1. Ania ti maitulong kadatayo ti libro a Levitico?

AD-ADU a daras a nadakamat ti kinasanto iti libro a Levitico ngem iti dadduma pay a libro ti Biblia. Gapu ta masapul a nasantuan ti amin a pudno nga agdaydayaw ken Jehova, ti panangtarus ken panangapresiartayo iti libro a Levitico tulongannatayo nga agbalin a nasantuan.

2. Ania ti sumagmamano a naitampok iti Levitico?

² Ti libro a Levitico ket insurat ni propeta Moises ken karaman iti “amin a Kasuratan” a makagunggona iti panangisuro. (2 Tim. 3:16) Agparang ti nagan ni Jehova iti agarup 10 a daras iti tunggal kapitulo ti Levitico. No matarusantayo ti kababagas daytoy a libro, mapabilegtayo a mangliklik iti aniaman a banag a pakaumsian ti nagan ni Jehova. (Lev. 22:32) Ti kanayon a pannakausar ti sasao a “Siak ni Jehova” iti daytoy a libro ipalagipna a rumbeng nga agtulnogtayo iti Dios. Iti daytoy nga artikulo ken iti sumaruno, ammuentayo ti sumagmamano a napapateg a gameng a masarakan iti Levitico, maysa a sagut ti Dios a makatulong iti panagtalinaedtayo a nasantuan iti panagdayawtayo iti Dios.

3, 4. Ania ti irepresentar ti pannakabuggo ni Aaron ken dagiti annakna? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

³ Basaen ti Levitico 8:5, 6. Ni Aaron ti pinili ni Jehova nga agbalin  a nangato a padi iti Israel, ken dagiti annakna met ti agserbi kas papadi. Ni Aaron irepresentarna ni Jesu-Kristo ket dagiti annakna irepresentarda met dagiti napulotan a pasurot ni Jesus. Ti kadi pannakabuggo ni Aaron irepresentarna met ti pannakadalus ni Jesus? Saan, ta awan basol ni Jesus ken “awan pakapilawanna.” (Heb. 7:26; 9:14) Nupay kasta, ti pannakabuggo ni Aaron ipasimudaagna ti nadalus ken nalinteg a kasasaad ni Jesus. Ania ngarud ti iladladawan ti pannakabuggo dagiti annak ni Aaron?

⁴ Ti pannakabuggo dagiti annak ni Aaron iladawanna ti pannakadalus dagidiay napili nga agbalin a kameng ti nailangitan a kinapadi. Ti kadi pannakabautisar dagitoy a napulotan ket nainaig iti pannakadalus dagiti annak ni Aaron? Saan, ta ti pannakabautisar saanna a maikkat ti basol. Imbes ketdi, isimbolona ti panagdedikar ti maysa a tao ken Jehova a Dios. Mabugguan dagiti napulotan “babaen ti sao,” ket kaipapanan daytoy a masapul a naimpusuan nga iyaplikarda dagiti pannursuro ni Kristo iti biagda. (Efe. 5:25-27) Iti kasta, makapagbalinda a nasantuan ken nadalus. Ania met ngarud ti kasasaad ti “sabsabali a karnero”?—Juan 10:16.

5. Apay a maibaga a madaldalusan ti sabsabali a karnero babaen ti Sao ti Dios?

⁵ Dagiti annak ni Aaron saanda nga irepresentar ti “dakkel a bunggoy” ti sabsabali a karnero ni Jesus. (Apoc. 7:9) Masansantipikar ken madaldalusan met kadi dagitoy a bautisado nga indibidual babaen ti Sao ti Dios? Wen. No basbasaenda ti kuna ti Biblia maipapan iti pateg ken bileg ti naiparukpok a dara ni Jesus, mamatida kadagitoy a sasao ket mangipaayda iti “sagrado a panagserbi iti aldaw ken rabii.” (Apoc. 7:13-15) Gapu iti agtultuloy a pannakadalus dagiti napulotan ken ti sabsabali a karnero, ‘matagtaginayonda ti nasayaat a kababalinda.’ (1 Ped. 2:12) Maragsakan la ketdi ni Jehova a makakita iti kinadalus ken panagkaykaysa dagiti napulotan ken ti sabsabali a karnero, a dumdumngeg ken sisusungdo a sumursurot iti Pastorda a ni Jesus!

