1. E mafai pefea o fesoasoani mai a te tusi ko Levitiko ki a tatou?

E UKE atu a taimi e faipati te tusi ko Levitiko ki te tulaga tapu i lō so se tusi aka i te Tusi Tapu. Ona me i te mea tenei se uiga telā e manakogina ne tino tapuaki ‵tonu katoa o Ieova, ka fesoasoani mai a te malamalama kae loto fakafetai ki te tusi ko Levitiko ke fakatalitonu atu i a tatou e tapu.

2. Ne a nisi vaega tāua o te tusi ko Levitiko?

² A te tusi ko Levitiko telā ne tusi ne te pelofeta ko Mose, se vaega o “Tusitusiga Tapu katoa” telā e aoga ki te faiga o akoakoga. (2 Timo. 3:16) E nofo ki te sefulu taimi e sae mai ei te igoa o Ieova i mataupu takitasi i ei. Ka fesoasoani mai a te malamalama i te tusi ko Levitiko ke ‵kalo tatou kea‵tea mai te faiga o so se mea telā ka māsiasi i ei te igoa o te Atua. (Levi. 22:32) A te fakaaoga faeloa o pati “Ko au ko te Aliki [Ieova]” i loto i te tusi e ‵tau o fakamasaua mai ki a tatou ke faka‵logo ki te Atua. Ke fia‵fia tatou o suke‵suke ki mea tāua mai te tusi ko Levitiko i te mataupu tenei mo te suā mataupu, me se meaalofa mai te Atua telā e fesoasoani mai ke fai ne tatou te tapuakiga tapu.

3, 4. Se a te mea ne fakaata mai ne te faka‵maga o Alona mo ana tamaliki ta‵gata? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

³ Faitau te Levitiko 8:5, 6. Ne filifili ne Ieova a Alona ke tavini atu pelā me se faitaulaga sili o Isalaelu, kae ko ana tama ta‵gata ke tavini pelā me ne faitaulaga. E fakaata mai ne Alona a Iesu Keliso kae ko ana tama ta‵gata e fakaata mai i ei a soko fakaekegina o Iesu. Tela la, e mata, a te faka‵maga o Alona e fakaata mai i ei te faka‵maga o Iesu? Ikai, me i a Iesu e seai sena agasala kae “aunoa mo se pona,” telā la, e se manakogina ke faka‵ma. (Epe. 7:26; 9:14) E ui i ei, e fakasino atu te tulaga ‵ma kae amiotonu o Iesu ki te tulaga o Alona telā ko oti ne faka‵ma. Kae se a la te mea e fakaata mai i te faka‵maga o tamaliki ta‵gata a Alona?

⁴ A te faka‵maga o tamaliki ta‵gata a Alona e fakaata mai i ei te faka‵maga o latou kolā e filifili aka ke aofia i te gafa fakafaitaulaga i te lagi. E mata, e isi se sokoga o te papatisoga o te kau fakaekegina mo te faka‵maga o tamaliki ta‵gata a Alona? E seai, me i te papatisoga e se ‵fulu faka‵ma i ei agasala a te tino, kae fakaasi mai i ei me ko oti ne tuku katoatoa atu te tino ki a Ieova te Atua. A te faka‵maga o te kau fakaekegina e fakataunu “e auala i te muna,” kae manakogina i ei ke fakagalue ne latou mo te loto kātoa a akoakoga a Keliso i olotou olaga. (Efe. 5:25-27) I te faiga tenā e fakatapu kae faka‵magina ei latou. Kae pefea a “nisi mamoe”?—Ioa. 10:16.

5. Kaia e fai ei pelā me e faka‵ma a nisi mamoe e auala i te Muna a te Atua?

⁵ E se fakaata mai ne tamaliki ta‵gata a Alona a te “vaitino e tokouke” o nisi mamoe a Iesu. (Faka. 7:9) Tela la, e mata, e fakatapu kae faka‵magina foki a tino papatiso taki tokotasi konā e auala i te Muna a te Atua? Ao! I te taimi e fai‵tau ei latou kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lalolagi ki pati a te Tusi Tapu e uiga ki te tāua mo te aoga o te toto maligi o Iesu, e fakatuanaki latou ki ei kae tavini atu ki a ia “i te ao mo te po.” (Faka. 7:13-15) A te aoga o te faka‵ma faeloa o te kau fakaekegina mo nisi mamoe e lavea ‵lei māfai e ‘tausi faeloa olotou amioga ke ‵lei.’ (1 Pe. 2:12) Ko oko eiloa i te fiafia o Ieova i te kilokilo mai ki te ‵ma mo te ‵kau fakatasi o te kau fakaekegina mo nisi mamoe, kolā e faka‵logo kae tau‵tali mo te a‵lofa fakamaoni i te lotou Tausi Mamoe ko Iesu!

