Ghenda ahali omwatsi

‘Wunemusimbirira’ Erihebwa Esyonzunzo?

‘Wunemusimbirira’ Erihebwa Esyonzunzo?

FERNANDO a aby’akwire engitsi. Abasyakulhu babiri babya ibabirimubwira bathi bakendi kania nayu ahathe bandu. Enyuma w’esyombungo sy’omulebererya w’omuthimbo nga sy’esyo, abasyakulhu babya ibabirimusoborera eby’atholere erikolha eritholera erihebwa esindi nzunzo omwa kithunga. Endambi yabere yinemulhaba, Fernando mwatsuka eribulha ng’anemwendisya sombolhwa ng’omusyakulhu w’ekithunga. Neryo lino omulebererya w’omuthimbo abya kandi imwanamalhua okw’ibungira ekithunga ekyo. Ibbwa lero okwa ndambi eyi abasyakulhu banga bughire bathiki?

Fernando mwahulikirira omughuma w’okwa basyakulhu akakania nayu. Mughalha wethu mwakania oku 1 Timoteo 3:1 kandi amabugha athi abasyakulhu b’ekithunga babiribana ebaruha eyikabugha yithi Fernando abirisombolhwa ng’omusyakulhu w’ekithunga. Fernando mwayisingika n’eribulya athi, “Wamabugha wuthiki?” Mughalha wethu mwasuba omwa byalyabugha, neryo Fernando mwatsema. Neryo enyuma waho abere akarangwa, abosi omwa kithunga mubatsema kutsibu.

Mbwino nina kibi eriyisunza esyonzunzo omwa kithunga? Eyihi nahake. Erikwamana na 1 Timoteo 3:1, NWT, “omulhume amasimbirira olhusunzo lhw’obulebererya, akabya iniamayisunza omubiiri mubuya.” Abalhume bangyi Abakristayo bakaghendera okw’ihabulha eryo neryo ibakulha-kulhana bunyakirimu nuku batholere erihebwa esyonzunzo omwa kithunga. Ekikalhwiririramo kiri kithi abandu ba Nyamuhanga babiritsumulhwa omw’ibya n’esyongumi sy’abasyakulhu n’abaghombe abawathikya abatholere. Aliwe busana n’eryongera eriri omwa bithunga, hali ekiyithawa kinene ky’abaghalha bethu erisimbirira esyonzunzo. Ni nzira yahi eyitholere ey’erikoleramo ekyo? Kandi mbwino abanzire eribya balebererya banatholere ibayibulha-bulha okw’ekyo, nga Fernando kw’abya?

KIKAMANYISAYAKI “ERISIMBIRIRA” OLHUSUNZO?

Ebinywe bye Biblia ebya “erisimbirira olhusunzo” byahindulhawa omwa kinywe ky’Ekigiriki ekikamanyisaya eriyisunza erilhua okwa muthima, eriyikakya. Ekyo ikyangana leka iwalengekania oku mundu oyukayikakaya akanza erihika okwa kighuma ekyuwene ekiri omwa muthi. Aliwe erisimbirira olhusunzo sikirimanyisaya erianza eribya mulebererya busana n’omururu. Busana naki? Kundi ekilhubirirwa ky’abanzire kwenene eribya basyakulhu b’ekithunga kitholere ikyabya indi banzire erikolha “omubiiri mubuya” omwakanya k’eriyisonderya ekitsumbi.

Ebingyi by’okwa bikayithaghisibawa ebihambire okwa mubiiri mubuya oyu bine omu 1 Timoteo 3:2-7 na Tito 1:5-9. Akakania okwa bihano ebyo, omusyakulhu oyuwabirighunza myaka mingyi inianemukolha oyukahulhawamo Raymond akabugha athi: “Okw’ingye, ekikulhu kutsibu ky’ekyathuli. Erikania n’erikangirirya ni bikulhu, aliwe amaaka ayo isyathukakiraya okw’ilhangira thuthi thukabya butsira malholho, eribya n’emibere eyuwene, amenge, obuyithondeke, erikokya, n’obuyitheghererya.”

‘Simbirira erihebwa olhusunzo’ omw’isangira omwa kithunga omwa syonzira muthina-muthina

Mughalha wethu oyukasimbirira olhusunzo omo kwenene akakanganaya emibere eyuwene omw’iyihighulha okwa mulingo wosi-wosi w’erithendibyamo okwenene n’obukine. Akabya n’emibere eyuwene, obuyithondeke, n’obuyitheghererya; neryo, abikirirya balikyabo bakamuyikethera eribasondolha n’eribawathikya omwa bitsibu byabu. Omw’ibya mukokya, akahumulikanaya abalere n’abahyaka omwa kwenene. Akahumulikanaya n’eriwathikya abalhwere n’abakulire omo myaka kundi anzire obubuya. Akakulha-kulhanaya emibere eyi erighasira abandi, butsira eriyihalhambira eky’erisombolhwa ng’omusyakulhu w’ekithunga. b

