Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tudi ne bua kuikala ba tshijila mu bikadilu bietu bionso

Tudi ne bua kuikala ba tshijila mu bikadilu bietu bionso

“Nulue ba tshijila mu bikadilu bienu bionso.”​—1 PET. 1:15.

1, 2. a) Ntshinyi tshidibu balomba bantu ba Nzambi bua kuenza bua bidi bitangila bikadilu? b) Netuandamune nkonko kayi mu tshiena-bualu etshi?

YEHOWA wakasaka mupostolo Petelo ku diambuluisha dia nyuma bua kuleja dipetangana didi pankatshi pa kuikala wa tshijila didi mu mukanda wa Lewitiki ne kuikala ba tshijila mu bikadilu bietu bu mutudi bena Kristo. (Bala 1 Petelo 1:14-16.) Yehowa “Wa Tshijila” mmusue bua bela manyi ne “mikoko mikuabu” benze muabu muonso bua kulua ba tshijila mu bikadilu biabu bionso, kadi ki nganu mu bimue bia ku bikadilu biabu to.​—Yone 10:16.

2 Dikonkonona kabidi malu a mu nyuma a mushinga adi mu mukanda wa Lewitiki nedituambuluishe bikole, ne kutumikila malu atudi tulonga nekutuambuluishe bua kuleja mutudi ba tshijila mu bikadilu bietu bionso. Netuandamune nkonko eyi: Mmunyi mutudi mua kumona dinyanga buena Kristo? Ntshinyi tshidi mukanda wa Lewitiki utulongesha bua bidi bitangila kutua bumfumu bua Yehowa nyama ku mikolo? Ntshinyi tshitudi tulongela ku difila dia milambu?

UDIMUKE BUA KUBENGA KUNYANGA BUENA KRISTO

3, 4. a) Bua tshinyi bena Kristo kabena ne bua kushipa mikenji ne mêyi menene a mu Bible? b) Bua tshinyi katuena ne bua kudisombuela peshi kulaminangana munda?

3 Tuetu basue kusankisha Yehowa, tudi ne bua kutumikila ne muetu muonso mikenji yende ne mêyi ende manene, katuyi tubimona mu mushindu mubi peshi tuenza malu adi abishipa to. Nansha mutudi katuyi muinshi mua Mikenji ya Mose, malu avuayi ilomba adi atupesha meji bua kumanya tshidi tshimpe ne tshidi tshibi ku mêsu kua Yehowa. Tshilejilu, bavua bambile bena Isalele ne: ‘Kudisombuedi, kuikadi ne lukuna kudi bana ba bana benu; kadi sua mukuenu bu muudi mudisue: meme ndi Yehowa.’​—Lew. 19:18.

4 Yehowa udi utulomba bua katuikadi tudisombuela, ne mmusue bua katuikadi tulaminangana munda. (Lomo 12:19) Tuetu katuyi tutumikila mikenji ya Nzambi ne mêyi ende manene, Diabolo neasanke ne netupendeshishe Yehowa. Nansha muntu yeye mutuenzele bualu bubi ku bukole, katulu bivuadi bia kulamina lukuna. Nzambi mmutupeshe diakalenga dia kuikala “bivuadi bienza ne buloba” bidi ne biuma bia mudimu wa buambi. (2 Kol. 4:1, 7) Lukuna ludi bu aside kaluena mua kusomba mu bivuadi ebi to.

5. Ntshinyi tshitudi mua kulongela ku muyuki wa Alona ne lufu lua bana bende? (Tangila tshimfuanyi tshia ntuadijilu.)

5 Mu Lewitiki 10:1-11 mudi bualu buvua bufikile dîku dia Alona. Bivua ne bua kuikala bibatonde pavua kapia kavua kafume mu diulu koshe Nadaba ne Abihu bana ba Alona ku ntenta wa tshitendelelu. Dikandika Alona ne dîku diende bua kubenga kudila balela babu bavua bafue divua bushuwa diteta dia ditabuja diabu. Utuku pebe uleja muudi wa tshijila bua kubenga kusomba ne bena mu dîku anyi bantu bakuabu badibu bipate mu tshisumbu anyi?​—Bala 1 Kolinto 5:11.

6, 7. a) Patudi tuangata dipangadika didi ditangila kubuela mu difesto dia dibaka mu tshitanda tshia nzambi, mmalu kayi manene atudi ne bua kukonkonona? (Tangila note.) b) Leja mutudi mua kuelesha balela badi kabayi Bantemu meji mu tshilumbu tshia dibuela mu difesto dia dibaka mu tshitanda tshia nzambi.

