1, 2. (a) Inki diambu bamfumu ya mabundu sosaka kuzaba, mpi nki mutindu Piere pesaka bo mvutu? (Tala kifwanisu yina kele na luyantiku ya disolo.) (b) Inki pesaka Piere kikesa na dibaku yina?

BILUMBU fioti na nima ya lufwa ya Yezu, ntumwa Piere kutanaka ti bamfumu ya mabundu ya Bayuda yina vandaka nku mpi vandaka na kisina ya lufwa ya Yezu. Na nima ya kubelula bakala mosi yina butukaka makulu-kifu, bamfumu ya mabundu ya Bayuda sosaka kuzaba na nki ngolo mpi na zina ya nani Piere belulaka muntu yina. Ntumwa Piere pesaka bo mvutu na kikesa yonso nde: “Na zina ya Yezu Kristu muntu ya Nazareti, yina beno tulaka na zulu ya nti kansi yina Nzambi tedimisaka na bafwa, na nzila na yandi muntu yai me telama awa na ntwala na beno ti mavimpi ya mbote.”—Bis. 4:5-10.

² Bilumbu fioti na ntwala, Piere buyaka Yezu mbala tatu sambu yandi waka boma ya bantu. (Mar. 14:66-72) Kansi nki sadisaka yandi na kupesa mvutu yina ti kikesa na ntwala ya bamfumu ya mabundu? Mpeve santu sadisaka yandi; diaka, sambu yandi zabaka nde Yezu futumukaka, yo pesaka yandi ngolo ya kutuba ti kikesa. Inki ndimisaka Piere nde Yezu futumukaka? Inki mutindu beto mpi lenda monisa lukwikilu ya mutindu yina?

3, 4. (a) Tanga balufutumuku yina salamaka na ntwala nde bantumwa ya Yezu kubutuka. (b) Banani Yezu futumunaka?

³ Lufutumuku ya bafwa vandaka ve diambu ya mpa sambu na  bantumwa ya Yezu; sambu, balufutumuku mingi salamaka dezia na ntwala nkutu nde bo butuka. Bo zabaka nde Yehowa pesaka Eliya mpi Elisa ngolo ya kusala bimangu yina. (1 Bant. 17:17-24; 2 Bant. 4:32-37) Na dibaku mosi, bo losaka nitu ya muntu mosi yina fwaka na dibulu, ntangu yo tutanaka ti mikwa ya Elisa, yandi futumukaka. (2 Bant. 13:20, 21) Bakristu ya Mvu-Nkama ya ntete vandaka kukwikila na mambu yina Masonuku ke tubaka kaka mutindu beto mpi ke kwikilaka nde Ndinga ya Nzambi kele ya kieleka.

⁴ Ya kieleka, ntangu beto ke tangaka masolo ya bantu yina Yezu futumunaka, yo ke simbaka ntima na beto. Ntangu yandi futumunaka mwana-bakala mosi kaka ya mufwidi, yo fwete vanda nde mufwidi yina yitukaka mingi. (Luka 7:11-15) Na dibaku ya nkaka, Yezu futumunaka mwana-nkento mosi ya bamvula 12. Yindula kiese yina bibuti na yandi yina vandaka na mpasi waka mpi mutindu bo yitukaka ntangu mwana na bo vutukaka na luzingu! (Luka 8:49-56) Yindula mpi kiese yina bantu vandaka na yo ntangu bo monaka Lazare ya moyo, ke basika na maziamu na mavimpi ya mbote!—Yoa. 11:38-44.

5. Na nki mutindu lufutumuku ya Yezu swaswanaka ti balufutumuku ya nkaka?

⁵ Bantumwa zabaka nde lufutumuku ya Yezu swaswanaka ti balufutumuku yina salamaka na ntwala. Bantu yina futumukaka na ntwala vutukaka na luzingu ti nitu ya kinsuni mpi nsuka-nsuka bo fwaka diaka. Yezu futumukaka ti nitu ya kimpeve yina lenda fwa diaka ve. (Tanga Bisalu 13:34.) Ntumwa Piere sonikaka nde bo fwaka Yezu “na kinsuni, kansi Nzambi futumunaka yandi na mpeve.” Diaka, “yandi kele na diboko ya kitata ya Nzambi, sambu yandi kwendaka na zulu; mpi bo me tulaka bawanzio, biyeka, mpi bangolo na nsi na yandi.” (1 Pie. 3:18-22) Balufutumuku yina yitaka vandaka bimangu yina yitukisaka bantu mingi, kansi ata lufutumuku mosi ve lendaka kufwanana ti lufutumuku ya Yezu, kimangu mosi ya kuluta nene.

