1. Nganong naghunahuna ang pipila nga walay nalahi nga katawhan sa Diyos dinhi sa yuta?

DAGHAN karon ang moingon nga ang dagkong relihiyon, sakop man o dili sa Kakristiyanohan, wala kaayo makahatag ug kaayohan sa tawo. Ang pipila naghunahuna nga ang maong mga relihiyon wala uyoni sa Diyos kay kini naghimog daotan ug wala magtudlo sa kamatuoran bahin sa Diyos. Apan sila nagtuo nga dunay sinserong mga tawo diha sa tanang relihiyon ug nga nakita sila sa Diyos ug gidawat sila ingong iyang magsisimba sa yuta. Busa para nila, dili na kinahanglan nga ang maong mga tawo mohawa sa bakak nga relihiyon aron mosimba sa Diyos ingong nalahi nga katawhan. Apan mao ba kini ang panglantaw sa Diyos? Atong sayron ang tubag pinaagi sa pagrepaso sa pipila ka kasaysayan sa Bibliya bahin sa matuod nga mga magsisimba ni Jehova.

2. Kinsa ang nahimong nalahi nga katawhan ni Jehova, ug unsay nagpalahi kanila sa ubang katawhan? (Tan-awa ang hulagway.)

² Mga 4,000 ka tuig kanhi, si Jehova adunay nalahi nga katawhan  sa yuta. Si Abraham, nga gitawag ug “amahan sa tanan nga nagbatog pagtuo,” mao ang ulo sa usa ka panimalay nga may gatosan ka sakop. (Roma 4:11; Gen. 14:14) Ang mga magmamando sa Canaan nag-isip kaniya ingong “pangulo” ug nagtahod kaniya. (Gen. 21:22; 23:6) Si Jehova mihimog pakigsaad kang Abraham ug sa iyang mga kaliwat. (Gen. 17:1, 2, 19) Ang Diyos miingon kang Abraham: “Kini ang akong pakigsaad nga inyong tumanon, tali kanako ug kaninyo, bisan sa imong binhi sunod kanimo: Ang matag usa sa inyong mga lalaki kinahanglan magpatuli. . . . Ug magsilbi kining ilhanan sa pakigsaad tali kanako ug kaninyo.” (Gen. 17:10, 11) Busa si Abraham ug ang tanang lalaki sa iyang panimalay gituli. (Gen. 17:24-27) Ang pagkatinuli maoy pisikal nga timailhan nga ang mga kaliwat ni Abraham mao lamang ang katawhan nga gipakigsaaran ni Jehova.

3. Sa unsang paagi ang kaliwat ni Abraham nahimong usa ka katawhan?

³ Ang apo ni Abraham nga si Jacob, o Israel, may 12 ka anak nga lalaki. (Gen. 35:10, 22b-26) Sa ngadtongadto, sila nahimong mga patriarka sa 12 ka tribo sa Israel. (Buh. 7:8) Tungod sa gutom, si Jacob ug ang iyang panimalay midangop sa Ehipto, diin ang usa sa iyang mga anak, si Jose, nahimong tuong kamot ni Paraon ug administrador sa pagkaon. (Gen. 41:39-41; 42:6) Ang kaliwat ni Jacob midaghan pag-ayo ug gitawag ug “usa ka kongregasyon sa mga katawhan.”—Gen. 48:4; basaha ang Buhat 7:17.

4. Sa sinugdan, unsang relasyon ang naglungtad tali sa mga Ehiptohanon ug sa mga kaliwat ni Jacob?

⁴ Ang kaliwat ni Jacob nagpuyo sa Ehipto sulod sa kapig 200 ka tuig, sa usa ka dapit sa Nilo nga gitawag ug Gosen. (Gen. 45:9, 10) Mopatim-aw nga halos katunga sa maong yugto, sila nagmalinawon uban sa mga Ehiptohanon, nga nagpuyo sa gagmayng lungsod ug nagbuhi ug mga mananap. Sila mainitong gidawat ni Paraon, kinsa nakaila ug nakaapresyar kang Jose. (Gen. 47:1-6) Bisag ang mga Ehiptohanon nagtamay sa mga magbalantayg karnero, kinahanglan nilang sundon si Paraon ug tugotan ang mga Israelinhon sa pagpuyo didto.—Gen. 46:31-34.

