1. Mwanda waka byamalwa kebitulumunangapo bengidi ba Leza?

LELO bikusansanga ku mutyima pa kutengela kutanwa na “byamalwa bingibingi” kumeso kwa kutambula mpalo ya būmi bwa nyeke? Mhm. Shi ukidi mupya mu bubinebine nansha shi wi mwingidi wa Yehova wa tamba kala, yuka amba masusu abadilwa mu būmi bwa mu ino ntanda ya Satana.—Kus. 12:12.

2. (a) Kutentekela pa bikoleja bifikilanga bantu bonso bakubulwa kubwaninina, le i byamalwa’ka bitanwanga na bene Kidishitu? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.) (b) Lelo i ani ufyeme kunyuma kwa byamalwa byetu, ne tubamuyuka namani?

² Kutentekela pa bikoleja ‘bifikilanga bantu bonso’—ko kunena’mba makambakano afikila bantu bonso bakubulwa kubwaninina—bene Kidishitu batanwanga na byamalwa bikwabo. (1 Ko. 10:13) Le i byamalwa’ka? I kulwibwa bininge pa mwanda wa kukōkela bya binebine ku bijila bya Leza. Yesu wāsapwidile balondi bandi amba: “Umpika katabukilepo mfumwandi bukatampe. Shi bampangilepangile amiwa, ne banwe bene bakemupangapanga.” (Yoa. 15:20) Lelo i ani ufyeme kunyuma kwa buno bulwi? Na bubine, i Satana mwine utelelwe na Bible bu ‘ntambo ubuluma, ukimba kubokota’ bantu ba Leza. (1 Pe. 5:8) Satana ukengidija muswelo o-onso wabwanya kwingidija mwanda wa kutyumuna bululame bwa bana ba bwanga ba Yesu. Tulangulukilei bidi pa byātene mutumibwa Polo.

3-5. (a) Le i byamalwa’ka byātene Polo mu Lesetala? (b) Lelo mulao wandi utala pa byamalwa bya mu mafuku a kumeso wādi ukankamika mu buluji’ka?

³ Divule dine, Polo wāpangilwepangilwe pa mwanda wa lwitabijo lwandi. (2 Ko. 11:23-27) Uno i mwanda wālongekele mu Lesetala. Pa kupwa kundapa muntu wādi mulemane tamba ku kubutulwa, Polo ne umpwani nandi Banabasa bātōtelwe bu baleza. Bine, bano bantu babidi bēsāshīle kino kibumbo kisangale kileke kwibatōta! Ino ne kwija mpika, Bayuda balwana bāfika, ne kwingidija lunsamfwakanwa mwanda wa kona milangwe ya bantu. Bine, ne kwija mpika luno lunsamfwakanwa lwaalamuka! Pano bantu baasa Polo mabwe ne kumushiya ashale afwe.—Bil. 14:8-19.

⁴ Pa kupwa kukapempula Debe, Polo ne Banabasa “bajokela ku Lesetala, ku Ikoniuma, ne ku Antyioka. Kwine’ko bakomeja myuya ya bana ba bwanga, bebakankamika bekale nyeke mu lwitabijo kebanena’mba: ‘Tufwaninwe kutwela mu Bulopwe bwa Leza na kupita mu byamalwa bingibingi.’” (Bil. 14:21, 22) Dibajinji bino binenwa byādi bimweka bu byeni. Ne kadi, kyepelo kya kupita mu “byamalwa bingibingi” kyādi kimweka bu kivutakanya ñeni ne kityumuna mutyima. Le penepa ba Polo ne Banabasa “[bakomeje] . . . bana ba bwanga” namani na musapu obātelele’mo byamalwa bingibingi?

