Sikʼ li naʼlebʼ

Ma yook chi «alaak saʼ [aa]chʼool»?

Ma yook chi «alaak saʼ [aa]chʼool»?

LAJ FERNANDO a yook xxiw. Wiibʼ li cheekel winq xeʼxye re naq teʼraj aatinak rikʼin. Rajlal naq nakʼulunk li cheekel winq chi ulaʼanink chʼuut, nekeʼxye re kʼaru tento tixbʼaanu re xtawbʼal xkomon li xkʼanjel saʼ li chʼuut. Saʼ xnumikebʼ li kutan, laj Fernando naʼok xkʼoxlankil ma txaqabʼaaq tawiʼ joʼ cheekel winq saʼ junaq kutan. Xkʼulunk wiʼ chik li cheekel winq chi rulaʼaninkil li chʼuut. Kʼaru tawiʼ teʼxye li cheekel winq re laj Fernando?

Jun rehebʼ naxyaabʼasi 1 Timoteo 3:1 ut naxye re naq kixaqabʼaak joʼ cheekel winq saʼ li chʼuut. Sachso xchʼool kikanaak laj Fernando naq kirabʼi aʼin, joʼkan naq kixye: «Ma yaal? Inkʼaʼ ninpaabʼ!». Nayeeheʼk wiʼ chik re aʼin xbʼaan li hermaan ut laj Fernando naseʼek xbʼaan xsahil xchʼool. Ut naq nakʼemank li esil saʼ li chʼuut chixjunilebʼ li hermaan nekeʼsahoʼk saʼ xchʼool.

Ma maak tawiʼ xrahinkil ru junaq li kʼanjel saʼ li chʼuut? Inkʼaʼ. Li apóstol Pablo kixtzʼiibʼa «wi wank junaq naʼalaak saʼ xchʼool wank choʼq aj ilol re xtenamit li Yos, chaabʼil kʼanjel li yo chi xrahinkil ru» (1 Timoteo 3:1, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG). Saʼ xkʼabʼaʼ li naxye li raqal aʼin, naabʼal nekeʼkʼiik saʼ li xpaabʼal ut wank chi mil li cheekel winq ut ebʼ aj tenqʼanel saʼ xtenamit li Yos li kawresinbʼilebʼ. Abʼan, saʼ xkʼabʼaʼ naq junelik yook chi kʼiik li chʼuut, naʼajmank ebʼ li hermaan li nekeʼxkʼe xqʼe chi wank «choʼq aj ilol re xtenamit li Yos». Chanru teʼruuq xbʼaanunkil? Joʼkan ajwiʼ ma us naq li nekeʼraj wank joʼ cheekel winq, yooqebʼ xkʼaʼuxl ut rajlal sut yooqebʼ xkʼoxlankil joqʼe teʼxaqabʼaaq choʼq cheekel winq joʼ kixkʼul laj Fernando?

«ALAAK SAʼ [AA]CHʼOOL»

Li aatin «alaak saʼ [aa]chʼool»? chalenaq saʼ griego naraj xyeebʼal xrahinkil ru malaj xyuʼbʼal qibʼ re xtawbʼal junaq li kʼaʼaq re ru. Saʼ junpaat nachalk saʼ qachʼool chirix jun li kristiʼaan li naxyuʼ ribʼ re xchʼoqbʼal junaq li kiʼil qʼeen. Aʼin moko naraj ta xyeebʼal naq tqaj wank joʼ cheekel winq re naq wanq qawankil, kʼaʼut inkʼaʼ? Xbʼaan naq li nekeʼraj wank joʼ cheekel winq nekeʼraj xbʼaanunkil jun «chaabʼil kʼanjel», ut inkʼaʼ yal re naq teʼkʼeheʼq xwankil.

Saʼ 1 Timoteo 3:2-7 ut saʼ Tito 1:5-9 naxye li tento tixbʼaanu junaq li hermaan li naraj wank joʼ cheekel winq. Laj Raymond jun li hermaan li ak junxil naʼok joʼ cheekel winq naxye chirix ebʼ li raqal aʼin: «Li wank tzʼaqal xwankil choʼq we aʼan chanru nokoonaʼlebʼak. Wank xwankil naq tqanaw kʼutuk ut aatinak abʼan tento ajwiʼ naq maakʼaʼaq qaqʼusbʼal, tuqtuuq qanaʼlebʼ, chaabʼilaq qachʼool, tijbʼilaqo, aj kʼeholaqo ochochnal ut tuulanaqo».

