Skip to content

Skip to table of contents

Kua “Foli” Atu Nakai a Koe?

Kua “Foli” Atu Nakai a Koe?

KUA hopoate a Fernando. a Tokoua e motua ne ole ke tutala mo ia. He mole laia e falu ahiahi he leveki takaiaga, ne lata he tau motua ke fakamaama ki a ia e mena ke taute e ia ke maeke ke moua foki falu kotofaaga he fakapotopotoaga. Fai magaaho he mole, kamata a Fernando ke manamanatu to kotofa la nakai a ia mo motua. Mogonei ne nakaila leva foki he ahiahi e leveki takaiaga ke he fakapotopotoaga. Ko e heigoa ka talahau mogonei he tau motua?

Fanogonogo a Fernando ke he taha he tau motua ne tutala ki a ia. Ne totoku he matakainaga taane e 1 Timoteo 3:1 ti pehē ko e tau motua he fakapotopotoaga kua moua e fakailoaaga kua kotofa tuai a Fernando mo motua. Nofo hake a Fernando ti hūhū, “Ko e heigoa haau ne talahau?” Liu e matakainaga taane fatiaki e talahauaga haana, ti mamali a Fernando. Mogo fakamui, he fakailoa e kotofaaga haana ke he fakapotopotoaga ne mamali fiafia e tau tagata oti.

Kua hepe kia ke manako ke he tau kotofaaga he fakapotopotoaga? Nakai. Hagaao ke he 1 Timoteo 3:1, “kaeke kua foli e taha ke he feua he [“leveki,” NW], kua manako a ia ke he gahua mitaki.” Tokologa e tagata taane Kerisiano ne muitua e fakamalolōaga ia ti holo fakaagaaga ki mua ke maeke ke lata ma e tau kotofaaga he fakapotopotoaga. Ko e fua kua fakamonuina e tau tagata he Atua aki e tau hogofulu afe he tau motua mo e tau fekafekau lagomatai kua lotomatala. Ka ko e tupuaga ne kitia ke he tau fakapotopotoaga, ha ha i ai e manako ke tokologa foki e tau matakainaga taane ke foli atu. Ko e heigoa e puhala tonu ke taute pihia? Ti lata kia a lautolu kua manako ke eke mo leveki ke tupetupe ke he matakupu pihia ke tuga a Fernando?

KO E HEIGOA E KAKANO KE “FOLI” ATU?

Ko e talahauaga he Tohi Tapu ke “foli” ne fakaliliu he vepi Heleni ne ha ha i ai e kakano he manako lahi, ke oho atu. Liga taute he mena ia a koe ke manamanatu ke he tagata ne eketaha ke moua e fua lakau mitaki ne tautau he akau. Ka ko e foli atu kua nakai kakano ke eketaha lotokai ma e kotofaaga “ke he feua he [leveki].” Nakai pihia he ha? Ha ko e foliaga ha lautolu ne manako mooli ke fekafekau ko e tau motua kua lata ke taute e “gahua mitaki” ka e nakai ke moua he tuaga.

Loga e tau fakatokaaga ne matutaki ke he gahua mitaki nei ne tohi ia 1 Timoteo 3:2-7 mo e Tito 1:5-9. Hagaao ke he tau tutūaga tokoluga ia, ko e motua kua leva ne higoa ko Raymond ne fakamaama: “Ki a au, ko e tau mena ne mua e aoga ko tautolu. Ko e vagahau mo e fakaako kua aoga lahi, ka ko e tau iloilo ia kua nakai lata ke molea atu he manako ke ua talahaua kelea, mataala, mahani fakalatalata, gali, fakaalofa ke he tau tagata kehe, mo e totonu.”

“Foli” atu he gahua mo e fakapotopotoaga ke he tau puhala kehekehe

Ko e matakainaga taane ne foli atu mooli kua fakakite e ia a ia ke ua talahaua kelea he kalo mai he tau mahani oti kana ne nakai fakamooli mo e nakai meā. Ko ia kua mataala, mahani fakalatalata, gali, mo e totonu; ti kua falanaki he tau matakainaga tapuaki haana a ia ke foaki e takitakiaga mo e lagomatai ke he ha lautolu a tau lekua. He fakaalofa ke he tau tagata kehe, ko e punaaga a ia he fakamalolōaga ke he tau fuata mo lautolu ne foou ke he kupu mooli. Ne fakamafana mo e lagomatai e ia a lautolu ne gagao mo e momotua ha kua loto a ia ke he mitaki. Ne feaki e ia e tau mahani nei ke aoga e falu, nakai ke fakaholo ki mua e tau monuina haana ha kua kotofa. b