⁵ Tukokeja kutana malondololo shi tubandaule na katentekeji binenwa bya Polo. Kānenepo’tu amba: “Tufwaninwe kūminina byamalwa bingibingi.” Inoko, wānene amba: “Tufwaninwe kutwela mu Bulopwe bwa Leza na kupita mu byamalwa bingibingi.” Nanshi Polo wākankamikile bana babwanga na kukomeneja bipa biyampe bilupukanga ku mwiendelejo wa kikōkeji. Ino mpalo keyādipo ya kufwatakanya’tu bitupu. Bine, Yesu wānene amba: “Yewa ūminina ne ku mfulo kwine ye aye ukapanda.”—Mat. 10:22.

6. Lelo i mpalo’ka ikapalwa boba bōminina?

⁶ Shi tūminine tukapalwa mpalo. Ku bene Kidishitu bashingwe māni, mpalo ya būmi bwa kubulwa kufwa momwa mūlu bu bakubikala na Yesu. Ku “mikōko mikwabo” nayo, būmi bwa nyeke pano pa ntanda “mwine mukekalanga boloke.” (Yoa. 10:16; 2 Pe. 3:13) Inoko, monka mwānenene Polo, tukatanwa na byamalwa bingibingi mu kitatyi kityetye. Tulangulukilei’po bidi pa matompo a miswelo ibidi abwanya kwitutana.

7. Lelo i byamalwa bya muswelo’ka bibwanya kutelwa bu bulwi bwa patōkelela?

⁷ Yesu wālaile amba: “Bantu bakemufikija ku bidye bya kwenu, kadi bakemukupila mu mashinankonka ne kwimusambila ku bambikavu ne balopwe.” (Mako 13:9) Monka mulombwela’byo bino binenwa, bene Kidishitu bamo bakatanwanga na byamalwa bidi pamo bwa kupangwapangwa kwa ku ngitu, padi kushilulwanga na bipwilo nansha na bendeji ba kipolitike. (Bil. 5:27, 28) Tulangulukilei kadi ne pa kimfwa kya Polo. Lelo wāivwene moyo pa milangwe ya kuno kupangwapangwa? Nansha dimo.—Tanga Bilongwa 20:22, 23.

8, 9. Le Polo wālombwele namani amba i musumininwe kūminina, ne bantu bamo ba mu bino byetu bitatyi balombwele kuno kusumininwa muswelo’ka?

⁸ Polo wāimanije na bukankamane ku bulwi bwa patōkelela bwa Satana ne kunena amba: “Nkimwenepo muya wami bu kintu kya mvubu kondi, poso’nka mvuye lwendo lwami ne mwingilo onapelwe na Mfumwetu Yesu, wa kusapula ne pa mfulo bukamoni bwa myanda miyampe ya kanye kakatampe ka Leza.” (Bil. 20:24) Na bubine, Polo kāzakelepo pa kuno kupangwapangwa. Ino, wādi musumininwe kūminina nansha shi byāikele namani. Kintu kyaādi utele’ko mutyima dibajinji i “kusapula ne pa mfulo bukamoni” nansha ke mu byamalwa.

⁹ Dyalelo, batutu ne bakaka bavule balombolanga kusumininwa kwa uno muswelo. Kimfwa, mu ntanda imo,  Batumoni bāuminine kukutwa mu kintu kya myaka 20 mwanda wa kubulwa kwikuja mu myanda ya ntanda. Ino ngikadilo yobādi’mo keyādipo bu matompo, mwanda mu ino ntanda bantu kebadipo babwanya kupela mwanda wa mutyima wabo wa mundamunda. Pobadi bakutwe mu kifungo, badi bapelejibwe kupempulwa nansha ke na bantu ba mu kisaka, kadi bakutwa bamo badi bakupilwa ne kususulwa mu miswelo palapala.

