1, 2. Eme o ti ru omai wo imuẹro egaga inọ Uvie Ọghẹnẹ o te siọ ẹjiroro Ọghẹnẹ ba erugba kẹ ahwo-akpọ họ, kọ fikieme? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

MAI Isẹri Jihova ma rẹ ta ẹsikpobi nọ Uvie Ọghẹnẹ ọvo họ ifue ebẹbẹ mai kpobi, yọ ma re dhesẹ onana kẹ ahwo n’oke t’oke evaọ Ebaibol na. U te no ere no, o rẹ kẹ omai omosasọ nọ ma te roro kpahe eware sa-sa nọ Uvie Ọghẹnẹ u ti ru. Ẹvẹ u mu omai ẹro te, inọ Uvie na u ti gine ru ẹjiroro Ọghẹnẹ na gba? Kọ eme o re ru omai fi ẹrọwọ ọgaga họ Uvie na?—Hib. 11:1.

² Uvie Mesaya na yọ ọruẹrẹfihotọ nọ Ọghẹnẹ Erumeru na o ru re ọ ruẹsi ru ẹjiroro riẹ gba kpahe emama riẹ kpobi. A rọ Uvie nana dikihẹ otọhotọ nọ u re nuhu hu, koyehọ udu nọ Jihova o wo nọ o re ro su emama kpobi. Ovie ọrọ Uvie na, ibe isu riẹ, gbe oria nọ a ti su yọ abọ sa-sa Uvie na nọ i wuzou gaga. Yọ a rọ ẹkwoma evọ ru abọ sa-sa nana muẹro, onọ Ọghẹnẹ hayo Ọmọ riẹ Jesu Kristi a rrọ enọ i lele ahwo re evọ nana. Ma tẹ romatotọ roro kpahe evọ nana u re ru omai riẹ epanọ ẹjiroro Ọghẹnẹ o ti ro rugba ziezi gbe  epanọ ọruẹrẹfihotọ nana o muẹro te.—Se Ahwo Ẹfẹsọs 2:12.

3. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana gbe onọ o rrọ aro na?

³ Ebaibol na ọ ta kpahe evọ ezeza jọ nọ e viodẹ, enọ i w’obọ kugbe Uvie Mesaya nọ Kristi Jesu o ti su. Eye họ (1) ọvọ nọ a re kugbe Abraham, (2) ọvọ Uzi na, (3) ọvọ nọ a re kugbe Devidi, (4) ọvọ nọ a re kpahe ozerẹ nọ ọ te wọhọ Mẹlkizẹdẹk, (5) ọvọ ọkpokpọ na, gbe (6) ọvọ Uvie na. Joma ta kpahe epanọ evọ nana i ro w’obọ kugbe Uvie na je bi ru nọ ẹjiroro Ọghẹnẹ kpahe akpọ na gbe ahwo-akpọ o ti ro rugba.—Rri ẹkpẹti na, “ Epanọ Ọghẹnẹ O ti ro Ru Ẹjiroro Riẹ Gba.”

4. Wọhọ epanọ o rrọ obe Emuhọ, eme Jihova ọ jiroro riẹ kpahe ahwo-akpọ?

⁴ Nọ Ọghẹnẹ ọ nabe ruẹrẹ otọakpọ na họ wowoma te epanọ ahwo-akpọ a sae rọ rriae no, ọ tẹ jiroro eware esa jọ kpahe ahwo-akpọ. Eware esa nọ ọ jiroro rai na họ: Ọ rẹ te ma ahwo-akpọ evaọ uwoho riẹ, ahwo-akpọ a ti ru otọakpọ na soso zihe ruọ Aparadase je yẹ akpọ na vọ, gbe inọ ahwo-akpọ a rẹ re ubi-ure ẹriẹ ewoma gbe eyoma na ha. (Emu. 1:26, 28; 2:16, 17) U gbe du gwọlọ nọ Ọghẹnẹ o re ru oware ofa ha. Nọ ọ ma ohwo-akpọ no, eware ivẹ evaọ usu esa nọ ma fodẹ evaọ obehru na i kiọkọ re ẹjiroro Ọghẹnẹ o rugba. Kọ eme ọ wha ẹme evọ ze?

