Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Kala wu na eitaalo lya kola mUukwaniilwa waKalunga

Kala wu na eitaalo lya kola mUukwaniilwa waKalunga

“Okukala tu na eitaalo otashi ti okukala tu na einekelo lya kola miinima mbyoka twa tegamena.” —  HEB. 11:1.

1, 2. Oshike tashi ka koleka einekelo lyetu kutya Uukwaniilwa otawu ka gwanitha po elalakano lyaKalunga li na ko nasha naantu, nomolwashike? (Tala kethano lyopetameko.)

OONZAPO DHAJEHOVA ohadhi uvitha olundji kutya Uukwaniilwa waKalunga owo awike wu li epangelo ndyoka tali ka kandula po omaupyakadhi agehe getu. Ohadhi ulukile aantu omanyolo ngoka tage shi popi mOmbiimbeli dhawo. Ohadhi hekelekwa wo noonkondo ketegameno lyUukwaniilwa. Mbela otwi itaala ngaa shili kutya Kalunga ota ka gwanitha po elalakano lye okupitila mUukwaniilwa we? Omolwashike tatu vulu okukala tu na eitaalo lya kola mUukwaniilwa waKalunga? —  Heb. 11:1.

2 Elalakano lyaJehova li na ko nasha naantu otali ka gwanithwa po okupitila mUukwaniilwa wopaMesiasa. Jehova oye awike e na uuthemba wokupangela okupitila mUukwaniilwa we mboka kawu na nando esiku wu hulithwe po. Mbela olye omukwaniilwa gwUukwaniilwa mboka? Oolye taya ka pangela pamwe naye? Otaya ka pangela oolye? Opo iinima mbika yUukwaniilwa yi yele mo, Jehova okwa ningi po omahangano. Omahangano ngaka ogo omauvathano nenge ookondalaka ndhoka dha ningwa kuJehova nenge kOmwana Jesus Kristus. Sho tatu kundathana kombinga yomahangano ngaka,  otashi ke tu kwathela tu uve ko nawa nkene elalakano lyaKalunga tali ka gwanithwa. Otashi ke tu kwathela wo tu uve ko kutya omolwashike tatu vulu okukala neinekelo kutya Uukwaniilwa waKalunga owo epangelo tali ka kalelela. —  Lesha Aaefeso 2:12.

3. Oshike tatu ka konakona moshitopolwa shika nosho wo mwaashoka tashi landula?

3 MOmbiimbeli omwa popiwa omahangano gahamano ge na ko nasha nUukwaniilwa wopaMesiasa mboka Jesus Kristus oye e li Omukwaniilwa gUukwaniilwa mboka. Omahangano ngano ogo (1) ehangano ndyoka lya ningwa naAbraham, (2) ehangano lyOmpango, (3) ehangano ndyoka lya ningwa naDavid, (4) ehangano lyokulangeka po omuyambi ngaashi Melkisedek, (5) ehangano epe nosho wo (6) ehangano lyUukwaniilwa. Ngashingeyi natu taleni nkene ehangano kehe li na ekwatathano nUukwaniilwa nosho wo nokuhumitha komeho okugwanithwa po kwelalakano lyaKalunga li na ko nasha nevi nosho wo naantu. Tala oshimpungu “ Nkene Kalunga ta ka gwanitha po elalakano lye.”

EUVANEKO TALI HOLOLA NKENE ELALAKANO LYAKALUNGA TALI KA GWANITHWA PO

4. Iinima yini Jehova a popi yi na ko nasha naantu, ngaashi sha popiwa muGenesis?

4 Jehova sho a shitile aantu kombanda yevi ndika ewanawa, okwa popi iinima itatu yi na ko nasha naantu: Kalunga ketu okwa li ta ka shita omuntu oshifetha she. Aantu oya li ye na okuninga evi alihe Oparadisa noku li udhitha aantu aayuuki. Aantu nenge tu tye aavali yetu yotango oya li yi indikwa okulya komuti gwokutseya uuwanawa nuuwinayi. (Gen. 1:26, 28; 2:16, 17) Iinima mbyoka oyo owala ya li ya pumbiwa kuyo. Opo elalakano lyaKalunga li gwanithwe po, aantu yotango mboka ya shitwa oya li owala ye na okuvulika komalombwelo gaali. Ano oshe ende nduno ngiini, opo pu kale pwa pumbiwa omahangano ishewe?