Wi nakaawaj xtawbʼal junaq li kʼanjel saʼ li chʼuut kʼanjelan chi kaw

Jun li hermaan li naraj kʼanjelak chiruhebʼ li rechpaabʼanel aajel ru naq maakʼaʼaq xqʼusbʼal, inkʼaʼ taatikʼtiʼiq ut tixtzʼeqtaana chixjunil li naxkʼam chaq li muxuk ibʼ. Tuqtuuq xnaʼlebʼ, chaabʼilaq xchʼool ut xyuʼam, chi joʼkan ebʼ li rechpaabʼanel teʼxpaabʼ naq truuq xtenqʼankilebʼ rikʼin li xchʼaʼajkilal ut tixnaw xbʼeresinkil li chʼuut. Saʼ xkʼabʼaʼ naq naxtenqʼahebʼ li junchʼol, naxwaklesi xchʼool ebʼ li toj saaj ut li toj akʼebʼ saʼ li chʼuut. Ut xbʼaan naq nawulak chiru tenqʼank, naxkʼojobʼebʼ xchʼool ut naxtenqʼahebʼ li yaj ut li cheekebʼ chik. Naxyuʼami ebʼ li chaabʼil naʼlebʼ aʼin xbʼaan naq naraj kʼanjelak chiruhebʼ li hermaan ut maawaʼ yal re xtawbʼal junaq li kʼanjel saʼ li chʼuut. b

Ebʼ li cheekel winq re li chʼuut naru teʼxkʼe xnaʼlebʼ ut teʼxwaklesi xchʼool li nekeʼalaak saʼ xchʼool xkʼebʼal xtzʼaqobʼ xkʼanjel saʼ li chʼuut. Abʼan, li naʼlebʼ aʼin tento tixyuʼami li hermaan li naraj xkʼebʼal xtzʼaqobʼ xkʼanjel. Laj Henry, li junxil naʼok joʼ cheekel winq, naxye: «Wi nakaawaj xtawbʼal xkomon laakʼanjel saʼ li chʼuut kʼanjelan chi kaw re xyuʼaminkil li chaabʼil naʼlebʼ aʼin». Kixjultika Eclesiastés 9:10, SBG, ut kixye: «Joʼchʼinal joʼnimal tatruuq xbʼaanunkil, bʼaanu chi anchal aachʼool», malaj rikʼin chixjunil aametzʼew. Wi ebʼ li cheekel winq nekeʼxkʼe junaq aakʼanjel, bʼaanu chi chaabʼil. Yal xsahil li junjunq chi kʼanjel li tkʼemanq aawe saʼ li chʼuut usta yal mesunk. Chixjunilebʼ teʼxkʼe reetal naq yookat chi kʼanjelak chi anchal aachʼool. Joʼkan naq wi saʼ jun kutan nakaawaj wank joʼ cheekel winq kaw tatkʼanjelaq ut kʼutbʼesi naq paabʼajelat saʼ chixjunil li kʼanjel li nabʼaanumank saʼ li chʼuut. Li tento taayuʼami aʼan li kubʼsink ibʼ ut maawaʼ li qʼetqʼetil chi moko tatnumtaaq saʼ xbʼeenebʼ li junchʼol.

TZʼEQTAANA LI KʼAʼUXEJ UT LI BʼAANUHOM LI INKʼAʼ US

Wankebʼ li hermaan nekeʼxye malaj nekeʼxbʼaanu junaq li naʼlebʼ yal re naq teʼxaqabʼaaq joʼ cheekel winq. Wankebʼ chik nekeʼpoʼk naq nekeʼkʼeheʼk xnaʼlebʼ xbʼaanebʼ li cheekel winq. Us raj naq teʼxkʼoxla aʼin, ma nawaj wank joʼ cheekel winq yal re xtawbʼal inwankil, malaj nawaj xkʼebʼal inchʼool chirixebʼ li xkarneer li Jehobʼa?