5, 6. (a) Eme Setan o ru re ọ sae raha ẹjiroro Ọghẹnẹ? (b) Eme Jihova o ru kpahe ọwọsuọ Setan evaọ Idẹn?

⁵ Setan ọ jowọ ọkparesuọ re ọ ruẹse raha ẹjiroro Ọghẹnẹ. Ẹjiroro Ọghẹnẹ nọ ọ riẹ nọ ọ rẹ sae raha evaọ usu esa nọ ma fodẹ na ọ tẹrovi, onọ u w’obọ kugbe ẹmeoyo ohwo-akpọ. Ọ tẹ viẹ Ivi họ nọ ọ rọ re ubi-ure ẹriẹ ewoma gbe eyoma nọ Ọghẹnẹ ọ ta nọ a dhunu te vievie he. (Emu. 3:1-5; Evia. 12:9) Setan ọ tẹ rọ enẹ be ta nọ Ọghẹnẹ o wo udu nọ o re ro su emama riẹ hẹ. Uwhremu na, Setan ọ tẹ jẹ rọ ẹme nọ ọ ta dhesẹ nọ orọnikọ uyoyou o be wọ idibo Ọghẹnẹ gọe he.—Job 1:9-11; 2:4, 5.

⁶ Eme Jihova Ọghẹnẹ o ti ru kpahe avro nọ Setan o fihọ otọ evaọ Idẹn na? Ọ sae raha ahwo ọwọsuọ na ẹsiẹsiẹ re ẹme na ọ rọ ere kuhọ. Rekọ onana u ti ru nọ ẹjiroro Ọghẹnẹ inọ Adamu avọ Ivi a yẹ re emọ rai nọ i bi yoẹme a vọ akpọ na soso o gbe ti ro rugba ha. Jihova nọ ọ rrọ Ọmemama nọ o wo areghẹ thesiwa na o kpe ahwo ọwọsuọ na no ẹsiẹsiẹ he, ukpoye ọ tẹ ya eyaa ọgbọ Idẹn jẹ rọ ere dhesẹ nọ ẹme riẹ kpobi ọ te seba erugba ha.—Se Emuhọ 3:15.

7. Imuẹro vẹ eyaa nọ Ọghẹnẹ ọ ya evaọ ọgbọ Idẹn na e kẹ omai kpahe araomuomu na avọ ubi riẹ?

⁷ Jihova ọ rọ eyaa nọ ọ ya evaọ ọgbọ Idẹn na bruoziẹ kpe araomuomu na avọ ubi riẹ, koyehọ Setan Ẹdhọ na gbe enọ i kuomagbei wọso udu-esuo Ọghẹnẹ kpobi. Ọghẹnẹ uzẹme na ọ tẹ kẹ ubi aye na udu nọ ọ rẹ rọ raha Setan. Fikiere, orọnikọ epanọ a te rọ raha Setan nọ ọ wha ọwọsuọ ze gbe epanọ a ti ro si ebẹbẹ nọ oyena o wha ze kpobi n’otọ ọvo eyaa nọ Ọghẹnẹ ọ ya evaọ ọgbọ Idẹn na e ta kpahe he, rekọ e fodẹ ohwo nọ o ti ru onana re.

8. Oghẹrẹ ahwo vẹ ma roro nọ aye na avọ ubi riẹ a te jọ?

 ⁸ Ono họ ubi aye na? Nọ orọnọ ubi aye na o te nwa uzou araomuomu na hayo “raha” Setan Ẹdhọ nọ ọ rrọ omama ẹzi na, kiyọ ubi aye na ọ rẹ jọ omama ẹzi re. (Hib. 2:14) Onana u dhesẹ nọ aye nọ o re ti yẹ ubi na ọ rẹ jọ omama ẹzi re. Dede nọ ubi araomuomu na u bi dhe evievihọ, enwenọ ikpe idu ene (4,000) e vrẹ anwẹnọ Jihova ọ rọ ya eyaa ọgbọ Idẹn na taure a tẹ te riẹ aye na gbe ubi riẹ. Jihova ọ re evọ sa-sa nọ i dhesẹ ubi na via jẹ rọ ere kẹ idibo Riẹ imuẹro nọ ọ te rọ ubi na si okpẹtu hayo ebẹbẹ nọ Setan ọ wha se ahwo-akpọ kpobi n’otọ.

