1. Chifukwa wuli ŵateŵeti ŵa Chiuta ŵakuzizwa yayi para ŵakumana na masuzgo?

KASI Ŵakhristu ŵakuzizwa kuti ŵakumanenge na “visuzgo vinandi” pambere ŵandapokere umoyo wamuyirayira? Yayi. Kwali mwamba sonosono kuteŵetera Yehova, kwali muli kwamba ni kale, mukwenera kuti mukumanya kuti munthu waliyose wakumanenge na masuzgo mu charu cha Satana ichi.—Uvu. 12:12.

2. (a) Padera pa masuzgo agho ghakuwira ŵanthu wose, kasi Ŵakhristu ŵakukumana na suzgo wuli? (Wonani chithuzithuzi chakwamba.) (b) Kasi ni njani uyo wakwambiska nthambuzgo? Tikumanya wuli?

² Padera pa masuzgo agho ‘ghakuwira ŵanthu wose,’ Ŵakhristu ŵakukumanaso na suzgo linyake. (1 Kor. 10:13) Suzgo wuli? Ŵakutambuzgika chifukwa chakuti ŵakulondezga malango gha Chiuta mwakugomezgeka. Yesu wakaphalira ŵalondezgi ŵake kuti: ‘Muzga ni mukuru chara kuluska fumu yake. Usange ŵakanitambuzga ine, ŵatambuzgenge na imwe wuwo.’ (Yoh. 15:20) Kasi ni njani uyo wakwambiska nthambuzgo? Ni Satana, uyo Baibolo likuti ni “nkhalamu yakuwuluma” ndipo “wakukhumba kumilimitizga” ŵanthu ŵa Chiuta. (1 Pet. 5:8) Chilato cha Satana ntchakuti watondeske ŵalondezgi ŵa Yesu kuŵa ŵakugomezgeka, ndipo wakuchita chilichose  kuti wafiske chilato ichi. Tiyeni tiwone ivyo vikachitikira mpositole Paulosi.

3-5. (a) Kasi Paulosi wakakumana na suzgo wuli mu Lisitira? (b) Chifukwa wuli uthenga wake wakuyowoya vya masuzgo ukaŵa wakukhozga?

³ Paulosi wakatambuzgika kanandi waka chifukwa cha chipulikano chake. (2 Kor. 11:23-27) Nthambuzgo yimoza wakasangana nayo mu Lisitira. Wakati wachizga munthu uyo wakaŵa wakupendera kufuma waka apo wakababikira, ŵanthu ŵakatenge Paulosi na Baranaba mbachiuta. Paulosi na Baranaba ŵakachita kuwuŵeyelera mzinda kuti uleke kuŵasopa. Ndipouli, pakati pajumpha nyengo yichoko waka, Ŵayuda ŵakususka ŵakiza na kutimbanizga maghanoghano gha ŵanthu na mautesi ghawo. Mwaluŵiro vinthu vikasintha. Ŵanthu ŵakamba kudinya Paulosi na malibwe ndipo ŵakamuleka pakughanaghana kuti wafwa.—Mil. 14:8-19.

⁴ Ŵakati ŵaluta ku Derebe, Paulosi na Baranaba ‘ŵakawelera ku Lisitira na ku Ikoniya ndiposo ku Antiyoke, kukhozga ŵasambiri, kuŵakhwimiska kuti ŵakhalilire mu chipulikano. Ŵakayowoyanga kuti: “Tikwenera kujumpha mu visuzgo vinandi kuti tikanjire mu ufumu wa Chiuta.”’ (Mil. 14:21, 22) Pakwamba, mazgu agha ghangaŵa ghakuzizika. Nakuti kanandi para munthu wali pafupi kukumana na “visuzgo vinandi,” wakusuzgika maghanoghano, wakukhozgeka yayi. Chifukwa wuli Baibolo likuti Paulosi na Baranaba ‘ŵakakhozga ŵasambiri’ na mazgu ghakuti ŵakumanenge na visuzgo vinandi?