6. Inki bupusi lufutumuku ya Yezu vandaka na yo na balongoki?

⁶ Lufutumuku ya Yezu sadisaka balongoki na mambu mingi. Yandi vandaka diaka ve ya kufwa mutindu bambeni na yandi vandaka kuyindula. Yezu vutukaka na luzingu bonso kigangwa ya ngolo ya kimpeve yina ata muntu mosi ve lendaka kusala mbi. Lufutumuku na yandi monisaka nde yandi vandaka kibeni Mwana ya Nzambi; yo yina, ntangu balongoki ya Yezu yina vandaka mawa-mawa bakisaka mambu yai, bo kumaka na kiese. Diaka, bo vandaka diaka ve na boma, nkutu bo kumaka kikesa. Lufutumuku ya Yezu vandaka diambu ya kuluta mfunu sambu na kulungana ya lukanu ya Yehowa, yo vandaka mpi na kisina ya nsangu ya mbote yina balongoki samunaka na kikesa yonso tii na bisika ya kuluta ntama ya ntoto.

7. Inki Yezu ke sala bubu yai, mpi nki bangiufula beto ke kudiyula?

⁷ Sambu beto kele bansadi ya Yehowa, beto ke zabaka nde Yezu vandaka kaka ve muntu ya kuluta nene. Beto ke zaba mpi nde yandi kele na luzingu, mpi ke twadisa kisalu yina ke tadila bantu yonso na ntoto. Sambu Yezu kele Ntotila ya Kimfumu ya zulu ya Nzambi, ntama mingi ve, yandi ta katula mambu ya mbi na ntoto mpi ta kumisa yo paladisu, kisika yina bantu ta zinga mvula na mvula. (Luka 23:43) Kana Yezu futumukaka ve, mambu yai yonso zolaka kusalama ve. Kansi, inki ke sadisa beto na kukwikila nde Yezu futumukaka? Diaka, lufutumuku na yandi ke tendula nki sambu na beto?

8, 9. (a) Sambu na nki bamfumu ya mabundu ya Bayuda lombaka nde bo kengila maziamu ya Yezu? (b) Inki salamaka ntangu bankento kumaka na maziamu?

⁸ Na nima ya lufwa ya Yezu, bamfumu ya banganga-nzambi mpi Bafarize zabisaka Pilate nde: “Tata, beto me yibuka nde ntangu muntu  yina ya luvunu vandaka na luzingu, yandi tubaka nde, ‘Na nima ya bilumbu tatu mono fwete futumuka.’ Yo yina, pesa ntuma nde bo kengila maziamu tii na kilumbu ya tatu na mpila nde balongoki na yandi kwisa kuyiba yandi ve mpi kuzabisa bantu nde, ‘Yandi me telama na bafwa!’ Mpi luvunu yai ya nsuka ta vanda mbi mingi kuluta yina ya ntete.” Pilate tubaka nde: “Beno kele ti kimvuka ya basoda. Beno kwenda, beno kengila yo mutindu beno lenda sala.” Ebuna, bo salaka kaka mutindu yina.—Mat. 27:62-66.

⁹ Bo zikaka nitu ya Yezu na maziamu yina bo timunaka na ditadi, mpi bo fikaka ditadi ya nene na munoko ya maziamu. Bamfumu ya mabundu ya Bayuda vandaka na mfunu nde Yezu kubikala ya kufwa na maziamu yina kimakulu. Kansi, Yehowa vandaka kuyindula diambu ya nkaka. Na kilumbu ya tatu, Maria Magdala mpi Maria yina ya nkaka kwisaka kutala maziamu, bo kutaka ditadi ya kukatula na maziamu mpi wanzio mosi me vandila yo. Wanzio zabisaka bankento yina na kutala na kati ya maziamu sambu na kumona nde yo vandaka ya mpamba. Wanzio tubaka nde: “Yandi kele awa ve, sambu yandi me futumuka.” (Mat. 28:1-6) Yezu vandaka dezia me futumuka!

