1, 2. Ki lika mañi ze ka tiisa buikolwiso bwa luna bwa kuli Mulimu u ka itusisa Mubuso wa hae ku taleleza mulelo wa hae ka za batu, mi ki kabakalañi? (Mu bone siswaniso se si fahalimu.)

KA KU ba Lipaki za Jehova, lu tukufalezwi ku kutaza kuli Mubuso wa Mulimu ki ona feela o kona ku felisa mataata a luna. Kana lu ikolwisize luli kuli Mubuso wa Mulimu ki wa luli ni kuli Mulimu u ka itusisa Mubuso wo kwa ku peta mulelo wa hae? Ki kabakalañi ha lu kona ku ba ni tumelo ye tiile mwa Mubuso wa Mulimu?—Maheb. 11:1.

² Ka ku itusisa Mubuso wa Mesia, mulelo wa Jehova ka za batu u ka petahala. Mubuso wa Mulimu, u tomile fa mutomo o tiile wa kuli Jehova ki yena ya na ni tukelo ya ku busa. Ki mañi Mulena wa Mubuso wo? Ki bo mañi ba bañwi ba ba ka busa ni Mulena yo? Ki bo mañi ba ba ka busiwa ki Mulena yo ni ba ka busa ni bona? Jehova u lukisize kale lika zeo ze ama Mubuso ka ku itusisa litumelelano. Litumelelano zeo, li ezizwe ka swanelo ki Jehova kamba ka Jesu Kreste mwanaa hae. Ka ku nyakisisa za tumelelano yeo, lu ka utwisisa mo mulelo wa Jehova u ka petelwa, ni libaka ha lu kona ku kolwa kuli Mubuso wo u tiile.—Mu bale Maefese 2:12.

3. Lu ka nyakisisañi mwa taba ye ni ye tatama?

 ³ Mwa Bibele, litumelelano ze tuna ze 6 li swalisana ni Mubuso wa Mesia o busiwa ki Kreste Jesu. Litumelelano zeo ki (1) tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Abrahama, (2) tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Davida, (3) tumelelano ya naa ezize Mulimu kuli ku be ni muprisita ya swana sina Melekisedeke, (4) tumelelano ya Mulao, (5) tumelelano ye nca, ni (6) tumelelano ya Mubuso. Ha lu nyakisiseñi mo tumelelano ni tumelelano i swalisanela ni Mubuso, ni ku tusa kuli mulelo wa Mulimu u petahale ka za lifasi ni batu.—Mu bone taba ye li “ Mwa ka Petela Mulelo wa Hae Mulimu.”

4. Sina mo ku boniselizwe mwa buka ya Genese, ki lika mañi ze taalu za naa bulezi Jehova ze ama batu?

⁴ Jehova naa lukisize hande lifasi ilikuli batu ba kone ku pila ku lona. Ku zwa fo Jehova naa talusize lika ze taalu ze ne ka ezahala. (1) Mulimu naa ka bupa batu ka siswaniso sa hae. (2) Batu ne ba ka fetula lifasi ku ba paradaisi, mi ne ba ka taza lifasi ka bana ba bona ba ba lukile. (3) Batu ne ba sa swaneli ku ca kwa kota ya ku ziba bunde ni bumaswe. (Gen. 1:26, 28; 2:16, 17) Lika ze taalu za naa bulezi Mulimu zeo ne li talusa luli mulelo wa Mulimu kwa batu ni lifasi. Kono ki kabakalañi Mulimu ha naa ezize litumelelano?

5, 6. (a) Satani naa likile cwañi ku palelwisa mulelo wa Mulimu? (b) Jehova naa tatuluzi cwañi taba ya bukwenuheli ya naa tahisize Satani?

⁵ Satani naa kalile ku kwenuhela Mulimu ni mulelo wa hae. Naa kukuelize batu kuli ba si ke ba utwa Mulimu ka ku tahiseza Eva muliko wa kuli a ce muselo wa kota ya ku ziba bunde ni bumaswe. (Gen. 3:1-5; Sin. 12:9) Ka ku eza cwalo, Satani naa lwanisize tukelo ya Mulimu ya ku busa libupiwa za hae. Hasamulaho wa nako, Satani hape naa bulezi kuli batu ba lapela Mulimu bakeñisa kuli ku na ni ze ba bata ku ipumanela.—Jobo 1:9-11; 2:4, 5.

