Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Udiku “wipatshila mudimu” anyi?

Udiku “wipatshila mudimu” anyi?

FERNANDO * uvua ne dibungama. Bakulu babidi bavua bamulombe bua kuyukila nende pa nkayende. Panyima pa mutangidi wa tshijengu mumane kukumbula tshisumbu tshiabu misangu ne misangu, bakulu bavua bamumvuije tshivuaye ne bua kuenza bua yeye kukumbana bua kupeta majitu makuabu mu tshisumbu. Pakapita matuku, Fernando wakatuadija kudikonka bikalaye uvua mua kutekibua mukulu. Mpindieu, mutangidi wa tshijengu udi ufuma ku dikumbula kabidi tshisumbu tshiabu. Ntshinyi tshivua bakulu mua kumuambila kabidi bua musangu eu?

Fernando udi uteleja padi umue wa ku bakulu umuambila malu. Muanetu eu udi utela 1 Timote 3:1 ne wamba ne: bakulu ba mu tshisumbu mbapete mukanda udi uleja mudi Fernando mutekibue mukulu. Fernando udi ukema ne webeja ne: “Wamba bishi?” Muanetu eu udi wambulula tshivuaye muambe ne Fernando udi utua mimuemue. Pashishe, padibu bamanyisha bualu ebu mu tshisumbu, bantu bonso badi basanka.

Mbibi bua kujingaku bua kupeta majitu mu tshisumbu anyi? Tòo. Bilondeshile 1 Timote 3:1, “muntu mulume yeye wipatshila mudimu wa butangidi, udi ujinga mudimu muimpe.” Bena Kristo balume ba bungi badi batumikila mubelu eu ne balubuluka mu nyuma bua kukumbanabu bua kupeta majitu mu tshisumbu. Bualu ebu budi buenza bua bantu ba Nzambi bikale ne bakulu ne basadidi ba mudimu binunu makumi a bungi. Kadi bu mudi bisumbu bienda bivulangana, kudi dijinga dikole bua bana betu balume bipatshile mudimu. Mmushindu kayi muimpe udibu mua kuenza nunku? Bana betu badi bajinga kulua bakulu badiku ne bua kutamba kuela meji bua dîba dikalabu mua kulua bakulu, bu muvua Fernando muenze anyi?

“KUIPATSHILA MUDIMU” KUDI KUMVUIJA TSHINYI?

Muaku wa mu Bible wa ne: “kuipatshila” udi ufumina ku muaku wa pa muanda wa tshiena Greke udi umvuija kujinga ne muoyo mujima anyi kudienzeja bua kupeta. Bualu ebu budi mua kukuvuluija muntu ulundila bua kupeta tshimuma tshimpe tshidi tshilembelele ku mutshi. Kadi kuipatshila kakuena kumvuija kuzukila diakalenga dia kupeta “mudimu wa butangidi” to. Bua tshinyi? Bualu tshipatshila tshia bantu badi bajinga ne muoyo mujima bua kuenza mudimu wa bukulu tshidi ne bua kuikala tshia kuenza “mudimu muimpe” pamutu pa kuipatshila muanzu.

A bungi a ku malu malomba bua kuenza mudimu muimpe eu adi mu 1 Timote 3:2-7 ne mu Tito 1:5-9. Bua bidi bitangila malu malomba a mushinga aa, mukulu kampanda wa kale diende Raymond udi wamba ne: “Buanyi meme, tshidi ne mushinga wa bungi ntshitudi. Kumanya diakula ne dilongesha kudi ne mushinga, kadi malu aa kaena ku mutu kua malu malomba bu mudi: kuikala kuyi ne bualu budibu bakubanda nabu, kuikala ne nkatshinkatshi mu bienzedi, kuikala ne meji mimpe, muena bulongame, muakididi wa benyi, ne kuyi muena malu makole to.”

‘Ipatshila’ mudimu pa kuenza midimu mishilashilangane ya mu tshisumbu

Muanetu wa balume udi wipatshila mudimu udi uleja mudiye kayi ne bualu budibu bamubanda nabu padiye wepuka kuenza bualu bonso budi buleja dipanga bululame ne dipanga bukezuke. Udi ne nkatshinkatshi mu bienzedi, meji mimpe, muena bulongame, kayi muena malu makole; nunku bena Kristo nende badi bamueyemena bua abalombole ne abambuluishe mu ntatu idibu nayi. Bu mudiye muakididi wa benyi, udi dikankamija kudi bansonga ne kudi bantu badi bapiabapia mu bulelela. Udi ukolesha ne wambuluisha badi basama ne bakulukaje bualu mmunange malu adi mimpe. Udi ukolesha ngikadilu eyi bua kuambuluisha bantu bakuabu, kadi ki nganu bua kulua mukulu to. *