6. Se a te iloiloga totino ka aoga ki a tatou?

⁶ A te manakogina ke ‵ma a faitaulaga o Isalaelu i te feitu faka-te-foitino e aoga tonu ki tino o Ieova i aso nei. E masani o lavea ne tino kolā e suke‵suke fakatasi mo tatou ki te Tusi Tapu a te ‵ma o ‵tou koga tapuaki penā foki mo te auala e fai faka‵lei ei ‵tou gatu. Tela la, e fesoasoani mai te ‵ma o te kau faitaulaga ke iloa ne tatou me e ‵tau o maua ne so se tino telā e fanaka ki luga i te mauga maluga o te tapuakiga ki a Ieova se “loto ‵ma.” (Faitau te Salamo 24:3, 4; Isa. 2:2, 3.) E ‵tau o tuku atu ‵tou taviniga tapu ki te Atua mo te loto ‵ma e pelā foki mo te mafaufau mo te foitino ‵ma. Kāti e fai ne nisi tino a ‵fuliga tāua māfai ko oti ne fai se iloiloga totino ko te mea ke mafai latou o tapu. (2 Koli. 13:5) Kāti e mafai ne se tino papatiso telā e onoono sāle ki ata ma‵sei o ‵sili ifo ki a ia eiloa, ‘E mata, e fakatalitonu atu ne au i a au e tapu?’ Mai konā, ko mafai ei ne ia o ‵sala ki se fesoasoani ke fakagata aka te faifaiga matagā tenā.—Iako. 5:14.

7. E ‵tusa mo te Levitiko 8:22-24, se a te fakaakoakoga ne fai ne Iesu?

⁷ I te taimi ne kamata ei te ‵tofi fakafaitaulaga i Isalaelu, ne fakaaoga te toto o te mamoe tagata o fakapatele ki te taliga, te matikao matua, mo te matikao vae matua i te feitu fakaatamai o te Faitaulaga Sili ko Alona mo ana tama ta‵gata. (Faitau te Levitiko 8:22-24.) A te fakaaoga o te toto i konei  e fakaasi mai i ei me e faka‵logo eiloa a faitaulaga o fai te ‵toe mea e mafai ne latou o fakataunu olotou tiute. Ne fai foki ne te Faitaulaga Sili ko Iesu se fakaakoakoga ‵lei katoatoa mō te kau fakaekegina mo nisi mamoe. Ne fakalogo eiloa a ia ki te takitakiga a te Atua. Ne fakaaoga a lima o Iesu o fakataunu te loto o Ieova kae ne seki ‵seke eiloa ana vae mo te auala tapu.—Ioa. 4:31-34.

8. Se a te mea e ‵tau o fai ne tino tapuaki katoa o Ieova?

⁸ E ‵tau mo te kau fakaekegina mo nisi mamoe a Iesu o tau‵tali i te fakamaoni o te lotou Faitaulaga Sili. E ‵tau mo tino tapuaki katoa o Ieova o faka‵logo mo te fakamaoni ki fakatakitakiga kolā e tuku mai i te Muna a te Atua ko te mea ke sē fakafanoanoa atu latou ki tena agaga. (Efe. 4:30) E ‵tau o ‘faka‵tonu aka auala o olotou vae.’—Epe. 12:13.

9. Ne a lagonaga o taina e tokotolu e uiga ki te ga‵lue fakatasi o latou mo sui o te Potukau Pule, kae e fesoasoani atu pefea olotou faipatiga ke tumau koe o fakatalitonu atu i a koe e tapu?