⁶ Jehova naa ka tatulula cwañi taba ya bukwenuheli yeo ya naa tahisize Satani? Jehova naa kona ku bulaya bakwenuheli bao. Kono ku eza cwalo ne ku ka bonisa kuli mulelo wa Mulimu wa kuli mwa lifasi ku tale bana ba Adama ni Eva ne u ka pala. Jehova naa si ka bulaya bakwenuheli bao. Kono naa bulezi bupolofita bo butuna, ili sepiso ya mwa simu ya Edeni. Sepiso yeo ne i fa bupaki bwa kuli litaba kaufela ze ama lisepiso za Mulimu ka za batu ni lifasi, ne li ka talelezwa.—Mu bale Genese 3:15.

7. Sepiso ya mwa Edeni i patululañi ka za noha ni peu ya yona?

⁷ Ka ku itusisa sepiso ya mwa simu ya Edeni, Mulimu a atulela noha ni peu ya yona lifu ili ku talusa Satani ni batu kaufela ba ne ba ka yema ni yena mwa ku lwanisa tukelo ya Mulimu ya ku busa. Mulimu naa file peu ya musali maata a ku yundisa bakwenuheli bao. Kacwalo, sepiso ye ne i ezizwe mwa Edeni ne i patuluzi kuli Satani ni lika ze tahisizwe ki bukwenuheli bwa hae ne li ka feliswa. Sepiso yeo hape ne i bonisize mwa naa ka yundisezwa Satani ni mo ne li ka felisezwa lika zeo.

8. Lu itutañi ka za ku zibahala kwa musali ni peu ya hae?

⁸ Ki bo mañi ba ne ba ka ba peu ya musali? Ba ne ba ka ba peu ya musali ne ba tokwa ku ba libupiwa za moya. Libaka? Kakuli peu yeo ne i ka “yundisa” Satani, sona sibupiwa sa moya se si sa bonahali. (Maheb. 2:14) Kacwalo, musali ya li mahe peu yeo ni yena u swanela ku ba sibupiwa sa moya. Peu ya noha ha ne i nze i ekezeha, musali ni peu ya hae ne ba  zwezipili ku sa zibahala ka lilimo ze bato eza 4,000 hamulaho wa sepiso ya mwa Edeni. Mwa lilimo zeo, Jehova naa ezize litumelelano ze shutana-shutana ze ne bonisa kuli peu ya musali ne li bo mañi, ni ze ne patulula mo Mulimu naa ka lukiseza miinelo ye maswe ye ne tahisizwe ki bukwenuheli bwa Satani.

9. Tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Abrahama ne i talelelizwe lili?

⁹ Ibato ba lilimo ze 2,000 hamulaho wa sepiso ya mwa Edeni, Jehova naa bulelezi Abrahama kuli a zwe mwa muleneñi wa Ure mwa naa pila ni kuli a tutele kwa naha ya Kanana. (Lik. 7:2, 3) Mulimu naa mu bulelezi kuli: “U zwe mwa naha ya henu ni mwa mushobo wa henu ni mwa ndu ya ndataho, u ye mwa naha ye ni ka ku supeza. Ni ka ku eza sicaba se situna, ni ku fuyole, ni hulise libizo la hao, mi ni wena u ka fa ba bañwi mbuyoti. Ni ka fuyola ba ba ku fuyola, ni kute ba ba ku kuta; mi mishobo kamukana ya lifasi i ka fiwa mbuyoti ka wena.” (Gen. 12:1-3) Sepiso ya naa file Mulimu ku Abrahama i bizwa tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Abrahama. Ha lu zibi hande nako luli fa naa ezelize Jehova tumelelano ni Abrahama. Kono se lu ziba kikuli tumelelano yeo ne i talelelizwe ka 1943 B.C.E., ili fo Abrahama ya naa na ni lilimo ze 75 naa zwile mwa Karani ni ku sila Nuka ya Eufrati.

10. (a) Abrahama naa bonisize cwañi kuli naa na ni tumelo ye tuna mwa lisepiso za Mulimu? (b) Jehova naa patuluzi litaba mañi hanyinyani-hanyinyani ka za peu ya musali?

