1, 2. Oityi matyitukalesa nonthumbi yokuti Ouhamba maukafuisapo ehando lia Huku pala ovanthu? Omokonda yatyi? (Tala olutalatu pefo pahimbikila onthele ei.)

 MOKONDA Tunombangi mba Jeova, tuivisa nombili okuti Ouhamba wa Huku oo vala maukamanako ovitateka vietu. Okuti tuna umwe onthumbi yokuti Ouhamba oo owotyotyili, iya pokati kao, ehando lia Huku malikafuiswapo? Tupondola okukala nekolelo liapama Mouhamba mokonda yatyi?​—Hebreus 11:1.

² Ehando lia Jeova pala ovanthu, malikafuiswapo pokati Kouhamba wa Mesiya. Jeova waetako Ouhamba oo, mokonda oe vala una epondolo liokutumina. Olie Ohamba Youhamba oo? Ovalie vali mavakatumina Nohamba oyo? Ovalie mavakatuminwa? Onomphango Jeova alingile, mbukumbulula omapulo oo. Onomphango ombo mbuyumbwa onthumbi, mbalingwa na Jeova, Nomona wae, Jesus Kristu. Okulilongesa onomphango ombo, matyitukuatesako okunoñgonoka vali nawa oñgeni ehando lia Jeova  malikafuiswapo. Nokunoñgonoka nawa omokonda yatyi tupondola okukala nonthumbi yokuti Ouhamba wapama.​—Tanga Efésios 2:12.

3. Oityi matulilongesa monthele ei, nei mailandulako?

³ Ponomphango mbapopiwa Mombimbiliya, pena onomphango epandu mbelikuata Nouhamba wa Mesiya. Onomphango ombo, ombombu: (1) Omphango Huku alinga na Abraiau, (2) omphango Yovitumino, (3) omphango Huku alinga na David, (4) omphango younakwa ngo wa Melkisedeke, (5) omphango omphe, (6) omphango Youhamba. Pahe matulilongesa oñgeni kese omphango yelikuata Nouhamba, noñgeni mbukuatesako okufuisapo ehando lia Huku pala ohi novanthu.​—Tala okakasa kati “ Oñgeni Huku Makafuisapo Ehando Liae.”

4. Ngetyi tyipopia omukanda wa Gênesis, oityi Jeova apopile?

⁴ Jeova watunga nawa ohi opo ovanthu vakalemo. Konyima, apopi ovipuka evi vitatu: (1) Matungu ovanthu otyifuika tyae. (2) Ovanthu ankho mavakalesa ohi omphangu imwe ongwa, aveiyulisa ovana vavo ovaviuki. (3) Ovanthu ankho kavapondola okulia komuti wenoñgonoko liotyiwa notyivi. (Gênesis 1:26, 28; 2:16, 17) Ovipuka ovio vitatu ankho vilekesa nawa ehando lia Huku pala ovanthu, nohi. Naina, omokonda yatyi Huku alingila onomphango?

5, 6. (a) Oñgeni Satanasi aovolele okutyika ehando lia Huku opo liahafuisuepo? (b) Oityi Jeova ankho ena okulinga opo amaneko oumphuki walingilue mo Endene?

⁵ Satanasi wahimbika okutyitukilapo Huku, nehando liae. Ankho uhanda okunyona ovanthu opo vehetavele ku Huku etyi ahongiliya Eva opo alie otyinyango tyomuti wenoñgonoko liotyiwa notyivi. (Gênesis 3:1-5; Revelação 12:9) Ngotyo, Satanasi walekesa okuti Huku ketyivili okutumina ovanthu, novipuka ovikuavo atunga. Konyima, tupu Satanasi watendeleya ovanthu aveho okuti  vafenda vala Huku mokonda vena elungavi.​—Jó 1:9-11; 2:4, 5.

