Go na content

Go na table of contents

A pipel di abi Yehovah leki Gado

A pipel di abi Yehovah leki Gado

„Koloku fu den sma di abi Yehovah leki Gado!”PS. 144:15.

1. Suma na anbegiman fu Gado soleki fa son sma e taki?

FURU sma e taki dati den bigi kerki fu grontapu no e tyari nowan wini gi libisma. Son sma e taki dati Gado no kan feni den kerki disi bun noiti fu di den no e leri sma tru tori fu Gado èn den du wan lo ogri. Ma nofo tron sma e bribi taki reti-ati sma de na ini ala kerki èn taki Gado e teki den leki anbegiman fu en. Den no feni taki den sma disi abi fu gowe libi den falsi kerki fu kon na wán fu anbegi Gado na a yoisti fasi. Ma na so Gado e denki fu a tori? Fu kisi piki tapu na aksi disi, dan meki wi luku san Bijbel e taki fu den tru anbegiman fu Yehovah na ini Bijbel ten.

GADO MEKI WAN FRUBONTU NANGA EN PIPEL

2. Suma ben tron a pipel fu Yehovah èn san ben sori taki den ben de wan spesrutu pipel gi Yehovah? (Luku a prenki na a bigin fu na artikel.)

2 Sowan 4000 yari pasa, Yehovah ben abi en eigi pipel na grontapu. Abraham di Bijbel e kari a „tata fu ala sma di e bribi”, ben de edeman fu wan bigi famiri èn a ben abi hondrohondro  futuboi (Rom. 4:11; Gen. 14:14). Den tiriman na ini Kanan ben si en leki „wan prenspari man” èn den ben abi lespeki gi en (Gen. 21:22; 23:6). Yehovah ben meki wan frubontu nanga Abraham èn nanga den bakapikin fu en (Gen. 17:1, 2, 19). Gado ben taigi Abraham: „Disi na a frubontu di mi meki nanga unu èn di unu nanga den bakapikin fu unu musu hori: Ibri mansma di de nanga unu, musu besnèi. . . . Disi musu memre unu na a frubontu di mi meki nanga unu” (Gen. 17:10, 11). Dati meki Abraham nanga ala den tra mansma na ini en oso besnèi (Gen. 17:24-27). A besnèi di den bakapikin fu Abraham ben musu besnèi ben e sori taki Yehovah ben teki den leki en spesrutu pipel.

3. Fa den bakapikin fu Abraham tron wan pipel?

3 A granpikin fu Abraham di ben nen Yakob noso Israel, ben abi 12 manpikin (Gen. 35:10, 22b-26). Bakaten den twarfu manpikin disi tron den afo fu den 12 lo fu a pipel Israel (Tori 7:8). Di wan angriten ben de na ini a kondre pe Yakob nanga en osofamiri ben e tan, den froisi go tan na Egepte. Drape Yosef, di ben de wan fu den manpikin fu Yakob, ben tron a moro prenspari sma baka Farao èn Farao gi en a frantwortu fu prati nyanyan na ini a kondre (Gen. 41:39-41; 42:6). Den bakapikin fu Yakob ben kon so furu, taki Bijbel e kari Yakob „na afo fu furu pipel”.Gen. 48:4; leisi Tori 7:17.

YEHOVAH FRULUSU EN PIPEL

4. Fa den Egeptesma nanga den bakapikin fu Yakob ben e libi nanga makandra fosi?

4 Moro leki 200 yari langa den bakapikin fu Yakob ben e tan na ini Egepte, na ini wan kontren di ben nen Gosen (Gen. 45:9, 10). Farao ben meki den libi na ini Egepte fu di a ben sabi Yosef èn fu di a ben abi lespeki gi en (Gen. 47:1-6). Sowan 100 yari langa den Israelsma nanga den Egeptesma ben e libi bun nanga makandra. Den Israelsma ben e libi na ini pikin foto èn den ben e kweki meti. Aladi den Egeptesma no ben lobi sma di ben e kweki skapu, toku den ben e gi yesi na a kownu fu Egepte èn den ben meki den Israelsma tan na ini a kondre.Gen. 46:31-34.

5, 6. (a) Fa sani ben kenki gi Gado pipel na ini Egepte? (b) Fa a du kon taki den no kiri Moses, èn san Yehovah du gi a pipel fu en?