5, 6. (a) Oshike sha ningwa muEden shoka sha ningitha pu totwe omahangano? (b) Jehova okwa li ungaunga ngiini nuunashipotha womuEden?

5 Satana opo a ye elalakano lyaKalunga moshipala, okwa tukulile Kalunga oshipotha. Shika okwe shi ningi sho a hongolola aantu noku ya heka kaaya vulike kuKalunga. Satana okwa makele Eva sho e mu heke a lye oshiyimati shokomuti gwokutseya uuwanawa nuuwinayi. (Gen. 3:1-5; Eh. 12:9) Sho Satana a ningi ngeyi, okwa tula aantu momalimbilo ya kale ya limbililwa ngele Kalunga oku na ngaa uuthembwa wokupangela eshito Lye. Konima Satana okwa lundile wo aantu kutya ihaya longele Kalunga molwashoka ye mu hole. —  Job 1:9-11; 2:4, 5.

6 Jehova okwa li te ku ungaunga ngiini nuunashipotha mbuka? Odhoshili kutya okwa li ta vulu okuyonagula po aatsindumbo naye mboka. Ihe shika osha li tashi ka ya elalakano lye moshipala lyokuudhitha evi noluvalo lwaAdam naEva lwa gwanenena. Onkee ano, Jehova okwa tokola kutya ite ke ya hanagule po nando. Pehala lyaashono, Omushiti okwa popi ehunganeko, ano euvaneko lyomuEden, opo a shilipaleke kutya kehe shoka u uvaneka otashi ka gwanithwa po. —  Lesha Genesis 3:15.     

7. Euvaneko lyomuEden otali holola shike kombinga yeyoka noluvalo lwalyo?

7 Jehova okwa geele eyoka noluvalo lwalyo sho a popi euvaneko ndyoka a ningi muEden. Eyoka ndyoka, oSatana Ondiyapoli, noluvalo lwalyo, aantu ayehe mboka ya tsa ondumbo nuuthemba waKalunga wokupangela. Kalunga kashili okwa pe oluvalo lwomukiintu gwe gwomegulu oonkondo dhokuhanagula po Satana. Onkee ano, euvaneko lyomuEden otali holola kutya Satana nosho wo iizemo mbyoka ye etithwa kuunashipotha mboka otayi ka hulithwa po. Otali holola wo nkene shika tashi ka ningwa.

8. Oshike tatu ilongo kombinga yomukiintu noyoluvalo lwe?

8 Mbela olye oluvalo lwomukiintu? Oluvalo nduka olu na okukala oshishitwa shopambepo,  molwaashoka otalu ka nyanyagula omutse gweyoka. Oluvalo ndoka otalu ka ‘hanagula po’ oshishitwa shopambepo shoka shi li, Satana Ondiyapoli. (Heb. 2:14) Onkee ano, omukiintu nguka te ke eta po oluvalo nduka oku na wo okukala oshishitwa shopambepo. Nonando oluvalo lweyoka olwi indjipala, omukiintu nosho wo oluvalo lwe oya kala kaaye shiwike konyala uule woomvula 4 000, okuza sho Jehova a ningi euvaneko lyomuEden. Momukokomoko gwoomvula ndhoka, Jehova okwa ningi omahangano gahamano ngoka taga popi kombinga yoluvalo. Omahangano ngoka otaga holola wo nkene Kalunga ta ka hulitha po uupyakadhi awuhe mboka we etithwa kuSatana.   