Kasumbu ka bakulu kadi ne disanka bua kupesha muntu mibelu ne kumukankamija, kadi kukumbaja malu malomba a mu Bible mbualu budi butangila nangananga muntu udi wipatshila mudimu. Mukulu kampanda udi ne dimanya dia bungi diende Henry udi wamba ne: “Biwikala wipatshila mudimu, dienzeje bikole bua kuleja ne: udi mukumbane.” Udi ufila Muambi 9:10 umvuija ne: “‘Malu onso audi wenza wenze ne bukole buebe buonso.’ Mudimu kayi onso udi bakulu bakupesha, uwenze ne muebe muonso. Unange mudimu onso udibu bakupesha bua kuenza mu tshisumbu, nansha wa kukomba. Mu bungi bua matuku, nebikala mua kumona mudimu uudi wenza ne didienzeja diebe.” Wewe musue kulua mukulu dimue dituku, ikala muenji wa mudimu ne muntu wa kueyemena mu bitupa bionso bia mudimu wa tshijila. Mbimpe wikale ne budipuekeshi mu nsombelu webe pamutu pa kuipatshila lumu.​—Mat. 23:8-12.

EPUKA MEJI NE BIENZEDI BIBI

Bamue bantu badi bajinga kupeta majitu mu tshisumbu badi mua kuteta bua kuleja dijinga diabu mu mushindu musokome peshi badi mua kuteta bua kuenza malu bua kufikisha kasumbu ka bakulu ku dimona bu ne: mbakumbane. Bakuabu badi baleja mudibu kabayi ne disanka padi bakulu babapesha mibelu. Bantu ba nunku badi ne bua kudiebeja ne: ‘Ndiku musue kupeta majitu bua bipatshila bianyi anyi peshi ndi musue kutabalela mikoko ya Yehowa ne budipuekeshi?’

Bantu badi bipashila midimu kabena ne bua kupua muoyo bualu bukuabu budibu balomba bakulu bua ‘kulua tshilejilu kudi mikoko.’ (1 Pet. 5:1-3) Muntu udi tshilejilu kudi tshisumbu udi wepuka meji ne bienzedi bibi. Udi unanukila muikale ne lutulu nansha yeye mulue mukulu mpindieu anyi to. Kulua mukulu kakuena kuenza mu tshishima bua muntu alue kayi kalema to. (Nom. 12:3; Mus. 106:32, 33) Kabidi, muanetu wa balume kena mua kuikala ‘mumanye bualu nansha bumue budi bumupisha,’ kadi bantu bakuabu badi mua kuikala ne bualu kampanda budi bubaleja ne: ki mmukumbane to. (1 Kol. 4:4) Nunku, bakulu bobu bakupeshe ne muoyo mujima mibelu miangatshila mu Bible, dienzeje bua kubateleja kuyi ufika munda. Pashishe, utumikile mibelu idibu bakupesha.

NEWENZE TSHINYI BIWIKALA UKADI MUINDILE MUTANTSHI MULE?

Bana betu ba balume ba bungi mbindile mu mushindu udibu bamona buabu bobu bu mutantshi mule kumpala kua kuluabu bakulu. Biwikala “wipatshila mudimu wa butangidi” kukadi bidimu bia bungi, bituku imue misangu bikubungamija anyi? Bikalabi nanku, mona tshidi mêyi mafundisha ku nyuma aa amba: ‘Ditekemena didibu balayidila didi disamisha mutshima, kadi kukumbaja kua dijinga kudi bu mutshi wa muoyo.’​—Nsu. 13:12.

Padi tshipatshila tshia muntu tshidiye munange bikole tshimueneka katshiyi tshikumbana, bidi mua kumusama ku muoyo. Abalahama wakadiumvua mushindu eu. Yehowa uvua mumulaye muana, kadi bidimu bia bungi biakapita yeye ne Sala kabayi balele muana. (Gen. 12:1-3, 7) Pakavua Abalahama ne bidimu bia bungi, wakamba ne: ‘Mukalenge Yehowa, wewe neumpe tshintu kayi, bualu bua meme tshiena ne muana. Wewe kuena muanji kumpa muana.’ Yehowa wakamujadikila ne: mulayi wende uvua utangila muana uvua ne bua kukumbana. Kadi bidimu bitue ku 14 bikuabu biakapita kumpala kua Nzambi kukumbajaye dîyi diende.​—Gen. 15:2-4; 16:16; 21:5.

Mu tshikondo tshivua Abalahama muindile atshi, uvuaku mujimije disanka diende dia kuenzela Yehowa mudimu anyi? Tòo. Kavua muele mulayi wa Nzambi mpata to. Wakatungunuka ne kuindila ne muoyo kuulu kuulu dikumbana diawu. Mupostolo Paulo wakafunda ne: “Abalahama mumane kuleja lutulu, wakapeta mulayi eu.” (Eb. 6:15) Ku ndekelu, Nzambi wa Bukole buonso wakabenesha muena lulamatu eu kupita muvuaye mutekemene. Tshilejilu tshia Abalahama tshidi tshitulongesha tshinyi?