Wank jun chik li naʼlebʼ li tento teʼxyuʼami li cheekel winq: tento teʼxkʼutbʼesi li chaabʼil naʼlebʼ «chiruhebʼ li karneer» (1 Ped. 5:1-3, SBG). Chanru nabʼaanumank aʼin? Rikʼin xtzʼeqtaanankil li kʼaʼuxej ut li bʼaanuhom li inkʼaʼ us, xyuʼaminkil ajwiʼ li kuyum ut xbʼaanunkil li us, a yaal ma laaʼo cheekel winq malaj inkʼaʼ. Relik chi yaal naq li naʼok joʼ cheekel winq moko naraj ta xyeebʼal naq inkʼaʼ chik tpaltoʼq (Núm. 12:3; Sal. 106:32, 33). Joʼkan ajwiʼ, maare jun li hermaan tixye «laaʼin nawekʼa naq maakʼaʼ inmaak» abʼan maare moko joʼkan ta naʼileʼk xbʼaanebʼ li junchʼol ut wank xyaalal kʼaʼut nekeʼkʼoxlak chi joʼkan (1 Cor. 4:4, SBG). Joʼkan bʼiʼ, naq ebʼ li cheekel winq teʼxkʼe aanaʼlebʼ rikʼin li Santil Hu, abʼihebʼ, matpoʼk ut yuʼami li teʼxye aawe.

UT WI TBʼAYQ?

Wankebʼ li hermaan ak xetitzʼk chi oybʼenink. Wi ak naabʼal chihabʼ aawokik roybʼeninkil «wank choʼq aj ilol re xtenamit li Yos», ut ak xattitzʼk? jultika li naxye li hu Proverbios: «Li inkʼaʼ naxkʼul li kʼaru naroybʼeni, narahoʼk xchʼool. Abʼan kʼajoʼ li sahil chʼoolej naq naqakʼul li qoybʼenihom!» (Prov. 13:12, SBG).

Naq jun li hermaan qʼaxal naxyoʼoni junaq li kʼanjel, ut inkʼaʼ naxkʼul naru nachʼinaak xchʼool. Joʼkan kixkʼul laj Abrahán, li Jehobʼa kixye re naq twanq jun li ralal abʼan yook chi numeʼk li chihabʼ ut laj Abrahán ut li xSara inkʼaʼ nekeʼwank ralal (Gén. 12:1-3, 7). Ut naq ak cheek chik kixye: «At qaawaʼ Dios, kʼaru aj e naq naabʼal linraabʼal taakʼe? Laaʼat nakaanaw naq maajun walal inkʼajol wank [...]. Laaʼat maajun li walal xaakʼe». Usta li Jehobʼa kixye wiʼ chik re laj Abrahán naq twanq jun ralal toj xnumeʼk 14 chihabʼ naq kitzʼaqlok ru aʼin (Gén. 15:2-4, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators, Wy.  Akʼ tzʼiibʼ); 16:16; 21:5).

Abʼanan naq laj Abrahán yook chaq roybʼeninkil aʼin, ma inkʼaʼ chik sa saʼ xchʼool chi kʼanjelak chiru li Jehobʼa? Inkʼaʼ. Maajunwa kixkʼoxla naq inkʼaʼ ttzʼaqloq ru li xyeechiʼom li Jehobʼa. Joʼkan naq inkʼaʼ kixkanabʼ roybʼeninkil li xqʼajkamunkil. Li apóstol Pablo kixtzʼiibʼa: «Ut saʼ xkʼabʼaʼ li xnimal xkuyum, laj Abrahán koxtaw li kiyeechiʼiik re» (Heb. 6:15, SBG). Chirix chik aʼan laj Abrahán qʼaxal kiʼosobʼtesiik xbʼaan li Nimajwal Yos joʼ maajunwa kixkʼoxla. Kʼaru naqatzol rikʼin li kixkʼul laj Abrahán?

Wi nakaawaj raj wank joʼ cheekel winq abʼan ak xnumeʼk naabʼal chihabʼ ut maajiʼ nakatxaqabʼaak, michʼinaak aachʼool; maakanabʼ xkʼojobʼankil aachʼool rikʼin li Jehobʼa. Sahaq aachʼool chi kʼanjelak chiru. Laj William, li ak kixtenqʼa naabʼalebʼ chi kʼiik saʼebʼ li xpaabʼal, naxye: «Naʼajmank hoonal re xyuʼaminkil ebʼ li naʼlebʼ aʼin. Joʼ chanru nanaʼlebʼak jun li hermaan malaj chanru naxchʼolani li xkʼanjel saʼ li chʼuut, tixkʼutbʼesi ma ak kawresinbʼil re naq twanq joʼ cheekel winq. Wankebʼ nekeʼxkʼoxla naq wi moko wankebʼ ta joʼ cheekel winq, inkʼaʼ yookebʼ chi kʼanjelak chiʼus chiru li Jehobʼa. Naʼlebʼak chi joʼkaʼin moko us ta, tixbʼaanu bʼan naq moko sahaq ta saʼ laachʼool. Relik chi yaal naq us tooʼelq wi maajunwa naqakanabʼ kʼanjelak chiru li Jehobʼa maakʼaʼ naxye bʼar wanqo ut kʼaru li qakʼanjel».

