Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn qok te xjan?

¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn qok te xjan?

«Bʼaʼn tuʼn kyoke te xjan.» (LEV. 11:45)

1. ¿Alkye tten jaku qo tzaj tonin uʼj te Levítico?

AJU uʼj te Levítico mas in yolin tiʼj tuʼn kyok tmajen Jehová te xjan twitz alkyexku juntl uʼj tkuʼx toj Tyol Dios. In tzaj tqʼamaʼn Jehová tuʼn kyok kykyaqil tmajen te xjan toj tkyaqil tten kyanqʼibʼil. Qa ma tzʼel qnikʼ tiʼj uʼj te Levítico, ok qo tzajel tonin jlu tuʼn tel qnikʼ qa xjan qoʼ moqa atx taj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn qok te xjan.

2. ¿Tiʼ in kanet quʼn toj uʼj Levítico tbʼi?

2 Aju uʼj te Levítico kubʼ ttzʼibʼen Moisés aju t-sanjel Dios, ax ikx at uʼj lu toj kyajlal qeju «tzʼibʼan tuj Tuʼjil» Tyol Dios aju at tajbʼen te xnaqʼtzbʼil qe (2 Tim. 3:16). In tzaj qʼamaʼn jun lajaj maj tbʼi Dios kyoj kykyaqil capítulo te uʼj Levítico. Qa ma tzʼel qnikʼ tiʼj uʼj te Levítico ok qo tzajel tonin tuʼn miʼn tkubʼ qbʼinchaʼn alkyexku jun tiʼ aju jaku tzaj tiʼn nya bʼaʼn tiʼj tbʼi Dios (Lev. 22:32). Nim maj in kanet quʼn toj uʼj lu aqeju yol lu: «Aqine Kymane, [moqa ‹aqine Jehová› TNM]», ex a jlu in tzaj tnaʼn qe qa il tiʼj tuʼn t-xi qbʼiʼn Dios. Toj xnaqʼtzbʼil lu ex toj juntl, ok kʼelel qnikʼ tiʼj junjun tbʼanel xnaqʼtzbʼil tkuʼx toj uʼj Levítico tbʼi. A jlu jun oyaj in tzaj tqʼoʼn Dios qe aju in qo tzaj tonin tuʼn qok te xjan toj qajbʼebʼil te Dios.

TAJ JEHOVÁ TUʼN KYOK TMAJEN TE XJAN

3, 4. ¿Tiʼ tzaj tyekʼun aju tej tkubʼ t-saqin tibʼ Aarón ex qe tkʼwaʼl? (Qʼoʼnka twitza tiʼj tnejel tilbʼilal.)

3 (Kjawil uʼjit Levítico 8:5, 6.) Tuʼn kyonit aj Israel, jaw tjyoʼn Jehová Aarón tuʼn tok te tnejel pal, ax ikx e jaw tjyoʼn Jehová qe tkʼwaʼl Aarón tuʼn kyok te pal. Ok Aarón te techel Jesús ex e ok tkʼwaʼl Aarón te kyechel qeju t-xnaqʼtzbʼen Jesús skʼoʼn maj qe tuʼn kyxiʼ toj kyaʼj. Tej tkubʼ t-saqin tibʼ Aarón, ¿okpe jlu te techel aju tuʼn tkubʼ t-saqin tibʼ Jesús? Mintiʼ, tuʼnju mintiʼ te Jesús kubʼ tbʼinchan il ex «mintiʼ tpaltil» (Heb. 7:26; 9:14). Noqtzun tuʼnj, tuʼnju kubʼ t-saqin tibʼ Aarón tzaj tyekʼun qa saq ex qa tzʼaqli te Jesús toj twitz Dios. Yajtzun tej tkubʼ kysaqin kyibʼ qeju tkʼwaʼl Aarón, ¿tiʼ tzaj tyekʼun jlu?

