1, 2. a) ¿Nitre ji ngwanka kukwebätä ye tö namani kukwe meden mikamana gare jai? b) ¿Pedro dre niebare ietre? (Üai bämikani kena mikadre ñärärä.) c) ¿Dre käkwe Pedro dimikani ñaka kä jürä ngwen jabätä blitakäre?

JESÚS murie ketani ye köböi nikani braibe ta angwane, nitre ji ngwanka kukwebätä namani kukwe mikamana gare jai apóstol Pedro ie. Nitre ji ngwanka ye arabe käkwe kukwe ükaninte ne kwe Jesús murie ketadre. Ni iti ruin ñakare ngrabare ye Pedro mikaninta kwin, aune nirekwe ja di biani Pedro ie kukwe ye nuainkäre ye niaratre tö namani gai. Pedro ñaka kä jürä ngwani jabätä kukwe ne niekäre ietre: “Jesukristo Nazareno abokän munkwe murie ketani kribätä, akwa Ngöbökwe ganinkröta nitre ngwakare ngätäite, niara ye käbiti aune niara köböire ni ne tä kwin mun okwäkänti nete” (Hech. 4:5-10, TNM).

² Kukwe ye känenkri kä jüräbe kwärä Pedrokwe niebare bämä jire Jesús ñaka nämene gare ie (Mar. 14:66-72). ¿Se ñobätä mada ye ngwane ñaka kä jürä ngwani kwe jabätä blitakäre? Kena, üai deme niara dimikani. Ketebukäre, Jesús ganinkröta aune nämene nire ye nämene gare metre ie ye käkwe niara dimikani ñaka kä jürä ngwen jabätä arato. Akwa, ¿ñobätä kukwe ye namani metre kräke? ¿Kukwe ye raba nemen ño metre ni kräke?

3, 4. a) ¿Nitre apóstol ye känenkri nitre meden meden ganinkröta? b) ¿Jesukwe nire nire ganinkröta?

³ Nitre namani apóstol Jesukwe ye däredre känenkri nitre ruäre  krütani abokän ganinkröta. Aisete, nitre krütanina rükadreta nire ye ñan namani kukwe mrä ye kwrere kräketre. Ñodre, ni Ngöbö kukwei niekä Elías aune Eliseo käkwe nitre krütanina ganinkröta Ngöbö die köböire ye nämenena gare ietre (1 Rey. 17:17-24; 2 Rey. 4:32-37). Ni iti krütani angwane doboi mikani Eliseo nämene doboi mikani yekänti, niara ngrabare ye ngösani Eliseo krä yebätä angwane nükaninta nire (2 Rey. 13:20, 21). Kukwe namani bare ye nämene era nitre kristiano kena kräke, ye erere Kukwe Ngöbökwe tä dre niere ye nemen era ni kräke arato.

⁴ Nitre krütanina ye Jesukwe ganinkröta ye tä ni jökrä töi mike ñan krütare, ¿ñan ererea? Ñodre, bati niarakwe meri kän muko krütani ye monsoi ganinkröta, ye ni raba ngwen törö jai. ¿Meri ye töi namani ñan krütare ye ni raba bämike ja töite? (Luc. 7:11-15.) Monso chi merire kä 12 biti krütani ye Jesukwe ganinkröta. Monso chi ye rün aune meye nämene ulire krubäte, akwa ganinkröta ye ngwane, ¡kä namani juto krubäte bätätre! (Luc. 8:49-56.) Nitre käkwe Lázaro tuani nüketa nire yebätä ni raba töbike, Lázaro nükaninta nire angwane nämene kwin ngrabare ¡ye käi namani juto bätätre! (Juan 11:38-44).

5. ¿Kukwe meden kätä mike gare Jesús ganinkröta ye ñaka namani ja erebe nitre ganinkröta känekäne yebe?

⁵ Jesús ganinkröta ye ñaka namani ja erebe nitre ganinkröta känekäne yebe, ye nämene gare kwin nitre apóstol yei. Kä ye näire nitre krütani ganinkröta ye nükaninta nire ngrabare nämene ño yebe ngöi, ye bitikäre niaratre krütaninta. Akwa, Jesús ganinkröta ye ngwane ja nire üaire ñaka krüte ye biani ie (ñäkädre Hechos 13:34 yebätä). Pedro käkwe tikabare Jesús ye “krütani”, akwa “Ngöbö Üai käkwe mikaninta nire”. Arato niebare kwe Jesús ye namani täkäni “kä bäri ütiäte te Ngöbö küde ruenkri” kä kwinbiti aune “angele btä üai käme mda mda dite krikri, ye abko namani mikani jökrä Kristo ngoto täni” (1 Ped. 3:18-22). Nitre ganinkröta känekäne ye namani kwin krubäte, akwa Jesús ganinkröta ye bäri kukwe ñaka tuabare namani bare.

