn gbigbọmẹ tọn fùn!

15. Nawẹ mí sọgan dohia dọ mí magbe ma nado gbọjọ gbọn?

¹⁵ Magbe ma nado gbọjọ to awhàn ehe mẹ. Ze ayiha do ahọsumẹ lọ ji. Paulu kanwehlan Klistiani he tin to Kọlinti lẹ dọmọ: “Mí ma gbọjọ, ṣigba eyin gbẹtọ he mí yin to gbonu tlẹ to kukupẹ́, e họnwun dọ gbẹtọ he mí yin to homẹ to yinyin hinhẹn jẹ yọyọ egbesọegbesọ. Na dile etlẹ yindọ ojlẹ gli wẹ homẹkẹn tin na bosọ fua, gigo he pinpẹn etọn ma yọnjlẹ mẹ wẹ e nọ dekọtọn do na mí bosọ yin madopodo.”—2 Kọl. 4:16, 17.

16. Naegbọn mí dona wleawudaina nukunbibia todin?

¹⁶ Dile mí ko mọ do, Satani tindo “ayiha wintinwintin” susu he e nọ yizan. (Efe. 6:11) Dopodopo mítọn dona hodo tudohomẹnamẹ he tin to 1 Pita 5:9 mẹ, ehe dọmọ: “Mì diọnukunsọ ẹ, bo lodo to yise mẹ.” Nado wà enẹ, mí dona wleawuna ayiha po ahun mítọn po, bo plọnazọ́n míde todin nado nọ wà nuhe sọgbe. Di apajlẹ: Awhànfuntọ lẹ nọ mọ azọ́nplọnmẹ vonọtaun yí ojlẹ dindẹn  jẹnukọn nado wleawuna yede jẹnukọnna awhàn. Nudopolọ wẹ e yin na awhànpa gbigbọmẹ tọn Jehovah tọn. Mí ma yọ́n nuhe awhànfunfun mítọn na bẹhẹn to sọgodo. Enẹwutu, be e ma yin nuyọnẹnnu wẹ e yin dọ mí ni plọnazọ́n míde ganji todin he jijọho tin jẹ obá de mẹ ya? Paulu kanwehlan Kọlintinu lẹ dọmọ: “Mì nọ tẹ́n mìde pọ́n eyin mì to yise mẹ, mì nọ dindona mìde nado yọ́n mẹhe nkọ mìwlẹ yin.”—2 Kọl. 13:5.

17-19. (a) Aliho tẹlẹ mẹ wẹ mí sọgan gbeje míde pọ́n te? (b) Nawẹ jọja lẹ sọgan wleawudai nado yiavùnlọna yise yetọn to wehọmẹ gbọn?

¹⁷ Aliho dopo he mẹ mí sọgan hodo ayinamẹ gbọdo Paulu tọn te wẹ nado gbeje míde pọ́n ganji. Kàn kanbiọ delẹ sè dewe taidi: ‘Be n’nọ sinyẹnlin to odẹ̀ mẹ ya? Eyin n’pehẹ kọgbidinamẹ hagbẹ tọn, be n’nọ setonuna Jiwheyẹwhe taidi ogán kakati nido yin gbẹtọ ya? Be n’nọ yì opli Klistiani tọn lẹ to gbesisọ mẹ ya? Be n’nọ yí adọgbigbo do dọ nuyise ṣie na mẹdevo lẹ ya? Be n’nọ yawu jo nuṣiwa yisenọ hatọ ṣie lẹ tọn na yé, dile n’nọ jlo dọ yé ni jona mí do ya? Be n’nọ litaina mẹhe to anadenanu to agun ṣie mẹ lẹ podọ na mẹhe to anadenanu do agun lẹpo ji lẹdo aihọn pé lẹ ya?’