6 Katuena mua kupeta diteta dikole bu divua Alona ne dîku diende bapete to. Kadi, netuenze tshinyi bobu batubikile kudi mulela wetu udi kayi Ntemu mu difesto dia dibaka didi dienzekela mu tshitanda tshia nzambi? Kakuena mukenji musunguluke mu Bible udi utukandika bua kubuelamu to, kadi kudiku mêyi manene a mu Bible adi mua kuambuluisha bua kuangata dipangadika mu nsombelu wa nunku anyi? *

7 Dipangadika dietu dia kuikala ba tshijila ku mêsu kua Yehowa mu nsombelu wa buena utudi baleje eu didi mua kukemesha bikole balela betu badi kabayi Bantemu. (1 Pet. 4:3, 4) Bulelela, tudi tudienzeja bua kubenga kubatapa ku muoyo kadi, misangu ya bungi mbimpe kuyukila nabu ne bulenga kadi ne muoyo mujima. Pamuapa, mbimpe kuenza nunku kumpala kua difesto kuenzekadi. Tudi mua kubela tuasakidila ne kubaleja ne: tudi ne disanka bua mudibu batubikile bua kubuela mu difesto dia dibaka. Pashishe, tudi mua kuamba ne: bu muikalabu mua kuenza bilele bia ntendelelu, malu atuikala tuetu mua kuenza adi mua kunyanga disanka dia dituku diabu dia pa buadi ne bidi mua kubatonda bobu ne bantu bakuabu badibu babikile. Eu ngumue mushindu utudi mua kubenga kunyanga ditabuja dietu ne malu atudi tuitaba.

LAMATA BUMFUMU BUA YEHOWA

8. Mmushindu kayi udi mukanda wa Lewitiki utamba kuleja bumfumu bua Yehowa?

8 Mukanda wa Lewitiki udi utamba kuakula bua bumfumu bua Yehowa. Misangu mipite pa 30, mikenji idi mu mukanda eu mmiela kudi Yehowa. Mose uvua mumanye bualu ebu ne wakenza tshivua Yehowa mumuambile. (Lew. 8:4, 5) Bia muomumue, tudi ne bua kuenza misangu yonso tshidi Mukalenge wetu Yehowa utulomba bua kuenza. Mu bualu ebu, bulongolodi bua Nzambi budi butuambuluisha. Kadi ditabuja dietu didi mua kutetshibua patudi pa nkayetu anu muvuabi bienzekele Yezu pavuabu bamutete mu tshipela. (Luka 4:1-13) Tuetu tuela meji ku bumfumu bua Nzambi ne tumueyemena, muntu nansha umue kena mua kunyanga ditabuja dietu ne kutufikisha ku ditshina to.​—Nsu. 29:25.

9. Bua tshinyi mbakine bantu ba Nzambi mu matunga onso?

9 Bu mutudi bayidi ba Kristo ne Bantemu ba Yehowa, badi batukengesha kudi bantu ba pa buloba. Ke tshitudi ne bua kutekemena bualu Yezu wakambila bayidi bende ne: “Bantu nebanufile mu dikenga, nebanushipe, ne bantu ba mu bisamba bionso nebanukine bua dîna dianyi.” (Mat. 24:9) Kadi padibu batukengesha nunku, tudi tutungunuka ne kuyisha Bukalenge ne tutungunuka ne kuleja mutudi ba tshijila ku mêsu kua Yehowa. Nansha mutudi bantu bena bululame, badi ne bikadilu bimpe, ne banemeka mikenji ya Kaisa, bua tshinyi mbatukine nunku? (Lomo 13:1-7) Mbualu tudi bavuije Yehowa Mukalenge wetu munene. Tudi tumuenzela “yeye nkayende” mudimu wa tshijila ne katuakushipa mikenji yende miakane ne mêyi manene to.​—Mat. 4:10.