6. Apay a masapul a kanayon nga usigentayo ti bagitayo?

⁶ Ti nakalikaguman a pisikal a kinadalus dagiti agserbi kas papadi iti Israel ket adda napateg a kaipapananna iti ili ni Jehova ita. Masansan a madlaw dagiti iyad-adalantayo iti Biblia ti kinadalus dagiti lugar a pagdaydayawantayo kasta met ti nasayaat a panagkawkawestayo. Ipakita ti kinadalus dagiti papadi a masapul a ‘nadalus ti puso’ ti asinoman nga umuli iti arig nangato a bantay ti panagdaydayaw ken Jehova. (Basaen ti Salmo 24:3, 4; Isa. 2:2, 3.) Masapul nga agserbitayo iti Dios buyogen ti nadalus a panunot, puso, ken bagi. Agkasapulan daytoy iti kanayon a panangsukimat iti bagi. No dadduma, mabalin a mariknatayo a kasapulan a mangaramidtayo iti dakkel a panagbalbaliw tapno agbalintayo a nasantuan. (2 Cor. 13:5) Kas pagarigan, ti maysa a bautisado a kabsat a mangigaggagara nga agbuya iti pornograpia isaludsodna koma iti bagina, ‘Ikagkagumaak kadi ti agbalin a nasantuan?’ Kalpasanna, masapul nga agpatulong tapno maisardengna dayta a dakes nga aramid.—Sant. 5:14.

7. Maitunos iti Levitico 8:22-24, ania nga ulidan ti impakita ni Jesus?

⁷ Idi naisaad ti kinapadi iti Israel, naikkan iti dara ti kalakian a karnero ti makannawan a lapayag, tangan ti ima, ken tangan ti saka ti Nangato a Padi a ni Aaron ken dagiti annakna. (Basaen ti Levitico 8:22-24.) Daytoy a pannakausar ti dara ipasimudaagna a masapul nga aramiden dagiti papadi ti amin a kabaelanda a mangitungpal iti annongenda. Umasping iti dayta, nangipakita ti Nangato a Padi a ni Jesus iti perpekto nga ulidan kadagiti napulotan ken iti sabsabali a  karnero. Dimngeg dagiti lapayagna iti panangiwanwan ti Dios, inusarna dagiti imana a nangitungpal iti pagayatan ni Jehova, ken saan a pulos simmiasi dagiti sakana iti nasantuan a dana.—Juan 4:31-34.

8. Ania ti masapul nga aramiden ti amin nga agdaydayaw ken Jehova?

⁸ Dagiti napulotan a Kristiano ken ti sabsabali a karnero ni Jesus masapul a surotenda ti kinamatalek ti Nangato a Padida. Amin nga agdaydayaw ken Jehova ket masapul nga agtulnog kadagiti bilin a masarakan iti Sao ti Dios tapno saanda a mapagleddaang ti nasantuan nga espiritu. (Efe. 4:30) Masapul a ‘mangaramidda kadagiti nalinteg a dana [a pagnaan] dagiti sakada.’—Heb. 12:13.

9. Ania ti inyebkas ti tallo a kakabsat a nakipagtrabaho kadagiti miembro ti Bagi a Manarawidwid, ken kasano a makatulong ti imbagada tapno agbalinka a nasantuan?

⁹ Usigentayo ti naimpusuan a komento ti tallo a kakabsat nga addaan iti naindagaan a namnama ken pinulpullon a tawen a makipagtrabtrabaho kadagiti miembro ti Bagi a Manarawidwid. Inkomento ti maysa kadakuada: “Maysa a naisangsangayan a pribilehio ti makipagtrabaho kadakuada. Nakitak nga imperpekto dagitoy a kakabsat nupay napulotanda iti nasantuan nga espiritu. Ngem iti panaglabas dagiti tawen, pinagbalinko a kalat ti agpasakup iti panangidauloda.” Kinuna ti maikadua a kabsat: “Ti teksto a kas iti 2 Corinto 10:5 a maipapan iti ‘panagtulnog iti Kristo’ ket nakatulong kaniak nga agtulnog ken makikooperar kadagiti mangidadaulo. Naimpusuan daytoy a panagtulnogko.” Imbaga met ti maikatlo a kabsat: “Ti panangayat iti ay-ayaten ni Jehova ken ti pananggura iti guraenna, kasta met ti kanayon a panagpaiwanwan ken panangaramid iti bambanag a makaay-ayo kenkuana, ket kaipapananna ti kinatulnog iti organisasionna ken kadagidiay us-usarenna a mangitungpal iti panggepna ditoy daga.” Naammuan daytoy a kabsat a ni Nathan Knorr, a nagbalin a miembro ti Bagi a Manarawidwid, inawatna dagiti punto iti artikulo ti Watch Tower idi 1925 a napauluan iti “Birth of the Nation,” uray no dagita ket kinuestionaran ti dadduma. Inapresiar unay daytoy a kabsat ti kasta a kinatulnog. Ti panangmennamennatayo iti kinuna dagitoy a kakabsat matulongannatayo nga agbalin a nasantuan babaen ti kinatulnogtayo.