⁹ Ke mafau‵fau ki faipatiga fakamalosi loto a taina e tokotolu kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lalolagi kae ne ga‵lue fakatasi mo sui o te Potukau Pule i tausaga e uke. E fai mai te taina e tokotasi: “E ui eiloa a te mea tenei se tauliaga fakapito i te taviniga, ne fakaasi mai i te ‵pili o te fesokotakiga i taimi takitasi me e tiga eiloa ne fakaeke a taina konei ki te agaga tapu, a ko latou ne tino se ‵lei katoatoa. Tela la, a toku fakamoemoega e tasi i tausaga e uke ko te fakalogo ki a latou kolā e fai ne latou te takitakiga.” Ne fai mai te tokolua o taina: “Ne fesoasoani mai a tusi siki pelā mo te 2 Kolinito 10:5, e uiga ki te ‘fakalogo ki te Keliso,’ ke fakalogo kae ga‵lue fakatasi mo latou kolā e fai ne latou te takitakiga. E manakogina i ei a te fakalogo mo te loto kātoa.” Muna a te tokotolu o taina: “A te alofa ki te mea telā e alofa a Ieova ki ei kae takalialia ki te mea e takalialia a ia ki ei, e pelā foki mo te ‵sala faeloa ki tena takitakiga kae fai te mea telā e fiafia a ia ki ei, e fakauiga loa ki te fakalogo ki tena fakapotopotoga saukātoa mo latou kolā e fakaaoga ne ia ke fakataunu a tena fuafuaga mō te lalolagi.” Ne iloa aka ne te taina tenei me ko leva ne talia ne Nathan Knorr, telā ne fai mo sui o te Potukale Pule, a manatu kolā ne fakafesili ne nisi tino i te mataupu ko te “Birth of the Nation” i The Watchtower i te 1925. Ne fakamalosi loto ‵ki eiloa te vaegā fakalogo tenā ki te taina. Mai te mafaufau ki pati a tāgata e tokotolu kolā ne fatoa fai‵tau tatou ki ei e fesoasoani atu ke fakatalitonu ne koe i a koe e tapu mai te fakalogo.

10. Kaia e tāua ei ke faka‵logo tatou ki te tulafono a te Atua e uiga ki te toto?

¹⁰ Faitau te Levitiko 17:10. Ne fakatonu atu a Ieova ki tino Isalaelu ke sē ‵kai ki “toto.” A te ‵kai ki toto o manu io me fagai ki te toto se mea e se manakogina mō Kelisiano. (Galu. 15:28, 29) E pole‵pole tatou i te ma‵taku māfai e mafau‵fau tatou i te Atua ‘e kilokilo mai ana mata ki a tatou’ kae tapale ne ia tatou kea‵tea mai i tena fakapotopotoga. E a‵lofa tatou ki a ia kae ma‵nako o faka‵logo ki ei. Kafai foki e fe‵paki tatou mo se tulaga telā e fakamataku ki ‵tou ola, e fakaiku aka ne tatou ke sē talia a fakamolemole mo manakoga o latou kolā e se iloa ne latou a Ieova kae sē fia faka‵logo ki a ia. Ao, e fakamoe‵moe tatou me ka fakatauemu mai a tino ona ko te se ‵kai o tatou ki te toto, kae e filifili eiloa ne tatou ke faka‵logo ki te Atua. (Iuta 17, 18) Se a te kilokiloga ka fakamalosi aka ei tatou “ke masaua fua o sa ‵kai” ki toto io me talia ke ‵suki ki te toto?​—Teu. 12:23.