¹⁸ Doayi e go dọ awe to kanbiọ lọ lẹ mẹ gando adọgbigbo yíyí do yiavùnlọna nuyise po avùnteninọ sọta kọgbidinamẹ hagbẹ tọn po go. Susu to jọja mítọn lẹ mẹ dona wà ehe to whenue yé tin to wehọmẹ. Yé ko plọn ma nado nọ kuwinyan bo duto obu ji. Yé nọ dọho po adọgbigbo po. Ayinamẹ dagbe he na gọalọna yé lẹ ko yin zinzinjẹgbonu to linlinnamẹwe mítọn lẹ mẹ. Di apajlẹ, Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 mai 2013, weda 6 bẹ ayinamẹ lẹ hẹn gando lehe jọja de sọgan do adọgbigbo hia to whenue e to hodọna mẹdevo lẹ do nuyise etọn lẹ ji gbọn kanbiọ delẹ yiyizan nado yihojlẹdohogo hẹ klasigbẹ́ etọn lẹ dali. Mẹjitọ lẹ emi, mì hẹn ẹn diun dọ mì plọnazọ́n ovi mìtọn lẹ gando lehe yé sọgan yiavùnlọna yise yetọn do go, na yé nido wleawudai nado pehẹ kọgbidinamẹ hagbẹ yetọn lẹ tọn to wehọmẹ.

¹⁹ Na nugbo tọn, e ma nọ bọawu nado dọho po adọgbigbo po kavi nado wà nuhe Jehovah biọ to mí si delẹ. To whenue mí yí azán de blebu do wà agbasazọ́n godo, mí dona dovivẹnu vonọtaun nado yì opli lẹ. E nọ biọ dọ mí ni dogán nado fọ́n sọn adọzan ji to afọnnu nado sọgan tọ́n na lizọnyizọn lọ. Ṣigba flindọ: Eyin a ko plọn nado nọ tindo mahẹ to nuwiwa gbigbọmẹ tọn lẹ mẹ to gbesisọ mẹ jẹnukọn, to whenue whlepọn sinsinyẹn lẹ na wá, a na penugo nado pehẹ yé.

20, 21. (a) Nawẹ nulinlẹnpọn do ofligọ lọ ji sọgan gọalọna mí nado nọ duto linlẹn agọ̀ mítọn lẹ ji gbọn? (b) Etẹwẹ dona yin gbemima mítọn gando nukunbibia lẹ go?

²⁰ Etẹwẹ dogbọn mẹgbeyinyan nuglọ tọn dali? Di apajlẹ, nawẹ mí sọgan duto numọtolanmẹ gbigbọjọ tọn ji gbọn? Dopo to aliho dagbe hugan nado wàmọ lẹ mẹ wẹ nado nọ lẹnayihamẹpọn do ofligọ lọ ji. Nuhe apọsteli Paulu nọ wà niyẹn. To whedelẹnu, e nọ mọdọ emi yin tapònọ. Ṣigba, e sọ yọnẹn dọ ylandonọ lẹ wẹ Klisti kú na, e ma yin mẹpipe lẹ. Podọ Paulu yin dopo to ylandonọ enẹlẹ mẹ. E wlan dọmọ: “Yẹn to [ogbẹ̀] gbọn yise he yẹn tindo to Visunnu Jiwheyẹwhe tọn mẹ lọ dali, yèdọ mẹhe yiwanna mi bo ze ede jo do ota ṣie mẹ.” (Gal. 2:20) Na nugbo tọn, Paulu kẹalọyi ofligọ lọ. E mọdọ ofligọ lọ gando emi go tlọlọ.

²¹ Eyin hiẹ lọsu nọ mọdọ hiẹ wẹ Jehovah wleawu ofligọ lọ tọn na, enẹ na gọalọna we taun. Amọ́ enẹ ma dohia dọ gbigbọjọ lọ na busẹ to afọdopolọji. Delẹ to mí mẹ sọgan pehẹ mẹgbeyinyan nuglọ tọn ehe kakajẹ whenue aihọn yọyọ lọ na wá. Ṣigba flindọ: Mẹhe ma jogbe lẹ wẹ na mọ ahọsumẹ lọ yí. Ojlẹ he mẹ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na hẹn jijọho wá bo hẹn gbẹtọvi mapenọ lẹpo jẹ pipé kọ̀n ko sẹpọ pete. Magbe nado biọ Ahọluduta lọ mẹ, eyin etlẹ biọ dọ hiẹ ni biọ e mẹ gbọn nukunbibia susu mẹ.