Akathunga k’abasyakulhu kakatsema kakaha erihabulha n’erihumulikania, aliwe eriberererya ebikayithaghisibawa ebiseghemere okwa masako, kutsibu-tsibu n’ibyo oyuwanzire erisimbirira olhusunzo. Henry, omulebererya oyuwasi bingyi, akabugha athi: “Wamabya iwunemusimbirira erihebwa olhusunzo, hiraho akaghalha erikangania ku wutholere.” Akakania okwa Omugambuli 9:10, akasoborera athi: “‘Ekinduki ekyo ebyalha byawu bikabana erikolha, wukikole n’amaaka wawu wosi.’ Omubiiri wosi-wosi ogho abasyakulhu bakakuha, kolhagho n’omuhwa wawu wosi. Anza emibiiri yosi eya wukahebawa omwa kithunga, imwamune n’eribirya. Endambi yikendi syahika, omubiiri n’akaghalha kawu ibyalhangirika.” Wamabya iwunanzire kiro kighuma erisyabya musyakulhu w’ekithunga, ibya mukoli w’omuhwa kandi muyiketherwa omwa mibiiri yosi eyibuyirire. Omwa ngebe yawu yikehaye butsira eribya n’emiyiheko.—Mt. 23:8-12.

GHANA AMALENGEKANIA N’EMIKOLERE EBITHAHIKIRE

Abandi abanzire erihebwa esyonzunzo omwa kithunga bangana lengwako ibanza erikikangania omwa nzira eyithalhangirikire kutse ibalengaho erikolha ebikendi leka akathunga k’abasyakulhu ikabasombolha. Abandi sibalitsema omughulhu abasyakulhu bakabahabulha. Abandu ng’abo batholere ibayibulya bathi, ‘Mbwino nganza eriyitsomana ingyuwene, kutse omw’iyikehya nganzire eritsomana esyombuli sya Yehova?’

Abakasimbirira olhusunzo sibatholere bak’ibirirwa ekindi kindu ekikayithaghisibawa okwa basyakulhu, eky’eribya ky’erileberyako “busana n’ekihangulho.” (1 Pet. 5:1-3) Oyuli ky’erileberyako omwa kithunga akayihighulha okwa malengekania n’emikolere ebithuwene. Akayiyinaya omw’ighumisirizya nomwangabya iniabirisombolhwa ng’omusyakulhu w’ekithunga kutse eyihi. Si bugha indi eribya musyakulhu w’ekithunga kikendi leka iwuthabya wukasobya. (Emig. 12:3; Esy. 106:32, 33) N’ekindi, mughalha wethu anganabya ‘isyathabana omwatsi owakamuhandikirira,’ aliwe abandi banganabya ibanawithe enzumwa eyangaleka ibamuthungako amalengekania awathatholere. (1 Kor. 4:4) Kwesi, erilhua okwa muthima, abasyakulhu bamakuha erihabulha eriseghemere okwa Biblia, ambi iwalengaho eribahulikirira ndeke. Neryo iwahira erihabulha eryo ly’omwa mikolere.

KANDI IBBWA WAMALINDA HABW’OBUTHUKU BUULI?

Baghalha bethu bangyi bakayowa nga hamabirilhaba buthuku buuli ibanalindire erisombolhwa ng’abasyakulhu. Wamabya iwunalhue ‘iwunemusimbirira erihebwa olhusunzo’ habw’emyaka nga y’eyo, mbwino hakanayira iwahangya-hangya? Kyamabya ikwakiri kithya, ambi iwalengekania okwa binywe bino: “Amaha awakalindirirawa akaleka omuthima iniasimba; nikwa omughulhu omundu akabana ekyo anzire, ni muthi w’engebe.”—Emi. 13:12.

Omuthima w’omundu anganasimba amathendi bana lhuba ekilhubirirwa ekyo anzire kutsibu. Abrahamu mwayowa athya. Yehova mwamulhaghanisya erimuha omughalha, aliwe emyaka muyalhaba Abrahamu na Sara isibawithe baana. (Enz. 12:1-3, 7) Omwa bukulhu bwiwe, Abrahamu mwabugha athi: “Mwami Mukulhu Nyamuhanga, wasyambaki, naghe singwithe omwana? . . . Sulithamba omwana.” ­Yehova mwamukakasya ngoku omulhaghe Wiwe w’erimuha omughalha akendi syabererera. Aliwe muhalhaba hakuhi emyaka eyilhabire oku 14 Nyamuhanga isyali aberererya eby’abugha.—Enz. 15:2-4; 16:16; 21:5.

