1, 2. (a) Le Leza usakanga bantu bandi bekale namani mu mwikadilo? (b) I bipangujo’ka bisa kulondololwa mu kino kishinte?

YEHOVA wāpele mutumibwa Petelo bukomo bwa kukwatañanya buujila bukomenejibwe mukanda wa Levi na kisakibwa kya bene Kidishitu kya kwikala bajila mu mwikadilo wetu. (Tanga 1 Petelo 1:14-16.) Yehova, “Mwine Ujila” usakanga bashingwe māni ne “mikōko mikwabo” balonge bukomo bwa kwikala bajila mu mwikadilo wabo onso—ke mu myandapo imo kete.—Yoa. 10:16.

² Tusa kumwena nakampata mu kubandaula bilēme bikwabo bya ku mushipiditu bidi mu mukanda wa Levi, kadi kulonda byobya byotwifunda kuketukwasha twikale bajila mu mwikadilo wetu onso. Tusa kubandaula bipangujo pamo bwa bino: Le tufwaninwe kumona namani kujilula? Le mukanda wa Levi witufundija bika bitala pa kukwatakanya bubikadi bwa Yehova? Le bitapwa byādi byelwa bitufundija bika?

3, 4. (a) Mwanda waka bene Kidishitu bafwaninwe kwepuka kujilula bijila ne misoñanya ya mu Bible? (b) Mwanda waka ketufwaninwepo kwaluja kinongo nansha kulama kiji?

³ Pa kusangaja Yehova, tufwaninwe kulamata ku bijila ne misoñanya yandi, pampikwa kwikala na mwiendelejo wa disubi ne  wa kujilula bijila. Nansha byoketudipo munshi mwa Mukanda wa Bijila wa Mosesa, ino bijila byao bitukwasha tuyuke byobya bitabije Leza ne byapelele. Kimfwa, bene Isalela bāsoñanibwe amba: “Kokasomonwapo kwilubwila kinongo, nansha kwibakwatyilwa manimani ku mutyima bāna ba mu bantu bobe, ino nanshi kusanswa ukasanswanga mwikadi nobe bwa mo wisanshilwe abe mwine; amiwa ne Yehova.”—Levi 19:18.

⁴ Yehova kasakangapo tujokeje kinongo nansha kulama kiji. (Loma 12:19) Shi tupumpunya bijila ne misoñanya ya Leza, Dyabola ukasangala ne kadi tukafutulwija Yehova. Shi muntu wetusanshija ku kusaka, ketwakikala bwa bipungwa biyudile’mo kiji. Leza i mwitupe dyese dya kwikala bu “bipungwa bya dīma” bidi’mo kyabulēme kya mingilo. (2 Ko. 4:1, 7) Bine, mu bino bipungwa kemwikalangapo bulembe bwa kiji!

5. Lelo i ñeni’ka yotuboila ku nsekununi ya lufu lwa bana ba Alone? (Tala kifwatulo kidi ku ngalwilo.)

⁵ Mwanda uleta bulanda wāfikile kisaka kya Alone i mulembwe mu mukanda Levi 10:1-11. Ye bano bāvutakanibwe na bulanda kitatyi kyātambile mudilo mūlu ne kusōka bana ba Alone ba Nadaba ne Abihu ku tabenakulo. Dino shadyo dyādi ditompo dya lwitabijo lwa Alone ne dya kisaka kyandi pa kunenwa baleke kudila babutule babo bāfwile! Lelo nobe ulombolanga buujila na kuleka kupwana na muntu wa mu kisaka nansha mulunda mupangwe?—Tanga 1 Kodinda 5:11.

6, 7. (a) Potukwata butyibi bwa kukatanwa ku butundaile bulongelwa ku kipwilo kampanda, le i myanda’ka mikatampe yotufwaninwe kuta’ko mutyima? (Tala kunshi kwa dyani.) (b) Le i muswelo’ka otukalanguluka na mubutule ke Kamonipo pa mwanda utala butundaile bulongelwa mu kipwilo kyabo?

