“Fi iroro ra họ eware obọ odhiwu, orọnọ eware akpọ na ha.”—KỌL. 3:2.

ẸVẸ WHỌ TE K’UYO ENỌ NANA?

Ẹvẹ Abraham avọ Sera a ro dhesẹ nọ a fi ẹrọwọ họ Jihova?

Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Mosis ọ tẹrovi oreva Ọghẹnẹ uruo?

Idhere vẹ ma sai ro fi iroro mai họ eware obọ odhiwu?

1, 2. (a) Eme u dhesẹ nọ ozighi ọ jọ ukoko obọ Kọlọsi orọ ikpe-udhusoi ọsosuọ? (b) Ohrẹ vẹ a kẹ inievo obọ Kọlọsi re a ruẹsi dikihẹ ga?

OZIGHI ọ jọ ukoko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ nọ o jọ ob3ọ Kọlọsi. Inievo jọ a jẹ sobọhọ nọ a re koko Uzi Mosis na hrọ, a tẹ jẹ rọ enẹ wha ohẹriẹ họ ukoko na. Efa e jẹ wha iwuhrẹ egba-eriariẹ haro inọ u fo nọ Oleleikristi ọ rẹ gbọ omariẹ eware nọ e rẹ kẹ evawere evaọ uzuazọ. Fikiere, Pọl o te kere ileta be rọ kẹ inievo na unuovẹvẹ kpahe iwuhrẹ erue nana inọ: “Wha yọrọ oma re ohwo ọvo ọ siọ eriariẹ ifofe gbe ẹghẹ rai ba ẹ rọ viẹ owhai họ, enọ erọ uwuhrẹ ahwo akpọ avọ izi akpọ na, e nọ e rọ e rọ Kristi hi.”—Kọl. 2:8.

² Ileleikristi obọ Kọlọsi erọ ikpe udhusoi ọsosuọ na a tẹ tẹrovi “ekuakua akpọ na,” kiyọ a bi kiuke ku ọruẹrẹfihotọ nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ kẹ esiwo. (Kọl. 2:20-23) Re ọ ruẹsi fiobọhọ kẹ ae sẹro usu rai kugbe Ọghẹnẹ, Pọl ọ tẹ kẹ ae ohrẹ nọ, a “fi iroro [rai] họ eware obọ odhiwu, orọnọ eware akpọ na ha.” (Kọl. 3:2) Ẹhẹ, o gwọlọ nọ inievo Jesu na a rẹ tẹrovi ẹruore rai nọ ọ rẹ hiẹ hẹ nọ a ruẹrẹ ‘kpahe kẹ ai evaọ obọ odhiwu.’—Kọl. 1:4, 5.

3. (a) Ẹruore vẹ Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a tẹrovi? (b) Enọ vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

 ³ Ere ọvona o rrọ nẹnẹ, Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a tẹro rai vi Uvie Ọghẹnẹ nọ o rrọ obọ odhiwu gbe ẹruore nọ a te rọ jọ “ereuku kugbe Kristi.” (Rom 8:14-17) Kọ otu nọ o wo ẹruore otọakpọ? Ẹvẹ ẹme Pọl na o ro kiekpahe ae? Oghẹrẹ vẹ “igodẹ efa” na a be rọ tẹro rai vi “eware obọ odhiwu”? (Jọn 10:16) Kọ ẹvẹ mai kpobi ma sai ro wo erere nọ ma te roro kpahe oriruo idibo Ọghẹnẹ oke anwae nọ i wo ẹrọwọ wọhọ Abraham gbe Mosis, enọ e tẹrovi eware obọ odhiwu ghelọ ebẹbẹ sa-sa nọ a rẹriẹ ovao dhe?

OWARE NỌ U DHESẸ RE A TA NỌ MA FI IRORO HỌ EWARE OBỌ ODHIWU

4. Ẹvẹ igodẹ efa na a sai ro fi iroro rai họ eware obọ odhiwu?

⁴ Dede nọ igodẹ efa na a wo ẹruore obọ odhiwu hu, a rẹ sae tẹrovi eware obọ odhiwu ghele. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Nọ a tẹ rọ Jihova Ọghẹnẹ gbe iruo Uvie na karo evaọ uzuazọ. (Luk 10:25-27) Ma be rọ aro kele oriruo nọ Jesu o fihotọ evaọ ẹme nana. (1 Pita 2:21) Wọhọ ibe Ileleikristi mai erọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, ma rẹ nyaku otu iwuhrẹ erue gbe egba-eriariẹ akpọ na, ma tẹ jẹ rẹriẹ ovao dhe use-abọ orọ isiuru ilale eware akpọ Setan. (Se 2 Ahwo Kọrint 10:5.) Nọ ma be rọ aro kele oriruo Jesu na, o gwọlọ nọ ma re rri otọ mu kẹ eware itieye na re e siọ usu mai kugbe Ọghẹnẹ ba ẹraha.