6. ¿Jesús ganinkröta ye käkwe nitre ja tötikaka ben dimikani ño?

⁶ Jesús ganinkröta ye käkwe nitre ja tötikaka ben dimikani krubäte. Nitre ja mikaka Jesús rüere namani nütüre niara nämene ngwakare, akwa niara ñaka namanina ngwakare. Niara namani ni üaire dite krubäte erere, abokän ni kä nebätä ñan raba nuainne tare jire. Ne madakäre, niara ganinkröta ye käkwe mikani gare niara ye Ngöbö Monsoi. Kukwe ye köböire nitre ja tötikaka ye ñaka namanina ulire aune ñaka namanina kä jürä ngwen jabätä, ñakare aune kä namani juto bätätre. Namanintre kukwe kwin driere kä jutobiti. Jesús nämene nire aune Jehová tö namani dre nuain ye rabadi bare täte.

7. a) ¿Jesús tä dre nuainne kä nengwane? b) ¿Kukwe meden ngwantarita abokän nibike mike gare jai?

⁷ Jesús, ni töi kwin ye käkwe jondron ñan tuabare nuainbare, akwa kukwe ye ñan aibe nuainbare kwe ye gare metre ni jökrä Jehová mikaka täte yei. Kukwe kwin drieta kä jökräbiti ye niarata jie ngwen kä nengwane. Niara tä Reire Gobran Ngöbökwe yete aune gwäune niarakwe kukwe käme diainkä Kä tibienbätä aune ükaite bä nuäre kwe, abokän känti nitre nünain kärekäre (Luc. 23:43). Jesús ñaka ganinkröta akräke, kukwe ne ñaka rabadre bare jire. Akwa, ¿kukwe medenbätä ni raba tö ngwen Jesús ganinkröta aune tä nire yei? ¿Niara ganinkröta ye ñobätä ütiäte krubäte ni kräke?

8, 9. a) ¿Ñobätä nitre ji ngwanka ye tö namani nitre tuai krare Jesús doboi yebiti? b) ¿Meritre nükani ye ngwane dre namani bare?

⁸ Jesús murie ketani, ye bitikäre nitre sacerdote däkientre aune nitre fariseo nikani Pilato känti aune niebare kwetre ie: “Nun dänkien, ni ngwarbe ni ngökaka müre ketaba jändrin kädianta Jesu, ye abko nämane nüne angwane, nieba krörö kwe: Ti müre ketadi, akwa köbömäkäre angwane ti rükadita nire, nieba kwe, ye  abko nüta töre nunye. Ne aisete, makwe guardia mikadre röka ye ngibiarebti kuin nebebe köbömä näre abko nun tö nibi niei mae, ñobtä ñan angwane nane nitre ja töitikaka Jesube käkwe ngwäkä goidre abti nükaninta nire tädre näin niere ni mda mdaye, nane nitre ja töitikaka ben abko rikadre ni ngökö bäri mda, ye abko rabadre bäri käme”. Kukwe ye namani debe Pilato kräke aune nitre ye tuanimetre kwe guardia mike krakäre dobo yebiti (Mat. 27:62-66).

⁹ Jesús ngwaka ye nämene doboi mikani jä muani yete aune jä kri bolore nämene mikani dobo yebiti. Niara tädre ngwakare aune doboi mikani yete ie nitre ji ngwanka ye tö namani. Akwa, kukwe mada nämene Jehová töite. Köbömäkäre, María Magdalena aune María mada ye nikani Jesús nämene doboi mikai yekänti aune jä nämene mikani dobobiti ye kwani dianinkä ie aune ángel iti nämene täkäni jä yebiti ye tuani kwetre. Guardiatre ye nämene ngrükekä kä jüräbe kwärä. Ángel niebare meritre yei rabadre nikren kä mäkä yete nämene tökare ye mikakäre gare jai. Niebare kwe ietre: “Jesu nürate nire, aisete ñakare nete” (Mat. 28:1-6). ¡Jesús namaninta nire!