⁵ Para tingasanda mwakupwelelera mazgu gha Paulosi tingasanga zgoro. Iyo wakayowoya waka kuti: “Tikwenera kuzizipizga visuzgo vinandi” yayi, kweni wakati ‘Tikwenera kujumpha mu visuzgo vinandi kuti tikanjire mu ufumu wa Chiuta.’ Ntheura Paulosi wakakhozga ŵasambiri, chifukwa wakadidimizgapo njombe iyo ŵasangenge para ŵalutilira kuŵa ŵakugomezgeka. Njombe iyi njanadi. Yesu wakati: “Uyo wazizipizga mpaka ku umaliro ndiyo wazamuponoskeka.”—Mat. 10:22.

6. Kasi awo ŵazizipizgenge ŵazamupokera njombe wuli?

⁶ Usange tizizipizgenge tizamupokera njombe. Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵazamupokera umoyo wambura kufwa kuchanya na kuŵa mathemba lumoza na Yesu. Ŵa “mberere zinyake” ŵazamupokera umoyo wamuyirayira pa charu chapasi apo ‘pazamukhala urunji.’ (Yoh. 10:16; 2 Pet. 3:13) Ndipouli, pa nyengo yasono tikumanenge na visuzgo vinandi nga umo Paulosi wakayowoyera. Tiyeni tiwone mitundu yiŵiri ya visuzgo ivyo tingakumana navyo.

7. Kasi ni suzgo wuli ilo tingakumana nalo nyengo zinyake?

⁷ Yesu wakayowoyerathu kuti: “Ŵanthu ŵazamumupelekani ku zimphara, ndipo muzamutimbika mu masunagoge na kwimikika panthazi pa ŵakazembe na mathemba.” (Mrk. 13:9) Nga umo mazgu agha ghakulongolera, Ŵakhristu ŵanyake ŵakukumana na masuzgo, nga ni nthambuzgo. Nyengo zinyake ŵalongozgi ŵa chisopa na ŵandyali ndiwo ŵakwambiska nthambuzgo izi. (Mil. 5:27, 28) Tiyeni tiwoneso chiyelezgero cha Paulosi. Kasi wakawopa wakati wamanya kuti wakumanenge na nthambuzgo? Yayi.—Ŵazgani Milimo 20:22, 23.

8, 9. Kasi Paulosi wakalongora wuli kuti wakaŵikapo mtima kuzizipizga? Kasi mu nyengo yithu yino ŵanji ŵachita wuli vinthu nga ni Paulosi?

⁸ Paulosi wakachita chikanga pakukumana na nthambuzgo za Satana, ndipo wakati: ‘Nkhuwona umoyo wane kuŵa wakuzirwa chara nga ngwakutemweka, kweni kuti panji ningafiska nthowa yane na uteŵeti uwo nkhapokera wa Fumu Yesu, kuti nichitire ukaboni mwakukwana makani ghawemi gha lusungu lukuru lwa Chiuta.’ (Mil. 20:24) Vikulongora kuti Paulosi wakachita wofi yayi apo wakaŵa pafupi kukumana na nthambuzgo. Kweni wakaŵikapo mtima kuti wazizipizge chiyezgo chilichose icho wangakumana nacho. Mtima wake  ukaŵa pa ‘kuchitira ukaboni mwakukwana’ nanga wangakumana na nthambuzgo wuli.

⁹ Mazuŵa ghano napo, ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanandi ŵachita vinthu nga ni Paulosi. Mwachiyelezgero, mu charu chinyake Ŵakaboni ŵanji ŵakhala mu jele kwa vyaka pafupifupi 20 chifukwa cha kuleka kunjilirapo pa vya charu. Mulandu wawo undalute mu khoti, chifukwa mu charu ichi mulije malango pa nkhani iyi. Ŵalaŵiliri ŵa jele ŵakukana kuti ŵanthu ŵaŵawonenge Ŵakaboni aŵa, nanga mbabali ŵawo, ndipo Ŵakaboni ŵanji ŵakutimbika na kutambuzgika mu nthowa zinandi.