4 Aju tej tkubʼ kysaqin kyibʼ tkʼwaʼl Aarón ok te kyechel qeju o che jaw skʼoʼn tuʼn kyok te pal toj kyaʼj. ¿Atpe toklen aju tej tjaw aʼ kywiʼ qeju skʼoʼn maj tukʼil aju tej tkubʼ kysaqin kyibʼ tkʼwaʼl Aarón? Mintiʼ, tuʼnju aj tjaw aʼ twiʼ jun xjal mintiʼ in najbʼen jlu tuʼn ttxʼjet til xjal, sino in nok jlu te techel aju qa ma txi tqʼamaʼn xjal te Jehová qa taj tuʼn tajbʼen te. Aju «tyol Dios» in najbʼen tuʼn kybʼaj txʼjet qeju okslal o che jaw skʼoʼn, ex in bʼaj kytxʼjon kyibʼ aj kyjapun t-xnaqʼtzbʼil Jesús kyuʼn toj kyanqʼibʼil (Efes. 5:25-27). Iktzun tten in che bʼaj xjanset ex in che bʼaj saqset qe jlu. Yajtzun qeju «txqantl» ẍneʼl, moqa rit, ¿alkye tten in che bʼaj saqset? (Juan 10:16.)

5. ¿Tiquʼn jaku txi qqʼamaʼn qa ax ikx qeju txqantl ẍneʼl in che bʼaj saqet tuʼn Tyol Dios?

5 Aqeju tkʼwaʼl Aarón mintiʼ e ok te kyechel qeju txqantl ẍneʼl, moqa te kyechel qeju «nimxix kyajlal xjal» (Apoc. 7:9). Noqtzun tuʼnj, ax ikx in najbʼen Tyol Dios tuʼn kysaqet qeju txqantl ẍneʼl ex tuʼn kyxjanset. Tej tjaw kyuʼjin qeju che anqʼil twitz Txʼotxʼ toj Tyol Dios qa nim toklen aju el chitj tchkʼel Jesús tuʼn kysaqset, ok qe kykʼuʼj kyiʼj qe yol lu ex tuʼntzunju, «in che ajbʼen te Dios qʼijl ex qonikʼan» (Apoc. 7:13-15). Kukx in che kubʼ saqset qeju o che jaw skʼoʼn ex qeju txqantl ẍneʼl. Kyjuʼtzun, at jun tbʼanel kymod saq toj tkyaqil ambʼil (1 Ped. 2:12). In tzalaj Jehová aj ttzaj tqʼoʼn twitz kyiʼj kykyaqil qe tmajen saq ex ateʼ toj mojbʼabʼil, tuʼnju in che nimen ex tuʼnju in che ajbʼen te tuʼn tkyaqil kykʼuʼj ex in che ok lepeʼ tiʼj Jesús, aju Xqʼuqil kye.

6. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn tel qnikʼ qa bʼaʼn atoʼ?

6 Nim toklen toj twitz ttnam Jehová jaʼlo aju kawbʼil xi qʼoʼn kye pal tuʼn tkubʼ kysaqin kyxmilal. Aqeju in che kʼamon xnaqʼtzbʼil tiʼj Tyol Dios qukʼil chʼixme tkyaqil maj tbʼanel in nela toj kywitz aqeju ja jatumel in nok qchmoʼn qibʼ ex aju alkye tten in bʼaj qxbʼalumin qibʼ tuʼnju saq qe. Noqtzun tuʼnj, aju tzaj qʼamaʼn kye pal in qo tzaj tonin tuʼn tel qnikʼ qa tkyaqilju in jax twiʼ witz te Jehová, toj juntl yol, tkyaqilju in najbʼen te il tiʼj tuʼn tten «saq tuj tanmi» (kjawil uʼjit Salmo 24:3, 4; Is. 2:2, 3). Aj qajbʼen te Jehová, il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn tukʼe jun qnabʼil saq, tukʼe jun qanmi saq ex tukʼe jun qxmilal saq. Tuʼn tbʼant jlu quʼn, il tiʼj tuʼn qximen toj tkyaqil ambʼil tzeʼn atoʼ, tuʼnju at maj jaku tzʼel qnikʼ qa at junjun tiʼchaq il tiʼj tuʼn tkubʼ qchʼixpuʼn tuʼn qok te xjan (2 Cor. 13:5). Jun techel, qa at jun okslal in nok tqʼoʼn twitz tiʼjju kyilbʼilal xjal mintiʼ kyxbʼalun tok, bʼaʼn tuʼn t-ximen tiʼj jlu: «¿In kubʼ nyekʼune tukʼe nbʼinchbʼene qa xjan qiʼne?». Ax ikx jaku txi tqanin onbʼil tuʼn miʼn tok tqʼoʼntl twitz kyiʼj nya bʼaʼn tilbʼilal (Sant. 5:14).

