Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

¿In nokpe tilil tuʼna tuʼn tajbʼena mas kye erman?

¿In nokpe tilil tuʼna tuʼn tajbʼena mas kye erman?

IN TZAJ bʼaj tkʼuʼj Fernando tuʼnju kyaj kabʼe ansyan tuʼn kyyolin tukʼil. * Kyoj qe visita tzma in che ikʼ aju in nok tuʼn ansyan in bʼet kyojele Ja te Chmabʼil, o che yolin ansyan tukʼil ex o txi kyqʼamaʼn te tiʼ tuʼn tbʼant tuʼn tuʼn tajbʼen mas kye erman. Tuʼnju ma bʼet ambʼil, in ximen Fernando tiʼj qa kpol jun qʼij tuʼn t-xi qʼoʼn toklen te ansyan. Noqtzun tuʼnj, kʼitzqeku tzikʼ visita tuʼn ansyan in bʼet kyojele Ja te Chmabʼil. ¿Tiʼtzulo kxel kyqʼamaʼn ansyan te Fernando?

In jaw tuʼjin jun kyxol qe ansyan 1 Timoteo 3:⁠1 te ex in xi tqʼamaʼn te Fernando qa ma tzul toklen te ansyan. In jaw labʼin Fernando ex in xi tqanin: «¿Tiʼpe? ¿Tzeʼnpe?». In xi tqʼamaʼn ermano juntl maj te ex in jaw tzalaj twitz Fernando. Yajxitl, in nex qʼoʼn tqanil kye erman toj chmabʼil, ex kykyaqil in che jaw tzalaj.

¿Bʼaʼnpe tuʼn tpon qkʼuʼj tiʼj jun qoklen toj Ja te Chmabʼil? Bʼaʼn. Kubʼ ttzʼibʼin apóstol Pablo jlu: «Qa at jun erman taj tuʼn tok te nejenel kyxol okslal, bʼaʼn ju aqʼuntl lu qa taj tuʼn taqʼnan tiʼj» (1 Tim. 3:1). Nim in che onin qe yol lu kyiʼj nimku okslal ex in che chʼiy toj kyokslabʼil. Tuʼntzunju, in che ajbʼen nim mil ermano te ansyan ex te onil kye ansyan. Noqtzun tuʼnj, kukx in chʼiy kybʼet erman ex il tiʼj tuʼn tok tilil kyuʼn mas ermano tuʼn kyok «te nejenel kyxol okslal». ¿Tiʼ kbʼantel kyuʼn tuʼn kyajbʼen mas? ¿Ilpe tiʼj tuʼn ttzaj bʼaj kykʼuʼj qeju kyaj tuʼn kyok te ansyan ik tzeʼn bʼaj tiʼj Fernando?

«TAJ TUʼN TOK»

Aju txol yol, «taj tuʼn tok» atz tzajni tiʼj jun verbo toj yol griego ex a t-xilen, tuʼn tpon qkʼuʼj tiʼj jun tiʼ moqa tuʼn t-xi qxqinin ex qa tuʼn t-xi qnuqpiʼn qqʼabʼ tuʼn ttzyet jun tiʼ quʼn. In nonin jlu qiʼj tuʼn qximen tiʼj jun xjal in nok tilil tuʼn tuʼn tkanin tiʼj jun tloʼ tjax twi tzeʼ. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ tqʼama Pablo qa il tiʼj tuʼn tok tilil tuʼn jun ermano tuʼn tjyoʼn tiʼj toklen lu tukʼil nya bʼaʼn tajbʼil. ¿Tiquʼn? Tuʼnju aqeju kyaj tuʼn kyok te ansyan, kyaj tuʼn tbʼant jun tbʼanel aqʼuntl kyuʼn ex nya tuʼn tten jun kytítulo.

Tuʼn tajbʼen jun ermano te ansyan, atz in che kanet requisito quʼn toj 1 Timoteo 3:2 a 7 ex Tito 1:5 a 9. Tqʼama jun ansyan Raymond tbʼi jlu kyiʼj requisito lu: «Toj nwitze, nim toklen tzeʼn qoʼ. Nim toklen tuʼn tbʼant qyolin ex tuʼn qqʼoʼn xnaqʼtzbʼil, pero ax ikx nim toklen tuʼn miʼn tten qpaltil, tuʼn qjakʼunte qibʼ, tuʼn tten qnabʼil, tuʼn tten tbʼanel qmod, tuʼn qqʼonte kyposad txqantl ex tuʼn qok te mans».

