Julani

Lutani pa vo ve mukati

Muwugomezgengi Ukongwa Ufumu

Muwugomezgengi Ukongwa Ufumu

‘Chivwanu nchilindizga cha vakugomezgeka vo.’​ŴAH. 11:1.

1, 2. Nchinthu wuli cho chititiwovya kuziŵa kuti Ufumu wazamufiska chilatu chaku Chiuta chakukwaskana ndi ŵanthu, nanga nchifukwa wuli? (Wonani chithuzi cho che pachanya.)

 NGE Akaboni aku Yehova, kanandi tikamba kuti Ufumu waku Chiuta ndiwu wija wo ungamaliska masuzgu ndipu tikhumbisiska kuwovya ŵanthu kuti aziŵi uneneska wa m’Malemba wenuwu. Tikondwa so ukongwa kuziŵa vo Ufumu uwu wazakutichitiya. Kumbi tisimikizga wuli kuti Ufumu wenuwu wazamufiska nadi chilatu chaki? Nchifukwa wuli tikhumbika kuwugomezga ukongwa Ufumu wenuwu?—Ŵah. 11:1.

2 Yehova wakujalikiska Ufumu wo Mesiya wazamuwusa kuti wafiski chilatu chaku Yehova chakukwaskana ndi vo wakulenga. Ufumu wenuwu ukujalikiskika chifukwa chakuti Yehova ndiyu ngwakwenere kuwusa. Mapanganu ngatitiwovya kuziŵa vigaŵa vosi vakukhumbika va Ufumu wenuwu, kwambiya fumu, wo yamuwusa nawu ndipuso wo azamuwusika. Ndipu Chiuta pamwenga mwana waki Yesu Khristu ndiwu ŵe m’mapanganu ngenanga. Kuŵanaŵaniya mapanganu ngenanga kutiwovyengi kuti tivwisi mo chilatu chaku Chiuta chazamufiskikiya ndipuso chifukwa cho titichigomezge.​—Ŵerengani Ŵaefesu 2:12.

3. Kumbi tikambiskanengenji m’nkhani iyi ndipuso yakulondopu?

3 Bayibolo likamba mapanganu 6 ngo ngakwaskana ndi Ufumu waku Chiuta wo Mesiya wazamuwusa. Mapanganu ngaki ndi (1) phanganu laku Abrahamu, (2) phanganu la Chilangulu, (3) phanganu laku Davidi, (4) phanganu laku wasembi nge Melkizedeke, (5) phanganu lifya, ndi (6) phanganu la Ufumu. Tiyeni tiwoni mo phanganu lelosi likoliyana ndi Ufumu kweniso mo litovye kuti chilatu chaku Chiuta chakukwaskana ndi charu chapasi ndipuso ŵanthu chazamufiskikiya.​—Wonani tchati cha mutu wakuti, “ Mo Chiuta Wazamufiskiya Chilatu Chaki.”

CHIUTA WAKULAYIZGA NTHOWA YAKUFISKIYA CHILATU CHAKI

4. Nge mo buku la Chiyambo likambiya, kumbi ndi marangu nanga ngo Yehova wangupaska ŵanthu?

4 Yehova wati walenga charu chakutowa kuti ŵanthu ajengemu, wakhumbanga vinthu vitatu ivi: (1) Kulenga ŵanthu muchikozgu chaki. (2) Kuti ŵanthu alimi charu chosi kuti chije Paradayisu kweniso chizazi ndi ŵanthu arunji. (3) Ŵanthu angaryanga cha chipasu chakuziŵiska umampha ndi uheni. (Chiy. 1:26, 28; 2:16, 17) Fundu zitatu zenizi zenga zakukwana kuti Chiuta wafiski chilatu chaki chakukwaskana ndi charu ndipuso ŵanthu. Mwaviyo, ŵanthu ŵati alengeka, akhumbikanga kuvwiya dangu lachiŵi ndi lachitatu. Kweni nchifukwa wuli pakhumbikanga so mapanganu?

5, 6. (a) Kumbi Satana wanguchita wuli kuti watimbanyizgi chilatu chaku Chiuta? (b) Kumbi Yehova wanguchitanji Satana wati wasuska dangu laki mu Edene?

5 Satana Diabolo wakhumbanga kutimbanyizga khumbu laku Chiuta. Kuti wafiski chilatu chaki, iyu wangwamba kususka dangu lo ŵanthu akhumbikanga kuvwiya. Wangunyenga Eva kuti waleki kuvwiya dangu laku Chiuta lakukwaskana ndi chimiti chakuziŵiska vamampha ndi viheni. (Chiy. 3:1-5; Chiv. 12:9) Mwaviyo, Satana wangususka kuti Chiuta ndiyu ngwakwenere kuwusa chilengedu Chaki. Pavuli paki, Satana wangwamba kuwona kuti ateŵeti akugomezgeka ateŵete Chiuta ndi vilatu viheni.​—Jobu 1:9-11; 2:4, 5.