5. Ẹvẹ ma sae rọ kiẹ iroro mai rri kpahe ilale eware akpọ?

⁵ Kọ o sae jọnọ ma be rọ ẹmẹrera wo oghẹrẹ isiuru nọ ahwo-akpọ na a wo kẹ eware akpọ? Uzẹme riẹ họ, eware nọ ma be hai roro kpahe hayo enọ ma be hai ru i re dhesẹ oware nọ o mae rrọ isiuru mai. Jesu ọ ta nọ: “Oria nọ okọ ra o rọ, etẹe eva ra e rẹ jọ re.” (Mat. 6:21) U fo nọ ma rẹ kiẹ omamai rri n’oke t’oke re ma sae riẹ obonọ udu mai u bi su omai kpohọ. Nọ omara nọ: ‘Ẹvẹ mẹ be hai roro kpahe ugho te? Kọ epanọ okọ mẹ u re ro woma, epanọ mẹ rẹ rọ wọ igho fihọ eki re me wo okperere, hayo epanọ me re ro yeri uzuazọ okpohwo mẹ be hẹ mai roro kpahe? Manikọ mẹ be tẹrovi eware nọ i w’obọ kugbe egagọ Ọghẹnẹ?’ (Mat. 6:22) Ẹme nọ Jesu ọ ta u dhesẹ nọ ahwo nọ a tẹrovi epanọ a rẹ rọ “kọ okọ akpọ na kẹ oma rai” a rẹ sae raha usu rai kugbe Ọghẹnẹ.—Mat. 6:19, 20, 24.

6. Ẹvẹ ma sai ro fi kparobọ evaọ ohọre mai wọso urusio ugboma?

⁶ Fikinọ mai yọ ahwo-akpọ nọ a gba ha, oma o rẹ gwọlọ wọ omai ru eware nọ ma roro nọ e te kẹ omai evawere. (Se Ahwo Rom 7:21-25.) Ma rẹ sai ru “iruo ebi” nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ gbẹ rrọ omai oma ha. Onọ o kẹre te eware wọhọ “omovia gbe idi eda . . . igberedha gbe eware odode iruo.” (Rom 13:12, 13) Re ma sai fi kparobọ evaọ ohọre mai wọso “eware akpọ na,” koyehọ eware urusio ugboma na, o gba omai họ nọ ma re fi iroro mai họ eware obọ odhiwu. Onana o gwọlọ omodawọ gaga. Oyejabọ nọ Pọl ukọ na ọ rọ ta nọ: “Mẹ rẹ nyẹ-oma mẹ, mẹ vẹ ta hiẹ obọ.” (1 Kọr. 9:27) Ababọ avro, o gwọlọ nọ ma rẹ ta họ omamai obọ otẹrọnọ ma rẹ daji edhere uzuazọ na. Joma ta kpahe oware nọ idibo Ọghẹnẹ ivẹ jọ nọ i wo ẹrọwọ a ru nọ u ru eva “were Ọghẹnẹ.”—Hib. 11:6.

 ABRAHAM O ‘FI ẸRỌWỌ HỌ JIHOVA’

7, 8. (a) Ẹbẹbẹ vẹ Abraham avọ Sera a rẹriẹ ovao dhe? (b) Eme Abraham o fi iroro riẹ họ?