9. Eme họ ọvọ kugbe Abraham, kọ oke vẹ o ro mu iruo họ?

⁹ Nọ oware wọhọ ikpe idu ivẹ (2,000) e ruemu rono okenọ Ọghẹnẹ o ro bruoziẹ kpe Setan no, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹ Abraham nọ o no ẹwho riẹ Ọr nọ ọ rrọ Mẹsopotemia kpohọ ẹkwotọ Kenan. (Iruẹru 7:2, 3) Jihova ọ ta kẹe nọ: “Kparoma no ẹwho obọ ra, gbe uviuwou ra, jegbe uwou ọsẹ ra, re who kpohọ otọ nọ me re ti dhesẹ kẹ owhẹ. Keme me re ti ru owhẹ zihe ruọ orẹwho ulogbo, mẹ vẹ jẹ te ghale owhẹ, je ru odẹ ra ruaro, whọ vẹ te jọ oghale. Mẹ rẹ te ghale enọ e ghale owhẹ, enọ e la owhẹ eka kpobi mẹ rẹ te la ae eka re; jegbe evaọ odẹ ra erẹwho akpọ na kpobi a rẹ te jọ wo oghale.” (Emu. 12:1-3) Ikere nana họ oria ọsosuọ nọ a jọ fodẹ ọvọ kugbe Abraham. Ma nwane riẹ uzedhe oke ọsosuọ nọ Jihova ọ rọ re ọvọ nana kugbe Abraham ho. Dede na, ọvọ nana o mu iruo họ evaọ ukpe 1943 taure Kristi ọ tẹ te ze, okenọ Abraham nọ  ọ jọ ikpe 75 evaọ oke yena o ro no Heran jẹ fa Ethẹ Yufretis vrẹ.

10. (a) Ẹvẹ Abraham o ro dhesẹ nọ o fi ẹrọwọ ọgaga họ eyaa Ọghẹnẹ? (b) Eme Jihova ọ rọ ẹmẹrera dhesẹ via kpahe ubi aye na?

¹⁰ Jihova ọ wariẹ eyaa riẹ kẹ Abraham unuẹse buobu, avọ eme efa nọ o je fibae. (Emu. 13:15-17; 17:1-8, 16) Yọ okenọ Abraham ọ jẹ te rọ rehọ ọmọvo riẹ dhe-idhe jẹ rọ ere dhesẹ nọ o fi ẹrọwọ ọgaga họ eyaa Ọghẹnẹ, Jihova ọ tẹ rọ eyaa efa jọ fiẹgba họ ọvọ na. (Se Emuhọ 22:15-18; Ahwo Hibru 11:17, 18.) Nọ ọvọ Abraham na o mu iruo họ no, Jihova ọ tẹ rọ ẹmẹrera dhesẹ eware jọ nọ i wuzou kpahe ubi aye na via. Eware na họ: Uyẹ Abraham ubi na u re ti no ze, ubi na o rẹ te jọ buobu, u re ti wo udu-esuo, o rẹ te raha ewegrẹ kpobi, yọ o te wha eghale se amọfa buobu.

11, 12. Ẹvẹ Ebaibol o ro dhesẹ nọ ọvọ nọ Ọghẹnẹ ọ re kugbe Abraham na o wo orugba ọfa, kọ irere vẹ ma ti wo noi ze?

¹¹ Ọvọ kugbe Abraham na o rugba kẹ emọ Abraham okenọ a reuku Ẹkwotọ Eyaa na no, rekọ Ikereakere na i dhesẹ nọ eme ọvọ yena i wo orugba ọfa jọ re. (Gal. 4:22-25) Evaọ orugba uwhremu nana nọ ọ mai wuzou na, ẹzi Ọghẹnẹ ọ wọ Pọl ukọ na ta nọ abọ ọsosuọ ubi Abraham na họ Jesu Kristi, abọ avivẹ riẹ kọ Ileleikristi idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) nọ a rọ ẹzi wholo na. (Gal. 3:16, 29; Evia. 5:9, 10; 14:1, 4) ‘Jerusalem obọ ehru,’ koyehọ abọ odhiwu orọ ukoko Ọghẹnẹ nọ emama ẹzi nọ i wo omaurokpotọ i ru via na họ aye nọ o bi ti yẹ ubi na. (Gal. 4:26, 31) Wọhọ epanọ ọvọ nọ Ọghẹnẹ ọ re kugbe Abraham na o dhesẹ, ubi aye na o te wha eghale se ahwo-akpọ.