5, 6. (a) Sa unsang paagi nausab ang kahimtang sa katawhan sa Diyos sa Ehipto? (b) Sa unsang paagi napanalipdan ang kinabuhi ni Moises, ug unsay gihimo ni Jehova alang sa Iyang katawhan?

⁵ Apan may dakong kausaban nga nahitabo sa katawhan sa Diyos. “Sa paglabay sa panahon dihay mitindog sa Ehipto nga usa ka bag-ong hari nga wala makaila kang Jose. Ug siya miingon sa iyang katawhan: ‘Tan-awa! Ang katawhan sa mga anak sa Israel mas daghan ug mas gamhanan kay kanato.’ Busa ang mga Ehiptohanon nag-ulipon sa mga anak sa Israel ubos sa malupigong pagmando. Ug padayon nilang gipapait ang ilang kinabuhi pinaagi sa mabug-at nga pag-ulipon diha sa pagbuhat sa pangpalitada nga yutang-kulonon ug sa mga tisa ug sa tanang matang sa pag-ulipon diha sa uma, oo, sa tanang matang sa pag-ulipon diin ilang gigamit sila ingong mga ulipon ubos sa malupigong pagmando.”—Ex. 1:8, 9, 13, 14.

⁶ Kini nga Paraon nagsugo pa gani nga ang tanang Hebreohanon nga batang lalaki angayng patyon inigkatawo. (Ex. 1:15, 16) Niining panahona natawo si Moises. Dihang siya tulo na ka bulan, gitagoan siya sa iyang inahan taliwala sa mga tangbo sa Nilo, diin siya nakit-an sa anak nga babaye ni Paraon ug gisagop siya niini. Maayo na lang kay sa bata pa si Moises gimatuto na siya sa iyang matinumanong inahan, si Jokebed, mao nga nahimo siyang maunongong alagad ni Jehova. (Ex. 2:1-10; Heb. 11:23-25) Nakita ni Jehova ang pag-antos sa iyang katawhan ug iyang gigamit si Moises sa pagluwas kanila gikan sa ilang mga tigdaogdaog. (Ex. 2:24, 25; 3:9, 10) Busa nahimo silang usa ka katawhan nga ‘gitubos’ ni Jehova.—Ex. 15:13; basaha ang Deuteronomio 15:15.

7, 8. Sa unsang paagi ang katawhan ni Jehova nahimong usa ka balaang nasod?

⁷ Bisag wala pa maorganisar ni Jehova ang mga Israelinhon ingong usa ka nasod, giila na niya sila ingong iyang katawhan. Busa, gisugo niya si Moises ug Aaron nga sultihan si Paraon: “Kini ang giingon ni Jehova nga Diyos sa Israel, ‘Palakta ang akong katawhan aron sila magsaulog ug usa ka pista alang kanako sa kamingawan.’”—Ex. 5:1.

⁸ Apan wala motugot si Paraon nga molakaw ang mga Israelinhon. Busa gipahinabo ni Jehova ang napulo ka hampak ug gilaglag si Paraon ug ang iyang kasundalohan sa Pulang Dagat aron luwason ang mga Israelinhon gikan sa pagdaogdaog sa Ehipto. (Ex. 15:1-4) Wala pay tulo ka bulan sa ulahi, si Jehova mihimog pakigsaad sa mga Israelinhon didto sa Bukid sa Sinai, nga miingon: “Kon kamo hugot nga magasugot sa akong tingog ug magatuman gayod sa akong pakigsaad, nan kamo tinong mahimong akong linaing katigayonan gikan sa tanang ubang mga katawhan, . . . usa ka balaan nga nasod alang kanako.”—Ex. 19:5, 6.

