1, 2. a) ¿Imatan Jehová Dios munan serviqninkunamanta? b) ¿Ima tapuykunamantan kay estudiopi yachasun?

LEVÍTICO libromanta huk textota sut’inchaspan apóstol Pedro nirqan tukuy kawsayninchispi ch’uya kananchista (leey 1 Pedro 1:14-16). Jehová Dios “ch’uya” kasqanraykun munan akllasqa cristianokunapas wak ovejakunapas ‘tukuy kawsayninkupi’ ch’uya kanankuta (Juan 10:16).

² Kay estudiopin yachasun Levítico libropi qori hina chaniyoq huk yachachikuykunatañataq. Chaykunan yanapawasun ch’uya kananchispaq, Jehová Diospa kamachikuykuna qowasqanchista entiendenapaq chayman hina kawsanapaqpas. Hinamanpas kay tapuykunatan kutichisun: ¿Imaraykun Jehová Diospa kamachikuyninkunata kasukunanchispuni? ¿Imaynatan Levítico libro yanapawanchis Jehová Dioslla tukuy kamachikuq kasqanta respetanapaq? ¿Imatan yachanchis Israel runakuna sacrificiokuna ruwasqankumanta?

3, 4. a) ¿Imaraykun Diospa llapa kamachikuyninkunata kasukunanchis? b) ¿Imanaqtinmi mana vengakunanchischu nitaq sientepakunanchischu?

³ Diosta kusichinapaqqa kamachikuyninkunatan kasukunanchis, manataqmi mana valorniyoqpaqqa qhawarinachu.  Manaña kamachikuy simiq tiemponpichu kashanchis chaypas, yanapawanchismi allin kaqta mana allin kaqta reparananchispaq. Israel runakunata Diospa nisqanmi yanapawasunman, nirqanmi: “Aman vengakunkichu, amallataq llaqta-masiykikunapaqpas phiñakushallankichu, aswanpas qan kikiykita hinan runa-masiykitaqa munakunki. Ñoqaqa Señor Diosmi kani”, nispa (Lev. 19:18).

⁴ Chaypi rikusqanchis hina, Diosqa manan munanchu vengakunanchista nitaq sientesqalla kananchistapas (Rom. 12:19). Diospa kamachikuyninkunata p’akispaqa sutintan sarunchasunman chaywantaq Saqra kusikunman. Chaymi pipas phiñachiwaqtinchisqa mana vengakunanchischu nitaq sientepakunanchischu. Bibliaq nisqan hina ñoqanchisqa “t’uru mankakuna” hinan kanchis chaniyoq qoriwan hunt’a, chay qoriqa predicacionninchismi (2 Cor. 4:1, 7). Sientepakuyqa asna challwa hinan, chhaynaqa manan chaniyoq qoritaqa churasunmanchu asna challwawan kuskataqa, ¿riki?

5. ¿Imatan yachachiwanchis Aaronpa kasukusqan? (15 paginapi dibujota qhaway.)

⁵ Levítico 10:1-11 textopin willashan Aaronwan familianwan llakipi tarikusqankumanta. Jehová Diosmi Aaronpa churinkunata wañuchirqan, paykunan karqanku Nadabwan Abiuwan. Kamachirqantaqmi Aaronpas familianpas ama waqanankupaq. Chay kamachikuyta kasukuyqa, ¡may sasachá karqan! ¿Imatan chaymanta yachasunman? Manan juntakunanchischu Diospa llaqtanmanta qarqosqa amigonchiswan otaq familianchiswanpas (leey 1 Corintios 5:11).

6, 7. a) ¿Imakunatan qhawarinanchis familianchis iglesiapi casarakuspa ruwaysinanchispaq valekuwaqtinchis? (Willakuyta qhaway.) b) ¿Ima nisunmanmi iglesiapi casarakuq familianchista?

⁶ Manapaschá Aarón hinachu llakipi tarikusun. Ichaqa, ¿imatan ruwasunman familianchis iglesiapi casarakuspa imatapas ruwaysinanchispaq valekuwaqtinchis? Manaña Biblia sut’itachu chaymanta niwanchis chaypas, wakin yachachikuykunatan qhawarinanchis chay hinapi allinta decidinanchispaq. *

⁷ Wakin familianchisqa manapaschá entiendenqakuchu Jehová Dios kusichiy munasqanchista, ch’uya kashanallanchispaq  kallpachakusqanchistapas (1 Ped. 4:3, 4). Chaymi sumaqllata sut’ita ninanchis imachus yuyaykusqanchista. Nisunmanmi: “Agradecekuykin casarakuyniykipi yanapakunaypaq ñoqapi confiasqaykimanta, ichaqa manan p’enqachiyta munaykichu ima ruwasqaywanpas, chay p’unchayqa qankunapaq ancha sumaqpunin chaymi mana munanichu llakisqa kanaykichista”, nispa. Chay hinata nisqanchismi yanapawasun Jehová Diospa kamachikuyninkunata ama p’akinapaq, tukuy tiempo kasukunapaqpas.

