FERNANDO * waka boma. Bankuluntu zole bingisaka yandi sambu na kusolula ti yandi na kingenga. Na nima ya baviziti ya nkengi ya nziunga yina katukaka kuluta, bankuluntu tendudilaka yandi mambu yina yandi fwete sala sambu na kulungisa malombo mpi kubaka mikumba na dibundu. Sambu ntangu lutaka mingi, Fernando kumaka kudiyula kana yandi ta kumaka nkuluntu. Nkengi ya nziunga kwisaka diaka kutala dibundu na bo. Inki bankuluntu ta zabisa yandi na mbala yai?

Fernando widikilaka na dikebi yonso mambu nkuluntu mosi zabisaka yandi. Nkuluntu yango tubilaka mambu yina kele na 1 Timoteo 3:1 mpi zabisaka yandi nde bankuluntu me baka mukanda yina ke monisa nde yandi me kuma nkuluntu. Fernando telamaka mpi tubaka nde: “Inki nge ke tuba?” Nkuluntu yina vutukilaka bangogo na yandi mpi Fernando sekaka. Ntangu bo zabisaka yo na dibundu, bantu yonso sepelaka.

Keti kusosa kubaka mikumba na dibundu kele mbi? Ve. Mukanda ya 1 Timoteo 3:1 ke tuba nde: “Kana muntu ke zola kukuma nkengi, yandi ke zola kisalu mosi ya mbote.” Bampangi-babakala mingi ke sadilaka ndongisila yina mpi ke salaka bitambi yina ke monisa nde bo ke yela na kimpeve mpi me fwana na kubaka mikumba na dibundu. Kusala mutindu yina ke salaka nde bansadi ya Nzambi kuzwa bankuluntu mpi bansadi ya kisalu mingi yina me fwana kibeni. Sambu bansadi ya Yehowa ke landa kaka kuma mingi, yo ke lomba nde bampangi mingi kusosa kukuma bankuluntu mpi bansadi ya kisalu. Inki mutindu bo lenda sala yo? Keti bampangi yina ke zola kukuma bankuluntu fwete kudiyangisa sambu na diambu yango bonso Fernando?

‘Kuzola kukuma’ yina Biblia ke tubila me katuka na kisongi-diambu ya Kigreki yina ke tendula kuvanda ti mpusa ya ngolo to kusala bikesa. Yo lenda yibusa nge bikesa yina muntu ke salaka sambu na kubuka dimbuma mosi ya kitoko yina kele na zulu ya nti. Kansi, kuzola kukuma ke tendula ve kusosa na lukasi yonso dibaku ya “kukuma nkengi.” Sambu na nki? Sambu, lukanu ya bampangi yina ke kumaka bankuluntu ke vandaka ya kusala “kisalu mosi ya mbote,” kansi ve kusosa lukumu.

 Mukanda ya 1 Timoteo 3:2-7 mpi ya Tito 1:5-9 ke tubila malombo yina muntu fwete lungisa sambu na kukuma nkuluntu. Na kutadila minsiku yina ya kuzanguka, Raymond, nkuluntu yina me salaka bamvula mingi ke tuba nde: “Sambu na mono, diambu ya kuluta mfunu kele kimuntu na beto. Kusolula ti bampangi mpi kulonga bo kele mfunu, kansi beto fwete sala mpi bikesa ya kuvanda bantu ya bo lenda funda ve ata na kima mosi, bantu ya ke lutisaka ve ndilu na bikalulu na bo, bantu ya kele ti mabanza ya mbote, bantu ya kisaka-saka ve, bantu ya ke yambaka banzenza, bantu ya kele ve makambu ngolo.”

Mpangi-bakala yina ke zola kukuma nkuluntu na masonga yonso, fwete buya mambu yonso ya kukonda lunungu mpi ya mvindu sambu bantu kuzwa ve ata kima mosi ya kufundila yandi. Yandi fwete lutisa ve ndilu na bikalulu na yandi, fwete vanda na mabanza ya mbote, fwete vanda ve muntu ya kisaka-saka, fwete vanda ve makambu ngolo; ebuna, bampangi ta tudila yandi ntima na kutwadisa mambu na dibundu mpi bo ta kuma kulomba yandi lusadisu na ntangu ya mpasi. Sambu yandi kele ti kikalulu ya kuyamba bantu, yandi ta pesaka baleke mpi bantu ya mpa na kieleka kikesa mingi. Yandi ta sadisaka bantu yina ke bela mpi minunu sambu yandi ke zolaka mambu ya mbote. Yandi ta yedisa bikalulu yai sambu na mambote ya bantu ya nkaka, kansi ve ti lukanu ya kudimonisa na meso ya bantu kaka sambu yandi kukuma nkuluntu. *