9, 10. (a) Sumala sa Deuteronomio 4:5-8, sa unsang paagi ang Balaod nagpalahi sa mga Israelinhon gikan sa ubang katawhan? (b) Unsaon pagpamatuod sa mga Israelinhon nga sila “usa ka katawhan nga balaan alang kang Jehova”?

⁹ Samtang didto sa Ehipto, sa wala pa sila mahimong ulipon, ang mga Hebreohanon giorganisar ingong mga tribo, nga gidumala sa mga ulo sa pamilya, o patriarka. Kini nga mga ulo sa pamilya, sama sa mga alagad ni Jehova nga nag-una nila, nagsilbing mga magmamando, maghuhukom, ug saserdote alang sa ilang panimalay. (Gen. 8:20; 18:19; Job 1:4, 5) Apan pinaagi kang Moises, gihatagan ni Jehova ang mga Israelinhon ug mga balaod nga magpalahi kanila sa ubang nasod. (Basaha ang Deuteronomio 4:5-8; Sal. 147:19, 20.) Ubos sa Balaod, usa ka grupo ang gitudlo nga mahimong mga saserdote alang sa nasod, ug ang “mga ansiyano,” kinsa gitahod tungod sa ilang kahibalo ug kaalam, maoy nagsilbing mga maghuhukom. (Deut. 25:7, 8) Ang Balaod naghatag sa bag-ong nasod ug mga instruksiyon alang sa ilang pagsimba ug sa ilang matag adlawng pagkinabuhi.

¹⁰ Sa hapit nang mosulod ang mga Israelinhon sa Yutang Saad, gisubli ni Jehova ang iyang mga balaod kanila, ug si Moises miingon kanila: “Bahin kang Jehova, ikaw iyang naaghat sa pag-ingon karong adlawa nga mahimo ka nga iyang katawhan, usa ka linaing katigayonan, ingon sa iyang gisaad kanimo, ug nga imong tumanon ang tanan niyang kasugoan, ug nga ibutang ka niya nga hataas ibabaw sa tanang ubang kanasoran nga iyang gihimo, nga mosangpot sa pagdayeg ug kadungganan ug katahom, samtang imong himoon ang imong kaugalingon nga usa ka katawhan nga balaan alang kang Jehova nga imong Diyos.”—Deut. 26:18, 19.

11-13. (a) Kinsay nakig-uban sa piniling katawhan sa Diyos? (b) Unsay kinahanglang himoon sa mga dili Israelinhon kon gusto nilang mosimba kang Jehova?

¹¹ Bisag si Jehova may pinili nang nasod sa yuta nianang higayona, wala niya did-i ang mga dili Israelinhon nga mopuyo uban sa iyang katawhan. Gitugotan niya ang “usa ka dakong nagkasagol nga panon sa katawhan” nga dili Israelinhon, lakip sa mga Ehiptohanon, nga mouban sa iyang katawhan dihang giluwas niya sila gikan sa Ehipto. (Ex. 12:38) Sa ikapitong hampak, ang pipila ka “alagad ni Paraon” nagpakitag pagtuo kang Jehova ug sa walay duhaduha nahimong bahin sa nagkasagol nga panon sa katawhan nga mibiya sa Ehipto uban sa mga Israelinhon.—Ex. 9:20.