10. Ntshinyi tshivua tshienzeke musangu kampanda pavua muena Kristo kansanga mubuelakane mu malu a pa buloba?

10 Kabidi ‘katuena ba pa buloba.’ Nunku, katuena tubuelakana mu mvita ya pa buloba ne mu malu a tshididi to. (Bala Yone 15:18-21; Yeshaya 2:4.) Bamue bantu bavua badilambule kudi Nzambi bakalua kubuelakana mu malu a pa buloba. Ba bungi ba kudibu bakanyingalala, kupetululabu malanda abu ne Tatu wetu wa mu diulu udi ne luse. (Mus. 51:17) Bakese kabavua banyingalale to. Tshilejilu, munkatshi mua mvita mibidi ya buloba bujima, basalayi bakasangisha bana betu 160 bavua ne bidimu muinshi mua 45 bavuabu bele mu buloko mu ditunga dia Hongrie kabayi benze bualu ne kubasangishabu mu tshimenga tshimue. Muomu amu, bakabatumina dîyi bua kubuelabu mu busalayi. Bana betu bavua ne lulamatu bakashala balamate dipangadika diabu dia kubenga, kadi bantu tshitema ba kudibu bakaditshipa bua kubuela mu busalayi ne bakitaba nsukutu. Bidimu bibidi pashishe, umue wa kudibu wakadimona bamupeshe tshingoma bua kushipa Bantemu bavua ne lulamatu bavuabu beleshe mulongo. Muanabu wa ku mubidi uvua munkatshi mua Bantemu abu! Kadi, bu muvua malu mashintuluke, kabakabashipa to.

PESHA YEHOWA TSHIUDI NATSHI

11, 12. Mushindu uvua Yehowa mulongolole bua kufilabu milambu mu Isalele wa kale udi ne diumvuija kayi kudi bena Kristo lelu?

11 Bilondeshile Mikenji ya Mose, bena Isalele bavua ne bua kufila milambu misunguluke. (Lew. 9:1-4, 15-21) Milambu ivua ne bua kuikala kayiyi kalema bualu ivua tshimfuanyi tshia mulambu mupuangane wa Yezu. Kabidi, kuvua malu avuabu ne bua kulonda bua tshintu tshionso tshivuabu bafila anyi mulambu wonso. Tshilejilu, mona tshivuabu balombe mamu uvua mulele muana. Lewitiki 12:6 (NWT) udi wamba ne: ‘Padi matuku a didilengeja diende bua muana wa balume anyi bua muana wa bakaji ajika, nealue ne tshimpanga tshia mukoko tshidi mu tshidimu tshiatshi tshia kumpala bua mulambu wa kuosha ne muana wa nkudimba anyi kamanda nkutshi bua mulambu wa bubi kudi muakuidi, ku tshibuelelu tshia ntenta wa kusambakena.’ Nzambi uvua mulombe malu masunguluke, kadi dinanga diende divua dimuenekela mu mikenji ya Mose. Mamu yeye kayi ne mushindu wa kufila muana wa mukoko, bavua bamuanyishile bua kufila nyunyi ibidi ya kamanda nkutshi anyi bana ba nkudimba babidi. (Lew. 12:8) Nansha muntu yeye mupele, Nzambi uvua mumunange ne umuanyisha anu bu muntu uvua ufila bintu bia mushinga mukole. Bidi bitulongesha tshinyi?

12 Mupostolo Paulo wakakankamija bena Kristo nende bua kupeshabu Nzambi “mulambu wa kumutumbisha nawu.” (Eb. 13:15) Mishiku yetu idi ne bua kumanyisha patoke bua dîna dinsantu dia Yehowa. Bana betu badi tumama badi benza mudimu ne muakulu wa tumama bua kutumbisha Nzambi mu mushindu eu. Bana betu badi kabayi mua kuendakana badi bamutumbisha ku diambuluisha dia mikanda idibu bafundilangana, diyisha ku telefone ne kuyisha bantu badi balua kubambuluisha ne kubatangila. Mulambu wetu wa kumutumbisha nawu, ditumbisha dietu dia Yehowa pa kumanyisha dîna diende ne kuyisha lumu luimpe bidi bilondeshila makanda etu a mubidi ne tshitudi bakumbane bua kuenza. Tshitudi tuenza tshidi ne bua kuikala tshionso tshitudi bakumbaje.​—Lomo 12:1; 2 Tim. 2:15.

