Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Gira Okwikiriza Kuhami omu Bukama

Gira Okwikiriza Kuhami omu Bukama

“Okwikiriza nikwo kuhamiza kimwe ebi twineho amatsiko.” ​—HEB. 11:1.

1, 2. Niki ekirikutureetera kuhamya ngu Obukama nibwija kuhikiiriza ekigyendererwa kya Ruhanga ahabw’abantu, kandi n’ahabw’enki? (Reeba ekishushani aha kutandika.)

 ABAJURIZI ba Yehova nitukira kugira ngu Obukama bwa Ruhanga nibwo buraamareho oburemeezi bwaitu bwona, kandi nitworeka n’abantu amazima aga kuruga omu Baibuli. Kandi nituhuumurizibwa munonga ahabw’amatsiko g’Obukama agu twine. Kwonka shi nituhamiza kimwe ngu Obukama buzima nibwija kuhikiiriza ekigyendererwa ekyo? Nitwihirira ahari ki kugira okwikiriza kuhami omu Bukama?​—Heb. 11:1.

2 Obukama oburikwebemberwa Mesia, n’entebeekanisa etairweho ow’Obushoboorozi Bwona kuhikiiriza ekigyendererwa kye ahabw’ebihangirwe bye. Obukama nibwegamira aha musingi guhami, nibwo bushoboorozi bwa Yehova bw’okuba ohikire kutegyeka byona. Omugabe w’Obukama n’oha? Ni baahi abandi abaraategyeke n’Omugabe ogwo? Ni baahi abu baraategyeke? Yehova ayorekire enshonga nkuru ezi ezirikukwata aha Bukama kurabira omu ndagaano. Endagaano ezi zikaba zikorwa omu butongore zirikukorwa Yehova nari Omwana we Yesu Kristo. Twateekateeka aha ndagaano ezi, nikituhwera kwongyera kwetegyereza oku ekigyendererwa kya Ruhanga kiraahikiirire, kandi nikiija kutuhwera kureeba oku entebeekanisa egi erikwesigwa.​—Shoma Abaefeso 2:12.

3. Nituza kureeba ki omu kicweka eki n’omu kirikukurataho?

3 Baibuli neegamba aha ndagaano mukaaga enkuru ezirikugamba aha Bukama oburikutegyekwa Kristo Yesu. Nizo ezi: (1) Endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Abrahamu, (2) endagaano y’ebiragiro, (3) endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Daudi, (4) endagaano ei Ruhanga yaaragaine n’omunyamurwa ori nka Melikizedeki, (5) endagaano ensya, hamwe (6) endagaano y’Obukama. Ka tureebe oku buri emwe aha ndagaano ezi erikukwata aha Bukama n’ekigyendererwa kya Ruhanga ahabw’ensi n’abantu.​—Reeba akabokisi “ Oku Ruhanga Araahikiirize Ekigyendererwa Kye.”

OKURAGANISA OKURIKWOREKA OKU EKIGYENDERERWA KYA RUHANGA KIRAAHIKIIRIZIBWE

4. Nk’oku kiri omu Okutandika, ni bintu ki ebi Yehova yaagambire ebirikukwata aha bantu?

4 Yehova bwanyima y’okutebeekanisa ensi enungi ngu etuurwemu abantu, akagamba ebintu bishatu ebirikukwata aha bantu: Akaba naija kuhanga abantu omu nshusha ye, abantu bakaba baine kuhangutsya Paradiso reero ensi ekaijura baijukuru baabo abahikiriire, kandi abantu bakazibirwa kurya aha muti gw’okumanya oburungi n’obubi. (Kut. 1:26, 28; 2:16, 17) Ebintu bishatu ebi Ruhanga yaagambire, nibyo byabaire nibihikiiriza ekigyendererwa kye ahabw’ensi n’abantu. Bwanyima y’omuntu kuhangwa, okukuratira ebiragiro bibiri nikyo kyonka ekyabaire nikyetengyesa, ekigyendererwa kya Ruhanga kubaasa kuhikiirira. Mbwenu shi, ahabw’enki haizire kwetengyesa endagaano?