8. ¿Imaynatan Levítico libro rikuchin Jehová Dioslla kamachikuykuna qonanpaq derechoyoq kasqanta?

⁸ Levítico libron rikuchin Jehová Dioslla kamachikuykuna qonanpaq derechoyoq kasqanta. Chaypin 30 kutipi willan Israel llaqtaman kamachikuykuna qosqanta. Moisespas chaytaqa yacharqanmi chaymi Diospa nisqanman hina ruwarqan (Lev. 8:4, 5). Chaymi ñoqanchispas tukuypi kamachikuq Jehová Diosllata kasukunanchis. Chaypaqmi yanapawanchis qelqanchiskuna, huñunakuykuna iñiqmasinchiskunapas. Ichaqa sapallanchis kashaspapas kasukunanchismi imaynan Jesuspas ch’inneqpi kasukuq karqan hinata (Luc. 4:1-13). Sichus confiasun Jehová Dioslla tukuypi kamachikuq kasqanpi chayqa, manan kamachikuyninkunata p’akisunchu nitaq manchapakuywan atipachikusunchu (Prov. 29:25).

9. ¿Imaraykun runakuna cheqnikuwanchis?

⁹ Ichaqa Cristota qatikusqanchisraykun cheqnisqa kanchis. Jesuspunin nirqan: “Chay p’unchaykunapin ñak’arichinasuykichispaq kamachikuqkunaman hap’iykachisunkichis, hinaspan wañuchisunkichis. Ñoqaraykun lliw llaqtakuna cheqnikusunkichis”, nispa (Mat. 24:9). Chay hinapiña tarikuspapas predicashallanchismi, kallpachakunchistaqmi Diospa ñawpaqenpi ch’uya kashanallanchispaq. Honrado runakunan kanchis, mana huchachanapaq hinataqmi kawsanchispas (Rom. 13:1-7). Chaywanpas wakin runakunaqa cheqnikuwanchismi, ¿imarayku? Jehová Diosta kasukusqanchisrayku. Ñoqanchisqa ‘pay sapallantan’ yupaychanchis manataqmi ima kaqtinpas kamachikuyninkunata p’akiyta munanchischu (Mat. 4:10).

10. ¿Iman pasarqan huk iñiqmasiwan guerrapi chhaqrukusqanrayku?

¹⁰ Ñoqanchisqa ‘manañan kay pachaqchu kanchis’, chaymi mana chhaqrukunchischu guerrakunapi nitaq politicapipas (leey Juan 15:18-21; Isaías 2:4). Wakin iñiqmasikunan ichaqa chay ruwaykunapi chhaqrukurqanku. Ichaqa sonqomanta pesapakuspan wakinqa Jehová Diosman kutimpurqanku (Sal. 51:17). Wakintaqmi ichaqa mana pesapakurqankuchu. Chaymi pasarqan Hungría nacionmanta wakin iñiqkunawan Segunda Guerra Mundial kashaqtin. Guerrapi, politicapi mana chhaqrukusqankuraykun iñiqmasikuna carcelkunapi tarikurqanku. 45 watankukama kaqkunatan llapa carcelkunamanta huñurqanku, hinan 160 iñiqmasikuna karqanku. Paykunatan oficialkuna kamachirqanku soldado kanankupaq. Yaqa llapankun mana munarqankuchu, isqon iñiqkunan ichaqa kasurqanku. Iskay wata  qhepamanmi soldado kapuqkunamanta huknin kaq sasachakuypi tarikurqan, paytan churarqanku iñiqkunata wañuchinanpaq chaypitaqmi kasharqan kikin wayqenpuni. ¡Imaynaraqchá soldado kaqqa sientekurqan! Aswanmi chay kamachikuy manaña aparikurqanchu.

11, 12. ¿Imatan Jehová Diosmanta yachachiwanchis ñawpa tiempopi sacrificiokuna?