¹⁰ Jehova naa kuta-kutelanga ku bulela za sepiso ya hae ku Abrahama, mane ni ku fa litaba ze ñata ka za sepiso yeo. (Gen. 13:15-17; 17:1-8, 16) Tumelo ya Abrahama mwa lisepiso za Mulimu ne li ye tuna hahulu kuli mane Abrahama naa itatezi ku fa mwanaa hae ya latwa  sina sitabelo. Kacwalo, Jehova naa ngile muhato wa ku tiisa tumelelano ya naa ezize ni Abrahama ka ku fa bupaki bo bu bonisa kuli sepiso ya hae ku Abrahama ne i ka talelezwa. (Mu bale Genese 22:15-18; Maheberu 11:17, 18.) Tumelelano ya naa ezize Jehova ni Abrahama ha se i talelelizwe, Jehova a patulula hanyinyani-hanyinyani litaba za butokwa ka za peu ya musali. Peu ya musali ne i ka zwelela kwa lusika lwa Abrahama, ne i ka ba batu ba bañata, ne i ka ba malena, ne i ka yundisa lila za Mulimu kaufela, mi ne i ka fa limbuyoti kwa batu ba bañata.

11, 12. Mañolo a bonisa cwañi kuli lisepiso za tumelelano ya Mulimu ni Abrahama li ka talelezwa ka nzila ye ñwi ye tuna, mi taba yeo i lu tusa cwañi?

¹¹ Lisepiso za tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Abrahama ne li talelelizwe lwa pili muta baikulu ba Abrahama ne ba yolile Naha ya Sepiso. Nihakulicwalo, Bibele i patulula kuli tumelelano yeo ne i ka tisa limbuyoti ze ñwi ze ñata. (Magal. 4:22-25) Muapositola Paulusi naa talusize kuli kalulo ye tuna ya peu ya Abrahama ki Jesu Kreste. Kalulo ye ñwi hape kamba ba bañwi kwa peu ya Abrahama ki Bakreste ba ba tozizwe ba 144,000. (Magal. 3:16, 29; Sin. 5:9, 10; 14:1, 4) Musali wa mwa sepiso ya mwa Edeni ki kalulo ya kwa lihalimu ya kopano ya Mulimu. Musali yo u bizwa kuli ki “Jerusalema wa kwahalimu” mi ba ba mwateñi ki libupiwa za moya ze sepahala. (Magal. 4:26, 31) Sina mo ne ku sepiselizwe mwa tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Abrahama, peu ya musali ne i ka tahiseza batu limbuyoti za ku ya ku ile.

¹² Tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Abrahama, i fa bupaki bwa kuli Mubuso wa kwa lihalimu u teñi luli, mi i tahiseza Mulena ni ba ka busa ni bona kuli ba yole Mubuso wo. (Maheb. 6:13-18) Tumelelano yeo i ka fela lili? Genese 17:7 i bulela kuli tumelelano yeo ‘ha i na ku fela.’ Tumelelano yeo i ka ba teñi cwalo ku fitela Mubuso u yundisa lila za Mulimu ni hamulaho wa ku fuyaulwa kwa batu kaufela fa lifasi. (1 Makor. 15:23-26) Kono tumelelano yeo i ka tahisa limbuyoti za ku ya ku ile. Tumelelano yeo i bonisa kuli Jehova u ka taleleza mulelo wa hae wa kuli batu ba ba lukile ba “tale mwa lifasi”!—Gen. 1:28.

13, 14. Tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Davida i fa bupaki mañi?

¹³ Sepiso ya mwa simu ya Edeni ni tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Abrahama li lu luta kuli bubusi bwa Jehova bu tomile fa likuka za hae ze lukile. Kacwalo, Mubuso wa Mesia wa tomile ni ona u tomile fa likuka ze lukile zeo. (Samu 89:14) Kana Mubuso wa Mesia ha u na ku sepahala? Kana Mubuso wo u ka tokwa ku yoliswa? Tumelelano ye ñwi ya butokwa i bonisa kuli litaba zeo ha li na ku ezahala ni kamuta.

¹⁴ Jehova naa sepisize Mulena Davida wa mwa linako za Isilaele nto ye ñwi. Sepiso yeo i bizwa tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Davida. (Mu bale 2 Samuele 7:12, 16.) Jehova naa sepisize kuli Mesia naa ka ba yo muñwi wa baikulu ba Davida. (Luka 1:30-33) Ka ku eza cwalo, Jehova naa file litaba ze ñata ili ze utwahala ka za lusika lwa naa ka pepelwa ku lona Mesia. Jehova naa bulezi kuli muikulu wa Davida naa ka ba ni “tukelo ya ku atula” fa lubona lwa Mubuso wa Mesia. (Ezek. 21:25-27) Bulena bwa Davida ikaba bwa ku ya ku ile bakeñisa kuli Jesu, yena muikulu wa Davida, u “ka ina ku ya ku ile; lubona lwa hae lu ka na lu ba teñi sina lizazi.” (Samu 89:34-37) Lu na ni buikolwiso bwa kuli puso ya Mesia ha i na  ku ba ye maswe, mi Mubuso wo u ka tisa limbuyoti za ku ya ku ile!