⁶ Padi ketukatanwapo na ditompo dikatampe na dyātenwe nadyo Alone ne kisaka kyandi. Ino, le bikekala namani shi abetwite ku butundaile bulongelwa mu kipwilo bwa mubutule wetu ke Kamonipo? Bisonekwa kebitupēlejepo patōkelela kwenda’ko, ino le mu Bible mudi misoñanya itukwasha mwa kukwatyila butyibi? *

⁷ Kusumininwa kwetu kwa kwikala bajila kudi Yehova mu ngikadilo yatelwa’i kukokeja kutulumuna babutule ke Batumonipo. (1 Pe. 3:3, 4) Bine, twepukanga kwibasanshija, o mwanda tuloñanga bukomo bwa kwisamba nabo biyampe kadi pampikwa kafinda. Kwalwila’ko i kuyampe. Tubwanya kwibafwija’ko ne kwibalombola’mba tusangele na kwitwita ku butundaile. Kupwa tubwanya kwibalombola’mba, byokwaikala ne mwanda wa kipwilo, kutanwa ku butundaile kubwanya kuvutakanya nsangaji yetu ya dino difuku dya pa bula ne kwimukambakanya banwe ne bantu bakwabo. Uno o muswelo umo otukokeja kwepuka kujilula nkulupilo ne lwitabijo lwetu.

8. Lelo mukanda wa Levi ukomeneja namani bubikadi bwa Yehova?

⁸ Mukanda wa Levi ukomeneja bubikadi bwa Yehova. Tutanga kintu kya misunsa 30 ne kupita amba, bijila bidi mu mukanda wa Levi bitamba kudi Yehova. Mosesa wādi uyukile kino, kadi wālongele byobya byāmusoñenye Yehova. (Levi 8:4, 5) Mo monka, ne batwe netu tufwaninwe nyeke kulonga bitusakila Yehova Mubikadi wetu. Pa kwibilonga tukwashibwanga na bulongolodi bwa Leza. Inoko lwitabijo lwetu lukokeja kutompwa potudi bunka na mwātompelwe Yesu mu ntanda mutuputupu. (Luka 4:1-13) Shi tute mutyima pa bubikadi bwa Yehova ne kumukulupila, i kutupu muntu ubwanya kwitujilwija nansha kwitukobeka mu dikinga dya moyo.—Nki. 29:25.

9. Mwanda waka bantu ba Leza i bebashikwe mu mizo yonso?

 ⁹ Byotudi balondi ba Kidishitu kadi Batumoni ba Yehova, twikalanga tupangwapangwa na mizo pano pa ntanda. Tuyukile nankyo, mwanda Yesu wānene amba: “Bantu bakemufikija ku byamalwa ne kwimwipaya, kadi mukashikibwa na mizo yonso pa mwanda wa dijina dyami.” (Mat. 24:9) Inoko potutanwa na uno mushikwa, tūmininanga mu mwingilo wa kusapula Bulopwe kadi twendelelanga na kwilombola bu bajila kudi Yehova. Byotudi bampikwa budimbidimbi, ba mwikadilo utōka, bana ba kibundi ba kikōkeji, mwanda waka betushikilwe? (Loma 13:1-7) I mwanda twitabije Yehova ekale Mfumu Mubikadi wetu! Tumwingidilanga “aye kete” mwingilo ukola ne ketukajilulapo misoñanya yandi myoloke.—Mat. 4:10.