Ata bankuluntu ke vandaka na kiese ya kupesa bandongisila mpi kusikisa bampangi na kuzola kukuma, kulungisa malombo sambu na kukuma nkuluntu kele ntete lukanu ya muntu yandi mosi. Henry, nkuluntu mosi yina kele ti eksperiansi mingi ke tuba nde: “Kana nge ke zola kukuma nkuluntu, sala bikesa sambu na kumonisa bampangi nde nge me fwana kibeni.” Yandi tubilaka ngindu yina kele na Longi 9:10 mpi tendulaka nde: “‘Konso kima yina diboko na nge ke mona na kusala, sala yo na ngolo na nge yonso.’ Konso mukumba yina bankuluntu ke pesa nge, sala yo mbote. Zola bisalu yonso yina bo ke pesa nge na dibundu; mu mbandu, kukomba Nzo ya Kimfumu. Nsuka-nsuka, bampangi ta mona mambu yina nge ke sala.” Kana nge ke zola kukuma nkuluntu, kudipesa na bisalu na kikesa mpi vanda muntu yina bo lenda tudila ntima na bisalu yonso ya kimpeve. Kikalulu ya kudikulumusa fwete yala luzingu na nge, kansi lulendo ve.—Mat. 23: 8-12.

Bampangi ya nkaka yina kele na mpusa ya kubaka mikumba na dibundu lenda kuma kumonisa mpusa na bo yina na mutindu mosi ya mbi, to kusosa kupusa bankuluntu na kupesa bo mikumba. Bankaka ke waka makasi kana bankuluntu ke pesa bo bandongisila. Bampangi ya mutindu yai fwete kudiyula nde, ‘Keti lukanu na mono kele ya kulungisa bampusa na mono mosi, to ya kutanina mameme ya Yehowa?’

Bampangi yina ke zola kukuma bankuluntu fwete vila ve nde diambu ya nkaka yina bo fwete lungisa kele ‘kukuma mbandu sambu na kibuka.’ (1 Pie. 5:1-3) Muntu yina kele mbandu sambu na dibundu ke buyaka bangindu mpi bisalu ya mbi. Yandi ke monisaka kikalulu ya kukanga-ntima yo vanda yandi me kuma nkuluntu to ve. Kukuma nkuluntu ke manisaka ve bifu ya muntu na mutindu mosi ya kimangu. (Kut. 12:3; Nk. 106:32, 33) Diaka, mpangi-bakala lenda mona ve ‘diambu mosi ya mbi ya kimuntu na yandi,’ kansi, bampangi ya nkaka lenda mona yo mpi bo lenda kuma kutadila yandi na mutindu mosi ya mbote ve. (1 Bak. 4:4) Yo yina, kana bankuluntu ke pesa nge bandongisila yina me katuka na Biblia, sala bikesa na kuwidikila bo kukonda kuwa makasi, mpi sadila bandongisila yina.

Bampangi mingi ke monaka nde bo me vingilaka bantangu mingi na ntwala ya kukuma bankuluntu. Kana nge ‘ke zolaka kukuma nkuluntu’ tuka bamvula mingi, keti bantangu ya nkaka diambu yango ke pesaka nge mpasi na ntima? Kana mpidina, simba bangogo yai ya kupemama: ‘Kivuvu yina bo me lungisa ve nswalu ke salaka nde ntima kubela, kansi mpusa yina bo me lungisa kele nti ya luzingu.’—Bing. 13:12.

Ntangu diambu mosi yina muntu ke vingila me lungana ntete ve, yo lenda pesa yandi mpasi na ntima. Abrahami mpi waka mutindu yina. Yehowa silaka nde Abrahami ta buta mwana, kansi bamvula lutaka mingi, yandi ti nkento na yandi Sara, butaka ata mwana mosi ve. (Kuy. 12:1-3, 7) Ntangu Abrahami kumaka mununu, yandi tubaka nde: “Mfumu Nzambi, nki [kele] mfunu ya matabisi yina ya nge ta pesa mono? Nge me pesaka mono ata mwana ve.” Yehowa ndimisaka yandi nde lusilu na yandi ya kupesa yandi mwana fwete lungana. Kansi, bamvula kiteso ya 14 lutaka diaka na ntwala nde Nzambi kulungisa lusilu yina.—Kuy. 15:2-4; 16:16; 21:5.