15-17. Ka ku ya ka tumelelano ya naa ezize Mulimu ni muprisita ya swana sina Melekisedeke, ki bufi buikalabelo bo buñwi bo ne i ka peta peu, mi ki kabakalañi?

¹⁵ Tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Abrahama ni tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Davida li fa bupaki bwa kuli peu ya musali ne i ka busa sina mulena. Kono kuli batu ba tusiwe ka ku tala, peu ya musali yeo ne i ka tokwa ku eza ze ñata kwandaa ku ba feela mulena. Hape peu yeo ne i ka tokwa ku ba muprisita. Ki muprisita feela ya kona ku fa sitabelo se si tokwahala kuli batu ba lukululwe kwa sibi ni ku ba kalulo ya lubasi lwa Jehova lwa batanga ba ba sepahala mwa lihalimu ni fa lifasi. Kuli peu ya musali i be muprisita, Jehova a eza tumelelano ye ñwi hape, ili tumelelano ni muprisita ya swana sina Melekisedeke.

¹⁶ Ka ku itusisa Davida, Mulimu naa patuluzi kuli yena kasibili naa ka eza tumelelano ni Jesu. Tumelelano yeo ne i ama lika ze peli. Pili, Jesu naa ka ‘ina ku la bulyo la Mulimu’ ku fitela ha naa ka ba ni maata a ku yundisa lila za hae kaufela. Mi sa bubeli, tumelelano yeo ne i bonisa kuli Jesu naa ka ba “muprisita wa kamita, ka mukwa wa Melekisedeke.” (Mu bale Samu 110:1, 2, 4.) Kono ki kabakalañi Jesu ha naa ka ba muprisita “ka mukwa wa Melekisedeke”? Pili peu ya Abrahama i si ka kena kale mwa Naha ya Sepiso, Melekisedeke naa li mulena mwa muleneñi wa Salema mi naa li “muprisita wa Mulimu ya Pahami ka ku Fitisisa.” (Maheb. 7:1-3) Jehova ki yena luli ya naa ketile Melekisedeke kuli a be mulena ni muprisita, Melekisedeke ki yena feela mutu ya naa filwe buikalabelo bo bubeli pili Jesu a si ka fiwa kale buikalabelo bo. Ku zwa fo, bakeñisa kuli ha ku na litaba ze bonisa kuli ku na ni mutu ya naa na ni buikalabelo bo pili kamba hamulaho wa Melekisedeke, ku swana feela inge kuli Melekisedeke “ki muprisita ku ya ku ile.”

¹⁷ Ka tumelelano yeo, Jesu u ketilwe ki Mulimu luli kuli a be muprisita. Jesu u ka zwelapili ku ba “muprisita ku ya ku ile ka mukwa wa Melekisedeke.” (Maheb. 5:4-6) Tumelelano yeo i bonisa hande kuli Jehova u fa bupaki bwa kuli u ka itusisa Mubuso wa Mesia ku peta mulelo wa hae ka za batu ni lifasi.

18, 19. (a) Litumelelano ze lu nyakisisize li swalisana cwañi ni Mubuso? (b) Lu ka nyakisisañi mwa taba ye tatama?

¹⁸ Ki kale lu nyakisisa litumelelano li sikai. Lu itutile mo tumelelano ni tumelelano i swalisanela ni Mubuso wa Mesia, ni mo Mubuso wo u tomezi fa litumelelano ze swanela. Sepiso ya mwa Edeni i fa bupaki bwa kuli Jehova u ka itusisa peu ya musali kuli a pete mulelo wa hae ka za lifasi ni batu. Tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Abrahama i talusa kuli peu ya musali ki bo mañi, ni kuli buikalabelo bwa peu yeo ki bufi.

¹⁹ Tumelelano ya naa ezize Mulimu ni Davida i talusa litaba ze ñata ka za lusika lwa naa ka pepelwa ku lona Mesia. Tumelelano yeo hape i fa Jesu tukelo ya ku busa lifasi ku ya ku ile. Tumelelano ya naa ezize Mulimu ni muprisita ya swana sina Melekisedeke i fa bupaki bwa kuli peu ya musali ne i ka sebeza sina muprisita. Kono Jesu haki yena feela ya ka tusa batu kuli ba petahale. Ku na ni batu ba bañwi ba ba ketilwe ba ba ka sebeza sina malena ni baprisita. Batu bao ne ba ka zwa kai? Lu ka nyakisisa puzo yeo mwa taba ye tatama.