FERNANDO * wadi na moyo. Batuma bakulumpe babidi kukesamba nandi kufula. Pa kupwa’tu kwa bupempudi bubala bunga bwa mutadi wa kipindi, bakulumpe bamushintulwila byaādi ufwaninwe kulonga pa kubwanya bisakibwa bya kupebwa madyese a ntentekelo pa kipwilo. Kitatyi pa kupita’po, Fernando washilula kwiipangula shi ukatongwa bu mukulumpe. Mu kino kitatyi, mutadi wa kipindi waile kupempula kyabo kipwilo monka. Lelo bakulumpe badi bakunena bika mu kino kitatyi?

Fernando waivwene kitatyi kyesambile nandi mukulumpe umo. Tutu watela 1 Temote 3:1 ne kunena’mba, bakulumpe pa kipwilo batambwile mukanda wa kutongwa kobe bu mukulumpe. Fernando waimana ne kumwipangula’mba, “ubanena’mba namani?” Tutu wapita’mo, ebiya Fernando wasangala. Kupwa, musapu wa kutongwa kwandi pa kwelwa mu kipwilo, bantu bonso basangala.

Lelo i bibi kusaka madyese mu kipwilo? Mhm, ke bibipo. Kisonekwa kya 1 Temote 3:1 kinena’mba, “shi muntu ukimba kwikala mutadi, nabya usakanga mwingilo mulumbuluke.” Bana-balume bavule bene Kidishitu balondanga bino binenwa bikankamika ne kwendelela ku mushipiditu mwanda wa kubwanya bisakibwa bya kwikala na madyese mu kipwilo. Mu uno muswelo, bantu ba Leza bapebwanga tununu makumi na makumi twa bakulumpe ne bengidi ba mingilo ba bwino. Ino pa mwanda wa kutanta kwa bipwilo, kusakilwa batutu bavule bakusaka mingilo. Lelo i muswelo’ka muyampe wa kusaka mingilo? Lelo boba basaka kwikala bu batadi bafwaninwe kulangalanga pa kitatyi kyobakekala bu bakulumpe na mwalongele Fernando?

Musemwa wa mu Bible ‘kusaka mingilo,’ walamwinwe ku kyubwa kya Kingidiki kidi na buluji bwa kwabila bininge, kubwanya bisakibwa. Kino kibwanya kukuvuluja muntu waimana ukimba kujingulula kipindi kisangaja kya kipa kiyela ku mutyi. Inoko kusaka mingilo kekushintululapo  kujingulula na lwiso dyese dya “kwikala mutadi.” Mwanda waka? Mwanda kitungo kya boba basaka pampikwa budimbidimbi kwingila bu bakulumpe, kifwaninwe kikale kya kulonga “mwingilo mulumbuluke” ke kya kwikalapo na kyepelo.

Bisakibwa bivule pa kwingila uno mwingilo mulumbuluke i bitelwe mu 1 Temote 3:2-7 ne mu Tetusa 1:5-9. Mukulumpe wa tamba kala witwa bu Raymond ushintulula pa mwanda utala ino misoñanya ya peulu amba: “Kondi, kintu kya mvubu bininge i muswelo otwikele. Kwisamba ne kufundija bidi na mvubu, inoko buno bwino kebutalulangapo kisakibwa kya kwikala wakubulwa kutopekwa, mwibeje mu byonso, wa ñeni mibwane, wampikwa kavutakanya, wa kizaji ne wa mutyima unekena.”

Tutu usaka mingilo bya binebine, wilombolanga bu wampikwa kutopekwa na kwepuka budimbidimbi ne bilongwa bya disubi bya muswelo o-onso. I mwibeje mu byonso, wa ñeni mibwane, wampikwa kavutakanya ne wa mutyima unekena; o mwanda batōtyi-nandi bamukulupile mwanda wa kwibatangidila ne kwibakwasha mu makambakano abo. Byadi muntu wa kizaji, i nsulo ya bukankamane ku bankasampe ne bapya mu bubinebine. Useñanga ne kukwasha babela ne banunu mwanda usenswe bulumbuluke. Utamijanga ino ngikadilo mwanda wa kamweno ka bakwabo, ke pa mwandapo wa kukimba kyepelo kyandi kya kutongwa. *