5, 6. (a) Sitaane akateeraho ata kuremesa ekigyendererwa kya Ruhanga? (b) Yehova akagarukamu ata okuhakanisa kwa Sitaane omuri Edeni?

5 Sitaane akatandikaho obugomi arikuhakanisa Ruhanga hamwe n’ekigyendererwa kye. Eki akakikora arikuta omutima aha kintu ekyabaire nikyetengyesa omuntu kuba omwesigwa. Akareetera omukazi w’okubanza Haawa kugomera ekiragiro ekyabaire nikikwata aha muti gw’okumanya oburungi n’obubi. (Kut. 3:1-5; Kush. 12:9) Omu kukora ekyo, Sitaane akahakanisa obushoboorozi bwa Ruhanga bw’okutegyeka ebihangirwe bye. Bwanyima, Sitaane akagira ngu abantu nibaramya Ruhanga ahabw’okweyendeza.​—Yob. 1:9-11; 2:4, 5.

6 Yehova akagarukamu ata okuhakanisa kwa Sitaane omuri Edeni? Okucwekyereza abagomi abo buzima kikaba nikiija kuhezaho obugomi. Kwonka ekigyendererwa kya Ruhanga eky’okwenda ngu ensi eijure baijukuru ba Adamu na Haawa kikaba kitarikwija kuhikiirira. Omu mwanya gw’okucwekyereza abagomi abo ahonaaho, omuhangi akaranga obunabi oburikwetwa Okuraganisa kwa Ruhanga okw’omuri Edeni, kuhamya ngu buri ki yaagambire nikiija kuhikiirira.​—Shoma Okutandika 3:15.

7. Okuraganisa kwa Ruhanga okw’omuri Edeni nikutuhamiza ki aha bikwatiraine n’enjoka hamwe n’oruzaaro rwayo?

7 Yehova arikurabira omu kiraganiso ekyo eky’omuri Edeni, akacwera orubanja enjoka hamwe n’oruzaaro rwayo, niwe Sitaane Omuregi n’abo boona abaamwegaitsireho omu kuhakanisa obushoboorozi bwa Ruhanga obw’okuba ohikire kutegyeka. Ruhanga ow’amazima akaha oruzaaro rw’omukazi we ow’omu iguru obushoboorozi bw’okucwekyereza Sitaane. N’ahabw’ekyo okuraganisa kwa Ruhanga okw’omuri Edeni kukooreka ngu owaatandikireho obugomi n’ebyo ebyareetsirweho obugomi nibiija kuhwaho, kandi akooreka n’oku kyabaire nikiija kukorwa.

8. Niki ekirikubaasa kutuhwera kumanya omukazi hamwe n’oruzaaro rwe?

8 N’oha owaabaire naija kuba oruzaaro rw’omukazi? Obu oruzaaro oru rwabaire nirwija kusingyera omutwe gw’enjoka, ekirikumanyisa okuhindura “busha” ekihangirwe ky’omwoyo Sitaane Omuregi, oruzaaro orwo narwo rwine kuba ekihangirwe ky’omwoyo. (Heb. 2:14) N’ahabw’ekyo, omukazi owaabaire naija kuzaara oruzaaro orwo, nawe akaabaire ow’omwoyo. N’obu oruzaaro rw’enjoka rwarahukire kukanya, oruzaaro rw’omukazi rukaguma rutarikumanywa kumara emyaka nka 4,000 kuruga obu Yehova yaaraganisa ebirikukwata aha ruzaaro orwo omuri Edeni. Bwanyima, Yehova akakora endagaano zitari zimwe na zimwe kubaasa kumanyisa oruzaaro orwo, n’okuhamiza abaheereza be ngu oruzaaro orwo nirwo yaabaire naija kukoresa kumaraho oburemeezi obu Sitaane yaareetsire omu bantu.