10. ¿Pablokwe kukwe meden niebare abokän käkwe mikani gare Jesús ye ganinkröta?

¹⁰ Köbö nikani 40 ta yete kukwe namani bare ye käkwe mikani gare Jesús ganinkröta. Apóstol Pablo tärä tikani kena nitre kristiano Corinto ie ye ngwane kukwe ruäre niebare kwe mikakäre gare Jesús nämene nire. Niarakwe tikabare: “Diribare tie abko erere tikwe diribare munye abko krörö: Kristo krütani ni ngite Ngöbö rüere ye diankakäre nibtä abko nämane tikani kore Ngöbö Kukweibtä, ye kwrere nakaninkä. Erere arato, Kristo doboi mikani, abti köbömäkäre Ngöbökwe mikaninta nire abko nämane tikani kore Ngöbö Kukweibtä, ye kwrere nakaninkä. Yebti Kristokwe ja mikani tuadre Pedroye, bti ja mikaninta tuadre kwe nitre ja töitikaka ben ni jätäbti nibu yeye. Abti ja mräkätre Jesu käbti siento krärike jire, ie ja mikani tuadre batibe jökrä kwe. Ja mräkätre Kristo tuakatuaka ye tä nüne kwati akwa, ruäre abko krütanina. Yebti ja mikani tuadre kwe Santiagoye amne nitre niara kukwei ngwianka mda mdaye. Mrä, Kristokwe ja mikani tuadre tie arato, aisete ngäbäkre däredre käi ngämi nüke angwane, tä därere käme, ye kwrere nakaninkä tibtä” (1 Cor. 15:3-8).

11. ¿Jesús ganinkröta ye namani bare ño “tikani [...] Ngöbö Kukweibtä, ye kwrere”?

¹¹ Jesús ganinkröta ye namani bare “tikani [...] Ngöbö Kukweibtä, ye kwrere”. Ngöbö Kukwei käkwe mikani gare känenkri Jesús ye gaikröta. Ñodre, David blitabare ni iti “deme” yebätä, abokän ngwaka ñaka tuainmetre “ngütekä” dobo yete (ñäkädre Hechos 13:35 yebätä). ¿Nirebätä nämene blite? Ye abokän blita nämene Jesús yebätä ye apóstol Pedro mikani gare metre Pentecostés kä 33 yete, niarakwe niebare: “Davikwe tärä tikani krörö [...], ni Dianinkä Ngöbökwe ye abko rükadreta nire amne ñan gütadrekä abko Ngöbökwe mikanina gare ie käne” (Hech. 2:23-27, 31).

12. ¿Jesús ganinkröta ye nire nire käkwe tuani?

¹² Jesús ganinkröta ye nitre kwati käkwe tuani. Jesús ganinkrö köböi nikani 40 ta angwane, ja mikani tuare kwe nitre ja tötikaka ben yei kä känti niara doboi mikani yete, ji niken kä Emaús kokwäre yebiti aune kä madakänti (Luc. 24:13-15). Bati, blitabare kwe ni itibe ben, ñodre blitabare kwe Pedrobe aune köbö mada ngwane blitabare kwe nitre kwati ben. Arato ja mikani tuare kwe nitre 500 ie. Erametre, nitre kwati käkwe niara tuani, aisete kukwe ye mika raba era jai.

13. ¿Jesús ganinkröta ye nämene era nitre ja tötikaka ye kräke ye bämikani ño kwetre?

¹³ Jesús ganinkröta ye nitre ja tötikaka ben mikani gare kä jutobiti. Jesús nämene nire ye mikabätä gare niaratre kwati rüe nakaninkä, mikani ja tare nike o ruäre murie ketani. Ni raba ngwen törö jai, nitre ji ngwanka brukwä nämene Kristo kräke yebe Pedrokwe blitabare niara ganinkröta yebätä, nitre ye käkwe kukwe  ükaninte Kristo ye murie ketakäre. ¿Kukwe ngwarbe nie nämene akräke niaratre rabadre kukwe tare ye känene ja kräke? Jesús nämene nire aune nämene kukwe drie jie ngwen ye nämene gare metre Pedro aune nitre mada mada ja tötikaka yei. Ne madakäre, Jesús ganinkröta ye käkwe mikani gare metre niaratre ie, krütadi angwane rabai nüketa nire. Ye erere namani bare Esteban yebätä, niara gaikröta yei nämene tö ngwen (Hech. 7:55-60).