10. Sekununa mwanda umo watene tutu kitatyi kyaajilwile na kwikuja mu myanda ya ntanda?

¹⁰ Ketudipo ba ino “ntanda.” O mwanda ketwikujangapo mu mavita a ntanda ne mu myanda ya politike. (Tanga Yoano 15:18, 19; Isaya 2:4.) Bantu bamo bepēne kudi Leza bafikile ku kujilula uno musoñanya wa kuleka kwikuja mu myanda ya ntanda. Bavule baikele kwisāsa ne kwaluja kipwano kyabo na Tata wetu wa mūlu wa lusa. (Ñim. 51:17) Batyetye’tu kete bokebesāshilepo. Kimfwa, mu Divita II dya Ntanda, basola babungile banabetu 160 badi bakutwe pampikwa mwanda ba myaka munshi mwa 45 bebabungila mu kibundi kimo kya mu Hongri. Na kusaka kwibatweja mu mwingilo wa busola. Bano banabetu ba kikōkeji bapelele ne mutyima umo, ino bantu kitema mu kino kitango bo baitabije kwikala bu basola ne kuvwala mansukutu. Myaka ibidi pa kupita’po, muntu umo wajilwile bamusoñenye enka aye āse Batumoni ba kikōkeji. Mu bukata bwabo mwadi ne mwanabo wa ku ngitu! Inoko, myanda yaalamuka, kebakibashilepo.

11, 12. Mwanda waka muswelo wādi welwa bitapwa kudi Yehova mu Isalela wa kala udi na kamweno ku bene Kidishitu ba dyalelo?

¹¹ Kukwatañana na Mukanda wa Bijila wa Mosesa, bene Isalela bādi bela bitapwa bipotoloke. (Levi 9:1-4, 15-21) Bitapwa byobādi bela byādi byampikwa bulema mwanda byādi byelekeja kitapwa kibwaninine kya Yesu. Kutentekela pa kuleta kitapwa, bādi bafwaninwe kulonda ne muswelo wa mwa kwikyelela. Kimfwa, tala byālombelwe ku mwana-mukaji wabutula. Levi 12:6 unena amba: “Byobiya pakufikija mafuku a kwisubija kwandi, a mwana mwana-mulume, shi a mwana mwana-mukaji, nabya ukaleta kana-kamukōko ka mwaka umo ka kyakwela kisōkwe, ne kibondya kya nkunda, nansha kakutyikutyi, ke kya kyakwela kya bubi, ku kibelo kya kipema-kyakitango kudi mupidishitu.” Leza wālombele kipotoloke, inoko bujalale bwandi bwa buswe i bumweke mu Mukanda wa Bijila. Shi mwana-mukaji kasokwelepo mukōko, wādi ubwanya kuleta tukutyikutyi tubidi nansha bibondya bya bankunda bibidi. (Levi 12:8) Nansha byadi mulanda, uno mutōtyi wādi muswibwe kadi mulēmekibwe nansha shi kaletelepo na byobya biletele yewa udi na bivule. Lelo uno mwanda witufundija bika?

¹² Mutumibwa Polo wāsoñenye banababo mu lwitabijo balambule Leza “kitapwa kya mitendelo.” (Bah. 13:15) Milomo yetu ifwaninwe kusapula dijina dijila dya Yehova. Batutu ne bakaka kebabwanya kunena batendelanga Leza mu ludimi lwa tumama. Bene Kidishitu babela kijabanda batendelanga Leza na kupāna bukamoni kupityila ku mikanda, ku telefone, ne kusapwila boba bāya kwibapempula. Kitapwa kyetu kya mitendelo—kutendela Yehova na kuyukanya dijina dyandi ne kusapula myanda miyampe—bifwaninwe  kukwatañana na bukomo bwa ngitu. Bifwaninwe kwikala byobya bitabukile bulēme kotudi.—Loma 12:1; 2 Tm. 2:15.