Kitango kya bakulumpe kisangedile kuleta madingi ne kukankamika, inoko kubwanya bisakibwa bya mu Bisonekwa kwimanine dibajinji pa muntu mwine usaka mingilo. Henry, mutadi wa bwino unena amba: “Shi usaka mingilo, longa bukomo bwa kulombola’mba wi mubwanye bisakibwa.” Ushintulula na kwimanina pa Musapudi 9:10 amba: “‘Byonsololo bitana dikasa dyobe kulongalonga’byo ne bukomokomo bobe. Mwingilo o-onso ukupa bakulumpe, wikankile’ko kwiwingila. Sanswa mwingilo onso obakupa kwingila mu kipwilo, kubadila’mo ne wa kukomba. Mwenda mafuku, mwingilo ne bukomo bolonga bikamweka.” Shi usakanga kwingila bu mukulumpe difuku dimo, ikala muntu wingila bininge kadi ukulupilwa mu mwingilo onso ukola. Būmi bobe bufwaninwe kwikala bwa kwityepeja,  ke bwa kwabilapo na kwitatula.—Mat. 23:8-12.

Bamo basakanga madyese mu kipwilo bakokeja kwikala pa ditompo dya kulombola milangwe yabo mu muswelo mufyame nansha dya kutompa kuludika kitango kya bakulumpe. Bakwabo nabo bafitwanga kitatyi kibadingila bakulumpe. Bano bantu babwanya kwiipangula’mba, ‘lelo nsakanga tumweno twa ami mwine’ni nansha nkimbanga kukwatakanya mikōko ya Yehova na kwityepeja?’

Boba basaka mingilo kebafwaninwepo kwilwa kisakibwa kikwabo kya bakulumpe, kya “kwikala bimfwa bya kulondela’po luombe.” (1 Pe. 5:1-3) Yewa uleta kimfwa ku kipwilo, wepukanga milangwe ne bilongwa bibi. Utamijanga kūminina na kitūkijetyima shi watongwe nansha kutongwa mpika. Kwikala bu mukulumpe kekunyongololangapo muntu mu kingelengele ku bilubo bya bumuntu. (Umb. 12:3; Ñim. 106:32, 33) Kadi, tutu ubwanya kumona’mba ‘kadipo na kintu nansha kimo kya kwitopeka,’ inoko bantu bakwabo bakokeja kwikimona pampikwa kwikala na milangwe mibi padi. (1 Ko. 4:4) Nanshi, shi bakulumpe abakupe madingi a binebine emanine pa Bible, longa bukomo bwa kwiateja pampikwa kukalabala. Kupwa longa bukomo bwa kwingidija madingi abo.

Batutu bavule bailaije kitatyi kyobadi bamona bu kilampe kumeso kwa kutongwa. Shi ‘ukimbanga kwikala mutadi’ pano ke myaka mivule, le uzumbijanga mutyima kyaba kimo? Shi i amo, tala bino binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bya amba: “Lukulupilo lwijanga lubelekanga mutyima: Ino pakwiya kiswa-mutyima o mutyi wa būmi.”—Nki. 13:12.

Muntu ubwanya kutyumukwa mutyima shi kafikilepo pa kitungo kyasenswe. Abalahama nandi wēivwene uno muswelo. Yehova wāmulaile kumupa mwana, ino papita myaka mivule, aye ne Sala kubutula mwana mpika. (Ngo. 12:1-3, 7) Mu bununu bwandi, Abalahama wādidile amba: “A! Mfumwami Yehova, lelo kyokampa i kika le? Byo ñenda mwana mpika, . . . Monapo bidi, kwampelepo lukunwa.” Yehova wāmukulupije’mba, mulao Wandi wa kumupa mwana ukafikidila. Ino, pāpityile myaka 14 ne musubu kumeso kwa Leza kufikidija kinenwa kyandi.—Ngo. 15:2-4; 16:16; 21:5.