14. ¿Dre tä mike gare mäi Jesús ye tä nire?

¹⁴ Kukwe keta kabre tä mike gare nie Jesús tä gobrane Rei kwrere aune tä Ji Dokwäre konkrekasion kristiano kräke. Nitre kristiano metre tä nirien bäri kwati. ¿Jesús ñaka tädre nire akräke kukwe ye erere rabadre? Niara ñaka ganinkröta akräke ñaka kädriedre ni olote. Akwa, kukwe keta kabre tä mike gare nie, kukwe kwin drieta Kä jökräbiti tibien ye niarata jie ngwen.

15. ¿Jesús ganinkröta gare nie ye tä ni dimike ño ñaka kä jürä ngwen jabätä kukwe driekäre?

¹⁵ Jesús ganinkröta gare nie ye tä ni dimike ñaka kä jürä ngwen jabätä kukwe driekäre. Kä niena 2,000 näre nitre ja mikaka Ngöbö rüere tä kukwe keta kabre nuainne ja mikakäre kukwe drieta ye rüere. Tä kukwe bätäkä ngwarbe mike ni rüere: nitre kukwe metre tuanimetre aune ja mikani rüere yebiti tä ja mike ni rüere, nitre tä ni kötaire, ni nuainta tare, kukwe ükateta ne kwe sribi nuainta Ngöbö kräke ye ñaka kadre ngäbiti, ni mikata ja tare nike jondron ruärebiti aune ruäre ngwane ni murie ketata. Biblia käkwe mikani gare känenkri: “Jondron keta kabre rükäre yebiti ja mikai mä rüere, akwa kukwe tare ñaka nuaindi mäbätä” (Is. 54:17). Aisete, Satana tä nitre kä nebätä mike ni rüere ye ñan raba ni ngwen nikenkä. Jesús tä ni ken aune tä ni dimike käbämikani kwe ye erere (Mat. 28:20). ¡Ni ñaka rabadre kä jürä ngwen jabätä! Kukwe keta kabre nuain ni rüere, akwa ye ñaka ni kukwe ötai jire.

16, 17. a) ¿Jesús ganinkröta ye tä mike gare ño kukwe jökrä driebare kwe ye metre? b) Juan 11:25 tä mike gare erere, ¿ñokäre Jehovakwe ja di biani Jesús ie?

¹⁶ Jesús ganinkröta ye tä mike gare kukwe jökrä driebare kwe ye metre. Apóstol Pablo niebare Jesús ye ñaka ganinkröta akräke, nitre kristiano tä tödeke aune kukwe driere ye rabadre ñaka ütiäte. Ni kukwe Bibliabätä mikaka gare käkwe tikani: “Jesús ñaka ganinkröta akräke, [...] nitre kristiano ye bobre, kukwe ñaka gare ie aune tä ja mike ngökadre kukwe ñaka metre yei”. Ye erere akräke Tärä Ketabokä Bibliabätä Tä Blite Jesubätä ye tädre blite jerekäbe ni töi kwin aune töbätä abokän murie ketani rüekwe yebätä. Akwa Jesús ye ganinkröta. Ye tä mike gare metre, niara kukwe driebare aune dre rabai bare ja känenkäre niebare kwe ye jökrä metre (ñäkädre 1 Corintios 15:14, 15, 20 yebätä).

¹⁷ Jesukwe niebare: “Ti abko ni krütanina mikakata nire amne ti abko ni mikaka nüne [...]. Nire nire käkwe tödekadre tibti abko krütadi era metre, akwa rükadita nire” (Juan 11:25). Kukwe kwin krubäte niebare ye rabai bare metre. Jehovakwe ja di biani Jesús ie nitre näin ben kä kwinbiti yei ja nire biankäreta aune nitre kwati krubäte käkwe nünain kärekäre Kä tibienbätä ye mikakäreta nire. Jesús ja nire biani aune niara ganinkröta ye tä mike gare metre gata ye riaikä. Kukwe ne raba ni dimike kä ngwen nüke jai kukwe ruärebätä aune ñaka kä jürä ngwen jabätä ja tuakäre gata yebe, ¿ñan ererea?