Ko e kau he tau motua kua fiafia ke foaki e fakatonuaga mo e fakamalolōaga, ka ko e fakakatoatoa he tau fakatokaaga he Tohi Tapu kua matapatu ke he tagata kua foli atu. Ko Henry, ko e leveki lotomatala ne pehē: “Ka foli atu a koe, eketaha ke fakakite kua latatonu a koe.” Hagaao ke he Fakamatalaaga 9:10, ne fakamaama e ia: “‘Ko e tau mena oti kua iloa he tau lima hāu ke eke, kia eke a mo e hāu a malolo.’ Ko e ha kotofaaga ne atu he tau motua ki a koe, taute mo e loto katoa. Fiafia ke he tau gahua oti kua atu ke taute e koe he fakapotopotoaga, putoia e tafi he foloa. Nakai leva, to mailoga e gahua mo e tau laliaga haau.” Kaeke kua loto a koe ke fekafekau ko e motua a taha aho, gahua fakamalolō mo e mahani fakamooli ke he tau faahi oti he fekafekauaga tapu. Ko e mahani fakatokolalo kua lata ke fakakite ke he moui haau, ka e nakai ko e foliaga fakatokoluga.​—Mata. 23:8-12.

TIAKI E MANAMANATUAGA MO E TAU MAHANI HEPEHEPE

Falu ne manako ke he tau kotofaaga he fakapotopotoaga ne liga kamatamata ke fakatō kupu po ke lali ke fakaohooho e kau he tau motua. Falu ne fakakite e nakai fiafia ka foaki he tau motua e fakatonuaga ki a lautolu. Kua lata a lautolu ia ke hūhū hifo, ‘Loto kia a au ke fakalaulahi e tau manako ni haaku, po ke loto au ke fakatokolalo he leveki e tau mamoe ha Iehova?’

Ko lautolu hane foli atu kua nakai lata ke nimo foki taha fakatokaaga ma e tau motua, ke ‘eke mo tau fakafifitaki ke he fuifui mamoe.’ (1 Pete. 5:1-3) Ko ia kua eke mo fakafifitakiaga ke he fakapotopotoaga kua fakamamao mai he manamanatuaga mo e tau mahani fakavaia. Feaki e ia e fakauka fakamanavalahi he kotofa po ke nakai kotofa a ia mogonei. He eke mo motua kua nakai fakatokanoa mooli e matakainaga taane mai he tau hepehepe he tagata. (Nume. 12:3; Sala. 106:32, 33) Liga ko e matakainaga taane foki kua ‘nakai iloa hifo ke he haana loto ha mena hehe,’ ka e liga fai kakano e falu ke nakai fiafia lahi ki a ia. (1 Kori. 4:4) Ti ka foaki he tau motua e fakatonuaga mooli mai he Tohi Tapu, eketaha ke fanogonogo ka e nakai hogohogo manava. Fakamakamaka mogoia ke muitua e fakatonuaga ha lautolu.

KA E KUA KA LEVA E FAKATALI?

Tokologa e matakainaga taane ne tuga kua leva e fakatali ato moua e kotofaaga ha lautolu. ‘Kaeke kua foli a koe ke he feua he leveki’ ke he loga e tau tau, fa tupetupe kia a koe he falu mogo? Ka pihia, mailoga e tau kupu omoomoi nei: “Kua mule e amaamanaki ti mamahi ai e loto; ka ko e manako kua hoko, ko e akau he moui haia.”​—Fakatai 13:12.

Liga to mamahi e loto he tagata ka tuga kua nakai hokotia ke he foliaga uho lahi. Pihia e logonaaga ha Aperahamo. Ne mavehe a Iehova ki a Aperahamo to fai tama taane a ia, ka e totou tau he mole ne kua nakai fai tama a ia mo Sara. (Kene. 12:1-3, 7) He vahā motua lahi ha Aperahamo, ne pehē atu a ia: “Ko e Iki na e, Iehova, ko e heigoa taha mena ke foaki mai e koe kia au, ko au foki kua nakai fai tama au, . . . kua nakai foaki mai e koe ha fanau kia au.” Ne fakamafana e Iehova ki a ia ko e maveheaga Haana hagaao ke he tama taane to mooli. Ka e kavi ke he 14 foki e tau he mole ato fakamooli he Atua e kupu Haana.​—Kene. 15:2-4; 16:16; 21:5.

He fakatali a Aperahamo, galo kia e fiafia haana he fekafekau ki a Iehova? Nakai. Ai fakauaua a ia ke he maveheaga he Atua. Ne matutaki a ia ke onoono atu ke he fakahikuaga mitaki. Tohi he aposetolo ko Paulo: “Ne fakauka ni a [Aperahamo], ti moua ai e ia e mena kua talahaua mai.” (Hepe. 6:15) Fakahiku, ne fakamonuina he Atua Malolō Ue Atu e tagata mahani fakamooli ia ke he mena kua nakai amanaki ki ai a ia. Ko e heigoa haau ka fakaako mai ia Aperahamo?