6 Kumbi Yehova wanguchitanji Satana wati wasuska dangu laki mu Edene? Kugaruka kwatingi kumalengi nadi asani Yehova wangubaya akugaruka ŵenaŵa. Kweni Chiuta wakachitengi venivi, chilatu chaki chakuti ŵana akuvwiya aku Adamu ndi Eva azazi charu chapasi chatingi chifiskikengi cha. M’malu mwaki, Mulengi wangumuka mwazeru vo Satana wangukamba. Iyu wanguchita ivi mwakukamba uchimi wo udanika kuti vo wangulayizga mu Edene kuti chilatu chaki chifiskiki.​—Ŵerengani Chiyambo 3:15.

7. Mwakukoliyana ndi vo Chiuta wangulayizga mu Edene, kumbi ndi vinthu wuli vo vazamuchitikiya Satana ndi wo ŵe kuchigaŵa chaki?

7 Mwakukoliyana ndi vo wangulayizga mu Edene, Yehova wanguyeruzga Satana Diabolo kweniso wosi wo angukoliyana nayu pakususka muwusu waki. Chiuta wauneneska wakupaska mazaza mbewu ya munthukazi kuti wamalani ndi Satana. Mwaviyo, vo Chiuta wangulayizga mu Edene vingulongo kuti wazamutuzgapu vinthu vosi viheni ndipuso yo wakuviyambisa. Vingulongo so mo Chiuta wazamufiskiya venivi.

8. Kumbi tingakambanji vakukwaskana ndi munthukazi ndipuso mbewu yaki?

8 Kumbi ndiyani yo watingi wazijengi mbewu ya munthukazi? Mbewu yakhumbikanga kuja yauzimu chifukwa chakuti yazamuphwanya mutu waku Satana, kung’anamuwa kuti ‘yazamuwayuwa’ Satana Diabolo yo nchakulengeka chauzimu. (Ŵah. 2:14) Mwaviyo, munthukazi yo watingi wabalengi mbewu yeniyi nayu wakhumbikanga kuja wauzimu. Po mbewu yaku Satana yakuwanga, venga vakusuzga kuziŵa vo mbewu ndipuso munthukazi vamiyanga kwa vyaka 4,000 kutuliya po Yehova wangukambiya layizgu laki mu Edene. Pavuli paki, Yehova wangukamba mapanganu nganandi ngo ngatitiwovya kuziŵa vo mbewu yimiya ndipuso ngasimikizgiya ateŵeti Ŵaki kuti mbewu ndiyu Chiuta wazamugwiriskiya nchitu kuti wazituzgepu masuzgu ngo ŵanthu akumana nangu.

PHANGANU LO LITITIWOVYA KUZIŴA MBEWU YA MUNTHUKAZI

9. Kumbi ndi phanganu nili lo Chiuta wanguchita ndi Abrahamu ndipu lingwamba zukwanji kugwira nchitu?

9 Pati pajumpha vyaka 2,000 kutuliya po Satana wanguyeruzgikiya, Yehova wangukambiya mteŵeti waki wakugomezgeka Abrahamu kuti watuweku ku charu chaki cha Uru ku Mesopotamia, ndi kuluta ku charu cha Kanani. (Mac. 7:2, 3) Yehova wangumukambiya kuti: “Tuwa m’charu chaku ndi ku abali ŵaku, ndi ku nyumba ya awusu; uyi ku charu cho ndikakulongonga. Ndipu Ini ndikakuchitanga mtundu ukuru, ndipu ndikakutumbikanga, ndipu ndikachitanga zina laku kuŵa likulu, viyo kuti ukaŵanga chitumbiku. Ndikatumbikanga wo atikutumbika, ndipu yo wakutemba iwi ndikamutembanga; ndipu mwaku iwi mbumba zosi zamu charu zikatumbikikanga.” (Chiy. 12:1-3) Ili lenga phanganu lakwamba lo Yehova Chiuta wanguchita ndi Abrahamu ndipu lidanika kuti phanganu laku Abrahamu. Chaka chayichu cho Yehova wanguchitiya phanganu ndi Abrahamu chiziŵika cha, kweni tiziŵa ŵaka kuti lingwamba kugwira nchitu mu 1943 B.C.E., po Abrahamu yo wenga ndi vyaka 75 wanguyambukiya msinji wa Efrate kutuwa ku Harani.

10. (a) Kumbi Abrahamu wangulongo wuli kuti wagomezganga ukongwa malayizgu ngaku Chiuta? (b) Kumbi Yehova wangukambanji vakukwaskana ndi mbewu ya munthukazi?