10. Chifukwa wuli tikwenera kopa chara nthambuzgo izo zikwamba mwamabuchi?

¹⁰ Kunyake, ŵabali ŵithu ŵakuzizipizga nthambuzgo izo zikwamba mwamabuchi. Usange namwe vyamuchitikirani, kopa yayi. Kumbukani ivyo vikachitikira Yosefe. Wakaguliskika ku wuzga, kweni Yehova “wakamuwombora mu visuzgo vyake vyose.” (Mil. 7:9, 10) Namwe Yehova wangamuwomborani. Kuluwa yayi kuti ‘Yehova wakumanya kuŵathaska ku chiyezgo ŵanthu awo ŵakusopa Chiuta mwakujipeleka.’ (2 Pet. 2:9) Muli na vifukwa vyakukwana vyakugomezgera Yehova na kuzizipizga viyezgo. Gomezgani kuti Yehova wangamuthaskani ku mgonezi uheni uwu na kumupani umoyo wamuyirayira.—1 Pet. 5:8, 9.

11. Kasi pali mphambano wuli pakati pa kuyezgeka kwambura ise kumanya na kuwukilika na ŵanthu?

¹¹ Suzgo linyake ilo tingasangana nalo nkhuyezgeka kwambura ise kumanya. Kasi suzgo ili likupambana wuli na kuwukilika na ŵanthu? Suzgo ilo tingasangana nalo para ŵanthu ŵatiwukira likuyana na chimphepo chikuru icho chaputa na kuwiska nyumba yinu. Suzgo ilo tingasangana nalo para tayezgeka kwambura kumanya likuyana na chimehe icho chikurya makuni panji mathabwa gha nyumba yinu pachokopachoko mpaka yiwe. Pa suzgo lachiŵiri ili, munthu wakumanya mwakuchedwa chomene kuti vinthu vyanangika.

12. (a) Kasi ni nthowa wuli iyo Satana wangalopweskera chipulikano chinu pachokopachoko? Chifukwa wuli nthowa iyi yikumwendera? (b) Kasi Paulosi wakajipulika wuli pa nyengo yinyake?

¹² Satana wakukhumba kunanga ubwezi winu na Yehova. Wangatuma ŵanthu kuti ŵamutambuzgani panji wangamuyezgani kwambura imwe kumanya, na kulopweska chipulikano chinu pachokopachoko. Nthowa yimoza iyo Satana wangalopweskera chipulikano chinu pachokopachoko, nkhumugongoweskani. Mpositole Paulosi nayo nkhongono zikamumaliranga nyengo zinyake. (Ŵazgani Ŵaroma 7:21-24.) Paulosi wakwenera kuti wakaŵa mu wupu wakulongozga wa mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, ntheura wakaŵa munthu wakukhora mwauzimu. Kweni chifukwa wuli wakati ni ‘munthu wakusokwa’? Paulosi wakati chifukwa wakaŵa munthu wambura kufikapo. Wakakhumbanga chomene kuchita icho ntchiwemi, kweni dango linyake mu thupi lake likamuchichizganga kuchita icho wandakhumbe. Para namwe ivi vikumuchitikirani nyengo zinyake, mphanyi mwakhozgeka chifukwa mpositole Paulosi nayo wakalimbananga na suzgo ili.

13, 14. (a) Chifukwa wuli ŵateŵeti ŵanyake ŵa Chiuta ŵakusuzgika maghanoghano? (b) Kasi ni njani uyo wakukhumba kuti chipulikano chithu chilopwe? Chifukwa wuli?

¹³ Ŵabali na ŵadumbu ŵanandi nkhongono zikuŵamalira nyengo zinyake kweniso ŵakwenjerwa. Nyengo zinyake ŵakujiwona kuti mbambura ntchito. Mwachiyelezgero, mupayiniya munyake wamwamphu, uyo timuchemenge kuti Deborah, wakati: “Nyengo na nyengo nkhukumbuka zakwananga izo nkhachita, ndipo nkhujiwona kuti nili wambura ntchito. Para naghanaghanira zakwananga izo nkhachita, nkhuwona kuti palije munthu uyo wanganitemwa, nanga ni Yehova.”