Qa taja tuʼn ttzaj qʼoʼn mas toklena, tzʼok tilil tuʼna tuʼn tonina tiʼj kʼloj okslal.

In kubʼ tyekʼin jun ermano qa mintiʼ tpaltil aj tok tilil tuʼn tuʼn miʼn tbʼaj ttzʼilsan tibʼ kyukʼil tiʼchaq te twitz txʼotxʼ ex aj t-xi tbʼinchaʼn qe tiʼchaq toj tumel. Tuʼnju in tjakʼunte tibʼ, at ttxolil tanqʼibʼil, in ximen kyiʼj txqantl ex at tnabʼil, jaku tzʼok qeʼ kykʼuʼj erman tiʼj qa kʼonil kyiʼj aj kyok weʼ twitz nya bʼaʼn ex qa kbʼantel jun tbʼant aqʼuntl tuʼn toj kʼloj okslal. Ax ikx, tuʼnju in xi tqʼoʼn kyposad txqantl, in nonin kyiʼj kuʼxun ex kyiʼj qeju tzma in nok kychmon kyibʼ. Ex tuʼnju tgan tuʼn tonin kyiʼj txqantl, in xi tqʼuqbʼaʼn kykʼuʼj qeju yabʼ ateʼ ex qeju ma che tijen. In nok tilil tuʼn jun ermano tuʼn kyten tbʼanel tmod lu, tuʼn tajbʼen kye txqantl ex nya oʼkx tuʼn ttzaj qʼoʼn toklen. *

Jaku che onin ansyan ex jaku txi kyqʼoʼn kyconsej ermano kyajbʼil tuʼn kyajbʼen mas toj kʼloj okslal. Noqtzun tuʼnj, il tiʼj tuʼn tok tilil tuʼn ermano taj tuʼn tajbʼen te ansyan tuʼn kyjapun requisito tuʼn. In tzaj tqʼamaʼn Henry jlu aju ma tzikʼ nim ambʼil in najbʼen te ansyan: «Qa taja tuʼn ttzaj qʼoʼn toklena, tzʼok tilil tuʼna tuʼn kyjapun requisito». Ex in che ajbʼen yol tkuʼx toj Eclesiastés 9:10 tuʼn tuʼn ttzaj tqʼamaʼntl jlu: «‹Tkyaqilju at tuʼn tbʼant tuʼna, tzʼok tililx tuʼna tuʼn tbʼant›. Qa ma tzaj kyqʼamaʼn ansyan teya tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼna jun aqʼuntl, bʼinchama tuʼn tkyaqil tanmiya. Tzalaja tiʼj tkyaqil aqʼuntl kxel kyqʼoʼn teya, ik tzeʼn tuʼn tjaw tiʼna tzʼis. Kʼokel kyqʼoʼn toklen tkyaqil aqʼuntl kbʼantel tuʼna». Qa in kubʼ t-ximana tuʼn toka te ansyan jun qʼij, qʼonka tilil tuʼn taqʼunana ex tuʼn tok qeʼ kykʼuʼj txqantl tiʼja toj tkyaqil tten tajbʼebʼila te Jehová. Ax ikx, nim toklen tuʼn tok kyqʼoʼn txqantl kywitz tiʼj qa in kubʼ tin tibʼa ex qa mintiʼ in pon tkʼuʼja kyiʼj nimku tiʼchaq (Mat. 23:8-12).

IKʼUN ELA QE XIMBʼETZ EX QE BʼINCHBʼEN NYA TOJ TUMEL

Bʼalo jaku tzʼok tilil kyuʼn junjun ermano tuʼn t-xi kyqʼamaʼn junjun tiʼ noq tuʼn tel kynikʼ ansyan tiʼj qa kyaj tuʼn kyok te ansyan. Atzun junjuntl nya bʼaʼn in nela toj kywitz aj t-xi kyqʼon ansyan consej kye. Tuʼntzunju, tbʼanel tuʼn kyximen ermano lu tiʼj xjel lu: «¿In nokpe tilil wuʼne tuʼn njyone tiʼjju weye wajbʼil moqa waje tuʼn nkwentine kyiʼj t-ẍneʼl Jehová?»