⁷ Okenọ Jihova ọ ta kẹ Abraham nọ ọ kwa uviuwou riẹ kpobọ ẹkwotọ Kenan, o ru epanọ Jihova ọ ta kẹe. Fiki ẹrọwọ Abraham gbe ẹmeoyo riẹ, Jihova ọ reọvọ kugbei, inọ: “Me re ti ru owhẹ zihe ruọ orẹwho ulogbo, mẹ vẹ jẹ te ghale owhẹ.” (Emu. 12:2) Rekọ ikpe buobu e vrẹ no yọ Abraham avọ aye riẹ Sera a ri ti yẹ ọmọ họ. Kọ o sae jọnọ eyaa nọ Jihova ọ ya kẹ Abraham na e thọrọ Jihova ẹro no? Ofariẹ, uzuazọ o lọhọ tere he evaọ obọ Kenan. Abraham avọ uviuwou riẹ a nya siọ uwou gbe imoni rai ba Ọr, okpẹwho ọruẹriọ evaọ obọ Mẹsopotemia. A nya ugbo nọ u thabọ te ikilomita odu ọvo gbe egba ezeza (1,600) re a te ti te Kenan, oria nọ ọ jọ rria iwou-udhu, thihakọ ohọo, jẹ rẹriẹ ovao dhe otu ugbarugba. (Emu. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Ghele na, o were rai ẹdẹvo ho inọ a re zihe kpohọ uzuazọ ọruẹriọ obọ Ọr.—Se Ahwo Hibru 11:8-12, 15.

⁸ Ukpenọ o fi iroro họ “eware akpọ na,” Abraham o ‘fi ẹrọwọ họ Jihova.’ (Emu. 15:6) Ẹhẹ, o fi iroro họ “eware obọ odhiwu,” keme ọ tẹrovi eyaa Ọghẹnẹ. Onana u ru nọ o ro wo osohwa okenọ Ọghẹnẹ Erumeru na ọ romavia kẹe jẹ ta nọ: “‘Ri obọ ehru, re who kele isi na, sọ whọ sai kele ai muẹ.’ Ọ tẹ ta kẹ e nọ, ‘Ere emọ ra i re ti bu te.’” (Emu. 15:5) Ẹme nana ọ kẹ riẹ uduotahawọ gaga. Oke kpobi nọ Abraham o te rri ehru jẹ ruẹ isi na, o rẹ kareghẹhọ iẹe eyaa nọ Jihova ọ ya kẹe inọ emọ riẹ e te jọ buobu. Oke nọ Ọghẹnẹ o fihọ u gine te, Abraham o yẹ ọreuku wọhọ epaọ eyaa na.—Emu. 21:1, 2.

9. Ẹvẹ oriruo Abraham o sai ro fiobọhọ kẹ omai w’obọ ziezi evaọ iruo Uvie na?

⁹ Wọhọ Abraham, ma bi rẹro epanọ eyaa Ọghẹnẹ i ti ro rugba kẹ omai re. (2 Pita 3:13) Ma gbe fi iroro mai họ eware obọ odhiwu hu, o sae whae ze nọ ma re ro roro nọ eyaa Jihova i bi lehie hrọ re i te rugba je ru nọ ma sai ro siuke kpemu evaọ egagọ Ọghẹnẹ. Wọhọ oriruo, kọ who siobọno eware jọ evaọ okenọ u kpemu re whọ sae ruọ iruo ọkobaro hayo w’obọ viere evaọ abọfa iruo Uvie na? O tẹ rrọ ere, kiyọ whọ riẹ ru. Kọ enẹna? Kareghẹhọ nọ Abraham ọ tẹrovi “ẹwho nọ o wo emamọ otọhotọ.” (Hib. 11:10) “Ọ rọwo Ọghẹnẹ, a te kele ie fihọ ohwo ẹrẹreokie.”—Rom 4:3.

MOSIS Ọ RUẸ “Ọ NỌ A RẸ RUẸ HẸ”

10. Ẹvẹ uzuazọ Mosis o jọ okenọ ọ jọ uzoge?

¹⁰ Omọfa jọ nọ o fi iroro riẹ họ eware obọ odhiwu họ Mosis. Okenọ ọ jọ uzoge, a wuhrẹ i rie “ereghẹ ahwo Ijipti kpobi.” Onana o jọ ewuhrẹ gheghe he. Orọnikọ Mosis ọ jẹ rria Ijipti nọ o jọ okpẹwho esuo evaọ oke yena ọvo ho rekọ uzedhe uwou Fẹro ọ jẹ rria. Agbẹta, ewuhrẹ okpehru nọ Mosis o wo oke yena u ru nọ ọ rọ jọ “ọgba ẹme gbe iruo” na. (Iruẹru 7:22) Dai roro kpahe uvẹ sa-sa nọ u rovie fihọ kẹe evaọ oke yena. Ghele na, Mosis ọ tẹrovi oware nọ o mai wuzou, oreva Ọghẹnẹ uruo.

11, 12. Ewuhrẹ vẹ ọ ghare Mosis obọ vi oware ofa kpobi, kọ ẹvẹ ma rọ riẹ onana?