10. Kasano kapateg ti panagtulnogtayo iti linteg ti Dios maipapan iti dara?

¹⁰ Basaen ti Levitico 17:10. Imbilin ni Jehova kadagiti Israelita a saanda a kanen ti “aniaman a kita ti dara.” Ti iyaadayo iti dara—dara man ti animal wenno tao—ket makalikaguman met kadagiti Kristiano. (Ara. 15:28, 29) Maamaktayo uray laeng iti panangpanunot nga ‘iturong ti Dios ti rupana maibusor kadatayo’ ken ikkatennatayo iti kongregasionna. Ay-ayentayo ti Dios ken kayattayo a pagtulnogan. Uray maipasangotayo iti situasion a pagpeggadan ti biagtayo, determinadotayo latta a saan a tumulok kadagiti kiddaw ken ibilin dagidiay di makaam-ammo ken Jehova ken saan nga agtultulnog kenkuana. Wen, ekspektarentayo a laisendatayo dagiti tattao gapu iti iyaadayotayo iti dara, ngem determinadotayo koma nga agtulnog iti Dios. (Jud. 17, 18) Ania ti makatulong kadatayo a ‘sititibker a mangikeddeng’ a saantayo a mangan wenno agpayalison iti dara?—Deut. 12:23.

11. Apay a maikunatayo a saan a maysa a ritual laeng ti tinawen nga Aldaw ti Panangabbong?

¹¹ Ti panangusar ti nangato a padi ti nagkauna nga Israel iti dara ti animal iti tinawen nga Aldaw ti Panangabbong tulongannatayo a mangtarus iti panangmatmat ti Dios iti dara. Ti kakaisuna a pakausaran ti dara ket pangabbong iti basbasol tapno magun-od ti pammakawan ni Jehova. Dara ti toro ken ti kalding ti maiparsiak iti sango ti kalub ti lakasa  ti tulag. (Lev. 16:14, 15, 19) Babaen iti dayta a dara, pakawanen ni Jehova ti basbasol dagiti Israelita. Kasta met, imbilin ni Jehova a no agparti ti tao iti animal a pagtaraonna, masapul nga iparukpokna ti dara iti daga ken gaburanna iti tapok, “ta ti kararua ti tunggal kita ti lasag isu ti darana.” (Lev. 17:11-14) Maysa laeng kadi daytoy a ritual? Saan. Ti pannakausar ti dara iti Aldaw ti Panangabbong, kasta met ti bilin a panangiparukpok ti dara iti daga, ket maitunos iti immun-una a bilin ni Jehova ken Noe ken kadagiti kaputotanna maipapan iti dara. (Gen. 9:3-6) Imparit ni Jehova a Dios ti panangusar iti dara a pangsustiner iti biag. Ania ti kaipapanan daytoy kadagiti Kristiano?

12. Iti surat ni Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano, kasano a pinagnaigna ti dara ken ti pannakapakawan dagiti basol?

¹² Idi nagsurat ni apostol Pablo kadagiti Hebreo a Kristiano maipapan iti mangdalus a bileg ti dara, inlawlawagna: “Nganngani amin a bambanag madalusanda babaen ti dara sigun iti Linteg, ket malaksid no maiparukpok ti dara awan maaramid a pannakapakawan.” (Heb. 9:22) Imbaga pay ni Pablo a dagiti animal a sakripisio, nupay napateg met, impalagipda laeng kadagiti Israelita a managbasolda ken saan nga umdas dagita tapno naan-anay a maikkat ti basbasolda. Wen, ti Linteg ket “anniniwan ti naimbag a bambanag nga umay, ngem saan a ti mismo a kababagas ti bambanag.” (Heb. 10:1-4) Kasano a nagbalin a posible ti pannakapakawan dagiti basol?

13. Ania ti kaipapanan kenka ti panangidatag ni Jesus iti pateg ti darana ken Jehova?

¹³ Basaen ti Efeso 1:7. Ti panangisakripisio ni Jesus iti biagna babaen ti situtulok a ‘panangyawatna iti bagina maipaay kadatayo’ ket adda nakapatpateg a kaipapananna iti amin a mangay-ayat kenkuana ken iti Amana. (Gal. 2:20) Ngem ti inaramid ni Jesus kalpasan ti ipapatay ken panagungarna ti talaga a nangluk-at kadatayo, ta dayta ti namagbalin a posible iti pannakapakawan dagiti basoltayo. Intungpal ni Jesus no ania ti inyanniniwan ti Mosaiko a Linteg iti Aldaw ti Panangabbong. Iti dayta nga aldaw, mangala ti nangato a padi iti dara dagiti maidaton nga animal ket sumrek iti Kasasantuan a paset ti tabernakulo, wenno templo,  a kasla agidatdatag iti mismo a sanguanan ti Dios. (Lev. 16:11-15) Iti umasping a pamay-an, immuli ni Jesus idiay langit nga awitna ti pateg ti darana ket indatagna dayta ken Jehova. (Heb. 9:6, 7, 11-14, 24-28) Anian a yamantayo ta mapakawan ti basbasoltayo ken madalusan ti konsiensiatayo babaen ti pammatitayo iti dara ni Jesus!