Nim toklen tuʼn tjapun juntl requisito kyuʼn ermano kyaj tuʼn kyok te ansyan, il tiʼj tuʼn kyok «te jun yekʼbʼil» kywitz tmajen Jehová (1 Ped. 5:1-3). ¿Alkye tten jaku bʼant jlu kyuʼn? Aj tel kyikʼun qe ximbʼetz ex bʼinchbʼen nya toj tumel. Ax ikx, aj tok tilil kyuʼn tuʼn tten kypasens ex tuʼn tikʼx kyuʼn, qa o tzaj qʼoʼn kyoklen moqa naʼmx. Ex bʼaʼn tuʼn ttzaj qnaʼn qa jaku tzʼel txalpaj jun ermano maske at toklen te ansyan (Núm. 12:3; Sal. 106:32, 33). Ax ikx bʼalo mlay tzʼel qnikʼ tiʼj qa in qo el txalpaj, pero junxitl kyximbʼetz txqantl jaku ten tiʼj jlu ex il tiʼj tuʼn t-xi bʼinchet tiʼj (1 Cor. 4:4). Tuʼntzunju, qa ma txi kyqʼoʼn ansyan jun consej teya tukʼil Tyol Dios, bʼaʼn tuʼn kyok tbʼiʼna ex miʼn tzaj tqʼoja. Yajxitl, qʼonka tilil tuʼn tkubʼ tbʼinchaʼna aju ma txi kyqʼamaʼn teya.

¿YAJTZUN QA MA TZIKʼ NIM AMBʼIL IN NAYONA?

Ateʼ nim ermano o che ayon nim ambʼil tuʼn ttzaj qʼoʼn jun kyoklen. ¿In bʼajpe tpasensa tuʼnju o tzikʼ nim ambʼil in nayona tuʼn ttzaj qʼoʼn toklena te ansyan? Qa a jlu in bʼaj tiʼja, bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna aju in tzaj tqʼamaʼn proverbio lu: «Qa at jun tiʼxti in qo ayon tiʼj ex qa mintiʼ ma tzul, tzul bʼis tuj qanmi tuʼn, ex qa ma qkʼam aju at qgan tiʼj, qo tzalajel» (Prov. 13:12).

Jaku tzaj qbʼis aj tkubʼ qximen qa mlayx tzaj qʼoʼn jun qoklen. Atzun jlu bʼaj tiʼj Abrahán, xi ttziyen Jehová te ex te Sara qa tzultoq jun kykʼwal, pero e ayon nim ambʼil tuʼn tul kykʼwal (Gén. 12:1-3, 7). Ya otoq tijen Abrahán tej tqʼama jlu: «Nman Dios, ¿Ti tajbʼen weye tuʼn ttzaj tqʼoʼna jun chojbʼil weye ex mintiʼ jun nkʼwaʼle at? [...] —Keʼyintza, naʼnx ttzaj tqʼoʼna jun nkʼwaʼle». Maske otoq txi ttziyen Jehová tyol te, ikʼ junlo 14 abʼqʼi tuʼn tul tkʼwal (Gén. 15:2-4; 16:16; 21:5).

¿Elpe tiʼn jlu tzalajbʼil te Abrahán tuʼn tajbʼen te Jehová? Mintiʼ. Ok qeʼ tkʼuʼj Abrahán tiʼj qa kjapuneltoq twi tyol Jehová. Tuʼntzunju, kukx ok tilil tuʼn tuʼn tayon. Kubʼ ttzʼibʼin apóstol Pablo jlu: «Kyjaʼtzun o tkʼam Abraham aju tzaj ttziyan Dios te, tuʼnju at tpasens tuʼn tayon tiʼj» (Heb. 6:15). Mas nim kʼiwlabʼil tzaj tqʼoʼn Jehová te Abrahán twitzju kubʼ t-ximen. ¿Tiʼ xnaqʼtzbʼil jaku tzʼel qiʼn tiʼjju bʼaj tiʼj Abrahán?

Qa in kubʼ t-ximen teya tuʼn toka te ansyan ex ma tzikʼ nim ambʼil in nayona, miʼn sikta, kukx qeʼk tkʼuʼja tiʼj Jehová, ex kukx tzʼajbʼena te tukʼil tzalajbʼil. In tzaj tchikʼbʼaʼn William jlu aju o tzʼonin kyiʼj nimku ermano tuʼn kyajbʼen mas te Jehová: «In xi tiʼn nim ambʼil tuʼn tjapun requisito tuʼn jun ermano. Chebʼe chebʼe in nel qnikʼ tiʼj tzeʼn jun erman, tuʼnju alkye tten in xi tbʼinchaʼn junjun aqʼuntl in xi qʼoʼnte ex tuʼnju tmod in kubʼ tyekʼin. Ateʼ junjun in kubʼ kyximen qa mas jaku che tzalaj aj ttzaj qʼoʼn jun kyoklen, pero nya toj tumel jlu tuʼnju oʼkx jaku pon tkʼuʼj jun xjal tiʼj toklen. Noqtzun tuʼnj, kukx jaku qo tzalaj qa ma qo ten tzʼaqli twitz Jehová, noq jaxku tumel atoʼ ex noq tiʼxku in bʼant quʼn».