¹⁴ Chifukwa wuli ŵateŵeti ŵanyake ŵamwamphu ŵa Yehova, nga ni Deborah, ŵakusuzgika maghanoghano? Pangaŵa vifukwa vinandi. Panji chingaŵa chifukwa chakuti ŵakujiwona mwambura kwenelera. Kweniso panji ŵakuwona  kuti vinthu vyanangika chomene pa umoyo wawo. (Zinth. 15:15) Kweni ŵanyake ŵakuchita nthena chifukwa chakuti mbalwari. Ndipouli, tikwenera kukumbuka kuti Satana wakusangirapo mwaŵi pa maghanoghano agha. Iyo wakukhumba kutigongoweska na kutilekeska kuteŵetera Yehova. Kweniso wakukhumba kuti imwe mujiwonenge kuti muzamupika chilango chakuyana na chake. (Uvu. 20:10) Chilato cha Satana chindasinthe. Kwali watumenge ŵanthu kuti ŵatitambuzge, kwali watiyezgenge kwambura ise kumanya, kweni chilato chake ntchakuti ise tenjerwenge, mwamphu withu ulopwe, kweniso kuti tileke kuteŵetera Yehova. Manyani kuti ŵanthu ŵa Chiuta ŵakurwa nkhondo yauzimu, ŵakuvikilira chigomezgo chawo mwa Yehova.

15. Kuyana na lemba la 2 Ŵakorinte 4:16, 17, kasi mwaŵikapo mtima kuchita vichi?

¹⁵ Ŵikanipo mtima kuti muleke kuthera. Laŵiskani pa njombe. Paulosi wakalembera Ŵakhristu ŵa mu Korinte kuti: ‘Tikugongowa chara, kweni nanga munthu uyo tili kuwaro wakuvukupara, nadi munthu uyo tili mukati wakuzgoreka muphya zuŵa na zuŵa. Pakuti nanga suzgo nja kanyengo na yakupepuka, yikutipambikira uchindami ukuru chomene kwakuluska ndipo ngwamuyirayira.’—2 Kor. 4:16, 17.

16. Chifukwa wuli tikwenera kunozgekerathu nthambuzgo sono?

¹⁶ Nga umo tawonera, Satana wali na “mauryarya” ghanandi ghakuti watipuluske nagho. (Efe. 6:11) Waliyose wa ise wakwenera kulondezga ulongozgi uwo uli pa 1 Petrosi 5:9, wakuti: ‘Mikanani nayo, ŵakukhora mu chipulikano.’ Kuti tichite ivi, tikwenera kunozgekera mu maghanoghano na mu mtima withu. Tikwenera kujisambizga kuti tichitenge icho ntchiwemi sono. Mwachiyelezgero, kanandi ŵasilikari ŵakunozgekera mwakutendekera nkhondo nanga ni para kulije ŵalwani. Ndimoso tikwenera kuchitira pakuŵa ŵasilikari ŵauzimu. Tikumanya  yayi umo nkhondo yithu yiŵirenge kunthazi. Ntheura tinozgekerethu sono apo vinthu vichaliko makora. Paulosi wakaphalira Ŵakorinte kuti: ‘Lutilirani kupima usange muli mu chipulikano, lutilirani kuyezga umo imwe mwaŵene muliri.’—2 Kor. 13:5.

17-19. (a) Kasi tingajifumba mafumbo wuli pakujisanda? (b) Kasi ŵawukirano ŵanganozgekera wuli kuti ŵavikilire vigomezgo vyawo ku sukulu?

¹⁷ Nthowa yimoza iyo tingalondezgera ulongozgi wa Paulosi, nkhujisanda kufumira pasi pa mtima. Tingajifumba kuti: ‘Kasi nkhukosera mu lurombo? Para ŵanji ŵanichichizga kuchita ivyo iwo ŵakukhumba, kasi nkhupulikira Chiuta m’malo mwa ŵanthu? Kasi nkhuwungana mwakukhazikika? Kasi nkhuŵa wachikanga para nkhuphalirako ŵanji ivyo nkhugomezga? Kasi nkhusulako tumaubudi twa Ŵakhristu ŵanyane, nga umo iwo ŵakuchitira na tumaubudi twane? Kasi awo ŵakulongozga mu mpingo na awo ŵakulongozga mu mpingo wa pa charu chose, nkhuŵapulikira na mtima wose?’