IN KUBʼ QYEKʼUN QA XJAN QOʼ QA BʼAʼN QO BʼIN

7. Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn Levítico 8:22-24, ¿alkye techel kyaj tqʼoʼn Jesús qe?

7 Tej kykubʼ qʼoʼn qe pal tuʼn kyajbʼen kye aj Israel, aju kychkʼel tman ẍneʼl ok qʼet tiʼj t-ẍkyin Aarón tuj tbʼanqʼabʼaj, aju Nejenel kye Pal, tukʼix tiʼj kyẍkyʼin tkʼwaʼl Aarón toj bʼanqʼabʼaj, tiʼj tman kyqʼabʼ ex tiʼj tman tal kyqan toj bʼanqʼabʼaj (kjawil uʼjit Levítico 8:22-24). Aju bʼant tiʼj chikʼ lu kubʼ tyekʼun qa ok kʼokeltoq tilil kyuʼn pal tuʼn tbʼant kyaqʼun. Ax ikx te Jesús, aju Nejenel kye Pal, kyaj tqʼoʼn jun tbʼanel techel kywitz qeju o che jaw skʼoʼn ex kywitz qeju txqantl ẍneʼl, moqa rit. Xi tbʼiʼn Jesús tqʼajqʼajel twiʼ Dios tej ttzaj tqʼamaʼn te alkye kbʼantel. E ajbʼen tqʼabʼ tuʼn tkubʼ tbʼinchan tajbʼil Jehová ex mintiʼ i el txalpaj tqan tiʼj tbʼe Dios (Juan 4:31-34).[2a]

8. ¿Tiʼ il tiʼj tuʼn tbʼant quʼn qkyaqilx aqoʼ tmajen Jehová?

8 Qkyaqilx il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn kukx qajbʼen te Jehová ik tzeʼn techel kyaj tqʼoʼn Jesús qe. Il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn t-xi qbʼiʼn tqʼajqʼajel twiʼ Dios toj Tuʼjil Tyol ex iktzun tten «miʼn tzaj tbʼis Xewbʼaj Xjan» quʼn (Efes. 4:30). Il tiʼj tuʼn tok tilil quʼn tuʼn qbʼet «tuj jun bʼe jiqun tiʼj» (Heb. 12:13).

9. a) ¿Tiʼ kyqʼama oxe erman aqeju e aqʼunan junx kyukʼe Kʼloj Xjal Qʼil Twitz Aqʼuntl? b) ¿Alkye tten in qo tzaj kyonin kyyol erman tuʼn kukx qok te xjan?

9 Qbʼinx aju kyyol oxe erman o che aqʼunan nim ambʼil kyukʼe Kʼloj Xjal Qʼil Twitz Aqʼuntl. Jun kyxol qe erman lu tqʼama: «Ax tok jun tbʼanel oklenj jlu, noqtzun tuʼnj, tuʼnju ma chin tene nim ambʼil kyukʼil erman o che jaw skʼoʼn, o tzʼel nnikʼe tiʼj qa ax ikx aj il qe erman lu. Noqtzun tuʼnj, aju jun kyxol qeju nximbʼetze kyoj kykyaqil abʼqʼi aju tuʼn kukx kyxi nbʼiʼne qeju qʼil twitz aqʼuntl». Aju tkabʼ erman tqʼama jlu: «Ik tzeʼn in tzaj tqʼamaʼn 2 Corintios 10:5, in yolin tiʼj tuʼn t-xi qniman Jesucristo, a jlu o tzʼonin wiʼje tuʼn nbʼine ex tuʼn wonine tuʼn tkyaqil nkʼuʼje kyukʼil qeju qʼil twitz aqʼuntl». Atzun toxin erman tqʼama jlu: «Qa ma tzʼok qkʼujlan aju kʼujlan tuʼn Jehová ex qa ma tzʼel qikʼun aju ikʼun tuʼn Jehová, ax ikx qa kukx xqo jyon tiʼj onbʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová ex qa ma kubʼ qbʼinchan aju in tzalaj tiʼj, a jlu in tzaj tyekʼun qa in nokx qbʼiʼn ttnam Dios ex qa in che okx qbʼiʼn qeju in che ajbʼen tuʼn Dios tuʼn tbʼant tajbʼil at tiʼj Txʼotxʼ». Aju toxin erman lu in tzaj tnaʼn ex tbʼanel ela toj twitz aju techel kubʼ tqʼon erman Nathan Knorr, aju ok kyxol Kʼloj Xjal Qʼil Twitz Aqʼuntl. Aju jurat naj xi tbʼiʼn junjun chʼixpubʼil toj t-xnaqʼtzbʼil ttnam Dios, aju tkuʼx toj xnaqʼtzbʼil tok tbʼi: «Nacimiento de la nación» aju etz toj 1925 toj uʼj The Watch Tower (aju tok tbʼi toj qyol Aju Xqʼuqil), maske at junjun nya bʼaʼn ela xnaqʼtzbʼil lu toj kywitz. Qa ma qo ximen tiʼj kyyol oxe erman lu, in nel qnikʼ tiʼj qa at toklen aju qa bʼaʼn qo bʼin tukʼe aju tuʼn qok te xjan.

