FERNANDO a ọyen ohwo rẹ oshọ muẹ. Ekpako ivẹ de nene ta ota vwẹ odjahọn. Oniruo rẹ okinriariẹ vwo kin ukoko rayen abọ buebun re, ẹkpako na da vuẹ obo ro fori nẹ o ru rere o se vwo muwan vwọ kẹ uphẹn rẹ ẹga efa vwẹ ukoko na. Ọke vwọ yanran na, Fernando ko roro sẹ a cha vwẹ ọyen vwo mu ọkpako vwẹ ẹdọvo. Enẹna oniruo rẹ okinriariẹ rhoma rhi kin ukoko rayen wanre. Die kọyen ekpako na cha ta udje nana?

Fernando nabọ kerhọ ọke ọkpako na vwọ ta ota kẹ. Oniọvo na ta ota kpahen 1 Timoti 3:​1, je vuẹ nẹ a vwẹ ovuẹ te ekpako na obọ nẹ a reyerọ vwo mu ọkpako. Fernando da nabọ rhuẹrẹ oma phiyọ, ọ da nọ, “Die yen wọ tare na?” Oniọvo na da vwanriẹn ota na, Fernando da hwẹ emehwẹ phiẹphiẹphiẹ. Oma vwerhen iniọvo na eje ọke re vwo ghwoghwo vwẹ ukoko na.

Ọ chọre e vwo rhẹro rẹ uphẹn rẹ ẹga vwẹ ukoko na? Ẹjo kakaka. 1 Timoti 3:1 tare nẹ “ọ da dianẹ ohwo pharhere nẹ ọye dia osun [oniruo], yọ guọnọ iruo ro vwo ọghọ.” Iniọvo eshare buebun reyọ uchebro yena vwo ruiruo, ayen da yan phiaro ji muwan vwọ kẹ uphẹn rẹ ẹga vwẹ ukoko na. Ọnana da nẹrhẹ ihwo rẹ Ọghẹne vwo ekpako vẹ idibo rowian ri muwan re vrẹ uriorin ujorin. Ẹkẹvuọvo, ọ vwọ dianẹ ukoko na djebuebuo na, a guọnọre nẹ iniọvo eshare buebun yan phiaro. Ọrhọ yen idjerhe ro fori re se vwo ru ọtiọyen? Ofori nẹ ihwo re guọnọ dia iniruo brudu kpahen ọke ra cha vwọ reyọ ayan vwo mu ekpako kirobo rẹ Fernando ruru?

Ota rẹ Grik rọ dia ‘yan phiaro,’ re vwo ruiruo vwẹ 1 Timoti 3:1 na mudiaphiyọ, ra vwọ “riẹn obọ” rere o se vwo te orọnvwọn. Ọnana sa nẹrhẹ wo roro kpahen ohwo rọ davwẹngba rere ọ sa vwọ kọrọ omamọ rọhẹ enu rẹ urhe. Ẹkẹvuọvo, ọ dia ọnana mudiaphiyọ nẹ a cha reyọ ẹwẹn rẹ urhurhu vwọ guọnọ obo ra sa vwọ dia oniruo-o. Diesorọ? Kidie obo re ghene ghanre kẹ ihwo re guọnọ ga kerẹ ekpako, yen ayen vwo “ruiruo esiri,” ọ dia ẹdia rẹ ayen che vwo-o.

A ta ota kpahen erọnvwọn buebun ra guọnọre ri churobọ si iruo esiri nana vwẹ 1 Timoti 3:​2-7 vẹ Taitọs 1:​5-9. Vwọ kpahen iwan eghanghanre nana, ọkpako ọvo rọ ga krẹre re se Raymond da ta: “Vwọ kẹ vwẹ, oka rẹ ohwo rẹ avwanre hepha yen obo re ma ghanre. Ra vwọ dia etota vẹ iyono re tẹn ọna pha ghanghanre, ẹkẹvuọvo, e re ma ghanre yen re vwo jẹ abe ẹriọ, re vwo vwo uruemu rẹ abavo, re vwo iroro ro fiotọ, re vwo ruẹ erọnvwọn utute, re vwo dede ihwo, vẹ re vwo vwo ẹruọ.”