Kaeke manako a koe ke fekafekau ko e motua ka e nakaila hokotia ia pete kua loga e tau he mole, matutaki ke falanaki ki a Iehova. Fakatumau e fiafia haau ke he fekafekauaga Haana. Ko Warren, ne lagomatai e tau matakainaga taane tokologa ke holo ki mua fakaagaaga, kua fakamaama e kakano: “Ko e fakaholoaga ke maeke ke hokotia ma e kotofaaga kua lata ke kitia e holo ki mua. Fai magaaho, ko e lotomatala he matakainaga taane mo e aga haana kua kitia fakahaga ke he mahani haana mo e leveki he tau kotofaaga haana. Talitonu falu kua kautū ni a lautolu ka moua e lautolu e lilifu nei po ke kotofaaga ia. Kua hepe lahi mahaki e manamanatuaga pihia ti fakahiku ke molea e loto lahi. Ka fekafekau fakamooli a koe ki a Iehova ke he matakavi ne ha ha ai a koe mo e tau mena ne taute e koe, kua kautū a koe.”

Taha e matakainaga taane ne molea e hogofulu tau he fakatali ke kotofa ko e motua. Hagaao ke he talahauaga iloa lahi he tohi ha Esekielu, veveheaga 1, ne talahau e ia e fakaakoaga ne iloa e ia: “Na fakaholo e Iehova e kariota haana, ko e fakatokatokaaga haana, ke he mafiti ne fifili e ia. Ko e magaaho ha Iehova kua aoga ka e nakai ko e ha tautolu. He manako ke eke mo motua, kua nakai hagaao ki a au​—po ke mena ne manako au po ke mena ne loto au ke taute. Ko e mena haaku ne manako ne liga nakai ko e mena ne iloa e Iehova kua lata mo au.”

Ka amanaki a koe ke taute e gahua mitaki he leveki Kerisiano he taha aho, foli atu he lafi ke he fiafia he fakapotopotoaga. Ka tuga kua mole fakahaga e magaaho, totoko ke he fakaatukehe mo e nakai fakauka. Ko Raymond ne totoku fakamua, ne pehē: “Ko e foli tuaga e fī he mahani fakalatalata. Ko lautolu ia ne fakaatukehe tumau kua galo e olioli lahi ne moua he fekafekau ki a Iehova.” Feaki fakalahi e fua he agaaga he Atua, mua atu ke he fakauka. Eketaha ke holo ki mua e tuaga fakaagaaga haau puhala ke he fakaako haau he tau Tohiaga Tapu. Fakalaulahi e gahua haau he fakamatala e tala mitaki mo e fakaako he Tohi Tapu mo lautolu kua fiafia. Takitaki e magafaoa haau ke he tau matagahua fakaagaaga mo e ke he tapuakiaga he magafaoa. Fiafia e tau magaaho oti ne fakalataha a koe mo e tau matakainaga haau. He matutaki atu a koe ke he foliaga haau, to fiafia e koe e fenoga.

Ko e gahua ke maeke ke lata ma e tau kotofaaga he fakapotopotoaga ko e magaaho uho mai ia Iehova: nakai manako a ia po ke haana fakatokatokaaga ke hogohogo manava mo e nakai fiafia a lautolu hane foli atu he fekafekauaga haana. Lalago mo e fakamonuina he Atua a lautolu oti kua fekafekau ki a ia mai he tau logonaaga meā. Tuga ni kua mooli e mena ia ke he tau monuina oti haana, “nakai lafilafi e ia ha mamahi ki ai.”​—Fakatai 10:22.

Pete ka fai magaaho he foli atu a koe, maeke agaia a koe ke holo ki mua e malolō fakaagaaga. He eketaha a koe ke feaki e tau mahani kua lata ti gahua malolō he fakapotopotoaga ka e nakai fakaheu e magafaoa haau, to nakai nimo e fekafekauaga haau. Eke tumau e fekafekauaga ki a Iehova mo fiafia haau, pete ne tau kotofaaga kua moua e koe.

a Hiki e tau higoa he vala tala nei.

b Ko e tau matapatu fakaakoaga ne tohi he vala tala nei kua aoga foki ki a lautolu ne manako ke eke mo tau fekafekau lagomatai. Ko e tau fakatokaaga ne latatonu ia lautolu ke hokotia ki ai kua fakamau ia 1 Timoteo 3:8-10, 12, 13.