¹¹ Ababọ avro, okenọ Mosis ọ gbẹ jọ ọmaha, oni riẹ, Jọkebẹd o wuhrẹ i rie kpahe Ọghẹnẹ ahwo Hibru na. Eware nọ Mosis o wuhrẹ kpahe Jihova na e ghare riẹ obọ vi efe ọfa jọ kpobi. Fikiere, ọ tẹ kpairoro vrẹ uvẹ-ọghọ sa-sa nọ ọ hai ti wo evaọ uwou Fẹro. (Se Ahwo Hibru 11:24-27.) Eware  nọ Mosis o wuhrẹ kpahe Jihova gbe ẹrọwọ nọ o fihọ iẹe, u ru nọ o ro fi iroro riẹ họ eware obọ odhiwu.

¹² A wuhrẹ Mosis eriariẹ nọ e mai kpehru evaọ oke riẹ. Kọ ọ rehọ eriariẹ nana kọ okọ evaọ Ijipti, le okpodẹ, hayo koko efe akpọ na họ kẹ omariẹ? Ijo. O hae jọnọ o ru ere, ọ hae te “se nọ a sei ọmọ ọmọtẹ Fẹro ho, . . . re [o] kuomagbe emọ Ọghẹnẹ ruẹ uye vi ikpenọ o re kuomagbe usu eva-ewerọ uzioraha.” O rrọ vevẹ, Mosis ọ rọ eriariẹ nọ o wo kpahe Ọghẹnẹ wha ẹjiroro Ọghẹnẹ haro.

13, 14. (a) Eme o fiobọhọ kẹ Mosis te kẹ iruo nọ Jihova o wo họ iroro kẹe? (b) Wọhọ Mosis, eme o rẹ sae gwọlọ nọ ma ru?

¹³ Eware nọ i w’obọ kugbe Jihova gbe idibo Riẹ họ enọ Mosis ọ mai wo isiuru kpahe. Nọ Mosis ọ kpako te ikpe 40 no, o te roro nọ u te epanọ o re ro fiobọhọ kẹ idibo Ọghẹnẹ no igbo Ijipti kpo no. (Iruẹru 7:23-25) Rekọ u wo eware efa nọ Jihova ọ gwọlọ mi Mosis taure ọ tẹ te kẹe iruo na. O gwọlọ nọ Mosis o re gbe wo omaurokpotọ, odiri, jọ wowolẹ je wo oma-oriẹsuo. (Itẹ 15:33) Ẹhẹ, u wo eware nọ o ginẹ gwọlọ nọ Mosis o re gbe wuhrẹ, enọ i ti fiobọhọ kẹe thihakọ edawọ gbe ebẹbẹ nọ ọ te rẹriẹ ovao dhe evaọ obaro. Ọ tẹ rehọ ikpe jọ ru iruo othuru-igodẹ, u ti fiobọhọ kẹe wo iruemu ezi nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ o wo na.

¹⁴ Kọ othuru-igodẹ nọ Mosis ọ jọ u gine fiobọhọ kẹe wo iruemu ezi nana? Ee. Ebaibol na ọ ta nọ Mosis ọ jọ “wowou, vi ahwo kpobi nọ a jẹ ria evaọ akpọ na.” (Ik. 12:3) O wuhrẹ omaurokpotọ nọ u fiobọhọ kẹe wo ithihakọ okenọ ahwo sa-sa a jẹ wha ẹme gbe ebẹbẹ ilogbo rai sei. (Ọny. 18:26) Epọvo na re, o rẹ sae gwọlọ nọ ma gbẹ daoma wo iruemu ezi nọ i ti fiobọhọ kẹ omai thihakọ ‘uye ulogbo’ nọ o be tha na, re ma sae ruọ akpọ ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na. (Evia. 7:14) Kọ ma be sai lele amọfa rria dhedhẹ, makọ ahwo nọ eva i re kri ẹdha ha? U fo nọ ma re ru lele ohrẹ Pita ukọ na, nọ ọ ta kẹ ibe Ileleikristi riẹ nọ: “Wha rọ adhẹẹ kẹ ahwo kpobi. You imoni na.”—1 Pita 2:17.

JOMA FI IRORO MAI HỌ EWARE OBỌ ODHIWU

15, 16. (a) Fikieme u ro wuzou re ma fi iroro mai họ eware nọ i fo? (b) Fikieme o rọ roja re Ileleikristi a wo uruemu ezi ẹsikpobi?