¹¹ Israel runakunatan kamachikurqan sacrificiokunata Diosman haywanankupaq (Lev. 9:1-4, 15-21). Chaykuna ruwasqankun Jesuspa sacrificio ruwananta rikuchisharqan, chaymi allin qhali animalkunata haywananku karqan. Hinaspapas sapanka sacrificion hukniraymanta ruwakunan karqan. Hukninmi karqan Israel warmi onqokuqtin, Levítico 12:6 texton nin: “Ch’uyanchakuynin p’unchaykuna hunt’akuqtintaq, qhari wawaña warmi wawaña kaqtinpas, Dioswan Tupana Karpa punkupi kaq sacerdoteman apamunqa ruphachina sacrificiopaq watayoq borregota, hucha pampachaypaqtaq malqo urpita mana chayqa kullkutapas”, nispa. Chay warmi huk borregota haywayta mana atispaqa iskay kullkuta otaq iskay malqo urpitan apanan karqan. Chaypin rikunchis Jehová Diospa munakuyninta, payqa manan mana atisqanchistachu mañawanchis (Lev. 12:8). Wakchaña chay warmi kaqtinpas Diosqa munakurqanmi valorarqantaq hatun sacrificio haywaqkunata hina. ¿Imatan chaymanta yachasunman?

¹² Pablon cristianokunata nirqan “Diosman yupaychay sacrificiota” qonankupaq (Heb. 13:15). Chaytan ruwanchis Diospa ch’uya sutinmanta willaspa. Ichaqa manan llapanchischu qhali tarikunchis, chaywanpas tukuy atisqanchistan ruwananchis Jehová Diosta servinanchispaq. Wakinqa onqosqa otaq yuyaqña kasqankuraykun wasillankupi kashanku. Chaywanpas predicashallankun cartakunata qelqaspa, telefononta waqyaspa visitaqninku runakunamanpas. Chay hinapin paykunapas Diosta yupaychanku (Rom. 12:1; 2 Tim. 2:15).

13. ¿Imaraykun hayk’a horachus predicasqanchista informananchispuni?

¹³ Jehová Diosta munakusqanchisraykun yupaychana sacrificiokunata paypaq ruwanchis (Mat. 22:37, 38). Ichaqa, ¿sapa killachu informenchista qoshanchis? ¿Imaynatan qhawarinchis informenchista qonanchispaq niwaqtinchis? Informenchista qospan rikuchinchis Dios munakusqanchista kasukuq kasqanchistapas (2 Ped. 1:7). Ichaqa manan askha horakunata informenchispi churananchisraykuchu obligasqa hina predicananchis. Yaqapaschá wakinqa onqosqankurayku 15 minutollata predicarqanku, chaytapas informanankun. Jehová Diosqa yachanmi chay hinallata ruway atisqankuta, chaymi anchatapuni valoran 15 minuto ruwasqankuta. Yachallantaqmi tukuy sonqonkuwan ruwasqankuta, paypa testigon kasqankuta chaninpaq qhawarisqankurayku predicasqankutapas. Israel runakunapas wakcha kashaspapas atirqankun Diospaq sacrificio ruwayta. Chaymi onqosqa iñiqmasikunaqa mana manchakunankuchu informe entregayta. Chay informekunawanmi yachakun pachantinpi hayk’a tiempo predicakusqanta, maypichus  predicaqkuna necesitakusqanta, imaynata predicakunantapas. Chayraykun informenchistaqa sapa killan qonanchis. Chay ruwayqa manan sasachu, ¿riki?

14. ¿Imaraykun qhawarinanchis imaynatachus Bibliata estudiasqanchista?

¹⁴ Levítico libropiqa ancha allin yachachikuykunatan tarirqanchis, chayraykuchá chay libroqa Bibliapi kashan (2 Tim. 3:16). Chaykunata yachaspaqa astawanchá kallpachakusun ch’uya kananchispaq. Jehová Diosmanqa ancha allin kaqtapunin qoyta munanchis paylla Diosninchis kasqanrayku. Hinaspapas Levítico libropi yachasqanchismi yanapawanchis Bibliata allinta estudianapaq (leey Proverbios 2:1-5). Llapanchismi munanchis yupaychana sacrificio qosqanchista Jehová Dios chaskiwananchista. Chaymi Bibliata allinta estudiananchis, tapukunanchistaq: “¿Imaynatan Bibliata estudiashani? ¿Iman hark’awashan Bibliamanta astawan yachanaypaq? ¿Yaqachu televisión, pukllaykuna otaq huk ruwaykunapas?”, nispa. Chhayna kaqtinqa Pabloq nisqanpin yuyaymanananchis.

15, 16. ¿Imanaqtinmi Pablo sut’ita qelqarqan hebreo iñiqkunaman?

¹⁵ Pabloqa sut’illantan hebreo iñiqkunaman nirqan ‘mana usqhay entiendeq kasqankumanta’ (leey Hebreos 5:7, 11-14). ¿Imaraykun chay hinata nirqan? Payqa Jehová Dios hinan chay cristianokunata munakurqan, chaymi llakisqa kasharqan Bibliamanta yachayninkupi “ñuñuq wawa hinallaraq” kasqankumanta. Allinmi karqan Bibliamanta qallariy yachachikuykunata yachasqankuqa, ichaqa poqosqa cristianokuna kanankupaqqa Bibliatan allinta estudiananku karqan.