10 Yehova wakambiyanga Abrahamu layizgu lenili mwakuwerezgawerezga ndipu nyengu yosi yo wachitanga ivi, wasazgiyangapu fundu zinyaki. (Chiy. 13:15-17; 17:1-8, 16) Pa nyengu yo Abrahamu wangulongo kuti wagomezga ukongwa malayizgu ngaku Chiuta mwakukhumbisiska kupereka mwana waki, Yehova wangumusimikizgiya kuti phanganu laki lingatondeka cha. (Ŵerengani Chiyambo 22:15-18; Ŵahebere 11:17, 18.) Phanganu laku Abrahamu lati layamba kugwira nchitu, Yehova wangwamba kuvumbuwa kamanakamana fundu zakukhumbika zakukwaskana ndi mbewu ya munthukazi. Iyu wangukamba kuti mbewu yatingi yituwengi mwaku Abrahamu, yatingi yiziyandanengi, yizijengi fumu, yizituzgengepu arwani wosi ndipuso yatingi yiziwovyengi ŵanthu anandi kuti azilonde vitumbiku.

Abrahamu wangulongo kuti wagomezganga ukongwa malayizgu ngaku Chiuta (Wonani ndimi 10)

11, 12. Kumbi Malemba ngalongo wuli kuti phanganu laku Abrahamu lifiskika so mwauzimu, nanga venivi vititiwovya wuli?

11 Chinanga kuti phanganu laku Abrahamu lingufiskika pa nyengu yo mbewu yaku Abrahamu yinguchisere m’Charu Chakulayizgika kweni Malemba ngalongo kuti mazu nganyaki nga muphanganu lenili ngafiskika so mwauzimu. (Ŵag. 4:22-25) Wakutumika Paulo wangulongo kuti phanganu ili lifiskika ukongwa muvigaŵa viŵi. Chakwamba, mbewu yaku Abrahamu yimiya Khristu ndipu chachiŵi, yimiya Akhristu akusankhika a 144,000. (Ŵag. 3:16, 29; Chiv. 5:9, 10; 14:1, 4) Munthukazi yo wabala mbewu ndi “Yerusalemu wakuchanya” yo wamiya chigaŵa chakuchanya cha gulu laku Chiuta la vakulengeka vauzimu. (Ŵag. 4:26, 31) Nge mo phanganu laku Abrahamu lingukambiya, mbewu ya munthukazi yazamuwovya ŵanthu kuti azilonde vitumbiku.

12 Phanganu laku Abrahamu likamba vakukwaskana ndi fumu ndipuso wo yazamuwusa nawu mu Ufumu waku Chiuta, ndipu lilongo so mo Ufumu wakuchanya ukwambiya. (Ŵah. 6:13-18) Kumbi phanganu lenili ligwirengi nchitu mpaka zukwanji? Lemba la Chiyambo 17:7 likamba kuti ndi “phanganu lamuyaya.” Phanganu lenili ligwirengi nchitu mpaka po Ufumu waku Chiuta wazituzgiyapu arwani ŵaki kweniso mpaka po ŵanthu wosi pacharu chapasi azitumbikikiya. (1 Ŵakor. 15:23-26) Mwaviyo, ŵanthu wo azamuja pacharu chapasi azamutumbikika kwamuyaya. Phanganu lo Chiuta wanguchita ndi Abrahamu lilongo kuti wakhumbisiska kufiska chilatu chaki chakuti ŵanthu arunji ‘azazi charu.’​—Chiy. 1:28.

PHANGANU LO LITITISIMIKIZGIYA KUTI UFUMU WAZAMUMALA CHA

13, 14. Kumbi phanganu laku Davidi likambanji vakukwaskana ndi muwusu waku Mesiya?

13 Vo Yehova wangulayizga mu Edene ndipuso phanganu laku Abrahamu vilongo kuti Ufumu waku Yehova wazamuwusa mwaurunji. Ivi vauneneska chifukwa cha mo Ufumu waku Chiuta uchitiya. (Sumu 89:14) Kumbi boma laku Mesiya lazamuchita vinthu mwachinyengu ndipu lazamukhumbika kutuzgikapu? Pe phanganu linyaki lo lisimikizgiya kuti ivi vazamuchitika cha.

14 Ŵanaŵaniyani vo Yehova wangulayizga Fumu Davidi ya Yisraele kuporote mu phanganu laku Davidi. (Ŵerengani 2 Samuele 7:12, 16.) Yehova wanguchita phanganu lenili ndi Davidi pa nyengu yo wawusanga ku Yerusalemu, ndipu wangumulayizga kuti Mesiya wazamutuliya mu mbewu yaki. (Luka 1:30-33) Mwaviyo, Yehova wanguzumbuwa ŵanthu chayiwu wo mwatingi muzituwengi Mesiya. Iyu wangukamba so kuti mbewu yaku Davidi yeniyi ndiyu yazamuwusa Ufumu waku Chiuta. (Ezek. 21:25-27) Kuporote mwaku Yesu, ufumu waku Davidi wazamumala cha. Kukamba uneneska, mbewu yaku Davidi “yikajaririyanga muyaya,” ndipu ufumu waki ujengepu muyaya nge lumwi. (Sumu 89:34-37) Mwaviyo, muwusu waku Mesiya wazamukuŵa wachinyengu cha ndipuso vitumbiku vaki vazamuja vamuyaya.