13. Bua tshinyi tudi ne bua kufila luapolo lua mudimu wetu wa buambi?

13 Milambu yetu ya kutumbisha nayi Nzambi mbintu bitudi tumupesha tuetu nkayetu ku budisuile bualu tudi bamunange. (Mat. 22:37, 38) Kadi batu batulomba bua kufila luapolo lua mudimu wetu wa buambi. Nunku, tudi ne bua kuikala ne mmuenenu kayi mu tshilumbu etshi? Luapolo lutudi tufila ngondo yonso ludi lupetangana ne mushindu utudi balamate Nzambi. (2 Pet. 1:7) Bushuwa, muntu nansha umue wa kutudi kena ne bua kudiumvua muenzejibue bua kuyisha mêba a bungi anu bua kufila luapolo lua bungi lua bitudi benze mu mudimu wa buambi. Ke bua tshinyi mumanyishi udi mu nzubu ya bakulakaje anyi udi mutekete kayi ne mushindu wa kuyisha udi mua kufila luapolo lua minite 15 pamutu pa kufila mêba a bungi. Yehowa udi wanyisha minite eyi bu tshionso tshidi mumanyishi natshi bua kumupesha ne utshimona bu mushindu udiye uleja dinanga diende kudiye ne wanyisha diakalenga dinene dia kumuenzela mudimu bu Ntemu wende. Anu bu bena Isalele bavua kabayi ne mushindu wa kufila milambu ya mushinga mukole, batendeledi ba Yehowa badiye munange badi kabayi mua kuenza malu kampanda badi pabu ne mushindu wa kufila luapolo. Luapolo lutudi tufila ludi lubuela mu luapolo lua pa buloba bujima ludi luambuluisha bulongolodi buetu bua kulongolola mudimu wa diyisha Bukalenge mu matuku adi alua. Nanku, mbatulombaku malu a bungi padibu batulomba luapolo lua mudimu anyi?

TSHIBIDILU TSHIETU TSHIA KUDILONGELA NE MILAMBU YA KUTUMBISHA NAYI

14. Umvuija bua tshinyi tudi ne bua kukonkonona tshibidilu tshietu tshia kudilongela.

14 Tuetu bamane kulonga malu a mushinga mukole adi mu Lewitiki, udi mua kuikala wela meji ne: ‘Mpindieu ndi mumvue bimpe bua tshinyi mbele mukanda eu mu Dîyi dia Nzambi didi difundisha ku nyuma wende.’ (2 Tim. 3:16) Udi mpindieu mua kuikala mudisuike bikole bua kuikala wa tshijila bualu ke tshidi Yehowa utulomba ne kabidi mmusue bua tudienzeje bua kumusankisha. Pamuapa malu audi mulonge bua mukanda wa Lewitiki mu biena-bualu bibidi ebi mmakoleshe dijinga diebe dia kumanya malu muondoke adi mu Mifundu minsantu yonso. (Bala Nsumuinu 2:1-5.) Konkonona bikole tshibidilu tshiebe tshia kudilongela. Bushuwa udi musue bua Yehowa itabe milambu yebe ya kumutumbisha nayi. Udiku umona ne: utu ulekela programe ya ku televizion, manaya a ku ordinatere, manaya makuabu peshi dijikija dia lutetuku bikushiya mu ditanaji ne bikupangisha bua kuya kumpala mu nyuma anyi? Bikalabi nanku, mbimpe welangane meji pa amue mêyi avua mupostolo Paulo mufunde mu mukanda wa Ebelu.

Utuku wangata dilonga dia Bible ne Ntendelelu wa mu dîku ne mushinga mu nsombelu webe anyi? (Tangila tshikoso tshia 14)

15, 16. Bua tshinyi Paulo uvua muambe malu anu muvuawu pavuaye mufundile bena Ebelu?

15 Paulo uvua muambe malu anu muvuawu pavuaye mufundile bena Kristo bena Ebelu. (Bala Ebelu 5:7, 11-14.) Mupostolo kavua mudie tshibanga to. Wakabambila ne: bavua ne “matshi makole.” Bua tshinyi Paulo uvua muambe mêyi mashile buludiludi nunku? Uvua uleja dinanga dia Yehowa ne muvuaye uditatshisha bua bena Kristo abu bavua badienzeja bua kushala ne muoyo bua mabele a mu nyuma. Kumanya malongesha a nshindamenu a bena Kristo kudi ne mushinga. Kadi, tudi dijinga ne “biakudia bikole” bua kukola mu nyuma ne kulua bena Kristo bashindame.

16 Pamutu pa kuya kumpala bua kulongesha bakuabu, bena Ebelu bavua bobu dijinga ne muntu wa kubalongesha. Bua tshinyi? Bualu bavua babenga “biakudia bikole.” Nunku, diebeja ne: ‘Ntuku mmona biakudia bia mu nyuma bikole mu mushindu muimpe anyi? Ntuku mbidia anyi? Peshi, ntuku mbenga kusambila bua kudilongela Bible bikole anyi? Bikalabi nanku, tshibidilu tshianyi tshia kulonga ke tshidi ne tshilumbu anyi?’ Katuena anu ne bua kuyisha bantu patupu to, kadi tudi ne bua kubalongesha ne kubavuija bayidi.​—Mat. 28:19, 20.