Mbwino Abrahamu abere anemulinda mwanaherya etseme yiwe y’erikolera Yehova? Eyihi. Mwathathika-thikira omulhaghe wa Nyamuhanga. Mwalholha embere erilindirira ebibuya. Omukwenda Paulo mwahandika athi: “Abrahamu mwalindirira n’erithendi lhuha, neryo mwasunga ebyo Nyamuhanga alhagha.” (Ebr. 6:15) Erighunzerera, Omuthoki w’Ebyosi Nyamuhanga mwatsumulha omulhume omuthaleghulha oyo kwilhaba ngoku aby’akalengekania. Wuk’ighaki oku Abrahamu?

Wamabya wanzire erikolha ng’omusyakulhu w’ekithunga aliwe ihalhaba myaka isiwulli wabya, lholha embere eriyikethera Yehova. Isiwaheraya etseme yawu omwa mubiiri wiwe. Warren, oyuwabiriwathikya baghalha bethu bangyi erikulha-kulhana bunyakirimu, akasoborera ekikaleka: “Endambi yikayithaghisibawa eriminya mughalha wethu ng’anabiritholera erisombolhwa. Kikathwalha buthuku, amaaka n’emibere ya mughalha wethu erilhangirika lyolho-lyolho omwa mibere akayithwaliramo n’emibere akakoleramo emibiiri eyo akahebawa. Abandi bikirirye bathi ibakendi minya ku babirithoka mbwino ibanalyahebawa olhusunzo kutse erisombolhwa. Amalengekania ng’ayo awire kandi anganabya mutse. Wamakolera Yehova buthaleghulha ahosi-hosi aho wuli n’ekyosi-kyosi ekya wangakolha, iwukendi thoka.”

Mughalha wethu mughuma mwalinda erisombolhwa ng’omusyakulhu w’ekithunga ahabw’emyaka eyilhabire okw’ikumi. Akakania okwa mwatsi mulebe owasibwe omwa kitabu kya Ezekieli, sura 1, akahulha erisomo eryo igha athi: “Yehova akaghendaya ekiggali kiwe, ekithunga kiwe, okwa sipidi eyo anzire. Ekikulhu y’endambi ya Yehova butsira eyethu. Oko mwatsi w’erianza erikolha ng’omusyakulhu, ekikulhu singye—ebyanganzire kutse ebya ngayisunza. Ebya nganzire byanganabya isi by’ebya Yehova asi ku bya ngayithagha.”

Wamabya iwanzire kiro kighuma iwasyakolha omubiiri mubuya ow’eribya Mukristayo omulebererya, simbirira ekyo omw’ilhangira wuthi wukayira eky’erikolha omw’iletha etseme omwa kithunga. Endambi yamabya nga yamamalha, rwanisaya erihangya-hangya kandi ghumisirizaya. ­Raymond, oyo thulyakanayako, akabugha athi: “Eriyisunza erilhabirirenie lyanganaleka iwuthatsemera ebya wuwithe. Abakahanga-hangaya mughulhu wosi bakayithalhaya okwa tseme eyikasa busana n’erikolera Yehova.” Ongera erikulha-kulhania emikolere y’omulimu wa Nyamuhanga, kwilhabirirya erighumisirizya. Lengaho eryuwania obunyakirimu bwawu omw’iyeghesya Amasako. Ongera erisangira omw’ithulhughania engulhu yuwene n’eryeghesya abakanzisibawa be Biblia. Sondolha eka yawu omwa mibiiri y’obunyakirimu n’omw’iramya ly’eka. Tsemera akaghisa kosi-kosi ako wukabana eribya haghuma n’abalikyethu. Wukendibya wunemulhubirira ekilhubirirwa kyawu, wukendi tsemera olhughendo olho.

Erihiraho akaghalha eritholera erihebwa esyonzunzo omo kithunga ni mughisa munene erilhua oku Yehova; iyo kutse ekithunga kiwe sibanzire abakasimbirira olhusunzo bakayowa nabi kutse bakabulha etseme omwa mubiiri wiwe. Nyamuhanga akawathikaya n’eritsumulha abosi abakamukolera ibanawithe ebilhubirirwa ebitholere. Ngoku kine, bikabya bikahika okwa mighisa yiwe eyosi, ‘syalithomeka obulighe bo kuyo.’—Emi. 10:22.

Nomuwangabya iwamabirighunza buthuku iwunemusimbirira erihebwa olhusunzo, wangan’ongera erikulha-kulhana bunyakirimu. Wamalengaho erikulha-kulhania emibere eyikayithaghisibawa n’erikolha kutsibu omwa kithunga kandi isi wuthalekerania efamile yawu, iwukendi yikolera erina erithendi syibiriranwa. Ambi erikolera Yehova ibwabya butseme bwawu mughulhu wosi, nomuwangahebwa mubiiriki.

a Awandi mena omo mwatsi ono abirihindulhwa.

b Emisingyi eyiri omo mwatsi ono kandi yikahamba n’okwa banzire erikolha ng’abaghombe abawathikya. Ebya batholere erikolha bine omu 1 Timoteo 3:8-10, 12, 13.