 ¹⁶ Yachachiq kanankutaqa paykunan yachachinata necesitarqanku, ¿imaynapi? Paykunaqa manan allintachu Bibliamanta yachasqaku. Ñoqanchisri, ¿imaynatan qhawarinchis Bibliapi sasa yachachikuykunata? ¿Kallpachakunchischu chaykunata entiendenapaq? ¿Horqoshanchischu tiempota Diosmanta mañakunanchispaq estudiananchispaqpas? Icha, ¿sasachakushanchischu Bibliata allinta estudiananchispaq? Yaqapaschá chayqa kanman hawan ukhullanta estudiasqanchisrayku. Ñoqanchisqa manan predicanallanchischu aswanpas Diosta servinankupaqmi yachachinanchis (Mat. 28:19, 20).

17, 18. a) ¿Imaraykun Bibliata allinta estudiananchis? b) ¿Imaynatan qhawarinanchis huñunakuyman rina kashaqtin ima tragotapas tomayta?

¹⁷ Yaqa llapanchispaqmi Bibliata estudiayqa sasa, manataqmi pitapas Diosqa obliganchu. Chaywanpas unayña otaq chayllaraq Diosta servishanchis chaypas, espiritual ‘khamuna mikhunawanmi’ allin kallpachasqa kananchis. Chaymi yanapawasun ch’uya kashanallanchispaq.

¹⁸ Jehová Diospa ñawpaqenpi ch’uya kananchispaqqa Bibliatan allinta estudiananchis nisqanman hinataq kawsananchis. Yuyarisun Nadabmanta Abiumantawan, paykunan “mana haywana ninata haywarqanku, Diospa kamachisqanta mana kasukuspa”, yaqapaschá chayta ruwarqanku machasqa kashaspa. Chaymi Diosqa paykunata wañuchirqan (Lev. 10:1, 2). Yuyaykusun chay qhepaman Aaronta Diospa kamachisqanpi (leey Levítico 10:8-11). ¿Imatan yachachiwanchis chaykunaq pasasqan? ¿Manachu chhikallantapas tomasunman huñunakuyman rina kashaqtinchis? Ñoqanchisqa manañan kamachikuy simitachu kasukunchis (Rom. 10:4). Hinaspapas Bibliaqa machaytan huchachan manan chhikan trago tomaytachu (1 Cor. 6:10; 1 Tim. 3:8). Pascua fiestapipas tawa copa vinotan tomaqku. Señorpa cenanpipas Jesús kikinmi apostolninkunata kamachirqan vinota tomanankupaq, chay vinotan yawarninwan rikch’anachirqan (Mat. 26:27). Wakin nacionpi iñiqmasikunaqa huñunakuyman rinanku kashaqtinpas, mikhuna patamanmi chhikan vinota otaq ima tragotapas tomanku. Ichaqa askha iñiqmasikunan Diospaq llank’ananku kaqtinqa concienciankurayku mana pisichallatapas tomaykuyta munankuchu. Imaynaña kaqtinpas, ‘imachus ch’uya imakunataqchus mana’ chayta allinta reqsiymi aswan importanteqa. Chay hinapin Diosta kusichisunchis tukuy ruwasqanchispitaq ch’uya kasunchis.

19. a) ¿Iman yanapawasun familianchiswanpas sapallanchispipas Bibliata allinta estudiananchispaq? b) ¿Imatan ruwananchis ch’uya kananchispaq?

¹⁹ Diospa siminta allinta estudiaspaqa, qori hina chaniyoq yachachikuykunatan tarisun. Chaypaqmi Diospa llaqtanqa imaymana yanapaykunata qowanchis, familianchiswanpas sapallanchispipas allinta estudianapaq. ¿Yanapachikushanchischu chaykunawan? Chayta ruwaspan Jehová Diosta allinta reqsisun, imachus munasqantapas yachasun astawantaq payman asuykusun (Sant. 4:8). Salmista hinan mañakunanchis: “Ñawiyta kichariway, yachachikuyniyki simipi musphanakunata rikunaypaq”, nispa (Sal. 119:18). Ama hayk’aqpas “ch’uya” Diospa kamachikuyninkunata p’akisunchu, aswanpas kasukuspa rawrashaq sonqowan “allin willakuykunata” willasun (1 Ped. 1:15; Rom. 15:16). Sasa tiempokunapin kawsashanchis, chaymi allin decidisqa kananchis tukuy kawsayninchispi ch’uya kananchispaq, Jehová Diosllata kamachiqninchista hina servinapaqpas.