5 Ma baka wan pisi ten sani kenki gi a pipel fu Gado. Bijbel taki: „Baka wan pisi ten, Egepte kisi wan nyun kownu di no ben sabi Yosef. A kownu taigi a pipel fu en: ’Luku, den sma fu Israel furu moro wi èn den tranga moro wi.’” „Fu dati ede den Egeptesma kwinsi den Israelsma moro èn den meki den wroko leki srafu. Den tan pina den Israelsma, fu di den ben e meki den wroko bun tranga. Den ben musu meki ston fu tokotoko èn den ben musu wroko leki srafu na ini den gron. Iya, den ben dwengi den Israelsma fu du ibri sortu tranga wroko.”Eks. 1:8, 9, 13, 14.

6 Bakaten a kownu fu Egepte ben taki srefi dati den ben musu kiri ala Hebrew manpikin di ben gebore (Eks. 1:15, 16). Na a ten dati Moses gebore. Di a ben abi dri mun, en mama poti en na ini wan manki, dan a kibri en na mindri den warimbo di ben e gro na a syoro fu Nijl-liba. Drape na umapikin fu Farao feni en èn a teki en leki en eigi pikin. A meki Moses en mama Yokebed kweki en teleki a kon moro bigi. Bakaten Moses tron wan anbegiman fu Yehovah (Eks. 2:1-10; Hebr. 11:23-25). Yehovah ben si fa en pipel ben e pina èn a bosroiti fu seni Moses fu frulusu den fu den Egeptesma (Eks. 2:24, 25; 3:9, 10). Na so Yehovah „frulusu” den Israelsma.Eks. 15:13; leisi Deuteronomium 15:15.

 GADO ORGA EN PIPEL

7, 8. Fa Yehovah meki den Israelsma tron en santa pipel?

7 Yehovah no ben gi den Israelsma wet ete èn a no ben seti a priesterwroko ete. Ma toku a ben si den leki en pipel. Dati meki a taigi Moses nanga Aron fu taigi a kownu fu Egepte: „Disi na san Yehovah, a Gado fu Israel, taki: ’Seni mi pipel gowe, so taki den kan hori wan fesa gi mi na ini a sabana.’”Eks. 5:1.

8 Ma Farao no ben wani meki den Israelsma gowe. Fu frulusu en pipel, Yehovah tyari tin rampu kon na ini a kondre Egepte èn bakaten a kiri Farao nanga en legre na ini a Redi Se (Eks. 15:1-4). Pikinmoro dri mun baka dati, Yehovah meki wan frubontu nanga den Israelsma na Sinai-bergi. A pramisi den: „Efu unu e du finifini san mi taigi unu èn unu e hori mi frubontu, dan unu sa tron wan spesrutu gudu gi mi na mindri ala tra pipel . . . . Unu sa tron . . . wan santa pipel gi mi.”Eks. 19:5, 6.

9, 10. (a) Soleki fa Deuteronomium 4:5-8 e sori, dan fa a Wet meki taki den Israelsma ben de tra fasi leki ala tra pipel? (b) Fa den Israelsma ben musu sori taki den de wan santa pipel gi Yehovah?

9 Hondrohondro yari langa famiri-edeman ben e tiri den futuboi fu Yehovah. Den famiri-edeman disi ben de leki krutuman nanga priester tu. Na so sani ben seti di den Israelsma ben de na ini Egepte, fosi den ben tron srafu (Gen. 8:20; 18:19; Yob 1:4, 5). Ma baka di Yehovah puru den na ini katibo, a gi den wet di meki taki den ben de tra fasi leki ala tra pipel. (Leisi Deuteronomium 4:5-8; Ps. 147:19, 20.) A Wet ben sori suma ben musu wroko leki priester gi a pipel. Boiti dati, a Wet ben sori taki „owru man” di sma ben e lespeki èn di ben abi koni, ben musu koti krutu gi a pipel (Deut. 25:7, 8). A Wet ben sori a pipel fa den ben musu anbegi Yehovah èn fa den ben musu tyari densrefi na ini na aladei libi.