18. ¿Jesús ganinkröta gare nie ye tä ni dimike tö ngwen dre ie?

¹⁸ Jesús ganinkröta ye tä mike gare Jehovakwe kukwe ükaninte ni tare kwe yebätä ye ererebätä kukwe ükaite nibe. Nitre nämene ja ükaninkrö braibe Atenas ie Pablokwe kukwe ne niebare: “Ngöbökwe köbö kitanina kukwe ükatekäre kuin era metre ni jökräbe, aisete Ngöbökwe ni dianinkä iti, köböire niarakwe kukwe ükadite ni jökräbe. Ni ye abko ni ngite Ngöbö rüere ya, ñakare ya abko niedi metre kwe ni jökrä kräke. Ni ye mden abko krütani akwa, Ngöbökwe mikaninta nire” (Hech. 17:31). Erametre, Jehovakwe Jesús kädekani  Kukwe Ükatekä aune ni tare kwe yebätä niara kukwe ükaite kwin aune metre ni kräke yei ni raba tö ngwen (ñäkädre Isaías 11:2-4 yebätä). *

19. ¿Jesús ganinkröta era ni kräke ye ni töi mikadre ño?

¹⁹ Jesús ganinkröta ye nemen era ni kräke ye tä ni töi mike Ngöbö töi nuainne. Jesús ñaka ja nire biandre aune niara ñaka gadrekrö akräke ni mika ñaka raba kwäre jire ngite aune gata yebätä (Rom. 5:12; 6:23). Ye erere rabadre bare akräke ni tädre kukwe ne erere niere nitre mada mada ye erere: “¡Nane ni krütadre jetbe, aisete ari mröre kri, ari dö ñaen kabre!” (1 Cor. 15:32). Akwa, ni töita ñaka kä ngwan juto jabätä yebätä köbö kwatire kwatire te. Nitre krütanina gaikröta ye gare nie, aisete ni töita kwatibe Jehová mikabätä täte kukwe jökrä känti.

20. ¿Jesús ganinkröta ye tä mike gare ño Jehová ye dite kri?

²⁰ Jesús ganinkröta ye tä Jehová die kri mike gare aune nire tä niara känene ja brukwä tätebiti yei tä jondron kwin bien (Heb. 11:6). Jehovakwe Monsoi ganinkröta ni üaire erere, yebiti bämikani kwe niara abokän dite aune töbätä, ¿ni tärä töbiketari kukwe yebätä? Jesús ganinkröta ye tä mike gare metre Jehová die tärä kukwe käbämikata kwe ye mikakäre nemen bare jökrä. Jehovakwe käbämikani “meri monsoi” ye käkwe kukwe ükaite ne kwe Jehová ye aibe raba gobrane kä jökräbiti tibien o ñakare ye rabadre gare metre. Kukwe niebare ye rabadre bare abokän gäre, Jesús, Meri Monsoi käbämikani ye krütadre aune gadrekröta (Gén. 3:15).

21. ¿Nitre krütanina gaikröta käbämikata ye ñobätä ütiäte mä kräke?

²¹ ¡Nitre krütanina gaikröta käbämikata yebätä nita debe bien krubäte Jehovai! Kukwe ne käbämikani abokän apóstol Juan kukwe nuabare: “Mtare Ngöböta nüne ni jen kwe ben juta btin nete. Ngöbökwe nünandi bentre amne niaratre rabadi juta jen Ngöbökwe, aisete Ngöbö ara jire tädi bentre Ngöbö jen kwetre kwrere. Angwane Ngöbökwe niaratre okwä ñöi sökadite jökrä ietre amne ni ñan krütadre jire iti mda amne ñan ja müaidre jire chi mda amne ñan ja müaidre ja tare nikabtä, ñobtä ñan angwane kukwe nämane ükaninte ño känekäne, erere nikanina jökrä ta. Angwane Ngöbö näma täkänintbe kürä gobrankräbti ye käkwe nieba krörö: [...] Kukwe ne abko kukwe era metre, abtä ni jökrä rabadre tödeke bti, aisete tike täräbtä”. Ni raba töbike: ¿Nirekwe kukwe ne mikani tuare Juan ie? ¡Jesukristo ganinkröta ye ara käkwe nuainbare! (Apoc. 1:1; 21:3-5.)