ENDAGAANO ERIKUMANYISA ORUZAARO

9. Endagaano ei Yehova yaaragaine na Abrahamu ekatandika kukora ryari?

9 Bwanyima y’emyaka nk’enkumi ebiri Sitaane aherize kucwerwa orubanja, Yehova akaragiira Abrahamu kuruga omu ka ye omuri Uri eya Mesopotamia, kuza omu nsi ya Kanaani. (Byak. 7:2, 3) Yehova akamugira ati: “Ruga omu nsi yaanyu, n’omu ruganda rwanyu n’omu nju ya sho, oze omu nsi ei ndikworeka; ndyakuhindura eihanga rihango; kandi ndyakuha omugisha, ndangaanise eiziina ryawe; naiwe oryahaisa abandi omugisha. Ndyaha omugisha abarikushabira omugisha, n’orikukyeena ndyamukyeena; kandi omuriiwe enganda zoona ez’omu nsi nimwo ziriheerwa omugisha.” (Kut. 12:1-3) Egi niyo ndagaano ei Ruhanga yaaragaine na Abrahamu. Obunaku bwenyini obu Yehova yaabanza kukora endagaano na Abrahamu tiburikumanywa. Kwonka, endagaano egyo ekatandika kukora omuri 1943 Yesu atakazairwe, obu Abrahamu yaabaire aine emyaka 75 y’obukuru obu yaaruga Harani akambuka Omugyera Furaati.

10. (a) Abrahamu akooreka ata okwikiriza kuhami omu biraganiso bya Ruhanga? (b) Ni bintu ki ebirikukwata aha ruzaaro rw’omukazi ebi Yehova yaayorekire mporampora?

10 Yehova emirundi mingi akaguma naagarukamu eki yaaraganiise Abrahamu, kandi buri murundi arikwongyera kumushoboororera ebindi ebirikutwarirwamu. (Kut. 13:15-17; 17:1-8, 16) Kandi Abrahamu ku yaayorekire okwikiriza kuhami omu biraganiso bya Ruhanga arikwikiriza kuhayo omwana we omwe nyamunegyere, Yehova akahamya endagaano egyo arikworeka ngu neija kuhikiirira. (Shoma Okutandika 22:15-18; Abaheburaayo 11:17, 18.) Bwanyima y’endagaano egyo kutandika kukora, mporampora Yehova akatandika kworeka enshonga nkuru ezirikukwata aha ruzaaro rw’omukazi. Oruzaaro rukaba nirwija kukomooka omuri Abrahamu, rukaba nirwija kukomookamu abantu baingi, bakaba nibaija kuba abategyeki, bakaba nibaija kucwekyereza abazigu ba Ruhanga boona, kandi bakaba nibaija kureetera abantu baingi emigisha.

Abrahamu akagira okwikiriza kuhami omu biraganiso bya Ruhanga (Reeba akacweka 10)

11, 12. Ebyahandiikirwe nibyoreka bita ngu endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Abrahamu ekaba eri ey’okuhikiirira omu bwijwire, kandi eki nikitugasira kita?

11 N’obu endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Abrahamu yaahikiriire omuri baijukuru ba Abrahamu obu baahungura Ensi Eyaaraganisiibwe, Ebyahandiikirwe nibyoreka ngu obushonshorekye oburi omu ndagaano egyo bukaba buri obw’okuhikiirizibwa omu muringo gw’eby’omwoyo. (Gal. 4:22-25) Ekahikiirira omu bwijwire nk’oku Paulo yaashobooroire, oruzaaro orukuru kuruga omuri Abrahamu ni Kristo, kandi abandi ab’oruzaaro orwo n’Abakristaayo 144,000 abashukirweho amajuta. (Gal. 3:16, 29; Kush. 5:9, 10; 14:1, 4) Omukazi orikuzaara oruzaaro orwo ni “Yerusaalemu ey’omu iguru,” nikyo kicweka eky’omu iguru eky’ekibiina kya Ruhanga, ekirimu ebihangirwe by’omwoyo ebyesigwa. (Gal. 4:26, 31) Nk’oku endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Abrahamu erikworeka, oruzaaro rw’omukazi rukaba nirwija kureetera abantu emigisha.