⁶ Oityi Jeova ankho ena okulinga opo amaneko oumphuki oo? Ankho ñgeno uhanyako onomphuki. Mahi inkha wetyilingile, ehando liae liokuyulisa ohi novana va Andau na Eva ñgeno kaliafuisilwepo. Jeova kahanyeneko onomphuki. Mahi wapopile eulo limwe liakolela. Eulo olio, omulao alingile mo Endene. Omulao oo, ankho ukalesa nonthumbi yokuti ovipuka aviho Huku alaa konthele yohi, novanthu, mavikafuisuapo.​—Tanga Gênesis 3:15.

7. Oityi omulao walingililue mo Endene ulekesa konthele yonyoka nombuto yayo?

⁷ Omulao oo Huku alingilile mo Endene, walekesile nawa okuti mahanyeko onyoka, Satanasi Eliapu, nombuto yayo, vana vahula kwe, vehetavela okutuminwa na Huku. Huku waavela ombuto yomukai epondolo liokuhanyako onomphuki ombo. Ngotyo, omulao walingililue mo Endene ulekesa nawa okuti Satanasi makahanyuako, iya ovivi aviho viatundilila koumphuki wae, mavikanyimuako. Omulao oo, tupu walekesa oñgeni otyo matyikalingwa.

8. Oityi tuelilongesa konthele yomukai nombuto yae?

⁸ Olie ankho makala ombuto yomukai? Ombuto oyo, ankho ina okukala omunthu ukala keulu, wahamonua novanthu. Omokonda yatyi? Omokonda ombuto oyo “mainyimiko” Satanasi, iya Satanasi kamonwa novanthu. (Hebreus 2:14) Ngotyo, omukai omu ankho mamutundu ombuto oyo, tupu ankho una okukala omunthu wahamonua. Etyi Huku alinga omulao mo Endene, palambele omanima ehungi po 4.000, otyo ombuto yonyoka iliyawisa, mahi omukai, nombuto yae ankho nkhele kaveiwe. Mokueenda kuomanima oo, Jeova walingile onomphango ononyingi opo tuimbuke ombuto, nokuhololola oñgeni Huku makaviukisa ovipuka vianyonwa noumphuki wa Satanasi.

9. Omphango patyi Huku alingile na Abraiau, iya onalupi yahimbika okufuisuapo?

⁹ Etyi Huku alinga omulao mo Endene, palamba omanima ehungi po 2.000, Jeova apopila Abraiau opo atunde meumbo liae mepundaumbo lio Ur, opo aye no ko Kanaa. (Atos 7:2, 3) Huku emupopila okuti: “Tunda motyilongo tyove, no pombunga yove, nomeumbo lia ho, oende kotyilongo mandyikulekesa. Mandyikulinge elongo enene, nokukuyamba, iya enyina liove mandyilikalesa enene, iya ove mandyikuyambe. Mandyiyambe vana vekuyamba, iya mandyiavela onkhano ombi vana vekupopia omapita. Iya onombunga ambuho kombanda yohi tyotyili mambukayambwa menyina liove.” (Genesis 12:1-3) Etyi Huku alaele Abraiau  tyitiwa omphango Huku alinga na Abraiau. Katutyii nawa-nawa onalupi Jeova otyikando tyotete alinga omphango na Abraiau. Mahi tutyii okuti omphango Jeova alinga na Abraiau yahimbika okufuisuapo mo 1943 puetyi Kristu eheneye, etyi Abraiau atunda ko Haraa akuate Kondongi Eufrates. Pomuvo opo, Abraiau ankho una omanima 75.

10. (a) Oñgeni Abraiau alekesile okuti una ekolelo liapama momilao via Huku? (b) Oityi Jeova aholololele katutu-katutu konthele yombuto yomukai?