¹² Ọvọ nọ Ọghẹnẹ ọ re kugbe Abraham na o riobọ kpohọ Ovie, kugbe ibẹ isu riẹ, enọ e rrọ otọhotọ Uvie odhiwu. (Hib. 6:13-18) Ẹvẹ ọvọ nana ọ te jọ iruo kri te? Obe Emuhọ 17:7 o ta nọ o te jọ “ọvọ e bẹdẹ bẹdẹ.” Ọvọ nana ọ te jọ iruo bẹsenọ Uvie Mesaya na o te raha ewegrẹ Ọghẹnẹ jẹ wha eghale se ahwo-akpọ no. (1 Kọr. 15:23-26) Ahwo nọ a te jọ otọakpọ oke yena a te reawere eghale bẹdẹ bẹdẹ. Ababọ avro, ọvọ nọ Ọghẹnẹ ọ re kugbe Abraham na u ru omai riẹ nọ Jihova ọ ginẹ gwọlọ nọ ahwo-akpọ nọ a bi yoẹme a “vọ evaọ akpọ” na.—Emu. 1:28.

13, 14. Eme ọvọ kugbe Devidi na o kẹ imuẹro riẹ kpahe esuo Mesaya na?

¹³ Eyaa ọgbọ Idẹn na gbe ọvọ nọ Ọghẹnẹ ọ re kugbe Abraham na e kẹ imuẹro nọ ẹrẹreokie Ọghẹnẹ o te jọ otọhotọ Uvie Mesaya na. (Ol. 89:14) Kọ oware jọ o te jọ egọmeti Mesaya na thọ ẹdẹjọ nọ o te rọ gwọlọ nọ a rọ esuo ọfa nwene iei? Ọvọ ọfa jọ ọ kẹ imuẹro nọ oware utiona o te via vievie he.

¹⁴ Joma ta kpahe oware nọ Jihova ọ rọ ẹkwoma ọvọ kugbe Devidi ya eyaa riẹ kẹ ovie Izrẹl anwae nana. (Se 2 Samuẹle 7:12, 16.) Jihova ọ re ọvọ nana kugbe Devidi evaọ okenọ ọ jọ ovie evaọ Jerusalẹm, ọ ya eyaa kẹe inọ uyẹ riẹ Mesaya na o ti no ze. (Luk 1:30-33) Enẹ Jihova o ro ru omai riẹ nọ ọmọ uyẹ Devidi ọ be te jọ “ọnọ o wo” udu-esuo Uvie Mesaya na. (Izik. 21:25-27) Jesu Kristi o ti ru nọ esuo uyẹ Devidi o te rọ “jọ bẹdẹ bẹdẹ.” Ẹhẹ, ọmọ uyẹ Devidi ọ  rẹ te “jọ bẹdẹ bẹdẹ, uvie riẹ o rẹ te jọ wọhọ ọre.” (Ol. 89:34-37) Oware ovuọvo o te jọ esuo Mesaya na thọ họ, yọ o ti ru eware iwoma bẹdẹ bẹdẹ.

15-17. Wọhọ epanọ ọvọ kpahe ozerẹ wọhọ Mẹlkizẹdẹk na o dhesẹ, iruo efa vẹ ubi na u ti ru, kọ fikieme?

¹⁵ Dede nọ ọvọ nọ Ọghẹnẹ ọ re kugbe Abraham gbe ọvọ nọ ọ re kugbe Devidi na i ru omai wo imuẹro inọ ubi aye na ọ tẹ jọ Ovie, ọkwa yena ọvo ọ te sai ru nọ erẹwho kpobi a ti ro wo eghale he. Re a sai wo eghale, o gwọlọ nọ a re no igbo uzioraha nọ a jọ je wo ọjẹrehọ Ọghẹnẹ tao. Yọ re a tẹ sai no igbo uzioraha o gwọlọ nọ ubi nọ a ya eyaa riẹ na o re ru iruo ozerẹ re. Fikiere Ọnọma nọ o wo areghẹ thesiwa na ọ tẹ rọ ọruẹrẹfihotọ ọfa ru onana lọhọ, oyehọ ọvọ kpahe ozerẹ nọ ọ te wọhọ Mẹlkizẹdẹk.