Ntangu Abrahami vandaka kuvingila, keti yandi vidisaka kiese na yandi ya kusadila Yehowa? Ve. Yandi tudilaka balusilu ya Yehowa ntima. Yandi landaka kundima nde diambu ya mbote ta salama na bilumbu ke kwisa. Ntumwa Polo sonikaka nde: “Yo yina, ntangu Abrahami monisaka ntima-nda, yandi bakaka lusilu yai.” (Baeb. 6:15) Nsuka-nsuka, Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso sakumunaka muntu yina ya lukwikilu mpi pesaka yandi bima mingi kuluta yina yandi mosi vandaka kuvingila. Inki dilongi nge lenda baka na mbandu ya Abrahami?

Kana nge ke zolaka kukuma nkuluntu kansi diambu yango me lungana ntete ve, ata bamvula mingi me luta, landa na kutudila Yehowa ntima. Kuvidisa ve kiese ya kusadila yandi. Warren, yina me sadisaka bampangi-babakala mingi na kuyela na kimpeve ke tuba nde: “Kusala bikesa sambu na kulungisa malombo mpi kukuma nkuluntu ke bakaka mwa ntangu. Na nima ya ntangu, makuki ya mpangi mpi bikalulu na yandi ya mbote ta monana malembe-malembe na mutindu yandi ke kuditwadisa mpi ke lungisaka  mikumba na yandi. Bampangi ya nkaka ke yindulaka nde bo ta vanda na kiese na mambu yina bo ke salaka kaka kana bo me kuma bankuluntu. Bangindu ya mutindu yina kele mbi mpi yo lenda pusa muntu na kudiyangisa mingi. Kana nge ke sadila Yehowa na kwikama yonso, ata nge kele ti mukumba to ve, nge fwete vanda na kiese.”

Mpangi mosi vingilaka bamvula kuluta kumi na ntwala ya kukuma nkuluntu. Ntangu yandi tadilaka kapu 1 ya mukanda ya Ezekiele yina ke tubilaka mutindu Yehowa ke twadisaka mambu, yandi bakisaka diambu yai: “Yehowa ke twadisaka pusu-pusu na yandi, disongidila organizasio na yandi, na mutindu yandi me zola. Diambu ya mfunu kele ve mutindu na beto ya kutadila ntangu, kansi mutindu yandi ke tadila ntangu. Na yina me tala kukuma nkuluntu, yo ke tadila ve mpusa na mono to mambu yina mono ke zola nde yo salama. Ziku, mambu yina mono ke zola kele ve mambu yina Yehowa ke mona nde yo me fwana sambu na mono.”

Kana nge ke zola kukuma nkuluntu, monisa yo na bikesa yina nge lenda sala sambu dibundu kuvanda na kiese. Kana nge ke mona nde ntangu ke luta, sala bikesa na kununga basusi yina mpi kikalulu ya kuvanda ntima zulu-zulu. Raymond, yina beto tubilaka na zulu ke tuba nde: “Kana muntu kele lulendo yandi ta vidisa kiese. Bantu yina ke vandaka ti basusi ntangu yonso ke vidisaka kiese yina bansadi ya Yehowa ke vandaka na yo.” Yedisa mbote-mbote bitini ya mbuma ya mpeve, mingi-minigi ntima-nda. Kulonguka Masonuku ta sadisa nge na kuyedisa kimpeve na nge. Samunaka mingi mpi longuka Biblia ti bantu yina ke monisa mpusa. Sala bikesa sambu dibuta na nge kudipesa mingi na mambu ya kimpeve mpi na Lusambu ya Dibuta. Lutisa ntangu ti bampangi kana dibaku me monana. Ntangu nge ke sala bikesa sambu na kulungisa lukanu na nge, nge ta kuma mpi na kiese ya kusadila Yehowa.

Yehowa ke sadisaka beto na kulungisa malombo sambu na kubaka mikumba na dibundu. Nzambi mpi organizasio na yandi ke zolaka ve nde bampangi yina ke sala bikesa sambu na kubaka mikumba kuwa makasi to kukuma mawa-mawa na kisalu ya Nzambi. Nzambi ke sadisaka mpi ke sakumunaka bampangi yonso yina ke sadilaka yandi ti bikuma ya mbote. Yo kele kieleka nde balusakumunu na yandi ‘ke yikaka ve mpasi na zulu na yo.’—Bing. 10:22.

Ata nge me salaka bikesa bamvula mingi sambu na kukuma nkuluntu, kele diaka ti mambu mingi yina nge lenda sala sambu na kutomisa bangwisana na nge ti Yehowa. Kana nge ke sala bikesa sambu na kulungisa malombo, ke sala mingi na dibundu mpi ke sadisa dibuta na nge, Yehowa ta vila ve bikesa yonso yina nge ke sala sambu na kusadila yandi. Bika nde kusadila Yehowa kuvanda ntangu yonso diambu ya kiese sambu na nge, na konso mukumba yina bo ke pesa nge.