11. Kaia e mafai ei tatou o fai atu me i te Aso o te Faka‵maga i tausaga katoa e sē se faifaiga fakalotu fua?

¹¹ A te fakaaogaga ne te faitaulaga sili o Isalaelu a toto o manu i te Aso o te Faka‵maga i tausaga katoa e fesoasoani mai ke malama‵lama tatou i te kilokiloga a te Atua e uiga ki te toto. Ne tausi a toto mō se fakaaogaga  fakapito. Ne fai ke fakamagalo ki ei agasala a latou kolā e salasala ki te fakamagaloga a Ieova. E ‵tau o apiapi a toto o te pulumakau mo te kouti ki luga i te ‵pono o te pusa o te feagaiga. (Levi. 16:14, 15, 19) Ne ‵tala mai ne te faifaiga tenei a te auala e fakamagalo ei ne Ieova agasala a te kau Isalaelu. E se gata i ei, ne fakatonu mai a Ieova me kafai e tamate ne se tagata te manu mo ‵kai, e ‵tau o fakasali ki tua te toto kae tanu ki one, me i “te ola o mea ola katoa ko te toto.” (Levi. 17:11-14) E a, e se tāua a faifaiga fakalotu katoa konei? E tāua. A te fakaaogaga o te toto i te Aso o te Faka‵maga e pelā foki mo te fakatonuga ke ‵ligi te toto ki te laukele e fetaui ‵lei eiloa mo te fakatonuga muamua a Ieova ki a Noa mo ana fanau e uiga ki te toto. (Kene. 9:3-6) Ne fakatapu ne Ieova a te ‵kai ki te toto ke maua i ei te ola. Se a te aoga o te mea tenei ki Kelisiano?

12. Se a te sokoga i te vā o te toto mo te fakamagaloga telā ne faipati ki ei a Paulo i tena tusi ki Kelisiano Epelu?

¹² I te taimi ne tusi atu ei te apositolo ko Paulo ki Kelisiano Epelu e uiga ki te malosi o te toto, ne fai atu tou tagata: “Toeitiiti kae faka‵ma a mea katoa ki te toto e ‵tusa mo te Tulafono, me e seai se agasala e mafai o fakamagalo seiloga ke ‵ligi ki tua te toto.” (Epe. 9:22) Ne fai atu foki a Paulo me e tigā eiloa ne isi se aoga o taulaga manu, a te mea tenā se fakamasauaga fua ki tino Isalaelu i a latou ne tino agasala kae manakogina ke fai ne latou a nisi mea e uke ke fakaseai katoatoa i ei te agasala. Ao, a te Tulafono tenā “se ata fakatusa fua o mea ‵lei kolā ka oko mai, kae e se ko mea ‵tonu.” (Epe. 10:1-4) E mafai la pefea o fakamagalo a agasala?

13. E pefea ou lagonaga e uiga ki te tukuatuga ne Iesu a te tāua o tena toto ki a Ieova?

¹³ Faitau te Efeso 1:7. A te mate o Iesu Keliso, telā ne loto fiafia ‘o tuku mai a ia eiloa ki a tatou’ e pelā me se taulaga, ne aoga ‵ki eiloa mō latou katoa kolā e a‵lofa atu ki a ia mo tena Tamana. (Kala. 2:20) Tela la, ne mafai o fakamagalo ‵tou agasala kae fakasaoloto mai i ei ne mea kolā ne fai ne Iesu mai tua o tena mate mo tena toetuga. Ne fakataunu ne Iesu a mea kolā ne fakaata mai i te Tulafono a Mose i te Aso o te Faka‵maga. I te aso tenā, e ave ne te faitaulaga sili ne toto o manu kolā ne ofo mo fai te taulaga ki loto i te  Potu Tafasili i te Tapu o te faleie tapu, kae fakamuli ifo ko ave ki loto i te faletapu o Solomona, kae tuku atu ki mua o te Atua e pelā eiloa me nofo mai a ia. (Levi. 16:11-15) I se auala e tai ‵pau, ne ulu atu a Iesu ki te lagi mo te tāua o tena toto faka-te-foitino kae tuku atu ki a Ieova. (Epe. 9:6, 7, 11-14, 24-28) Ko oko eiloa i ‵tou loto fakafetai me ko oti ne fakamagalogina ‵tou agasala kae ko ‵ma ‵tou loto lagona i a tatou e fakatuanaki ki te toto o Iesu!

14, 15. Kaia e tāua ei ke malamalama kae faka‵logo ki te tulafono a Ieova e uiga ki te toto?