Wewe musue kulua mukulu kadi kabiyi bianyi kuenzeka nansha mukadi bidimu bia bungi bipite, tungunuka ne kueyemena Yehowa. Kujimiji disanka diebe mu mudimu wende nansha. Warren udi muambuluishe bana betu ba balume ba bungi bua kuya kumpala mu nyuma udi uleja bua tshinyi bimpe kuenza nunku wamba ne: “Bidi bilomba dîba dia bungi bua muntu kumuenekaye ne: mmukumbane bua kulua mukulu. Mu bungi bua matuku, malu adi muanetu mukumbane bua kuenza ne lungenyi luende bidi bimueneka ku kakese ku kakese ku mushindu udiye wenza malu ne udiye ukumbaja midimu idibu bamupeshe. Bamue badi bela meji ne: badi mua kuenza mudimu eu bimpe anu bobu babapeshawu peshi balue bakulu. Lungenyi lua nunku ndubi ne ludi mua kufikisha muntu ku ditamba kuelela bualu ebu meji bikole. Wewe wenzela Yehowa mudimu kayi onso ne uwenzela muaba kayi onso ne lulamatu, neuwenze bimpe.”

Muanetu mukuabu uvua muindile bidimu bipite pa 10 kumpala kua kuluaye mukulu. Udi uleja dilongesha divuaye mupetele mu diumvuija didibu bafile mu mukanda wa Yehezekele nshapita 1, wamba ne: “Yehowa udi wendesha tshidiendelandela anyi bulongolodi buende mu lubilu ludiye usungula. Tshidi ne mushinga ndîba dia Yehowa, kadi ki ndietu to. Bua bidi bitangila dijinga dia kulua mukulu, tshidi ne mushinga ki tshindi musue peshi tshindi musue kuikala to. Tshindi musue katshiena mua kuikala tshidi Yehowa umona ne: ke tshindi natshi dijinga to.”

Wewe ujinga mudimu muimpe wa kulua mukulu muena Kristo dimue dituku, ipatshila mudimu eu pa kuambuluisha bua tshisumbu tshikale ne disanka. Biwikala umona ne: malu adi enda bitekete, umbusha dibungama ne ikala ne lutulu. Raymond utukadi batele udi wamba ne: “Wewe wipatshila lumu udi mua kupanga kusanka bua tshiwudi. Bantu batu misangu yonso badilakana batu bajimija disanka didi difumina ku dienzela Yehowa mudimu.” Ikala udienzeja bikole bua kuikala ne ngikadilu ya dimuma dia nyuma wa Nzambi, nangananga lutulu. Dienzeja bua kukolesha malanda ebe ne Nzambi ku diambuluisha dia didilongela Mifundu. Difila bikole mu mudimu wa diyisha lumu luimpe ne dilonga Bible ne bantu badi banyisha. Lombola dîku diebe mu midimu ya mu nyuma ne mu dienza ntendelelu wa mu dîku. Anyisha mpunga yonso uudi nende wa kuikala ne bena Kristo nebe balume ne bakaji. Mu tshikondo tshiudi muindile bua tshipatshila tshiebe kukumbanatshi, newenzele Yehowa mudimu ne disanka.

Kudienzeja bua kukumbana bua kuambula majitu mu tshisumbu ndiakalenga dinene dia kudi Yehowa; yeye ne bulongolodi buende kabena bajinga bua bantu badi bipatshila mudimu babungame ne bajimije disanka dia kumuenzela mudimu to. Nzambi udi ukuatshisha bantu bonso badi bamuenzela mudimu ne bipatshila bimpe ne udi ubabenesha. Anu mudibi bua dibenesha diende dionso, ‘kena utenteka kanyinganyinga pa mutu padi.’​—Nsu. 10:22.

Nansha biwikala wipatshila mudimu kukadi tshikondo bule kampanda, udi mua kuenza malu a bungi bua kukolesha malanda ebe ne Yehowa. Paudi udienzeja bua kuikala ne ngikadilu milomba ne wenza mudimu bikole mu tshisumbu eku kuyi ulengulula bena mu dîku diebe, Yehowa kakupua muoyo bionso biudi wenza bua kumuenzela mudimu to. Ikala ne disanka misangu yonso bua kuenzela Yehowa mudimu, nansha bobu bakupesha mudimu kayi.

^ tshik. 2 Tudi bashintulule mêna mu tshiena-bualu etshi.

^ tshik. 8 Mêyi manene a mu Bible adibu batele mu tshiena-bualu etshi adi akumbanyina kabidi aba badi bajinga bua kulua basadidi ba mudimu. Malu malomba adibu ne bua kukumbaja adi mu 1 Timote 3:8-10, 12, 13.