¹⁵ Ma be rria “edẹ urere oke ẹbẹbẹ.” (2 Tim. 3:1) Fikiere, u wuzou gaga inọ ma re fi iroro mai họ eware nọ i fo re ma sae jaja aro vi evaọ egagọ Ọghẹnẹ. (1 Tẹs. 5:6-9) Roro kpahe idhere esa jọ nọ ma sai jo ru onana.

¹⁶ Uruemu mai: Pita ọ riẹ epanọ uruemu ezi u wuzou te. Ọ ta nọ: “Yọrọ uruemu ezi [evaọ] udevie otu Egedhọ, . . . a vẹ ruẹse te ruẹ iruo iwoma rai, a vẹ kẹ Ọghẹnẹ oro.” (1 Pita 2:12) Ma tẹ make rrọ obọ uwou, oria iruo, obọ isukulu, oria arozaha, hayo usiuwoma ota, u fo nọ ma rẹ daoma ẹsikpobi re ma ruẹ nọ uruemu mai o wha orro se Jihova. Uzẹme, eware e rẹ thọ omai obọ ẹsejọ fikinọ ma gba ha. (Rom 3:23) Ma tẹ be hae ruabọhọ “họre uvi ohọre orọwọ na,” ma te kparobọ evaọ ohọre wọso oma sebaẹgba mai na.—1 Tim. 6:12.

17. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ọkpọ iroro Kristi? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzoẹme na.)

¹⁷ Iroro mai: Oware jọ nọ u wobọ kugbe uruemu ezi nọ ma re dhesẹ họ, iroro iwoma. Pọl ukọ na ọ ta nọ: “Wha jọ ẹjiroro nana ọjọ eva rai, ọnọ wha wo eva Kristi Jesu.” (Fil. 2:5)  Ẹvẹ Jesu ọ jọ? O wo omaurokpotọ. Omaurokpotọ o wọ riẹ nọ ọ jẹ rọ lahiẹ oma kẹ amọfa evaọ odibọgba riẹ. Epanọ ọ rẹ rọ ta usiuwoma Uvie na kẹ amọfa ọ jẹ mai roro kpahe. (Mak 1:38; 13:10) Jesu ọ jẹ rehọ iwuhrẹ riẹ kpobi no Ikereakere na ze. (Jọn 7:16; 8:28) Ọ jẹ romatotọ wuhrẹ Ikereakere na re ọ ruẹ nọ ọ rehọ ẹme no ai ze, ru ahwo riẹ inọ eme nọ e rrọ Ikereakere na uzẹme, je ru ai vẹ kẹ amọfa. Ma tẹ be hae romakpotọ, je wo ajọwha ziezi evaọ usiuwoma ota gbe uwuhrẹ Ebaibol omobọ mai, u ti ru nọ ma te rọ mai wo ọkpọ iroro Kristi.

18. Obọdẹ idhere vẹ ma sae rọ tha iruo Jihova uke?

¹⁸ Obufihọ mai: O rrọ ẹjiroro Jihova inọ “ighilawọ kpobi i re diguẹ kẹ odẹ Jesu, [te] eware nọ erọ obọ ehru, gbe eware nọ erọ akpọ.” (Fil. 2:9-11) Ghelọ ọkwa ologbo nana nọ a kẹ riẹ na, Jesu ọ te gbẹ romakpotọ ru oreva Ọsẹ riẹ, yọ ere u fo nọ ma re ru re. (1 Kọr. 15:28) Evaọ oghẹrẹ vẹ? O gwọlọ nọ ma rẹ rọ eva mai kpobi ru iruo nọ a kẹ omai inọ ma “wuhrẹ ahwo erẹwho kpobi” na. (Mat. 28:19) O tẹ jẹ gwọlọ nọ ma re “ru iruo ezi kẹ ahwo kpobi,” te erivẹ gbe ibe Ileleikristi mai.—Gal. 6:10.

19. Eme u fo nọ o rẹ jọ ọtamuo mai?

¹⁹ Eva e were omai gaga nọ Jihova ọ be rọ kareghẹhọ omai inọ ma fi iroro họ eware obọ odhiwu. Fikiere, ajọ ma “rehọ oriori dhẹ ohrẹ nọ a fihọ kẹ omai na.” (Hib. 12:1) Ajọ ma rọ eva mai kpobi ru iruo Jihova, Ọsẹ obọ odhiwu mai na, ọ te hwosa kẹ omai fiki omodawọ mai.—Kọl. 3:23, 24.

[Enọ Uwuhrẹ]