10 Syatu fosi den Israelsma go na ini a Pramisi Kondre, Yehovah taigi den baka san den wet fu en e taki. Moses taigi a pipel: „Tide Yehovah meki unu taki tu dati unu o tron en pipel èn dati unu o hori ala den komando fu en. Dan unu o de leki wan spesrutu gudu gi en, bika na dati a pramisi unu. A pramisi taki a o meki unu kon moro hei leki ala tra pipel di a meki. Te unu de wan pipel di e tyari ensrefi na wan santa fasi soleki fa Yehovah un Gado wani, dan unu o meki a kisi prèise, biginen, nanga grani.”Deut. 26:18, 19.

TRAKONDRE SMA BEN KAN TRON MEMRE FU GADO PIPEL

11-13. (a) Suma ben tron anbegiman fu Yehovah tu? (b) San trakondre sma ben musu du efu den ben wani anbegi Yehovah?

11 Aladi Yehovah ben teki den Israelsma leki a pipel fu en, toku a ben gi pasi taki trakondre sma ben e libi na mindri en pipel. Bijbel e taki dati „furu sma fu tra kondre” soleki Egeptesma, ben go makandra nanga den Israelsma di den gowe libi Egepte (Eks. 12:38). Di Yehovah ben tyari a di fu seibi rampu na tapu Egepte, dan sonwan fu den „dinari fu a kownu” fu Egepte gi yesi na a warskow fu Moses. Soleki fa a sori, dan den sma disi ben gowe libi Egepte makandra nanga den Israelsma.Eks. 9:20.

12 Syatu fosi den Israelsma abra Yordan-liba fu teki Kanan abra, Moses taigi den taki den ben „musu lobi den trakondre sma” di ben e tan na den mindri (Deut. 10:17-19). Efu wan trakondre sma ben wani hori ensrefi na den prenspari wet di Moses ben gi den Israelsma, soleki den Tin Komando, dan den Israelsma ben musu meki a trakondre sma disi libi na  den mindri (Lef. 24:22). Sonwan fu den sma disi tron anbegiman fu Yehovah srefi. Fu eksempre, Rut ben de wan uma fu Moab di ben wani anbegi Yehovah. A taigi na Israel uma Naomi: „Yu pipel o de mi pipel èn yu Gado o de mi Gado” (Rut 1:16). Den sma disi ben teki a bribi fu den Israelsma èn den mansma ben musu besnèi (Eks. 12:48, 49). Yehovah ben de klariklari fu si den trakondre sma disi leki memre fu en pipel tu.Num. 15:14, 15.

Den Israelsma ben lobi den trakondre sma di ben e tan na den mindri (Luku paragraaf 11-13)

13 Di Salomo gi a tempel abra na Yehovah, a taki wan sani na ini a begi fu en di e sori krin taki Yehovah ben e teki trakondre sma leki anbegiman fu en tu. A taki: „Mi e begi yu fu arki a trakondre sma tu di no de wan Israelsma èn di komoto fu wan farawe kondre, baka di a kon sabi yu bigi nen èn baka di a yere fu den bigi sani di yu du nanga a tranga anu fu yu. Iya, arki den te den e begi yu nanga den fesi kon na a sei fu na oso disi. Yu di de na hemel, a presi pe yu e tan fu ala ten, mi e begi yu fu arki den begi disi èn du den sani di a trakondre sma e aksi yu fu du. Dan ala sma na grontapu kan sabi yu nen, so taki den kan lespeki yu neleki fa yu pipel Israel e lespeki yu. Den o kon sabi tu taki na oso di mi bow dyaso, e tyari yu nen” (2 Kron. 6:32, 33). Srefi na ini a ten fu Yesus, trakondre sma ben kan tron anbegiman fu Yehovah. Ma den ben musu du dati makandra nanga a pipel fu en.Yoh. 12:20; Tori 8:27.

WAN PIPEL DI BEN O DE EN KOTOIGI

14-16. (a) Fu san ede wi kan taki dati a pipel Israel ben de kotoigi fu Yehovah? (b) Sortu frantwortu a pipel fu Yehovah na ini a ten disi abi?

14 Den Israelsma ben e anbegi Yehovah, a Gado fu den, ma den tra pipel ben abi den eigi gado tu. Sobun, a prenspari aksi di ben musu kisi piki, na: Suma na a tru Gado? Na a ten fu Yesaya, Yehovah ben agersi a situwâsi fu grontapu nanga wan krutu-afersi. A ben taigi den gado fu den tra pipel meki den tyari buweisi kon fu sori taki den na trutru gado. Yehovah taki: „Meki den pipel kon makandra na wán presi èn meki difrenti grupu sma kon makandra. Sortu gado man fruteri den sani disi? Den man meki wi yere san o  pasa fosi? Meki den tyari kotoigi kon, so taki sma kan si taki den abi wan krin ati. Meki den yere èn taki: ’A sani disi tru!’”Yes. 43:9.