12 Endagaano egyo neegamba aha Mugabe n’abu yaabaire naija kutegyeka nabo omu Bukama bwa Ruhanga, kandi neetaho omusingi guhami ogw’Obukama bw’omu iguru. (Heb. 6:13-18) Endagaano egi neija kugumaho kuhitsya ryari? Okutandika 17:7 nihooreka ngu ‘n’endagaano etarihwaho.’ Neija kuguma neekora kuhitsya obu Obukama oburikwebemberwa Mesia buraacwekyereze abazigu ba Ruhanga, kandi amaka goona ag’omu nsi gakaheebwa omugisha. (1 Kor. 15:23-26) Buzima, abo abaraatuure omu nsi omu bunaku obwo, nibaija kugasirwa ebiro byona. Endagaano ei Yehova yaaragaine na Abrahamu neeyoreka ngu Yehova amaririire kuhikiiriza ekigyendererwa kye eky’okwenda ngu abantu abahikiriire ‘baijure ensi.’​—Kut. 1:28.

ENDAGAANO Y’OKUHAMYA NGU OBUKAMA NIBWIJA KUHANGAARA

13, 14. Endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Daudi neetuhamiza ki aha bikwatiraine n’obutegyeki bwa Mesia?

13 Okuraganisa kw’omuri Edeni hamwe n’endagaano ei Yehova yaaragaine na Abrahamu, nibitwegyesa ngu obutegyeki bwa Yehova nibwegamira aha mitindo ehikiriire. (Zab. 89:14) Mbwenu shi obutegyeki bwa Mesia nibwija kubamu obushomankuzi, kyetengyese kubwihaho hakateebwaho obundi? Endagaano endiijo neeyoreka ngu eki tikirikwija kubaho.

14 Yetegyereze eki Yehova yaaraganiise Omugabe Daudi owa Israeli eya ira. Endagaano egyo neeyetwa endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Daudi. (Shoma 2 Samueli 7:12, 16.) Yehova akakora endagaano egi na Daudi obu Daudi yaabaire naategyeka omuri Yerusaalemu, arikumuraganisa ngu Mesia akaba naija kuba omwijukuru. (Luk. 1:30-33) N’ahabw’ekyo, Yehova akongyera yaashoboorora bingi ebirikukwata aha bukomooko bwa Mesia, arikworeka ngu ogwo “okiineho obushoboorozi” niwe ariba Omugabe w’Obukama. (Ezk. 21:25-27) Obutegyeki bwa Daudi nibwija kutegyeka ebiro byona, ahabw’okuba ekitebe kya Yesu mwijukuru wa Daudi “kiryagumibwa ebiro byona nk’okwezi, kandi nk’omujurizi ow’okwesigwa omu iguru.” (Zab. 89:34-37) Buzima, obutegyeki bwa Mesia tiburikwija kubamu obushomankuzi, kandi ebi buraakore nibiija kugumaho ebiro byona!

ENDAGAANO EYAABAASIISE ABANYAMURWA KUBAHO

15-17. Okurugiirira aha ndagaano ei Ruhanga yaaragaine n’omunyamurwa ori nka Melikizedeki, niki ekindi eki omutegyeki w’Obukama yaabaire naija kukora, kandi n’ahabw’enki?