10. Inki banzikisa Polo pesaka na yina me tala lufutumuku ya Yezu?

¹⁰ Mambu yina salamaka na bilumbu 40 yina landaka lufutumuku ya Yezu, monisaka nde ya kieleka yandi futumukaka. Ntumwa Polo sonikilaka Bakristu ya Korinto sambu na kumonisa bo banzikisa, yandi tubaka nde: “Sambu na kati ya mambu ya ntete ya mono pesaka beno vandaka mambu yina mono mpi bakaka: Kristu fwaka sambu na masumu na beto mutindu bo sonikaka na Masonuku, bo zikaka yandi, Nzambi futumunaka yandi na kilumbu ya tatu mutindu bo sonikaka na Masonuku, yandi monikaka na Sefasi, mpi na nima na bantumwa kumi na zole. Ebuna na nima, yandi monikaka na bampangi kuluta 500 na mbala mosi, mpi mingi na kati na bo kele kaka ti beto, kansi bankaka me lalaka na lufwa. Na nima yandi monikaka na Yakobo, mpi na nima na bantumwa yonso; kansi na nsuka na bo yonso, yandi monikaka mpi na mono bonso na muntu yina butukaka matsiombe.”—1 Bak. 15:3-8.

11. Na nki mutindu lufutumuku ya Yezu salamaka “mutindu bo sonikaka na Masonuku”?

¹¹ Kikuma ya ntete ya ke ndimisaka beto nde Yezu futumukaka kele nde, yo salamaka “mutindu bo sonikaka na Masonuku.” Ndinga ya Nzambi tubilaka lufutumuku yina na ntwala. Mu mbandu, Davidi sonikaka nde Nzambi ta bika ve na maziamu ‘Muntu ya kwikama’ yina yandi me solaka na kuvanda Mfumu. (Tanga Nkunga 16:10.) Na kilumbu ya Pantekoti ya mvu 33 T.B., ntumwa Piere monisaka nde mbikudulu yina vandaka kutubila Yezu. Yandi tubaka nde: “[Davidi] monaka na ntwala mpi tubilaka lufutumuku ya Kristu, nde bo yambulaka yandi ve na Maziamu mpi nsuni na yandi polaka ve.”—Bis. 2:23-27, 31.

12. Banani monaka Yezu ntangu yandi futumukaka?

¹² Kikuma ya zole ya ke ndimisaka beto nde Yezu futumukaka kele nde, bantu mingi monaka yandi. Na bilumbu 40 yina landaka lufutumuku na yandi, Yezu yina futumukaka monanaka na balongoki na yandi na kilanga yina bo zikaka yandi; diaka, yandi basikilaka bo na nzila ya Emausi mpi na bisika ya nkaka. (Luka 24:13-15) Na mabaku yai, yandi solulaka ti balongoki ya nkaka na kingenga, mu mbandu Piere, mpi balongoki ya nkaka na kimvuka. Ya kieleka, Yezu yina futumukaka monanaka kibeni na kibuka ya bantu kuluta 500! Bantu lenda buya ve kimbangi ya bantu mingi yina monaka mambu yango.

13. Inki mutindu kikesa ya balongoki ke monisa nde bo ndimaka kibeni nde Yezu futumukaka?

¹³ Kikuma ya tatu ya ke ndimisaka beto nde Yezu futumukaka kele kikesa yina  balongoki monisaka ntangu bo vandaka kuzabisa bantu ya nkaka lufutumuku yango. Kuta kimbangi ya lufutumuku ya Kristu na kikesa yonso natilaka bo mbangika, bampasi, mpi lufwa. Kana Yezu futumukaka ve; to kana diambu yango vandaka luvunu, sambu na nki Piere ndimaka kutula luzingu na yandi na kigonsa na kusamunaka lufutumuku ya Kristu na bamfumu ya mabundu yina vandaka kumenga Yezu mpi fwaka yandi? Piere ti balongoki ya nkaka zabaka mbote-mbote nde Yezu futumukaka mpi nde yandi vandaka kutwadisa kisalu ya Nzambi. Diaka, lufutumuku ya Yezu ndimisaka balongoki na yandi nde bo mpi ta futumuka. Mu mbandu, Etiene fwaka ti kivuvu nde Nzambi ta futumuna bafwa.—Bis. 7: 55-60.