OLUVALO TALU HOLOLWA OKUPITILA MEHANGANO

9. Ehangano naAbraham oshike, nolya li lya yi miilonga uunake?

9 Oomvula 2 000 okuza sho Jehova a geele Satana, Jehova okwa lombwele Abraham a ze mo moshilando shawo shaUr shoka shi li muMesopotamia, opo a ye kuKaanan. (Iil. 7:2, 3) Jehova okwa ti kuye: “Za mo mevi lyaandjeni, mezimo lyeni nomegumbo lyaho, u ye kevi ndyoka tandi ke li ku ulukila. Otandi ke ku pa oluvalo olwindji, olwo notalu ka ninga oshigwana oshinene. Otandi ku yambeke, edhina lyoye otandi li ningi enene, noto ka ninga elaleko nuuyamba. Otandi ka yambeka mboka taye ku yambeke, ihe otii ka tula omutima mboka taye ku tula omutima. Omungoye iigwana ayihe otayi ka lalekwa nuuyamba.” (Gen. 12:1-3) Euvaneko ndika Kalunga u uvanekele Abraham ohali ithanwa ehangano naAbraham. Katu shi shi naanaa kutya uunake Jehova a ningile lwotango ehangano ndika naAbraham. Ihe otu shi shi kutya ehangano ndika olya yi miilonga mo 1943 K.E.N., sho Abraham ngoka a li e na omimvo 75 a tembuka mo muHaran e ta tokola omulonga gwaEufrat.

10. (a) Abraham okwa li u ulike ngiini kutya oku na eitaalo lya kola momauvaneko gaKalunga? (b) Jehova okwe ende ta holola uuyelele wuni kashona nakashona kombinga yoluvalo lwomukiintu?

10 Jehova okwe endululile Abraham euvaneko ndyoka lwiikando, noshikando kehe  te shi ningi okwe mu pe uuyelele wa gwedhwa po. (Gen. 13:15-17; 17:1-8, 16) Abraham okwa li u ulike kutya oku na eitaalo lya kola momauvaneko gaKalunga, sho a li a hala okuyamba po omwanamati. Shika osha ningitha Jehova a koleke ehangano ndika sho e mu lombwele kutya euvaneko lye otali ka gwanithwa lela. (Lesha Genesis 22:15-18; Aahebeli 11:17, 18.) Sho ehangano ndyoka Jehova a ningi naAbraham lya yi miilonga, Jehova okwa holola kashona nakashona uuyelele wa simana kombinga yoluvalo lwomukiintu. Oluvalo otalu ka za mezimo naAbraham, notalu ka ninga olundji. Otalu ka ninga aakwaniilwa, notalu ka hanagula po aatondi yalwo ayehe notalu ka etela aantu omalaleko nuuyamba ogendji.

Abraham okwa li u ulike kutya oku na eitaalo lya kola momauvaneko gaKalunga (Tala okatendo 10)

11, 12. Ombiimbeli otayi holola ngiini kutya omauvaneko ngoka gu uvanekwa mehangano naAbraham otaga ka gwanithwa po momukalo gwa dhenga mbanda, naashika oshe tu guma ngiini?

11 Omauvaneko ngoka gu uvanekwa mehangano naAbraham oga gwanithilwe po sho oluvalo lwaAbraham lwopanyama lwa thigulula Evi lyEuvaneko. Ihe Ombiimbeli otayi shi ulike kutya omauvaneko ngoka otaga ka gwanithwa wo meityo lyopambepo. (Gal. 4:22-25) Omuyapostoli Paulus okwa yelitha kutya oshitopolwa shotango sholuvalo lwaAbraham, oKristus, noshitopolwa oshitiyali Aakriste aagwayekwa mboka ye li 144 000. (Gal. 3:16, 29; Eh. 5:9, 10; 14:1, 4) “Jerusalem shomegulu” nenge ehangano lyaJehova megulu ndjoka lya thikama po maayengeli aavuliki olyo omukiintu moka tamu zi oluvalo. (Gal. 4:26, 31) Ngaashi shu uvanekwa mehangano naAbraham, oluvalo lwomukiintu otalu ka etela aantu omayambeko.