14, 15. Apay a napateg a matarusantayo ken pagtulnogantayo ti linteg ni Jehova maipapan iti dara?

¹⁴ Nalawlawag kadi kenka itan no apay nga imbilin ni Jehova a saantayo a mangan iti “aniaman a kita ti dara”? (Lev. 17:10) Maawatam kadin no apay nga ibilang ti Dios a sagrado ti dara? Ti dara irepresentarna ti biag. (Gen. 9:4) Umanamongka kadi a rumbeng nga awatentayo ti panangmatmat ti Dios iti dara ken agtulnogtayo iti bilinna nga adaywan dayta? Ti kakaisuna a pamay-an a maikappiatayo iti Dios ket ti panamatitayo iti daton a subbot ni Jesus ken ti panangbigbigtayo a nakapatpateg ti dara iti Namarsua.—Col. 1:19, 20.

¹⁵ Mabalin a di mapakpakadaan a maipasango ti asinoman kadatayo iti maysa a situasion a pakainaigan ti dara. Wenno nalabit kasapulan nga ikeddeng ti maysa a miembro ti pamiliam wenno ti maysa a patpatgem a gayyem no awatenna wenno saan ti pannakayalison ti dara. Kadagita a situasion, masapul met nga agdesision ti maysa no awatenna ti babbabassit a kapaset ti dara (blood fractions) ken no ania a kita ti panangagas ti kayatna. No kasta, nakapatpateg ti panagsukimat ken panagsagana para iti aniaman nga emerhensia, kasta met ti panagkararag tapno masalimetmetantayo ti takdertayo ken saantay a makikompromiso. Ditay la ketdi kayat a pagladingiten ni Jehova babaen ti panangawattayo iti maysa a banag a kondenaren ti Saona! Adu a propesional iti medisina ken dadduma pay a mangitantandudo iti panagpayalison iti dara ti mangiparparegta iti panagdonar iti dara kas pangsalbar iti biag. Nupay kasta, bigbigen ti nasantuan nga ili ni Jehova nga adda kalintegan ti Namarsua a mangibaga iti rumbeng a pakausaran ti dara. Para kenkuana, ti “aniaman a kita ti dara” ket sagrado. Determinadotayo koma nga agtulnog iti lintegna mainaig iti dara. Babaen ti nasantuan a kababalintayo, pampaneknekantayo kenkuana nga ap-apresiarentayo ti mangsalbar-biag a bileg ti dara ni Jesus—ti kakaisuna a dara a mamagbalin a posible iti pannakapakawan ti basol ken iti agnanayon a biag.—Juan 3:16.

16. Apay a masapul nga agbalin a nasantuan ti ili ni Jehova?

¹⁶ Kinuna ti Dios kadagiti Israelita idi ruk-atanna ida manipud pannakaadipenda idiay Egipto: “Siak ni Jehova a mangipampanaw kadakayo iti daga ti Egipto tapno agbalinak a Dios kadakayo; ket masapul nga agbalinkayo a nasantuan, agsipud ta nasantuanak.” (Lev. 11:45) Manamnama nga agbalin a nasantuan ti ili ti Israel gapu ta nasantuan ni Jehova. Kas Saksi ni Jehova, masapul met nga agbalintayo a nasantuan. Naipaganetget dayta iti libro a Levitico.

17. Ania itan ti makunam maipapan iti Levitico a libro ti Biblia?

¹⁷ Sigurado a nagunggonaanka iti panangusigtayo iti sumagmamano a paset ti Levitico ken rimmayray ti apresasionmo iti dayta a naipaltiing a libro ti Biblia. Ti panangmennamennam iti sumagmamano a nakapatpateg nga impormasion a linaon ti Levitico pinaunegna la ketdi ti pannakaawatmo kadagiti makagapu no apay a masapul nga agbalintayo a nasantuan. Ngem ania pay a napapateg a gameng ti masarakantayo iti daytoy a paset ti naipaltiing a Sao ti Dios? Ania pay ti masursurotayo iti dayta maipapan iti panangipaay iti nasantuan a panagserbi ken Jehova? Usigentayo dagitoy iti sumaruno nga artikulo.