Oniọvo ọshare rọ yan phiaro che djephia nẹ ọyen ohwo ro jẹ abe ẹriọ womarẹ ọ vwọ kẹnoma kẹ uruemu ri jẹfuọn vẹ jẹ evun-efuọn. Ọyen ohwo ro ruẹ emu utute, o vwo iroro ro fiotọ, ẹruọ vẹ uruemu rẹ abavo; vwọ vrẹ ọyena, iniọvo rẹ ukoko na vwẹrosuọ nẹ ọ sa vwẹ odjekẹ phia je chọn ayen uko siẹrẹ ayen de vwo ebẹnbẹn. Kidie nẹ o vwo uruemu re vwo dede ihwo, kọ sa dia esiri rẹ ọbọngan vwọ kẹ ighene vẹ ihwo kpokpọ rehẹ ukoko na. Kidie nẹ o vwo ẹguọnọ rẹ uyoyovwin, kọ sa vwẹ ukẹcha vẹ ọbọngan vwọ kẹ ihwo re muọga vẹ e re kpakore. Ọ dia kidie nẹ ọ guọnọ dia ọkpako yen muo vwo ruẹ erọnvwọn nana eje-e, ẹkẹvuọvo, ọ guọnọ ru emu esiri kẹ ihwo efa. b

Dede nẹ ekpako rẹ ukoko na cha kẹ wẹ uchebro, jẹ owẹ yen vwo oghwa wo vwo ru obo ri Baibol na tare rere wọ sa vwọ ga kerẹ ọkpako. Henry rọ dia ọkpako rọ ga krẹre da ta: “Wọ da guọnọ ga kerẹ ọkpako, gba wian gan vwo djephia nẹ wo muwan.” Vwọ kpahen Aghwoghwo 9:​10, ọ da ta: “ ‘Kemu kemu rẹ obọ wẹn se ru, vwẹ ogangan wẹn ruo.’ Davwẹngba wẹn eje vwo ru kiruo kiruo rẹ ekpako na kẹ wẹ. Jẹ oma rẹ iruo eje ra vwọ kẹ wẹ vwẹ ukoko na vwerhen owẹ, ọ da tobọ dia ehwerhe rẹ utuwevwin na. Ọke vwọ yanran na, ke che rhi nẹ iruo vẹ ẹgbaẹdavwọn wẹn so.” Wọ da guọnọ ga kerẹ ọkpako vwẹ obaro obọ, gba wian gan, wọ me je dia ohwo ra sa vwẹroso vwẹ kemu kemu wo ruẹ kẹ Ọghẹnẹ. Jẹ ihwo riẹn nẹ wẹwẹ ohwo rọ vwomakpotọ, ọ dia ohwo rọ kparoma rọ guọnọ sun ihwo efa-a.​—Mt 23:​8-​12.

Iniọvo evo ta eta yẹrẹ ruẹ erọnvwọn re sa nẹrhẹ ugboma rẹ ekpako na vwẹ ayen mu ekpako. Efa muophu siẹrẹ ẹkpako na da vwẹ uchebro kẹ ayen. Ihwo tiọyena sa nọ oma rayen, ‘E vwo ni vwe ghanghanre yen sorọ me vwọ guọnọ dia ọkpako, gbanẹ me vwọ vwomakpotọ vwẹrote igodẹ ri Jihova?’