¹⁸ Pa mafumbo agha, limoza ndakukhwaskana na kuvikilira vigomezgo vithu mwachikanga. Linyake ndakukhwaskana na kukana para ŵanyithu ŵakutichichizga kuchita ivyo iwo ŵakukhumba. Ŵawukirano ŵanandi ŵakuchita makora pa nkhani iyi ku sukulu. Ŵakuŵa na wofi yayi panji kukhozgeka soni na vigomezgo vyawo. M’malo mwake ŵakuyowoya vigomezgo vyawo mwachikanga. Mu magazini ghithu mukuŵa masachizgo ghakovwira pa nkhani iyi. Mwachiyelezgero, mu Galamukani! ya Julayi 2009 muli sachizgo lakuti, para munyinu wamufumbani kuti: “Chifukwa wuli ukugomezga yayi kuti vyamoyo vikachita kusintha kufuma ku vinyake?” imwe mungamuzgora kuti: “Chifukwa wuli nkhwenera kugomezga ivi? Ŵasayansi ŵakukolerana chimoza yayi pa nkhani iyi. Pakuti mbakusambira chomene, mphanyi ndiwo ŵakulongosora makora.” Mwaŵapapi, mukwenera kuyezgelera na ŵana ŵinu ivyo ŵangachita kuti ŵaleke kuthera para ŵakuchichizgika na ŵanyawo ku sukulu.

¹⁹ Mbunenesko kuti ni nyengo zose yayi apo chikuŵa chipusu kuyowoya vya chigomezgo chithu panji kuchita ivyo Yehova wakukhumba. Para tawera ku ntchito tikuŵa kuti tavuka, ntheura tingakhumbikwira kujichichizga kuti tilute ku maungano. Kuti tilute mu upharazgi mulenji, nyengo zinyake tingakhumbikwira kujichichizga kuti tiwuke. Kweni kumbukani kuti para mwazgoŵelerathu sono kuchita vinthu vyauzimu, mutondenge viyezgo vikuru munthazi.

20, 21. (a) Kasi para tingaghanaghanirapo sembe yakuwombora tingasanga chandulo wuli? (b) Kasi tikwenera kuŵikapo mtima kuchita vichi?

²⁰ Kasi tingachita wuli para tayezgeka kwambura ise kumanya? Mwachiyelezgero, kasi tingachita wuli para tamba kugongowa? Nthowa yimoza nkhughanaghanirapo sembe yakuwombora. Ndimo mpositole Paulosi wakachitira. Nyengo zinyake wakajiwonanga kuti ni munthu wakusokwa. Kweni wakamanya kuti Khristu wakafwira ŵarunji chara kweni ŵakwananga. Ndipo Paulosi nayo wakaŵa wakwananga. Nakuti wakalemba kuti: ‘Nkhukhalira chipulikano icho chili mwa Mwana wa Chiuta, uyo wakanitemwa ndipo wakajipeleka iyomwene chifukwa cha ine.’ (Gal. 2:20) Nadi, Paulosi wakazomera sembe yakuwombora. Wakamanya kuti sembe yakuwombora yikapelekeka chifukwa cha iyo payekha.

²¹ Namwe mungasanga chandulo chikuru chomene usange mungawona kuti sembe yakuwombora ntchawanangwa icho Yehova wali kupeleka kwa imwe pamwekha. Fundo iyi yikung’anamura kuti kugongowa kumarenge nyengo yeneyiyo yayi. Nakuti ŵanji ŵangakhumbikwira kuzizipizga suzgo ili mpaka apo ŵazamunjilira mu charu chiphya. Kweni kumbukani kuti, awo ŵazizipizgenge mpaka kuumaliro ndiwo ŵazamupokera njombe. Nyengo yili pafupi chomene yakuti Ufumu wa Chiuta wize na mtende na kovwira ŵanthu ŵakugomezgeka kuti ŵaŵe ŵakufikapo. Ŵikanipo mtima kuti muzakanjire mu Ufumu uwu nangauli mukukumana na visuzgo vinandi.