13. Mwanda waka tufwaninwe kutūla lapolo yetu ya mwingilo wa busapudi?

¹³ Bitapwa byetu bya mitendelo i kwipāna kotwipāna kudi Leza mwanda tumusenswe. (Mat. 22:37, 38) Ino betulombanga kuleta lapolo wetu wa mwingilo. Le tufwaninwe kumona namani ino mpangiko? Lapolo yotutūlanga kweji ne kweji ikwatañene na kwipāna kwetu kudi Leza. (2 Pe. 1:7) O mwanda kekudipo nansha umo ufwaninwe kuningilwa kupityija mansá mavule mu busapudi mwanda’tu wa kumona kibalwa kikatampe kya mansá. O mwanda mwine musapudi wa Bulopwe udi ku njibo ya kyundapilo nansha udi mu ngikadilo mikomo ukokeja kutūla lapolo wa maminite 15 pa kyaba kya kutūla nsá mutuntulu. Yehova usangelanga ano maminite afudile’po musapudi wa Bulopwe atūla bu kilomboji kya buswe Kwadi ne kya kusangela kwasangela dyese dyandi kedineneka dya kwingila bu Kamoni Wandi. Pamo bwa bene Isalela kebādipo na muswelo wa kwela kyabuntu kyabo kya lupoto lukomo, bengidi ba Yehova balēme badi na mikalo nabo babwanya kuleta lapolo. Kadi lapolo ya muntu ne muntu ibadilwanga mu lapolo ya ntanda yonso, mine ikwasha bulongolodi bukwate’ko mpangiko kumeso kwa kitatyi ya mwa kusapwila Bulopwe. Penepo, le kwitulomba lapolo wa mwingilo wa busapudi i kwitutwika biselwa?

¹⁴ Pa kupwa kubandaula bintu bilēme bya mu mukanda wa Levi, padi ye uno ubalanga’mba, ‘Pano naivwanija mwanda waka mukanda wa Levi wabadilwe mu Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu.’ (2 Tm. 3:16) Ubwanya pano kusumininwa kwikala ujila, ke pa mwandapo’tu wa Yehova ulombele’byo ino i mwanda ufwaninwe kumusangaja mu bukomo bolonga. Padi byowefunda mu mukanda wa Levi mu bino bishinte bibidi, bibakupe buya bwa kukola mu Bisonekwa byonso. (Tanga Nkindi 2:1-5.) Bandaula na katentekeji mowifundilanga. Tukulupile’mba usaka bitapwa byobe bya mitendelo bitabijibwe na Yehova. Le umona’mba mpangiko ya televijo, makayo a video, myanda ya makayo nansha kwipwija mukose bikulabikanga ne kukalakanya kwendelela kobe kwa ku mushipiditu? Shi i amo, padi ukamwena mu kulangulukila pa binenwa bimo bya mutumibwa Polo bisonekelwe mu mukanda wa Bahebelu.

15, 16. Mwanda waka Polo wānene pampikwa kafinda pa kulembela bene Kidishitu Bahebelu?

¹⁵ Polo wānene pampikwa kafinda paālembele banababo bene Kidishitu Bahebelu. (Tanga Bahebelu 5:7, 11-14.) Bine, mutumibwa kādipo udya bishima! Wēbasapwidile’mba “kemukivwanangapo bukidi.” Mwanda waka Polo wānene na lupaka namino? Wādi umwekeja buswe ne mutyima wa Yehova  watele bano bene Kidishitu bādi bemanina’nka pa kudya mabele a ku mushipiditu. Ko kunena’mba enka pa bufundiji bwa bwine Kidishitu bwa kyalwilo. Inoko, mu bwine Kidishitu pa kutama ku mushipiditu bilomba kudya “byakudya bikomo.”

¹⁶ Pa kyaba kya kwendelela kufika ne pa kufundija bakwabo, Bahebelu abo bādi basaka’ko muntu ungi ebafundije. Mwanda waka? Mwanda bādi bapela kudya “byakudya bikomo.” Wiipangule’mba: ‘Lelo byakudya bikomo bya ku mushipiditu nebimonanga namani? Lelo nebidyanga? Nansha le ngivwananga bumvu bwa kulombela ne kutwela mu nkulwe ya kifundwa kya Bible? Shi i amo, mbulwe padi ngidi na makambakano mu mwifundilo wami?’ Nansha byotunenwe kusapwila bantu, ino tunenwe ne kwibafundija ne kwibalonga ke bana ba bwanga.—Mat. 28:19, 20.