10. Mwanda waka ketufwaninwepo kutyina byamalwa bya mu kitulumukila?

¹⁰ Banabetu ba mitamba yonso bōmininanga byamalwa bibatana mu kitulumukila. Shi bino byamalwa bibakufikila, kokazakala. Langulukila pa kimfwa kya Yosefa. Wāpotolojibwe bu umpika, ino Yehova ‘wāmunyongolola mu byamalwa byandi byonso.’ (Bil. 7:9, 10) Yehova ubwanya kukunyongolola ne abe. Kokelwa’mba “Yehova uyūkile mwakunyongolwela boba ba bwine-Leza mo batompibwa.” (2 Pe. 2:9) Lelo ukendelela kukulupila mudi Yehova, koku uyukile’mba ukokeja kukunyongolola mu ino ngikadilo mibi ya bintu ne kukukwasha ukamone būmi bwa nyeke mu buludiki bwa Bulopwe bwandi? Udi na bubinga bonso bwa kukulupidila ne kulwa na kupangwapangwa na bukankamane.—1 Pe. 5:8, 9.

11. Lelo bulwi bwa munshimunshi bwa Satana i bwishile namani na bulwi bwandi bwa patōkelela?

¹¹ Byamalwa bikwabo bikokeja kwitutana i bulwi bwa munshimunshi. Lelo buno bulwi i bwishile namani na bulwi bwa patōkelela bwa kupangwapangwa kwa ku ngitu? Bulwi bwa patōkelela budi pamo bwa kimpumpu kipukuma mu kibundi ne konakanya yobe njibo na mu kukopa kwa diso. Bulwi bwa munshimunshi budi pamo bwa mulongo wa muswa ubwanya kukanda bityebitye ku yobe njibo ne kudya mityi ya ku yobe njibo kufika ne byoipona. Mwenda mafuku, muntu ubwanya’nka ne kukomenwa kuyuka kyaka kufika’nka ne bipita kitatyi.

12. (a) Lelo bunwa bwa munshimunshi bwingidija Satana i bunwa’ka, ne mwanda waka bumwendekelanga? (b) Lelo Polo wātyumukilwe mutyima namani?

¹² Satana usakanga kōna kipwano kyopwene na Yehova, shi na bulwi bwa patōkelela bwa kupangwapangwa nansha na kudya bityebitye lwitabijo lobe kupityila ku bulwi bwa munshimunshi. Bunwa bwa munshimunshi bumo bwingidijanga Satana bumwendekelanga i kutyumukwa mutyima. Mutumibwa Polo nandi wātyumukilwe mutyima kitatyi kimo. (Tanga Loma 7:21-24.) Ino, mwanda waka Polo—“kampangala” wa ku mushipiditu wādi padi mu kitango kyendeji kya mu myaka katwa kabajinji—wētelele bu “muntu wa malwa”? Polo wānenene amba wādi muvutakanibwe mwanda wa kubulwa kubwaninina kwandi. Wādi bine usaka kulonga byoloke, ino wāivwene bukomo bukwabo bulwa nandi. Shi kyaba kimo ulwanga na milangwe ya uno muswelo, lelo kusengibwangapo pa kuyuka amba nansha ke mutumibwa Polo wālwile na ano makambakano?

13, 14. (a) Lelo i bika bilengejanga bantu bamo ba Leza batyumukwe mutyima? (b) Lelo i ani usakanga kumona lwitabijo lwetu lupona, ne mwanda waka?

¹³ Kyaba kimo, batutu ne bakaka bavule batyumukwanga mutyima, kuzumbijazumbija mutyima, ne kwimona padi bu kebadipo na mvubu. Kimfwa, pania umo mupyasakane witwa bu Deborah unena amba: “Nadi nangulukila kitatyi ne kitatyi pa kilubo kyonalongele, neivwana bibi pa kino kilubo kyaba ne kyaba. Kitatyi nkyonangulukilanga pa kintu kyonso kibi kyonalongele, nañanga bu kekudipo muntu ubwanya kunsanswa, nansha ke Yehova mwine.”