Ofori nẹ ihwo re yan phiaro karophiyọ orọnvwọn ọfa ra guọnọ mie ekpako, ọyen ayen vwọ dia “oniru kẹ uchuru na.” (1Pi 5:​1-3) Oniọvo ọshare rọ dia udje vwọ kẹ ukoko na cha kẹnoma kẹ uruemu ra vwọ phiẹn ihwo efa. O vwo odirin ji chirakon ọ da tobọ dianẹ a reyerọ vwo mu ọkpako obọ yẹrẹ ọ je rhe ga kerẹ ọkpako-o. A vwọ dia ọkpako nẹrhẹ a dia ohwo ọgbagba-a. (Uk 12:3; Un 106:​32, 33) Vwọba, ọ sa dianẹ oniọvo ọshare sa ‘karohọ emu ọvuọvo ro ru chọ-ọ,’ ẹkẹvuọvo, ihwo efa sa mrẹ emuọvo ro shechọ vwẹ oma rọyen. (1 Kọ 4:⁠4) Ọtiọyena, siẹrẹ ekpako da vwẹ uchebro ri Baibol vwọ kẹ wẹ, gba kerhọ rayen ababọ rẹ ivun emiovwo. Wọ me je davwẹngba wian phiyọ oborẹ ayen vuẹ wẹ na.

Iniọvo eshare evo se roro nẹ ayen hẹrhẹ krinọ tavwen a ke vwẹ ayen vwo mu ekpako. Ọ da dianẹ o krire yen wọ vwọ yan phiaro rere wọ sa vwọ dia ọkpako, wọ ro ẹnwan kpahọn ọkievo? Ọ da dia ọtiọyen, jokaphiyọ obo ri Baibol na tare: “Emu rẹ phi ẹro phihọ nu ra da kparọ ọ nẹrhẹ udu rẹ ohwo mwa ọga, ẹkẹvuọvo obo rẹ ohwo guọnọ ro de se te obọ ọ họhọ urhe rẹ arhọ.”​—Isẹ 13:⁠12.

Ohwo se muomaphiyọ siẹrẹ ọ da họhọ nẹ obo rọ guọnọ che se te obọ-ọ. Ebraham vwo iroro ọtiọyen. Jihova ve kẹ nẹ o che vwiẹ ọmọshare, ẹkẹvuọvo, ikpe buebun wanre jẹ Sera ji vwiẹ-ẹ. (Jẹ 12:​1-3, 7) Vwẹ ọke rẹ ọghwo rọyen, Ebraham da viẹ phia: “E Ọrovwohwo Ọghẹnẹ, kidie wọ kẹ vwẹ, fikiridie mi ji vwo ọmọ-ọ . . . Wọ je kẹ vwẹ ọmọ-ọ.” Jihova da kẹ imuẹro nẹ ive rọyen na che rugba. Ẹkẹvuọvo, ẹgbukpe 14 rhoma wan tavwen Ọghẹnẹ ki ru ive rọyen na gba.​—Jẹ 15:​2-4; 16:16; 21:⁠5.

Aghọghọ rẹ Ebraham vwori vwẹ ẹga ri Jihova ghwru vabọ vwẹ ọke rọ vwọ hẹrhẹ na? Ẹjo. Ọ vwẹ ọke vuọvo vwo vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen ive rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Ọ tẹnrovi orugba rẹ ive na ọkieje. Ọyinkọn Pọl de si: “Rẹ Ebraham, vwọ vwẹ erhiori hẹrhẹ, ive na de te obọ.” (Hib 6:​15) Ukuotọ rọyen, Ọghẹnẹ ro me kpenu na de bruba kẹ vwẹ idjerhe ro rhẹro rọye-en. Die yen wo se yono vwo mie Ebraham?

Wọ guọnọ ga kerẹ ọkpako, ẹkẹvuọvo ikpe buebun wanre jẹ uphẹn na ji rhi te we obọ-ọ, ọtiọyena, wọ me rha vwẹrosua Jihova. Wo jẹ aghọghọ wo vwori vwẹ ẹga ri Jihova va wẹ abọ-ọ. Warren, rọ vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo eshare buebun vwọ yan phiaro vwẹ ẹga ri Jihova re, dje oboresorọ: “Ọ reyọ ọke tavwen a ke reyọ oniọvo ọshare vwo muẹ ọkpako. Oka rẹ uruemu oniọvo ọshare vwori vẹ obo ro ruiruo ra kẹrẹ wan yen che djephia sẹ o muegbe rọ vwọ dia ọkpako re. Iniọvo eshare evo roro nẹ ayen rha dia ekpako-o, ayen cha sa ga Jihova vọnvọ-ọn. Iroro tiọyena chọre, o se mie ohwo aghọghọ. Oma cha vwerhen owẹ siẹrẹ wọ da fuevun ga Jihova vwẹ kẹdia kẹdia ru wọ hepha vẹ kemu kemu ru wo ruẹ.”