¹⁴ E mata, ko malamalama nei koe i te pogai ne fakatonu mai ei a Ieova ki a tatou ke sē ‵kai ki so se vaega o te “toto”? (Levi. 17:10) E mata, ko ‵mau i tou mafaufau te pogai e kilo atu ei te Atua ki te toto pelā me e tapu? E ‵pau eiloa a tena kilo ki te toto mo te ola. (Kene. 9:4) E mata, e lotomalie koe me e ‵tau o talia ne tatou te kilokiloga a te Atua e uiga ki te toto kae faka‵logo ki tena fakatonuga ke ‵kalo kea‵tea mai i ei? A te auala fua e tasi e mafai ei ne so se tino i a tatou o maua se va filemu mo te Atua ko te fakatuanaki ki te taulaga togiola a Iesu kae loto fakafetai me i te toto tenā e isi sena uiga fakapitoa ki ‵tou Mafuaga.—Ko. 1:19, 20.

¹⁵ E mafai o fakafesagai fakavave so se tino i a tatou mo se kinauga e uiga ki te toto. Kāti e fe‵paki se tino o te kāiga io me se taugasoa pele mo se fakalavelave e uiga ki te talia mo te sē talia ke ‵suki ki te toto. I fakalavelave penā, e manakogina foki ke fai a fakaikuga e uiga ki vaega fo‵liki o te toto mo togafiti faka-tokita. Tela la, e tāua ‵ki ke fai a sukesukega kae fakatoka mō se fakalavelave tupu fakafuasei. Fakatasi mo te faiga o ‵talo, ka fesoasoani mai a faifaiga penā ke tu ‵mautakitaki tatou kae sē gutugutulua. E mautinoa me e se ma‵nako tatou o fakafanoanoa te loto o Ieova mai te taliaga o se mea telā e taku fakamasei ne tena Muna! E akai atu a tino ga‵lue e tokouke i te fa‵kaimasaki mo nisi tino kolā e ‵lago ki te ‵suki ki te toto ki tino ke ofo mai olotou toto mo te fakamoemoega ke faka‵sao a ola o tino. E tigā te feitu tenā, e fakailoa atu ne tino tapu o Ieova me e isi se saolotoga o Ieova o fakaiku aka te auala e ‵tau ei o ‵kilo atu ki te toto. So se vaega o te “toto” e tapu ki a ia. E ‵tau o fakaiku aka ne tatou ke faka‵logo ki tena tulafono e uiga ki te toto. E auala i ‵tou amioga ‵malu, e ‵tau o fakatalitonu atu ne tatou ki a ia me e loto fakafetai malosi tatou ki te malosi fakaola tino o te toto o Iesu—ko te toto fua telā e mafai o fakamagalo ki ei agasala kae maua te ola se-gata-mai.—Ioa. 3:16.

16. Kaia e ‵tau ei o tapu a tino o Ieova?

¹⁶ I te taimi ne fakasaoloto ei ne te Atua a te kau Isalaelu mai te ‵nofo pologa i Aikupito, ne fai atu ki a latou: “Ko au ko te Aliki [Ieova], ne aumai ne au koutou kea‵tea mai Aikupito, ko te mea ke fai au mo otou Atua. E ‵tau mo koutou o fai koutou ke tapu.” (Levi. 11:45) Ne manakogina ke tapu a tino Isalaelu i a Ieova e tapu. E pelā me ne Molimau a Ieova, e ‵tau foki mo tatou o tapu. E seai se fakalotolotolua i te tusi ko Levitiko e uiga ki te mea tenā.

17. E pefea nei ou lagona e uiga ki te tusi ko Levitiko?

¹⁷ Ne aoga ‵ki eiloa ‵tou sukesukega ne fai ki nisi vaega o te tusi ko Levitiko. E se taumate, ne fakamalosi aka ne te sukesukega tenei a tou loto fakafetai ki te tusi fakaosofia tenei o te Tusi Tapu. E seai se fakalotolotolua me ne momea aka tou malamalama i pogai e ‵tau ei tatou o tapu ona ko te mafaufau ‵loto ki nisi fakamatalaga tāua kolā ne maua mai i te tusi ko Levitiko. Tela la, ne a nisi mea tāua faka-te-agaga kolā koi ‵tau o maua ne tatou i te vaega tenei o te Muna fakaosofia a te Atua? Ne a foki a nisi mea e mafai o tauloto ne tatou mai i ei e uiga ki te tukuatuga o te taviniga tapu ki a Ieova? Ka mafau‵fau tatou ki mea konei i te suā mataupu.