PHANGANU LO LILONGO KUTI PAKHUMBIKANGA WASEMBI

15-17. Mwakukoliyana ndi phanganu laku wasembi nge Melkizedeke, kumbi ndi nchitu niyi yinyaki yo mbewu yamuchita, nanga nchifukwa wuli?

15 Chinanga kuti phanganu laku Abrahamu ndipuso laku Davidi ngasimikizga kuti mbewu ya munthukazi yazamuja fumu kweni udindu wenuwu ngwakukwana cha kuti uziwovyi ŵanthu amitundu yosi kuti azilonde vitumbiku. Yiwu akhumbika kuja akufikapu kweniso kuja m’banja la chilengedu chosi laku Yehova. Kuti venivi vifiskiki, mbewu yakhumbikanga so kuja wasembi. Mulengi wazeru wangupanga so phanganu linyaki lo lidanika kuti, phanganu laku wasembi nge Melkizedeke.

16 Kuporote mwaku Davidi, Yehova wanguvumbuwa kuti wazamuchita phanganu ndi Yesu lo latingi lizijengi ndi vilatu viŵi ivi: Chakwamba, Yesu wakhumbikanga kuja ‘ku janja lamaryi [laku Chiuta]’ mpaka po watuzgiyapu arwani ŵaki. Chachiŵi, wakhumbikanga kuja wasembi mpaka muyaya nge Melkizedeke. (Ŵerengani Sumu 110:1, 2, 4.) Nchifukwa wuli wakhumbikanga kuja wasembi nge Melkizedeke? Chifukwa mbewu yaku Abrahamu yechendalondi Charu Chakulayizgika, Melkizedeke wenga fumu ya ku Salemu kweniso wateŵetiyanga nge “mzukuru [wasembi, NW] waku Chiuta wamdengwedi.” (Ŵah. 7:1-3) Iyu wangusankhika ndi Yehova kuti waje ndi maudindu ngaŵi. Ndiyu pe yo wazumbulika m’Malemba nga Chihebere kuti wenga fumu ndipuso wasembi. Iyu wadanika kuti ‘mzukuru wamuyaya’ chifukwa chakuti palivi po pakulembeka kuti munyaki wangujapu ndi maudindu ngenanga iyu wechendajepu pamwenga yo wangusere m’malu mwaki.

17 Yesu nayu wakusankhika ndi Yehova kuti waje wasembi malinga ndi phanganu lo wangupangana nayu ndipu wazamuja wasembi mpaka muyaya nge Melkizedeke. (Ŵah. 5:4-6) Ivi vilongore limu kuti Yehova wakhumbisiska kugwiriskiya nchitu Yesu kuti wafiski chilatu chaki chakwamba chakukwaskana ndi ŵanthu pacharu chapasi.

MAPANGANU NGATITIWOVYA KUTI TIGOMEZGENGI UFUMU

18, 19. (a) Kumbi mapanganu ngo takambiskana ngakambanji vakukwaskana ndi Ufumu? (b) Kumbi tikambiskanengenji m’nkhani yakulondopu?

18 Nge mo tawone, mapanganu ngakonkhoska za Ufumu waku Chiuta ndipuso mo Ufumu wenuwu wazamufiskiya mapanganu ngaki. Vo Yehova wangulayizga mu Edene vilongo kuti mbewu ya munthukazi yazamufiska chilatu chaku Yehova chakukwaskana ndi charu kweniso ŵanthu. Kumbi mbayani wo amiya mbewu, nanga azamugwira nchitu wuli? Phanganu laku Abrahamu ndilu limuka fumbu lenili.

19 Phanganu laku Davidi likamba ŵanthu chayiwu wo mwatingi muzituwengi Mesiya ndipuso litimpaska mazaza kuti waziwusi charu chapasi ndi chilatu chakuti ŵanthu azilonde vitumbiku vamuyaya. Phanganu laku wasembi nge Melkizedeke likamba kuti mbewu yamuteŵete nge wasembi. Yesu wazakuŵawovya yija cha ŵanthu kuti azije akufikapu kweni wazamuja ndi anyaki wo asankhika kuti azije mafumu ndi asembi. Kumbi ŵanthu ŵenaŵa atuliya pani? Nkhani yakulondopu yimukengi fumbu lenili.