QBʼINX QE TKAWBʼIL JEHOVÁ TIʼJ CHIKʼ TUʼN QOK TE XJAN

10. ¿Jniʼ toklen aju tuʼn t-xi qbʼiʼn tkawbʼil Dios tiʼj chikʼ?

10 (Kjawil uʼjit Levítico 17:10.) Xi tqʼamaʼn Jehová kye aj Israel tuʼn miʼn «txi kychyoʼn tchkʼel noq alkyexku». Ax ikx qe okslal mintiʼ tuʼn tajbʼen chikʼ kyuʼn, qa tchkʼel jun txkup (jil) moqa tchkʼel jun xjal (Hech. 15:28, 29). Nya qaj tuʼn qximen tuʼn tkubʼ qbʼinchan jun tiʼ aju in nel tikʼun Jehová ex aju jaku qo ex tiʼn toj ttnam. Kʼujlan Jehová quʼn ex qajbʼil tuʼn kyxi qbʼiʼn tkawbʼil. Axpe ikx qa ma tzaj jun nya bʼaʼn qiʼj tuʼn jlu, nya qajbʼil tuʼn t-xi qbʼiʼn aju in tzaj kyqʼamaʼn txqantl qe, aʼyeju mintiʼ ojtzqiʼn Jehová kyuʼn ex aʼyeju nya kyaj tuʼn kybʼin te. Ojtzqiʼn quʼn qa at junjun xjal ok che xmayil qiʼj tuʼnju mintiʼ in nok qkʼamoʼn chikʼ qiʼj, noqtzun tuʼnj, qajbʼil tuʼn qbʼin te Dios (Jud. 17, 18). ¿Tiʼ kʼonil qiʼj tuʼn miʼn t-xi qchyoʼn chikʼ ex tuʼn miʼn tok qkʼamoʼn chikʼ qiʼj? (Deut. 12:23.)

11. ¿Tiquʼn jaku txi qqʼamaʼn qa aju Qʼij te Najsbʼil Il nya noq oʼkx in nok te jun bʼinchbʼen aju iltoq tiʼj tuʼn tbʼant?

11 Aju in bʼanttoq tuʼn tnejel pal kyxol aj Israel toj junjun abʼqʼi toj Qʼij te Najsbʼil Il in qo tzaj tonin tuʼn tel qnikʼ alkye t-xim Jehová tiʼj chikʼ. Kyaj paʼn chikʼ tuʼn tajbʼen te jun tten nim toklen. Kyaj paʼn tuʼn tajbʼen tuʼn tkubʼ tnajsaʼn Jehová il. Aju tchkʼel wakẍ ex aju tchkʼel chip, moqa chiv, ok chitin tiʼj tmaqsil Kajon Kʼubʼel yol kyaj bʼant tiʼj (Lev. 16:14, 15, 19). A jlu tzaj tqʼoʼn ambʼil tuʼn tkubʼ tnajsaʼn Jehová kyil aj Israel. Ax ikx tzaj tqʼamaʼn Jehová qa at jun xjal ma kubʼ tbʼiyoʼntoq jun txkup te tchiʼ, iltoq tiʼj tuʼn tel tqoʼn tchkʼel txkup toj quq, tuʼnju «aju chikʼ, atzunju in qʼonte kychwinqlal kykyaqil qeju itzʼqe» (Lev. 17:11-14). Nya noq jun bʼinchbʼen jlu aju iltoq tiʼj tuʼn tbʼant. Otoq tzikʼxi nim ambʼil ttzajlen tqʼamaʼn Jehová kawbʼil lu tiʼj chikʼ te Noé ex kye tkʼwaʼl (Gén. 9:3-6). ¿Tiʼ in tzaj tyekʼun jlu kye okslal toj ambʼil jaʼlo?