Otoq tzikʼ mas te 10 abʼqʼi tej ttzaj qʼoʼn toklen jun ermano te ansyan. Tej tyolin tiʼjju xnaqʼtzbʼil el tiʼn tiʼjju bʼaj tiʼj, e ajbʼen yol tkuʼx toj capítulo 1 te uʼj te Ezequiel tuʼn ex tqʼama jlu: «A Jehová nejni twitz tkar, twitz ttnam ex in xi tiʼn noq jaxku tumel taj. In che bʼaj qe tiʼchaq toj ambʼil in kubʼ t-ximen Jehová ex nya tojju ambʼil in kubʼ qximen. Maske ok tilil wuʼne tuʼn woke te ansyan, nya mas nim toklen aju wajtoqe moqa aju kubʼ nximane qa jakutoq bʼant wuʼne. Bʼalo junxitl aju taj Jehová tuʼn ttzaj tqʼoʼn weye twitzju kubʼ nximane».

Qa ma pon jun qʼij tuʼn tajbʼena te ansyan, tzʼok tilil tuʼna tuʼn tten mujbʼabʼil toj kʼloj okslal. Qa in kubʼ tnaʼna qa ma tzikʼ nim ambʼil, tbʼanel tuʼn tten tpasensa ex tuʼn miʼn ttzaj tbʼisa. In tzaj tqʼamaʼntl Raymond jlu: «Mlayx qo tzalaj qa in pon qkʼuʼj tiʼj nimku tiʼchaq. Qa oʼkx tok qwiʼ tiʼj jun tiʼ mlay qo tzalaj toj qajbʼebʼil te Jehová». Tuʼntzunju, tbʼanel tuʼn tok tilil tuʼna tuʼn kyten tbʼanel tmoda in tzaj tqʼoʼn xewbʼaj xjan, ik tzeʼn tuʼn tten tpasensa. Qʼonka tilil tuʼn t-xnaqʼtzana tiʼj Biblia tuʼntzun tchʼiy tamiwbʼila tukʼil Jehová. Tbʼanel tuʼn kukx tpakbʼana ex tuʼn t-xi tqʼoʼna xnaqʼtzbʼil. Ax ikx, tbʼanel tuʼn tok tkʼulbʼila junx kyukʼil toj tjaya ex tuʼn t-xi tqʼoʼna xnaqʼtzbʼil kye. Ex tzalaja tkyaqil maj aj ttena kyukʼil erman. Qa ma bʼant tkyaqil jlu tuʼna, kukx ktzalajela toj tajbʼebʼila te Jehová akux in tzaj qʼoʼn toklena.

Akux in nok tilil tuʼna tuʼn kyjapun requisito, tzʼajbʼen ambʼil lu tuʼna tuʼn kyten tbʼanel tmoda ex tuʼn tonina tiʼj kʼloj okslal. Nya taj Jehová nix ttnam tuʼn ttzaj tbʼisa. Aqeju in che ajbʼen te Jehová tuʼn tkyaqil kykʼuʼj, in nonin kyiʼj ex in che tzaj tkʼiwlaʼn. Ex bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna qa aju kʼiwlabʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová «mintiʼ in tzaj tiʼn jun bʼis junx tukʼil» (Prov. 10:22).

Qa o tzikʼ nim ambʼil in nayona, kukx jaku tzʼok tilil tuʼna tuʼn tajbʼena mas te Jehová. Bʼaʼn tuʼn ttzaj tnaʼna qa mlay tzikʼ tnaʼl tuʼn Jehová qa ma tzʼok tilil tuʼna tuʼn kyten tbʼanel tmoda, qa ma tzʼaqʼunana mas toj kʼloj okslal ex qa kukx ma xqʼuqina kyiʼj toj tjaya. Noq alkyexku toklena txi qʼoʼn, kukx tzʼajbʼena te Jehová tukʼil tzalajbʼil.

^ Ma che kubʼ chʼixpet bʼibʼaj.

^ Ax ikx at kyajbʼen nabʼil lu kye ermano kyaj tuʼn kyajbʼen te onil kye ansyan. Atz in che kanet requisito quʼn toj 1 Timoteo 3:8 a 10, 12 ex 13.