12 Ehangano naAbraham otali tu shilipaleke kutya Omukwaniilwa nosho wo aapangeli pamwe naye mUukwaniilwa waKalunga oye na uuthemba wokuninga aakwaniilwa. (Heb. 6:13-18) Ehangano ndika otali ka kala po sigo uunake? Ombiimbeli otayi gandja eyamukulo mGenesis 17:7 sho tayi ti kutya ndika “ehangano lyaaluhe.” Otali ka kala po sigo Uukwaniilwa wopaMesiasa wa hanagula po aatondi yaKalunga ayehe. Otali ka kala po wo sigo aantu ayehe kombanda yevi ya lalekwa nuuyamba. (1 Kor. 15:23-26) Mboka taya ka kala nomwenyo kombanda yevi, otaya ka mona nokuli uuwanawa mulyo sigo aluhe. Eeno, ehangano ndika naAbraham otali ulike kutya Jehova okwa tokola toko okugwanitha po elalakano lye ‘lyokuudhitha evi’ naantu aayuuki! —  Gen. 1:28.

EHANGANO NDYOKA TALI ULIKE KUTYA UUKWANIILWA OTAWU KALELELE

13, 14. Ehangano naDavid otali kwashilipaleke shike shi na ko nasha nelelo lyopaMesiasa?

13 Euvaneko lyomuEden nosho wo ehangano naAbraham otayi tu longo kutya epangelo lyaJehova olya kankamena aluhe komithikampango dhe omiyapuki. (Eps. 89:14) Mbela epangelo ndika lyopaMesiasa otali ka longa uulingilingi wontumba nowongandi shoka tali ke shi ningitha li hanagulwa po? Ehangano ekwawo otali koleke kutya shika kashi na siku shi ka ningwe.

14 Jehova okwa li u uvanekele omukwaniilwa David gwaIsraeli shonale oshinima shontumba. Euvaneko nyoka okwe li ningi okupitila mehangano naDavid. (Lesha 2 Samuel 7:12, 16.) Jehova okwa ningi ehangano ndika naDavid pethimbo lyelelo lye muJerusalem, sho e mu uvanekele kutya Mesiasa ota ka za moluvalo lwe. (Luk. 1:30-33) Kungeyi Jehova okwa gandja uuyelele wokondandalunde kombinga yoluvalo nokukoleka kutya omwana gwaDavid oye ‘ngoka a hogololwa’ a ka kuutumbe koshipangelapundi shUukwaniilwa wopaMesiasa. (Hes. 21:25-27) Uukwaniilwa waDavid ‘otawu kala’ sigo aluhe kohi yelelo lyaJesus. David ‘ota ka kala aluhe e na oluvalo, nepangelo lye otali ka kala ko, manga etango li li ko tali minikile.’ (Eps. 89:34-37) Epangelo lyopaMesiasa itali ka  longa nando uulingilingi, niilonga yalyo otayi ka kalelela.

EHANGANO LYOKULANGEKA PO OMUYAMBI

15-17. Ngaashi sha popiwa mehangano lyokulangeka po omuyambi ngaashi Melkisedek, omupangeli gwUukwaniilwa ota ka longa oshilonga shilwe shini, nomolwashike?