Oniọvo ọshare ọvo hẹrhẹ vrẹ ẹgbukpe ihwe tavwen a ke reyọ vwo mu ọkpako. Ọ ta ota kpahen obo ro yono vwo nẹ Izikiẹl uyovwin 1: “Jihova yen suẹn ukoko rọyen ji brorhiẹn rẹ ọke ro fori nẹ e vwo ru erọnvwọn. Ọ dia ọke mi vwo no nẹ mi muegbe me vwọ dia ọkpako re yen ghanre-e, ẹkẹvuọvo, ọke ri Jihova vwọ riẹn nẹ mi muegbe re. Oborẹ Jihova riẹnre nẹ me guọnọre yen ghanre, ọ dia obo re me guọnọre-e.”

Wọ da guọnọ ru oka iruo rẹ ekpako ruẹ vwẹ obaro obọ, gba davwẹngba vwọ chọn ihwo efa uko vwẹ ukoko na. Wo de no nẹ o krẹnọ re, gba họnre vwọso ẹnwan vẹ jẹ odirin evwo. Raymond ra ta ota kpahen jovwore da ta: “Wọ da guọnọ nẹ ihwo ni we ghanghanre, wọ da je guọnọ sun ihwo, oma cha sa vwerhen owẹ-ẹ. Ihwo re ro ẹnwan ọkieje cha sa mrẹ aghọghọ ro nẹ ẹga ri Jihova cha-a.” Davwẹngba rere wo se vwo vwo omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ, marho kẹ odirin. Wẹ vẹ Jihova vwo uvi rẹ oyerinkugbe womarẹ uyono ri Baibol wẹn. Ghwoghwo iyẹnrẹn esiri rẹ Uvie na, wọ je reyọ Baibol na vwo yono ihwo ri dje omavwerhovwẹn phia. Wẹ vẹ orua wẹn ru ẹga rẹ orua vẹ erọnvwọn ri che si ovwan kẹrẹ Jihova. Riavwerhen ọke wẹ vẹ iniọvo wẹn ghwọrọ kuẹgbe. Enana eje cha nẹrhẹ wọ ga Jihova vẹ omavwerhovwẹn wọ vwọ wian gangan rere wọ sa vwọ dia ọkpako na.

Jihova guọnọre nẹ iniọvo eshare muwan rẹ ayen vwọ dia ekpako, ẹkẹvuọvo, Jihova vẹ ukoko rọyen je guọnọ nẹ ofu dje avwanre yẹrẹ muomaphiyọ kidie nẹ a guọnọ dia ọkpako-o. Ọghẹnẹ biẹcha ji brẹba kẹ ihwo eje re ga vẹ ẹwẹn esiri. Vwọ kpahen ebruphiyọ rọyen eje, “ọ vwẹ enuebro ba-a.”​—Isẹ 10:⁠22.

Ọ da tobọ dianẹ o krire wọ vwọ wian wọ sa vwọ ga kerẹ ọkpako, o ji vwo erọnvwọn efa wo se ru re cha nẹrhẹ oyerinkugbe wẹn vẹ ọ ri Jihova ganphiyọ. Wọ vwọ wian gangan rere wọ sa vwọ dia ọkpako, vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo, je vwẹrote orua wẹn na, jo muwẹro nẹ Jihova cha sa kpairoro vrẹ erọnvwọn eje ru wo ruru vwẹ ẹga rọye-en. E jẹ ẹga ri Jihova dia aghọghọ wẹn ọkieje vwẹ kiruo kiruo ra kẹ wẹ.