¹⁰ Jeova wapopia ovikando ovinyingi konthele yetyi alaele Abraiau, iya kese otyikando apopia konthele yomulao oo, uyawisako vali ovipuka ovikuavo. (Gênesis 13:15-17; 17:1-8, 16) Abraiau ankho wafuapo pala okuava omona wae ehole, mokonda ankho una ekolelo liapama momilao via Huku. Ngotyo, Jeova apameka omphango alinga na Abraiau, etyi alaa okuti mafuisapo omulao wae. (Tanga Gênesis 22:15-18; Hebreus 11:17, 18.) Etyi omphango Huku alingile na Abraiau yahimbika okufuisuapo, katutu-katutu Jeova wahololola ovipuka ovikuavo konthele yombuto yomukai. Ombuto, ankho maitundu mombunga ya Abraiau, ankho yakutikinya ovanthu ovanyingi, tupu ankho maikala onohamba. Maihanyeko onondyale ambuho mba Huku, tupu ankho mayetela ouwa ovanthu ovanyingi.

11, 12. Oñgeni Ombimbiliya ilekesa okuti omilao vikahi momphango Huku alingile na Abraiau mavikafuisuapo novanthu ovakuavo? Iya otyo matyituetela tyi?

¹¹ Omilao vikahi momphango Huku alingile na Abraiau, tete viafuiswapo etyi ovana va Abraiau vanyingila Motyilongo Valaelwe. Mahi, Ombimbiliya ilekesa nawa okuti omphango oyo ankho mayetela ovanthu oviwa viahapu. (Gálatas 4:22-25) Apostolu Paulu wahangununa okuti omunthu wotete ine wakolela mombuto ya Abraiau, o Jesus Kristu. Ovanthu ovakuavo mombuto oyo, ovo 144.000, Ovakristau ovalembulwa. (Gálatas 3:16, 29; Revelação 5:9, 10; 14:1, 4) Omukai wapopiua momulao  Huku alingila mo Endene, eongano lia Huku keulu. Omukai oo wihanwa okuti “o Jelusalei yo keulu,” onoandyu mbekolelo. (Gálatas 4:26, 31) Ngetyi tyalawa momphango Huku alingile na Abraiau, ombuto yomukai ankho mayetela ovanthu oviwa viahapu.

¹² Omphango Huku alingile na Abraiau ikalesa nonthumbi yokuti Ouhamba wo keulu owotyotyili, iya iikula ondyila opo Ohamba, na vana mavakatumina nae vapiñgane Ouhamba. (Hebreus 6:13-18) Omphango oyo maikalako omuvo ulifuepi? Gênesis 17:7 yapopia okuti, oyo “omphango imwe maikalako apeho.” Maikalako alo Ouhamba uhanyako onondyale mba Huku, iya alo onombunga ambuho kombanda yohi mbuyambwa. (1 Coríntios 15:23-26) Mahi oviwa vituka komphango oyo, mavitualako apeho. Omphango Huku alingile na Abraiau, ilekesa nawa okuti ehando lia Jeova ‘ liokuyulisa ohi’ ovanthu ovaviuki, malikafuiswapo.​—Gênesis 1:28.

13, 14. Omphango Huku alingile na David itukalesa nonthumbi yatyi?

¹³ Omphango Huku alingilile mo Endene, nei alingile na Abraiau, mbutulongesa okuti outumini wa Jeova apeho utei kovitumino viae viouviuki. Ngotyo, Ouhamba wa Mesiya Huku aetako, tupu utei kovitumino ovio viouviuki. (Salmo 89:14) Okuti Ouhamba wa Mesiya maukatumina omapita? Okuti outumini Wouhamba oo maukapingwa? Pena omphango onkhuavo ilekesa nawa okuti otyo kamatyikamoneka.

¹⁴ Jeova una etyi alaele Ohamba David yo Isilayeli yokohale. Omulao oo, utiwa omphango Huku alinga na David. (Tanga 2 Samuel 7:12, 16.) Jeova walaele okuti Mesiya matundu mombunga ya David. (Lucas 1:30-33) Jeova ankho wapopia vali ovipuka ovikuavo konthele yonthuko ya Mesiya. Jeova wapopile okuti omona oo wa David ‘makala’ Ohamba Youhamba wa Mesiya. (Ezequiel 21:25-27) Ouhamba wa David maukatumina apeho mokonda Jesus, omona wa David, “makakalako apeho, iya otyipundi tyae tyoutumini matyikakalako ngekumbi.” (Salmo 89:34-37) Tupondola okukala nonthumbi yokuti outumini wa Mesiya maukaetela ovanthu oviwa viahapu iya kamaukatumina omapita!