15 N’obu endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Abrahamu n’ei yaaragaine na Daudi ziraabe nizihamya ngu oruzaaro rw’omukazi rukaba nirwija kuba omugabe, ogwo wenka tiwe yaakureeteire abantu b’amahanga goona emigisha. Abantu abo kubaasa kutunga emigisha, bakaba baine kubanza kwihwaho ekibi kandi bakateebwa omu ka emwe eya Yehova. Kubaasa kuhikiiriza eki, oruzaaro rukaba nirwija kuheereza n’omu bunyamurwa. Omuhangi waitu ow’obwengye eki akakibaasisa kubaho arikutaho entebeekanisa endiijo, niyo ndagaano ei Ruhanga yaaragaine n’omunyamurwa ori nka Melikizedeki.

16 Yehova arikurabira omu Mugabe Daudi akakyoreka ngu naija kukora endagano na Yesu. Endagano egi ekaba erimu ebintu bibiri ebi: Eky’okubanza, ngu Yesu akaba naija kushutama aha rubaju rwa Ruhanga orwa buryo ategyekye ahagati omu bazigu be. Ekya kabiri, ngu Yesu akaba naija kuba “omunyamurwa w’ebiro byona omu muringo gwa Melikizedeki.” (Shoma Zaaburi 110:1, 2, 4.) Ahabw’enki Yesu yaabaire naija kutegyeka “nk’omunyamurwa ori nka Melikizedeki”? Ahabw’okuba ira munonga baijukuru ba Abrahamu batakataahire omu Nsi Eyaaraganisiibwe, Melikizedeki omugabe wa Salemu akaba naaheereza “nk’Omunyamurwa omukuru wa Ruhanga.” (Heb. 7:1-3) Yehova niwe yaabaire amutooraine kumuheereza. Niwe wenka orikugambwaho omu by’ahandiikirwe eby’Oruheburaayo awaaheereize nk’Omugabe kandi omunyamurwa. Tihariho ekirikworeka ngu hariho ondiijo oraaheereizeho nka Melkizedeki, nikireebeka ngu niwe yaabaire naija kuguma naaheereza “nk’omunyamurwa,” ebiro byona.

17 Yesu atoorainwe kuba omunyamurwa kurabira omu ndagaano ei Yehova yaakozire nawe, kandi naija kuguma ari “Omunyamurwa w’ebiro byona, omu muringo gwa Melikizedeki.” (Heb. 5:4-6) Eki nikihamya ngu Yehova naija kukoresa Obukama bwa Mesia kuhikiiriza ekigyendererwa kye ahabw’abantu.

ENDAGAANO EZIRIKUBAASISA OBUKAMA KUBAHO

18, 19. (a) Endagaano ezi twaheza kushwijuma nizikwata zita aha Bukama? (b) Nituza kushwijuma ki omu kicweka ekirikukurataho?

18 Kurugiirira aha ndagaano ezi twaheza kushwijuma, twareeba oku zirikukwata aha Bukama bwa Mesia n’oku Obukama obwo burikwegamira aha okuraganisa okuhikire. Okuraganisa kw’omuri Edeni nikuhamya ngu Yehova naija kuhikiiriza ekigyendererwa kye ahabw’ensi n’abantu kurabira omu ruzaaro rw’omukazi. N’oha owaabaire naija kuba oruzaaro orwo, kandi akaaheereize mu mwanya ki? Endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Abrahamu neetuhwera kumanya ebi byona.

19 Endagaano ei Ruhanga yaaragaine na Daudi neeshoboorora bingi ebirikukwata aha bukomooko bw’oruzaaro orukuru, kandi emuha n’obushoboorozi bw’okutegyeka ensi yoona kugira ngu ebi Obukama buraakore bibe eby’ebiro byona. Endagaano ei Ruhanga yaaragaine n’omunyamurwa ori nka Melikizedeki niyo erikubaasisa oruzaaro orwo kuheereza nk’omunyamurwa. Kwonka, Yesu tarikwija kuba ari wenka omu kureetera abantu kuba abahikiriire. Abandi nabo bakashukwaho amajuta kuheereza nk’abagabe kandi abanyamurwa. Bakaba nibaija kukomooka nkahi? Ekyo nikyo turaagaaniireho omu kicweka ekirikukurataho.