17, 18. a) Bua tshinyi tudi ne bua kuikala ne tshibidilu tshia kudia biakudia bikole bia mu nyuma? b) Mmuenenu kayi utudi ne bua kuikala nende mu tshilumbu tshia kunua maluvu makole bua bidi bitangila bisangilu bia bena Kristo?

17 Kudilongela Bible kudi mua kuikala kukolele ba bungi ba kutudi. Bushuwa, Yehowa kena usaka bantu bende bua kulonga pa kubafikisha ku didiumvua bapile to. Kadi, nansha tuetu badilambule kudi Nzambi kukadi bidimu bia bungi peshi tutshidi ne matuku makese, tudi ne bua kutungunuka ne kudia biakudia bia mu nyuma bikole. Kuenza nunku kudi ne mushinga tuetu basue kushala ba tshijila.

18 Bua kuikala ba tshijila, tudi ne bua kulonga Mifundu minsantu ne ntema yonso ne kuenza malu adi Nzambi utulomba. Ela meji bua Nadaba ne Abihu, bana ba Alona bavuabu bashipe bualu bavua balambule ‘kapia kavua kakayi ka tshijila’ pamuapa pavuabu bakuatshike mvinyo. (Lew. 10:1, 2) Mona tshivua Nzambi muambile Alona pashishe. (Bala Lewitiki 10:8-11.) Mvese eyi idiku ileja ne: katuena ne bua kunua maluvu makole kumpala kua kuya mu bisangilu anyi? Elabi meji bua malu aa: katuena muinshi mua mikenji ya Mose to. (Lomo 10:4) Mu amue matunga, bena Kristo netu batu banua maluvu makole ne nkatshinkatshi padibu badia kumpala kua kuyabu mu bisangilu. Bavua benza mudimu ne makopo a mvinyo mu Pasaka. Pavua Yezu muenze Tshivulukilu, uvua mupeshe bapostolo bende mvinyo uvua tshimfuanyi tshia mashi ende bua kunuabu. (Mat. 26:27) Bible udi ukandika kunua maluvu a bungi ne kukuatshika. (1 Kol. 6:10; 1 Tim. 3:8) Bena Kristo ba bungi badi mua kudiumvua basakibue kudi kondo kabu ka muoyo bua kubenga kunua maluvu makole nansha makese kumpala kua kuenza mudimu kayi wonso wa tshijila. Kadi, nsombelu udi ushilangana bilondeshile ditunga ne ditunga ne, bualu budi ne mushinga bua bena Kristo ‘nkujingulula bintu bia tshijila ne bidi kabiyi bia tshijila’ bua benze malu a tshijila bua kusankisha Nzambi.

19. a) Ntshinyi tshitudi ne bua kumanya bua bidi bitangila ntendelelu wetu wa mu dîku ne didilongela dia pa nkayetu? b) Udi mudisuike bua kuenza tshinyi bua kuleja muudi wa tshijila?

19 Neumanye malu a mushinga a bungi a mu nyuma mu Dîyi dia Nzambi wewe mudilonge ne tshisumi. Enza mudimu ne bintu bia kuenza nabi makebulula bua kukolesha ntendelelu wenu wa mu dîku ne didilongela diebe dia pa nkayebe. Vudija dimanya diebe dia Yehowa ne dia malu adiye mulongolole. Semena bikole pabuipi nende. (Yak. 4:8) Sambila Nzambi anu bu muvua mufundi wa Misambu wakamba ne: ‘Utabaje mêsu anyi, bua meme kumona malu a kukema a mu mikenji yebe.’ (Mus. 119:18) Ikala utumikila mikenji ne mêyi manene bidi mu Bible. Ikala ne disanka bua kutumikila mukenji munene wa Yehowa “Wa Tshijila” ne enza “mudimu wa tshijila wa lumu luimpe lua Nzambi” ne tshisumi. (1 Pet. 1:15; Lomo 15:16) Leja muudi wa tshijila mu tshikondo tshikole tshia matuku a ku nshikidilu etshi. Tuetu bonso tuikale ba tshijila mu bikadilu bietu ne tutuayi bumfumu bua Yehowa, Nzambi wetu wa tshijila nyama ku mikolo.

^ tshik. 6 Bala “Nkonko ya babadi” mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15/5/2002.