17, 18. (a) Mwanda waka tufwaninwe kyaba ne kyaba kudya byakudya bikomo bya ku mushipiditu? (b) Le tunena namani pa bene Kidishitu pa mwanda utala kutoma malwa kumeso kwa kupwila?

¹⁷ Bavule motudi kebapēlelwangapo kwifunda Bible. Nansha nankyo, Yehova katononangapo bantu bandi befunde na kwibafwija bumvu. Bikale, twi bepāne kudi Leza pano kepadi myaka, nansha twi bepāne panopano, tufwaninwe kwendelela kudya’nka kudya byakudya bikomo bya ku mushipiditu. Kulonga namino kudi na mvubu ya kushala nyeke bajila.

¹⁸ Pa kwikala bajila, tufwaninwe kubandaula Bisonekwa na katentekeji ne kulonga byobya bitusakila Leza kulonga. Tala ba Nadaba ne Abihu bana ba Alone, bāipailwe pa kwela “mudilo ungi’tu,” padi i po bādi bakolwe. (Levi 10:1, 2) Tala Leza byaānene Alone. (Tanga Levi 10:8-11.) Lelo uno vese ulombola’mba ketufwaninwepo kutoma malwa kumeso kwa kwenda ku kupwila? Languluka pa uno mwanda: Batwe ketudipo munshi mwa Mukanda wa Bijila. (Loma 10:4) Mu matanda amo, banabetu batomanga malwa pa ntomeno pa kudya kumeso kwa kukapwila. Dya Pashika kwātomenwe bikombe biná bya vinyu. Yesu pa kushilula Kivulukilo, wānene batumibwa bandi batome vinyu yādi yelekeja mashi andi. (Mat. 26:27) Bible upeleja mutomeno-mpata ne bunkolwankolwa. (1 Ko. 6:10; 1 Tm. 3:8) Kadi bene Kidishitu bavule babwanya kutononwa na mutyima wa mundamunda baleke kutoma malwa kumeso kwa kwingila mwingilo ujila. Inoko, ngikadilo i mishile mungya ntanda ne ntanda, kadi kya mvubu mpata ku bene Kidishitu i “[kusansanya] padi bijila ne pa byampikwa bijila” amba beendeje mungya buujila busangaja Leza.

19. (a) Lelo i bika byotufwaninwe kuvuluka potulonga butōtyi bwa kisaka ne kifundwa kya pa kasuku? (b) Lelo ubasumininwa kulonga bika pa kwikala ujila?

¹⁹ Shi ukole mu Kinenwa kya Leza ukasokwela’ko byabulēme bivule bya ku mushipiditu. Ingidija bingidilwa bya kulonga nabyo bukimbi mu butōtyi bwa kisaka ne mu kitatyi kya kifundwa kyobe kya pa kasuku. Yukila’ko Yehova ne mpango yandi. Mufwene mpata. (Yak. 4:8) Lomba Leza na mwālombele kaimba wa mitōto amba: “Mpūtule meso ami, ntale bintu bya kutendelwa bidi umukanda-obe-wa-bijila.” (Ñim. 119:18) Kokajilula nansha dimo bijila ne misoñanya ya mu Bible. Lamata ku bijila bya peulu bya “Mwine Ujila,” Yehova, kadi ingila na kininga “mwingilo ujila wa myanda miyampe ya Leza.” (1 Pe. 1:15; Loma 15:16) Ikala ujila mu ano mafuku a mitabakano. Batwe bonso twikalei bajila mu mwikadilo amba tukwatakanye bubikadi bwa Leza wetu ujila, Yehova.