¹⁴ Pamo bwa Deborah, lelo i bika bilengejanga bengidi bamo bapyasakane ba Yehova, batyumukwe mutyima? Kukokeja kwikala bubinga bivule. Bamo babwanya’tu kwilangila bibi ne kulangila ngikadilo ya būmi bwabo bibi. (Nki. 15:15) Bakwabo bakokeja  kwikala na milangwe mibi pa mwanda wa misongo ibakambakanya. Nansha bikale namani, tufwaninwe kuvuluka mwine usakanga kutwelela pa ino milangwe mibi. Na bubine, le i ani usakanga tutyumukwe mutyima ne kuzoza? Lelo i ani usakanga wimone bu mutopekwe na mwatopekelwe? (Kus. 20:10) Na bubine i Satana. Bubine i buno amba, nansha Satana engidije bulwi bumo bwa patōkelela nansha bulwi buvule bwa munshimunshi, kitungo kyandi i kimo kyonka—kya kuzumbija mutyima wetu, kutyepeja bupyasakane bwetu ne kwitulengeja tuleke’byo. Kokaponena mu kilubo, bantu ba Leza balwanga bulwi bwa ku mushipiditu!

15. Le i muswelo’ka otukokeja kulombola’mba twi basumininwe kuleka kutyintyidilwa na kutyumukwa mutyima?

¹⁵ Sumininwa nyeke kulwa bulwi ne kuleka’byo mpika. Bambila meso ku mpalo. Polo wāsonekēle bene Kidishitu ba mu Kodinda amba: “Ketulekanga’byopo, ino nansha shi muntu wetu udi panja wendanga ushinika, na bubine muntu wetu udi munda walamunwanga ke mupya difuku ne difuku. Mwanda nansha kyamalwa byokidi kya lupito kadi kipēla, kitufikijanga ku ntumbo itabukile kulampe bukata kadi ya nyeke.”—2 Ko. 4:16, 17.

 

¹⁶ Monka motwekimwena, Satana uloñanga “bilongwa [bivule] bya bukosoke.” (Ef. 6:11) Batwe bonso tufwaninwe kulonda musoñanya udi mu 1 Petelo 5:9 wa amba: “Mukomenei, mwimanije pototo mu lwitabijo.” Pa kulonga namino, tufwaninwe kuteakanya milangwe ne mutyima wetu, kwifunda batwe bene kulonga byoloke tamba’nka pano. Kimfwa: Kibumbo kya bashidika kikalonga divule dine bukomo bukatampe bwa kwiibidija kumeso’nka ne kwa kwikala mu kyaka kya divita. Ne kibumbo kya Yehova kya ku mushipiditu nakyo kiloñanga uno muswelo.  Ketuyukilepo bulwi botukekala nabo mu mafuku a kumeso. Penepa, le kebikekalapo biyampe twifunde bya binebine mu kino kitatyi kya ndoe ya lupito? Polo wāsonekēle bene Kodinda amba: “Mwitompei nyeke shi mudi mu lwitabijo, jingululai nyeke momwikadile banwe bene.”—2 Ko. 13:5.

17-19. (a) Lelo tubwanya kwitompa batwe bene muswelo’ka? (b) Lelo bankasampe baketeakanya namani pa kubingija lwitabijo lwabo ku masomo?

¹⁷ Muswelo umo otubwanya kwivwana madingi a Polo a ku bukomo bwa mushipiditu, i wa kwibandaula batwe bene na kusumininwa. Wiipangule bino bipangujo amba: ‘Lelo ñuminine mu milombelo? Kitatyi nkyotanwa na kuningilwa, lelo nkōkelanga Leza bu muludiki kupita’ko kukōkela bantu? Lelo ntanwanga nyeke ku kupwila kwa bwine Kidishitu? Lelo nesambilanga pa nkulupilo yami na bukankamane? Le bine ndekelanga kutupatupa kwa banabetu mu lwitabijo—monka mobalekelanga kutupatupa kwami? Lelo nkōkelelanga boba batangidile kipwilo kyetu ne boba bapelwe lupusa lwa kutangidila kipwilo kya ntanda yonso?’