¹² Sa wala pa motabok sa Jordan ang mga Israelinhon paingon sa Canaan, giingnan sila ni Moises nga ilang ‘higugmaon ang langyaw nga pumoluyo’ sa ilang taliwala. (Deut. 10:17-19) Kinahanglang dawaton sa piniling katawhan sa Diyos diha sa ilang komunidad ang  mga langyaw nga andam motuman sa pangunang mga balaod nga gihatag ni Moises. (Lev. 24:22) Ang pipila ka langyawng pumoluyo nahimong magsisimba ni Jehova, nga mibati sama sa gibati sa Moabihanong si Ruth, kinsa miingon sa Israelinhong si Noemi: “Ang imong katawhan mahimong akong katawhan, ug ang imong Diyos akong Diyos.” (Ruth 1:16) Kini nga mga langyaw nahimong mga kinabig, ug ang mga lalaki nagpatuli. (Ex. 12:48, 49) Gidawat sila ni Jehova ingong membro sa komunidad sa iyang piniling katawhan.—Num. 15:14, 15.

¹³ Dihang gidedikar kang Jehova ang templo ni Solomon, may gihimong probisyon alang sa mga dili Israelinhon, ingon sa gipakita diha sa pag-ampo ni Solomon: “Ngadto usab sa langyaw nga dili bahin sa imong katawhang Israel ug nga moanhi gayod gikan sa usa ka halayong yuta tungod sa imong dakong ngalan ug sa imong kusgan nga kamot ug sa imong tinuy-od nga bukton, ug sila moanhi gayod ug moampo paatubang niining balaya, nan mamati ka unta gikan sa mga langit, gikan sa imong pihong dapit nga puloy-anan, ug ikaw magabuhat sumala sa tanan nga alang niana nagasangpit ang usa ka langyaw kanimo; aron ang tanang mga katawhan sa yuta mahibalo sa imong ngalan ug mahadlok kanimo sama sa imong katawhang Israel, ug aron mahibaloan nga kining balaya nga akong gitukod ginatawag sa imong ngalan.” (2 Cron. 6:32, 33) Bisan sa adlaw ni Jesus, si bisan kinsa nga dili Israelinhon nga gustong mosimba kang Jehova kinahanglang makig-uban sa katawhan nga Iyang gipakigsaaran.—Juan 12:20; Buh. 8:27.

14-16. (a) Sa unsang paagi ang Israel nahimong usa ka nasod sa mga saksi alang kang Jehova? (b) Unsay obligasyon sa katawhan sa Diyos karon?

¹⁴ Ang Israel nagsimba sa ilang Diyos, si Jehova, samtang ang ubang nasod nagsimba sa ilang mga diyos. Sa panahon ni manalagnang Isaias, gitandi ni Jehova ang kahimtang sa kalibotan ngadto sa usa ka husay sa korte. Iyang gihagit ang mga diyos sa kanasoran sa pagpatunghag mga saksi nga magpamatuod sa ilang pagkadiyos, nga nag-ingon: “Patapoka ang tanang nasod sa usa ka dapit, ug patigoma ang nasodnong mga pundok. Kinsa [sa mga diyos] sa ilang taliwala ang makasaysay niini? O ila bang ikapadungog kanato bisan ang unang mga butang? Ipatungha nila ang ilang mga saksi, aron sila ikapahayag nga  matarong, o papamatia sila ug paingna, ‘Kini mao ang kamatuoran!’”—Isa. 43:9.

¹⁵ Ang mga diyos sa kanasoran wala makapatunghag bisan unsa nga magpamatuod sa ilang pagkadiyos. Sila mga idolo lamang nga dili makasulti ug nagkinahanglag tigpas-an. (Isa. 46:5-7) Sa laing bahin, giingnan ni Jehova ang iyang katawhan, ang Israel: “Kamo mao ang akong mga saksi, . . . ang akong alagad nga akong gipili, aron kamo makaila ug magbaton ug pagtuo kanako, ug kamo makasabot nga ako mao gihapon Siya. Una kanako walay Diyos nga nahimo, ug wala nay mosunod pa kanako. Ako—ako mao si Jehova, ug gawas kanako wala nay manluluwas. . . . Busa kamo mao ang akong mga saksi, . . . ug ako mao ang Diyos.”—Isa. 43:10-12.