Lelo Abalahama wājimije nsangaji yandi ya kwingidila Yehova paādi wilaije? Mhm. Kātatenepo nansha dimo mulao wa Leza. Wādi nyeke ubambile meso ku bintu biyampe byaādi utengele. Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Abalahama pa kupwa kulombola kitūkijetyima, wātambwile uno mulao.” (Bah. 6:15) Ku mfulo, Leza Mwine Bukomo Bonso wāesele uno muntu wa kikōkeji kupita ne mwaādi ulangila. Lelo i ñeni’ka yokokeja kuboila kudi Abalahama?

Shi usakanga kwingila bu mukulumpe ino kwibwingila mpika nansha byopapita myaka mivule, kulupila nyeke mudi Yehova. Kokajimija nsangaji yobe mu mwingilo wandi. Warren, wakweshe bantu bavule bendelele ku mushipiditu ushintulula mwanda mwine amba: “Bilombanga kitatyi pa kuyuka shi tutu wabwanya bisakibwa bya kutongwa. Mwenda mafuku, bwino ne ngikadila bikamweka  bityebitye mu mwiendelejo wandi ne mu muswelo wavuija mingilo yandi. Bamo balañanga amba bakeivwana biyampe’nka shi abaikala na dino dyese nansha kutongwa bu bakulumpe. Uno mulangilo ubwanya kwitulubija ne kuleta malangalanga. Shi wingidile Yehova na kikōkeji po-ponso podi ne mu mwingilo o-onso oingila, usa kubwanya.”

Tutu umo wailaije mu makumi a myaka pa kutongwa bu mukulumpe. Pa kwisambila pa binenwa biyukane senene bidi mu mukanda wa Ezekyele shapita 1, ulombola ñeni yaaboile’ko amba: “Yehova wendejanga dikalo dyandi, bulongolodi bwandi mu lubilo lwasaka aye mwine. Kidi na mvubu ke kitatyipo kyetu, ino i kitatyi kya Yehova. Mu mwanda utala kusaka kwingila bu mukulumpe, kintu kya mvubu ke byonkimbapo nansha byonsaka kwikala. Byobya byonkimba kebikokejapo kwikala byobya biyukile Yehova amba ye byonsakilwa.”

Shi ukulupile kwingila mwingilo mulumbuluke wa bu mutadi mwine Kidishitu difuku dimo, saka’o na kutuntwila ku nsangaji ya kipwilo. Shi kitatyi kimweka bu kyenda bityetye, lwa na kuzumbija mutyima ne kubulwa kitūkijetyima. Raymond, watelwanga kala unena amba: “Kwabila i walwana na kuloelelwa. Boba bazumbijanga nyeke mutyima bajimijanga nsangaji ya binebine itamba ku kwingidila Yehova.” Tamija ne pa mfulo kipa kya mushipiditu wa Leza, nakampata kitūkijetyima. Longa bukomo bwa kulumbulula būmi bobe bwa ku mushipiditu kupityila ku kwifunda Bisonekwa. Tambila bininge mu busapudi bwa myanda miyampe ne kwifunda Bible na bantu basangela. Tangidila kisaka kyobe mu mingilo ya ku mushipiditu ne mu butōtyi bwa kisaka. Nsangela mukenga o-onso odi nao wa kwikala pamo na batutu ne bakaka. Shi wendelele na kitungo kyobe, ukasangela kwingidila Yehova mu kino kitatyi.

Kulonga bukomo bwa kubwanya bisakibwa bya kupebwa madyese mu kipwilo i mukenga muyampe utamba kudi Yehova; aye ne bulongolodi bwandi kebasakangapo bantu basaka mingilo batyumukwe mutyima ne kubulwa nsangaji mu mwingilo wandi. Leza ukwatakanyanga ne kwesela bonso bamwingidila na kukanina kuyampe kwa mutyima. Monka mwikadile madyese andi onso, “kalundilekopo kanjia nansha kamo kene.”—Nki. 10:22.

Nansha shi usakanga mingilo pano kepadi kitatyi kilampe, ukokeja kwendelela nyeke biyampe ku mushipiditu. Shi ulonga bukomo bwa kutamija ngikadilo isakibwa, kwingila bininge mu kipwilo ne kuleka kusūla kyobe kisaka, ukashiya nsekununi ya mu mwingilo keikedibwapo nansha dimo. Nanshi, nsangela nyeke kwingidila Yehova nansha shi abakupe mwingilo’ka.