¹⁸ Yuka’mba bipangujo bibidi pa bino, bibingija na bukankamane lwitabijo lwetu ne kwitulengeja tukomene kuningilwa. Betu bana bankasampe bavule banenwe kulonga namino kitatyi kyobadi ku masomo. I befunde kuleka kwivwana bumvu nansha moyo pa nkulupilo yabo. Ino, banenanga pa kubulwa moyo na diwi ditunduke. Madingi mayampe pa uno mwanda i malupulwe mu mapepala etu. Kimfwa Réveillez-vous! wa Kweji 7, 2009 udingila’mba, shi mulunda wa ku masomo waipangula amba: “Mwanda waka kukulupilepo mu kwialamuna? ubwanya’tu kumulondolola amba: “Lelo kyomfwaninwe kukulupidila mu kwialamuna i kika? Enka ne befundi ba sianse kebetabije’kopo, ino bebamonanga bu bashayuka!” Bambutwile, mwiibidijei na benu bana miswelo ya mwa kusapwila mwanda wa beteakanye mwa kulwila ne kuno kuningilwa na bakwabo ba ku masomo.

¹⁹ Shako, divule dine kebipēlangapo kwisamba na diwi ditunduke nansha kulonga bintu bikwabo bitulomba Yehova kulonga. Pa kupwa kwingila difuku dyonso dituntulu, tubwanya kukomenwa kwenda ku kupwila. Kubūka lubanga mwa kwendela mu busapudi kubwanya kwitukomena mwanda wa butanda bwetu buyampe. Ino vuluka amba: Kitatyi kikafika matompo makatampe mu mafuku a kumeso ukabwanya kwianekenya shi utamije kumeso kwa kitatyi kibidiji kiyampe kya ku mushipiditu.

20, 21. (a) Lelo kulangulukila pa kinkūlwa kuketukwasha namani tulwe na milangwe mibi? (b) Le tufwaninwe kusumininwa kulonga bika pa mwanda utala byamalwa?

²⁰ Lelo tunena bika pa bulwi bwa munshimunshi? Kimfwa, i muswelo’ka otukokeja kulwa na milangwe ya kutyumukwa mutyima? Muswelo umo wa mvubu mpata i wa kulangulukila pa kinkūlwa. Kino kyo kyālongele ne mutumibwa Polo. Wādi uyukile muswelo waādi wiivwana mu bitatyi bya makambakano. Ino wādi uyukile’mba Kidishitu kāfwidilepo bantu babwaninine, ino babipya-mambo. Polo nandi wādi ubadilwa mu bano babipya-mambo. O mwanda wāsonekele amba: “Būmi bondi nabo . . . ngidi nabo pa lwitabijo mudi Mwanā Leza, waunsenswe ne kwipāna pa mwanda wami.” (Ngt. 2:20) Bine, Polo wāitabije kinkūlwa. Wādi uyukile’mba kinkūlwa kyādi kimutala bunka bwandi.

²¹ Kwikala na uno mumweno umo onka—wa kumona kinkūlwa bu kyabuntu kyobe kitamba kudi Yehova—kubwanya kukukwasha bininge. Kino kekishintululapo amba kutyumukwa mutyima kukapwa na mu kukopa kwa diso. Bantu bamo motudi babwanya kulwa na buno bulwi bwa munshimunshi kufika’nka ne bikaya ntanda mipya. Ino vuluka amba: Boba bakōminina bakapadibwa mpalo. Pano tubafwena bininge ku difuku dya ntumbo disa kuleta Bulopwe bwa Leza ndoe ne kwalwija bantu bonso ba kikōkeji ku bubwaninine. Sumininwa kutwela mu Bulopwe—enka ne kupita mu byamalwa bingibingi.