¹⁶ Jihova ọ rọ ẹkwoma Devidi ovie na ta nọ ọyomariẹ ọ te re ọvọ kugbe Jesu, onọ u ti ru ẹjiroro ivẹ gba. Orọ ọsosuọ, Jesu ọ te “keria obọze” Ọghẹnẹ bẹsenọ ọ te raha ewegrẹ riẹ no. Orọ avivẹ, ọ te jọ “ozerẹ ebẹdẹ [wọhọ, NW] Mẹlkizẹdẹk.” (Se Olezi 110:1, 2, 4.) Fikieme ọ te rọ jọ “wọhọ Mẹlkizẹdẹk”? Ọ te jọ wọhọ Mẹlkizẹdẹk keme oke lelehie taure emọ Abraham a tẹ reuku Ẹkwotọ Eyaa na, Mẹlkizẹdẹk ovie obọ Salem na ọ jọ “ozerẹ Ọghẹnẹ nọ o kpehru kpobi” re. (Hib. 7:1-3) Ọghẹnẹ ọvo ọ rọ obọ riẹ rehọ iẹe mu ọkwa nana. Ọyeọvo họ ohwo nọ a fodẹ evaọ Ikereakere Hibru na nọ ọ jọ ovie gbe ozerẹ oke ovona. Ofariẹ, nọ ma wo okerefihotọ nọ u dhesẹ nọ ọkwa nana o no ohwo jọ taure u te ti te Mẹlkizẹdẹk he na yọ u te noi no omọfa o wo rie he na, a sae ta nọ ọ “jọ ozerẹ rifihọ” hayo ọ rrọ ozerẹ bẹdẹ bẹdẹ.

¹⁷ Jihova ọ rọ ẹkwoma ọvọ nọ ọ re kugbe Jesu na rehọ iẹe mu re ọ jọ “ozerẹ ebẹdẹ, [epaọ] utute Mẹlkizẹdẹk.” (Hib. 5:4-6) Onana u dhesẹ nọ Jihova ọ te rehọ Uvie Mesaya na ru ẹjiroro riẹ gba kpahe ahwo-akpọ.

18, 19. (a) Eme evọ nọ ma ta kpahe no na i dhesẹ via kpahe Uvie na? (b) Onọ vẹ ma te kẹ uyo riẹ evaọ obaro?

¹⁸ Ma te rri evọ nọ ma ta ẹme kpahe no na, ma rẹ ruẹ epanọ i ro w’obọ kugbe Uvie Mesaya na gbe epanọ i ro ru Uvie na wo obọdẹ otọhotọ nọ u gine muẹro. Eyaa nọ Ọghẹnẹ ọ ya evaọ ọgbọ Idẹn na e kẹ imuẹro nọ Jihova ọ te rọ ubi aye na ru ẹjiroro riẹ gba kpahe otọakpọ na gbe ahwo-akpọ. Ono ọ te jọ ubi na, kọ ẹvẹ iruo riẹ e te kẹre te? Ọvọ nọ Ọghẹnẹ ọ re kugbe Abraham na o dhesẹ onana via.

¹⁹ Ọvọ nọ Ọghẹnẹ ọ re kugbe Devidi na o ru omai riẹ inọ Jesu họ ubi na, je ru omai riẹ nọ a kẹ riẹ udu nọ o ti ro su akpọ na soso evaọ oghẹrẹ nọ eghale esuo riẹ e te rọ jọ bẹdẹ bẹdẹ. Ọvọ kpahe ozerẹ wọhọ Mẹlkizẹdẹk na o tẹ jẹ kẹ ubi na udu nọ o ti ro ru iruo ozerẹ re. Dede na orọnikọ Jesu ọvo ọ te rehọ ahwo-akpọ te ẹgbagba ha. A rọ ẹzi wholo amọfa nọ a te jọ ivie gbe izerẹ re. Kọ bovẹ ahwo nana a ti no ze? Ma te ta kpahe onana evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na.