14. Sambu na nki nge ke kwikilaka nde Yezu ke zinga?

¹⁴ Kikuma ya iya ya ke ndimisaka beto nde Yezu futumukaka kele banzikisa yina ke monisa nde yandi ke yala bonso Ntotila mpi Mfumu ya dibundu ya Bukristu. Yo yina, Bakristu ya kieleka ke landa kaka kukwenda na ntwala. Keti diambu yai zolaka kusalama kana Yezu futumukaka ve? Nkutu, kana Yezu futumukaka ve, ziku beto zolaka ve kuzaba mambu ya me tala yandi. Beto kele ti bikuma mingi ya ke ndimisa nde Yezu ke zinga mpi nde yandi ke na kutwadisa kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote yina ke salama na ntoto ya mvimba.

¹⁵ Lufutumuku ya Kristu ke pesaka beto kikesa ya kusamuna. Na nsungi ya bamvula 2 000 yai ya me luta, bambeni ya Nzambi me sadilaka apostazi, kuvweza, bimvuka ya bantu ya nku, kubuyisa kisalu ya kusamuna, kuniokula mpi kufwa bankaka na kati na beto, sambu na kukanga beto nzila ya kusamuna. Kansi, ‘ata kinwaninu mosi ve’ me kukaka kusukisa kisalu na beto ya kusamuna nsangu ya Kimfumu mpi ya kukumisa bantu balongoki. (Yez. 54:17) Beto ke waka mpi ve boma ya bantu yina Satana ke sadilaka. Yezu ke vandaka ti beto mpi ke sadisaka beto, kaka mutindu yandi silaka. (Mat. 28:20) Beto kele ti bikuma ya mbote ya kuwa ve boma, sambu ata bambeni kusala bikesa ya nki mutindu, bo ta kuka ve ata fioti kukanga beto nzila!

16, 17. (a) Inki mutindu lufutumuku me ndimisaka mambu yina Yezu longaka? (b) Na kutadila Yoane 11:25, inki ngolo Nzambi me pesaka Yezu?

¹⁶ Lufutumuku ya Yezu ke ndimisaka mambu yonso yina yandi longaka. Polo sonikaka nde, kana Kristu futumukaka ve, lukwikilu ya Bakristu mpi nsangu yina bo ke longaka kele ya mpamba. Muntu mosi ya mayele yina ke longukaka Biblia sonikaka nde: “Kana Yezu futumukaka ve, . . . Bakristu me kuma kaka bantu yina ke kusaka bantu ya nkaka, sambu bo ke tuba mambu ya luvunu.” Kana lufutumuku ya Yezu salamaka ve, malongi ya Baevanzile kele kaka disolo mosi ya mawa ya muntu mosi ya mbote mpi ya mayele yina bambeni fwaka. Kansi sambu Kristu futumukaka, yo me ndimisaka beto nde mambu yonso yina yandi longaka, ata yina yandi tubaka sambu na bilumbu ke kwisa, kele ya masonga.—Tanga 1 Bakorinto 15:14, 15, 20.

¹⁷ Yezu tubaka nde: “Mono kele lufutumuku mpi luzingu. Muntu yina ke monisa lukwikilu na mono, ata kana yandi fwa, yandi ta vutuka na luzingu.” (Yoa. 11:25) Bangogo yai ya kitoko ta lungana. Yehowa me pesaka Yezu ngolo ya kupesa diaka luzingu na Bakristu yina ta kwenda kuzinga na zulu, mpi na bamilio ya bantu yina me fwaka sambu bo zinga kimakulu awa na ntoto. Lufwa ya kimenga ya Yezu mpi lufutumuku na yandi ke ndimisaka nde Nzambi ta katula lufwa. Keti nzayilu yai ke pesa beto ve kikesa ya kukanga ntima na bampasi ata nkutu na lufwa?