15-17. Ngetyi tyilekesa omphango younakwa ngo wa Melkisedeke, otyilinga patyi otyikuavo ombuto ina, iya omokonda yatyi?

¹⁵ Omphango Huku alingile na Abraiau, nei alingile na David, mbutukalesa nonthumbi yokuti ombuto yomukai maikatumina ngohamba. Mahi opo ovanthu aveho vapoleko ouwa,  ombuto oyo ankho kayesukisile vala okukala ohamba, ankho tupu yesukisa okukala omunakwa. Omunakwa vala upondola okuava otyilikutila tyesukisa opo ovanthu aveho vayovoke konkhali, vamwe avakakala mombunga ya Jeova keulu, ovakuavo avakala pano pohi. Pala okulekesa okuti ombuto maikala omunakwa, Jeova walinga omphango onkhuavo, omphango younakwa ngo wa Melkisedeke.

¹⁶ Huku wapopilile Ohamba David okuti malingi omphango na Jesus. Omphango oyo ankho yakutikinya ovipuka vivali. Tete, Jesus ankho “mapumphama kokulio kwa [Huku]” akala nepondolo liokuhanyako onondyale mbae ambuho. Vali, Jesus ankho makala “omunakwa omuvo auho, nga Melkisedeke.” (Tanga Salmo 110:1, 2, 4.) Mahi, omokonda yatyi Jesus ankho esukisila okukala omunakwa “nga Melkisedeke”? Etyi ovana va Abraiau nkhele vehenenyingile Motyilongo Valaelwe, Melkisedeke ankho ohamba mepundaumbo lio Salém, tupu ankho “omunakwa wa Huku Omukulami.” (Hebreus 7:1-3) Jeova wemuholovonene opo akale ohamba, nomunakwa. Puetyi Jesus eheneye pano pohi, o Melkisedeke vala wakalele novilinga ovio vivali. Iya, mokonda konyima yae kutupu vali ou wapopiwa okuti ankho una ovilinga ovio vivali, tyakala ngatyina Melkisedeke “omunakwa pala apeho.”

¹⁷ Mokonda yomphango oyo, Huku waholovona Jesus opo akale omunakwa. Jesus makala “omunakwa omuvo auho, nga Melkisedeke.” (Hebreus 5:4-6) Omphango oyo ilekesa nawa okuti Jeova walaa okuti maundapesa Ouhamba wa Mesiya opo afuisepo etyi ahandela ovanthu, nohi.

18, 19. (a) Oñgeni onomphango tuelilongesa mbelikuata Nouhamba? (b) Oityi matukelilongesa monthele ilandulako?

¹⁸ Monthele ei, tuelilongesa oñgeni kese omphango yelikuata Nouhamba wa Mesiya. Tupu tuanoñgonoka okuti Ouhamba oo, owotyotyili. Omulao Jeova alingile mo Endene, ukalesa nonthumbi yokuti Jeova makaundapesa ombuto yomukai opo afuisepo etyi ahandela ohi, novanthu. Omphango Huku alingile na Abraiau, ilekesa olie ankho makala ombuto, notyilinga ombuto oyo maikala natyo.

¹⁹ Omphango Huku alingile na David, ipopia vali ovipuka ovinyingi konthele yombunga omu muatunda Mesiya. Tupu ilekesa okuti Jesus matumina ohi pala apeho. Omphango younakwa ngo wa Melkisedeke, itukalesa nonthumbi yokuti ombuto maikala omunakwa. Mahi, ha Jesus vala makuatesako ovanthu opo vayovoke konkhali. Pena vali ovanthu ovakuavo vaholovonwa opo vakale onohamba, novanakwa. Opi mavatundu? Matyikapopiwa monthele ilandulako.