Numenaq lajeebʼ chihabʼ kiroybʼeni jun li hermaan re naq txaqabʼaaq joʼ cheekel winq. Aʼan kixye li kixtzol saʼ li tasal jun re li hu Ezequiel, «li Jehobʼa naxbʼeresi li xmolam ut aʼan nayeehok re joqʼe tbʼaanumanq junaq li naʼlebʼ. Usta nawaj wank joʼ cheekel winq, li Jehobʼa naxnaw joqʼe xhoonalil.

Wi saʼ jun kutan taawaj xbʼaanunkil li «chaabʼil kʼanjel» li naxbʼaanu junaq li cheekel winq, kʼe aaqʼe re naq li chʼuut sahaq xchʼool. Wi nakaakʼoxla naq ak junxil nakat-ok roybʼeninkil laakʼanjel saʼ li chʼuut ut inkʼaʼ nakaakʼul miʼok aakʼaʼuxl ut wanq aakuyum. Laj Raymond, li xooʼaatinak wiʼ rubʼelaj naxye: «Wi nakaawaj xtawbʼal aawankil ut numtaak saʼ xbʼeenebʼ li junchʼol moko sahaq ta saʼ laachʼool. Tchʼaʼajkoʼq chaawu kʼanjelak chiru li Jehobʼa chi anchal aachʼool wi toj maajiʼ nakateʼxxaqabʼ joʼ cheekel winq». Joʼkan naq kʼe aachʼool chi xyuʼaminkil li naruuchin li xsantil musiqʼej li Yos, ut qʼaxal chik li kuyum. Kawresi laapaabʼal rikʼin xtzolbʼal li Santil Hu. Kʼe xkomon aahoonal re xpuktesinkil li chaabʼil esil ut tzolebʼ li qas qiitzʼin. Kʼam xbʼehebʼ laajunkabʼal chi puktesink ut bʼaanu li loqʼonink joʼ junkabʼal rajlal xamaan. Taw rusilal li hoonal li nakaanumsi rikʼinebʼ laawechpaabʼanel. Chi joʼkan, taayal xsahil kʼanjelak chiru li Jehobʼa naq toj maajiʼ nakateʼxxaqabʼ joʼ cheekel winq.

Li Yos naraj naq tatkʼanjelaq chi kaw re naq tatwulaq joʼ cheekel winq; li Jehobʼa ut li xmolam inkʼaʼ naraj naq inkʼaʼ sahaq saʼ laachʼool naq yooqat chi kʼanjelak chirix aʼin. Ebʼ li nekeʼkʼanjelak chiru chi anchalebʼ xchʼool naxtenqʼahebʼ ut narosobʼtesihebʼ. Ut jultika naq li Yos «inkʼaʼ naxkʼam chaq rahil chʼoolej» rikʼin li osobʼtesihom li naxkʼe (Prov. 10:22, SBG).

Usta ak junxil nakat-ok chi oybʼenink maakanabʼ kʼiik saʼ laapaabʼal. Wi nakaakʼe aachʼool chi kʼanjelak re naq tatwulaq joʼ cheekel winq tenqʼahebʼ li junchʼol saʼ li chʼuut ut tenqʼa laajunkabʼal. Chʼolchʼooq chaawu naq maajunwa tsachq saʼ xchʼool li Jehobʼa li kʼanjel li nakaabʼaanu chiru. Kʼanjelan chiru li Jehobʼa chi sa laachʼool maakʼaʼ naxye kʼaru li kʼanjel taabʼaanu chiru.

a Maawaʼ tzʼaqal xkʼabʼaʼebʼ.

b Li naʼlebʼ aʼin nakʼanjelak ajwiʼ choʼq rehebʼ li nekeʼraj wank joʼ aj tenqʼanel saʼ li chʼuut. Li naʼlebʼ li tento teʼxyuʼami natawmank saʼ 1 Timoteo 3:8-10, 12, 13.