18. Lufutumuku ya Yezu ke ndimisa beto nki mambu?

¹⁸ Lufutumuku ya Yezu ke ndimisa beto nde, Yezu ta sambisa bantu na kuwakana ti  minsiku ya zola ya Yehowa. Ntangu Polo vandaka kutubila bantu ya Atene, yandi tubaka nde: “[Nzambi] ke kana kusambisa ntoto ya mvimba na lunungu, na nzila ya muntu yina yandi me tulaka, mpi yandi me pesaka bantu yonso kipiku na mutindu yandi me futumunaka yandi na bafwa.” (Bis. 17:31) Ya kieleka, Yehowa me tulaka Yezu Zuzi, mpi beto lenda ndima kibeni nde yandi ta sambisa bantu na lunungu mpi na zola yonso.—Tanga Yezaya 11:2-4.

19. Inki mutindu kutula kivuvu na lufutumuku ya Kristu ke vandaka ti bupusi na luzingu na beto?

¹⁹ Kukwikila na lufutumuku ya Yezu ke pesaka beto kikesa ya kusala luzolo ya Nzambi. Kana Yezu pesaka ve luzingu na yandi bonso kimenga sambu na beto, mpi kana yandi futumukaka ve, beto zolaka kubikala kaka na kimpika ya disumu mpi ya lufwa. (Bar. 5:12; 6:23) Kana Yezu futumukaka ve, beto zolaka kutuba nde: “Beto dia mpi beto nwa, sambu mbasi beto ta fwa.” (1 Bak. 15:32) Na kisika ya kutula dikebi na biese ya kinsuni, beto ke sepelaka ti kivuvu ya lufutumuku mpi ke monaka nde yo kele mfunu na kulemfuka na lutwadisu ya Yehowa na mambu yonso.

20. Inki mutindu lufutumuku ya Yezu ke monisaka ngolo ya Nzambi?

²⁰ Lufutumuku ya Yezu ke ndimisaka beto nde Yehowa kele ngolo mingi, mpi nde yandi “ke kumaka muntu yina ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi na masonga yonso.” (Baeb. 11:6) Yehowa monisaka ngolo mpi mayele ya kuyituka ntangu yandi futumunaka Yezu mpi pesaka yandi luzingu ya kukonda kufwa na zulu! Diaka, na nsadisa ya lufutumuku ya Yezu, Nzambi ndimisaka nde yandi ta lungisa balusilu na yandi yonso; mu mbandu, lusilu yina yandi tubaka nde ‘mwana’ ta lungisa mukumba mosi ya mfunu sambu na kundimisa nswa ya Nzambi ya kuyala luyalanganu ya mvimba. Sambu lusilu yai kulungana, yo lombaka nde Yezu kufwa mpi kufutumuka.—Kuy. 3:15.

21. Kivuvu ya lufutumuku ke tendula nki sambu na nge?

²¹ Keti yo me fwana ve nde nge monisa ntonda na Yehowa, Nzambi yina me pesaka beto kivuvu ya lufutumuku? Masonuku ke ndimisa beto nde: “Tala! Tenta ya Nzambi kele ti bantu, yandi ta zinga ti bo, mpi bo ta vanda bantu na yandi. Mpi Nzambi yandi mosi ta vanda ti bo. Mpi yandi ta kusula mansanga yonso na meso na bo, lufwa ta vandaka diaka ve; mawa, bidilu, mpi mpasi ta vandaka diaka ve. Mambu ya ntama me vila.” Bo pesaka ntumwa Yoane kivuvu yai ya kitoko mpi bo zabisaka yandi nde: “Sonika, sambu mambu yai kele ya kwikama mpi ya kieleka.” Nani pesaka Yoane mbona-meso yai ya kupemama? Yezu Kristu, yina futumukaka.—Kus. 1:1; 21:3-5.