12. Ik tzeʼn xi ttzʼibʼen apóstol Pablo kye qe okslal aj Hebreo, ¿tiʼ toklen chikʼ tukʼe tuʼn tkubʼ najset il?

12 Tej t-xi ttzʼibʼen apóstol Pablo kye qe okslal aj Hebreo tuʼn tyolin tiʼj tipumal chikʼ tuʼn tel ttxʼjoʼn il, tqʼama jlu: «Tkyaqil in saqix tuʼn chikʼ ik tzaʼn in tmaʼn ley; ex qa mintiʼ ma tzʼel chitj chikʼ, mlay kubʼ najset il» (Heb. 9:22). Noqtzun tuʼnj, aqeju alumaj i ex qʼoʼn te chojbʼil nya nimtoq ambʼil tuʼn tten tipumal. Tqʼama apóstol Pablo qa aqeju chojbʼil lu, xi tnaʼn kye aj Israel qa aj il qe ex qa iltoq tiʼj tuʼn t-xi qʼet juntl chojbʼil mas nim tipumal tuʼn tkubʼ najsaʼn kyil te jumajx. Aju «tley Moisés noq t-xlekumal aju tbʼanil attoq tulel, mya aku te ley qʼolte tbʼanil» (Heb. 10:1-4). Kyjuʼtzun, ¿alkyetoq tten jakutoq t-xi chjet il?

13. ¿Tiʼ teya in tnaʼn tuʼnju xi tqʼoʼn Jesús tipumal tchkʼel te Jehová?

13 (Kjawil uʼjit Efesios 1:7.) Kyim Jesús tuʼn tchjet kyil kykyaqil xjal, ex nim toklen jlu kye qeju kʼujlaʼn Jesús kyuʼn ex kʼujlaʼn Jehová kyuʼn aju Ttat Jesús (Gál. 2:20). Noqtzun tuʼnj, tzmaxi tej otoqxi kyim Jesús ex tej otoqxi jaw anqʼin o qo tzaqpaj tuʼn ex bʼant tuʼn tnajset qil. Japun tuʼn Jesús aju Tley Moisés tiʼj Qʼij te Najsbʼil Il. Toj qʼij lu, aju nejenel kye pal in nokxtoq tiʼn tchkʼel alumaj toj Kwart Mas Xjanxix te ja xbʼalun, ex yajxitl toj tja Dios kubʼ tbʼinchaʼn Salomón, tuʼn t-xi tqʼoʼn twitz Jehová (Lev. 16:11-15). Ax ikx te Jesús tej tokx toj kyaʼj, xi tqʼoʼn tipumal tchkʼel te Jehová tuʼnju kyim (Heb. 9:6, 7, 11-14, 24-28). Nimxix in xi qqʼoʼn chjonte tuʼnju jaku kubʼ najsaʼn qil ex tuʼnju jaku ten jun qanmi saq aj tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj tchkʼel Jesús.

14, 15. ¿Tiquʼn nim toklen tuʼn tel qnikʼ tiʼj tkawbʼil Jehová at tiʼj chikʼ ex tuʼn t-xi qbʼiʼn?

14 ¿In nel tnikʼa jaʼlo tiquʼn tzaj tqʼamaʼn Jehová tuʼn miʼn t-xi qchyoʼn «tchkʼel noq alkyexku»? (Lev. 17:10.) ¿In nel tnikʼa tiquʼn xjan in nela chikʼ toj twitz Jehová? Tuʼnju ik in nela chikʼ toj twitz ik tzeʼn chwinqlal (Gén. 9:4). ¿Tiʼ teya t-xim? ¿Bʼaʼnpe tkawbʼil Jehová tiʼj chikʼ ex bʼaʼnpe tuʼn t-xi qbʼiʼn tkawbʼil tuʼn miʼn tok chikʼ qiʼj? Oʼkx qa ma tzʼok qe qkʼuʼj tiʼj chojbʼil bʼant tuʼn Jesús ex qa ma ten qxim tiʼj chikʼ ik tzeʼn te Dios t-xim tiʼj, ok ktel mujbʼabʼil qxol tukʼil Dios (Col. 1:19, 20).