¹⁶ Sama sa mga saksi diha sa usa ka husay sa korte, ang piniling katawhan ni Jehova may pribilehiyo sa pagpamatuod nga si Jehova lamang ang matuod nga Diyos. Siya nagtawag kanila nga “katawhan nga akong giumol alang sa akong kaugalingon, aron ilang isugilon ang akong kadayeganan.” (Isa. 43:21) Sila ang katawhan nga nagdala sa iyang ngalan. Kay gitubos sila ni Jehova gikan sa Ehipto, sila may obligasyon sa pagsuportar sa iyang pagkasoberano atubangan sa ubang katawhan sa yuta. Busa, ang ilang tinamdan angay nga susama nianang gipahayag ni manalagnang Miqueas alang sa katawhan sa Diyos karon: “Ang tanang mga katawhan, sa ilang bahin, magalakaw ang tagsatagsa sa ngalan sa iyang diyos; apan kita, sa atong bahin, magalakaw sa ngalan ni Jehova nga atong Diyos hangtod sa panahong walay tino, bisan hangtod sa kahangtoran.”—Miq. 4:5.

17. Alang kang Jehova, sa unsang paagi ang mga Israelinhon nahimong ‘daot nga langyawng paras’?

¹⁷ Ikasubo, ang mga Israelinhon wala magmatinumanon sa ilang Diyos, si Jehova. Nagpaimpluwensiya sila sa mga nasod nga nagsimbag mga diyos nga hinimo sa kahoy ug bato. Mga 2,800 ka tuig kanhi, si manalagnang Oseas misulat: “Ang Israel maoy usa ka nagakaut-ot nga paras. . . . Iyang gipadaghan ang iyang mga halaran. . . . Ang ilang kasingkasing nahimong salingkapaw; karon sila makaplagang sad-an.” (Os. 10:1, 2) Mga 150 ka tuig sa ulahi, girekord ni Jeremias ang gipamulong ni Jehova sa Iyang dili matinumanong katawhan: “Ikaw gitanom ko ingong usa ka piniling pula nga paras, ang tanan niini matuod nga binhi. Busa naunsa ba nga alang kanako nahimo ka mang daot nga mga utbong sa langyawng paras? . . . Hain ang imong mga diyos nga imong gibuhat alang sa imong kaugalingon? Patindoga sila kon sila makaluwas kanimo sa panahon sa imong katalagman. . . . Ang akong kaugalingong katawhan—sila nahikalimot kanako.”—Jer. 2:21, 28, 32.

18, 19. (a) Sa unsang paagi gitagna ni Jehova nga siya magpatunghag bag-ong katawhan alang sa iyang ngalan? (b) Unsay hisgotan sa sunod artikulo?

¹⁸ Imbes magpatunghag maayong bunga pinaagi sa putling pagsimba kang Jehova ug magpabiling matinumanong mga saksi, ang mga Israelinhon nagpatunghag daotang bunga sa idolatriya. Busa, giingnan ni Jesus ang salingkapaw nga Hudiyong mga lider sa iyang panahon: “Ang gingharian sa Diyos pagakuhaon gikan kaninyo ug igahatag ngadto sa usa ka nasod nga magpatunghag mga bunga niini.” (Mat. 21:43) Kadto lamang sakop sa “bag-ong pakigsaad,” nga gitagna ni Jehova pinaagi kang Jeremias, ang mahimong bahin nianang bag-ong nasod, ang espirituwal nga Israel. Si Jehova mitagna bahin kanila: “Ako mahimong ilang Diyos, ug sila mahimong akong katawhan.”—Jer. 31:31-33.

¹⁹ Sa nahisgotan na, dihang wala magmatinumanon ang unodnong Israel, gihimo ni Jehova ang espirituwal nga Israel nga iyang katawhan sa unang siglo. Apan kinsa ang iyang katawhan karon? Sa unsang paagi mailhan sa sinserong mga tawo ang matuod nga mga magsisimba sa Diyos? Hisgotan kini sa sunod artikulo.