15 Nonando ehangano naAbraham nosho wo naDavid otali tu shilipaleke kutya oluvalo lwomukiintu otalu ka pangela, oshilonga shoka osho ashike, itashi ka etela aantu yomiigwana ayihe omayambeko. Opo ya vule lela okuyambekwa, otaya ka pumbwa okuyogwa uulunde wawo nokutaambiwa megumbo lyaKalunga. Shika otashi vulu owala okuningwa ngele oluvalo otalu ningi wo aayambi. Omushiti gwetu omunandunge okwa ningi po ishewe ehangano lyokulangeka po omuyambi ngaashi Melkisedek.

16 Jehova okwa hololele omukwaniilwa gwaIsraeli shonale, David kutya ota ka ninga ehangano naJesus omolwomalalakano gaali. Elalakano lyotango olyo kutya Kalunga okwa li a hala Jesus ‘a kuutumbe kolulyo lwe,’ noku mu pa oonkondo dhokusinda aatondi ye. Elalakano etiyali, Jesus okwa li ta ka ninga “omuyambi gwaaluhe palandulathano lyopaMelkisedek.” (Lesha Episalomi 110:1, 2, 4.) Omolwashike taku tiwa ‘opalandulathano lyopaMelkisedek’? Omolwashoka manga oluvalo lwaAbraham inaalu ya mEvi lyEuvaneko, Melkisedek, omukwaniilwa gwaSalem, okwa li ‘omuyambi gwaKalunga gwokombandambanda.’ (Heb. 7:1-3) Omukwaniilwa nguka okwa li a langekwa po kuJehova mwene. Oye awike a popiwa mOmanyolo gOshihebeli a lela e li omukwaniilwa, nopethimbo opo tuu mpono oku li wo natango omuyambi gwaJehova. Molwashoka inaku tumbulwa nando omuntu gumwe a li komeho ge nenge e ke mu landula e na ondondo ya fa ye, otaku vulu okutiwa ye “omuyambi sigo aluhe.”

17 Kalunga okwa langeke po wo Jesus a ninge omuyambi okupitila mehangano ndika. Jesus ota ka kala “omuyambi gwaaluhe palandulathano lyaMelkisedek.” (Heb. 5:4-6) Ehangano nenge euvathano ndika otali shilipaleke kutya Jehova ota ka gwanitha po shili elalakano lye li na ko nasha naantu nosho wo nevi okupitila mUukwaniilwa wopaMesiasa mboka a dhika po megulu.

UUKWANIILWA OWA DHIKWA PO PAMPANGO

18, 19. (a) Omahangano nenge omauvathano gatatu ngoka twa zi nokukundathana otaga popi shike kombinga yUukwaniilwa? (b) Otatu ka kundathana shike moshitopolwa tashi landula?

18 Omauvathano nenge omahangano gatatu ngoka twa zi nokukundathana, oge tu kwathela tu mone nkene ge na ekwatathano nUukwaniilwa wopaMesiasa nosho wo kutya oga dhikwa po pampango. Euvaneko ndyoka lya ningilwe muEden otali shilipaleke kutya Jehova ota ka gwanitha po lela elalakano lye li na ko nasha naantu nosho wo nevi okupitila moluvalo lwomukiintu. Oluvalo nduka olye, notalu ka longa shike? Euvathano ndyoka Kalunga a ningi naAbraham otali holola kutya oluvalo ndoka olye, noshilonga shoka talu ka longa.     

19 Ehangano nenge euvathano ndyoka Jehova a ningi naDavid otali gandja uuyelele wa gwedhwa po kutya Mesiasa ota ka za mezimo lini. Ehangano ndika olya pe wo Jesus uuthemba wokupangela ombanda yevi sigo aluhe. Ehangano lyokulangeka po omuyambi ngaashi Melkisedek otali shilipaleke kutya oluvalo nenge Jesus ota ka ninga omuyambi. Ihe Jesus haye awike ta ka kwathela aantu ya kale ya gwanenena. Opu na wo yalwe mboka ya langekwa po ya ninge aakwaniilwa naayambi. Mbaka otaya ka za peni? Epulo ndika otali ka yamukulwa moshitopolwa tashi landula.