15 Noq alkyexku jun qe noq minabʼen jaku tzʼok weʼ twitz nya bʼaʼn ex jaku tzaj qʼamaʼn qe tuʼn tok chikʼ qiʼj. Moqa jun toj qja moqa jun qamiw jaku tzaj qanin te toj alkyexku ambʼil qa kʼokel chikʼ tiʼj moqa miʼn. Kyoj qeju ambʼil lu, ax ikx il-lo tiʼj tuʼn tkubʼ qximen tiʼ kbʼantel quʼn tiʼj junjun tiʼ tal chʼinqexix in che jatz toj chikʼ ex alkye kʼajbʼel quʼn tiʼj junjun tten in najbʼen kyuʼn qʼanel. Tuʼntzunju, nimxix toklen tuʼn ttzaj qjyoʼn tqanil tiʼj jlu ex tuʼn tkubʼ qbʼinchan qten qa noq minabʼen xqo ok weʼ twitz jun nya bʼaʼn. Ax ikx qa ma qo naʼn Dios, ok kʼonil qiʼj tuʼn miʼn qkubʼ tzʼaq aj qok weʼ twitz nya bʼaʼn. Ax tok nya qajbʼil tuʼn tbʼisen tanmi Jehová quʼn aj t-xi qqʼoʼn ambʼil tuʼn tkubʼ qbʼinchaʼn jun tiʼ aju in tzaj tqʼamaʼn Tuʼjil Tyol tuʼn miʼn tbʼant. Atlo junjun ajqʼanil ex junjuntl tzul kyqʼamaʼn qe qa bʼaʼn tuʼn t-xi qqʼoʼn qchkʼel kye txqantl xjal tuʼn kyklet. Noqtzun tuʼnj, tuʼnju xjan ttnam Jehová in nel qnikʼ qa a Dios, aju Bʼinchal qe, at toklen tuʼn ttzaj tqʼamaʼn qe alkye tten tuʼn tajbʼen chikʼ. Xjan in nela «tchkʼel noq alkyexku» toj twitz. Il tiʼj tuʼn tbʼaj qximen tuʼn t-xi qbʼiʼn tkawbʼil tiʼj chikʼ. Ax ikx jaku txi qyekʼun te Jehová tukʼil qbʼinchbʼen saq qa nim toklen tchkʼel Jesús toj qwitz tej tkyim. Oʼkxku tuʼn tipumal tchkʼel Jesús jaku kubʼ najsaʼn qil ex jaku qo anqʼin te jumajx (Juan 3:16).

¿O bʼaj t-ximen teya tuʼn t-xi tbʼiʼna tkawbʼil Jehová tiʼj chikʼ? (Qʼoʼnka twitza tiʼj taqikʼ 14 ex 15)

¿TIQUʼN TAJBʼIL JEHOVÁ TUʼN QOK TE XJAN?

16. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn tok ttnam Jehová te xjan?

16 Tej kyetz ttzaqpiʼn Jehová qe aj Israel tjaqʼ tkawbʼil tnam Egipto, xi tqʼamaʼn jlu kye: «Aqine Kymane etz qʼinte kyeye tuj Ejipt tuʼntzun woke te Kydiose. Kyjaʼtzun bʼaʼn tuʼn kyoke te xjan, porke xjan qine, chi Dios» (Lev. 11:45). Tajtoq Jehová tuʼn kyok aj Israel te xjan tuʼnju xjan te. Ax ikx, toj ambʼil jaʼlo, tajbʼil tuʼn qok te xjan. Chikʼlixix taʼ jlu toj uʼj te Levítico.

17. ¿Tiʼ teya in tnaʼn tiʼj uʼj Levítico tbʼi aju tkuʼx toj Tyol Dios?

17 Aju qxnaqʼtzbʼil tiʼj junjun taqikʼ uʼj te Levítico, malo tzʼonin qiʼj. Axlo ikx in tzalajxixa tiʼj uʼj lu ex mas in nel-lo tnikʼa tiʼj tiquʼn il tiʼj tuʼn qok te xjan. Noqtzun tuʼnj, ¿tiʼ juntl tbʼanel xnaqʼtzbʼil jaku tzaj tyekʼun uʼj te Levítico qe? ¿Alkye tten jaku tzʼonin uʼj lu qiʼj tuʼn qten saq toj qajbʼebʼil te Dios? Ok qo xnaqʼtzal tiʼj jlu toj juntl xnaqʼtzbʼil tzul.