15 Den gado fu den trakondre sma no ben man buweisi taki den na trutru gado. Den ben de popki nomo di no ben man taki èn den ben abi libisma fanowdu fu tyari den fu a wan presi go na a trawan (Yes. 46:5-7). Ma Yehovah ben taigi en pipel: „Unu na mi kotoigi. . . . Unu na den wan di mi teki leki mi futuboi. Na so unu o sabi mi èn bribi mi, èn unu o frustan taki mi e tan a srefi ala ten. Fosi mi nowan Gado ben de èn baka mi nowan Gado o de tu. Mi, iya, mi na Yehovah. Boiti mi, nowan frulusuman de. . . . Dati meki unu na mi kotoigi èn mi na a tru Gado.”Yes. 43:10-12.

16 Neleki kotoigi na ini wan krutu-afersi, a pipel fu Yehovah ben abi a grani fu sori sma taki Yehovah wawan na a tru Gado. Yehovah taki dati den Israelsma ben de ’en pipel di en srefi ben meki fu prèise en’ (Yes. 43:21). A pipel disi ben tyari a nen fu Yehovah. Fu di Yehovah ben frulusu den fu Egepte, meki den ben abi a frantwortu fu gi yesi na en èn fu gi en grani leki a Moro Hei Tiriman. A profeiti Mika sori sortu denki den Israelsma ben musu abi. A taki: „Ibri pipel o tyari a nen fu en gado, èn den o du san a gado fu den wani. Ma fu ala ten wi o tyari a nen fu Yehovah wi Gado èn wi o du san a wani. Iya, fu têgo wi o du dati” (Mika 4:5). A srefi denki dati a pipel fu Gado na ini a ten disi musu abi.

DEN DRAI BAKA GI YEHOVAH

17. Fu san ede Yehovah ben si den Israelsma leki wan droifibon di no bun?

17 A de wan sari sani taki bakaten den Israelsma drai baka gi Yehovah, a Gado fu den. Den bigin teki den gwenti abra fu den pipel di ben e anbegi tra gado fu udu nanga ston. Sowan 2800 yari pasa, a profeiti Hosea taki: „Israel e tron wan busi-droifibon. . . . O moro froktu a e meki, o moro altari a e bow. . . . A pipel e hoigri. Dati meki den o kisi krutu” (Hos. 10:1, 2). Sowan 150 yari baka dati, Yehovah meki Yeremia skrifi wan srefi sortu sani fu den Israelsma di ben drai baka gi En. Yehovah taki: „Mi ben prani yu leki wan bun droifibon di e gi redi droifi. Ala den siri fu en ben bun. We dan fa a du kon taki yu kenki kon tron wan pransun di no bun èn di de fu wan tra droifibon? . . . Pe den gado di yu meki, de dan? Te rampu miti yu, meki den opo kon frulusu yu efu den man. . . . Mi eigi pipel frigiti mi.”Yer. 2:21, 28, 32.

18, 19. (a) Fa Yehovah taki na fesi taki a ben o abi wan nyun pipel na grontapu di ben o tyari en nen? (b) San wi o luku na ini a tra artikel?

18 Den Israelsma ben de leki wan droifibon di ben e gi froktu di no bun, fu di den no ben e anbegi Yehovah na a yoisti fasi. Na presi fu tan en kotoigi, den ben e anbegi falsi gado. Dati meki Yesus taigi den ogri Dyu kerki fesiman na ini a ten fu en: „Gado o puru en Kownukondre na un anu èn a o gi en na wan pipel di e du san a wani” (Mat. 21:43). Soso den sma di Yehovah feni bun ben kan tron memre fu a nyun pipel dati, noso na Israel fu Gado. Yeremia ben taki dati Yehovah ben o meki wan „nyun frubontu” nanga den. Yehovah ben taki fu den sma disi: „Mi o tron den Gado èn den o tron mi pipel.”Yer. 31:31-33.

19 Di den Israelsma drai baka gi Yehovah, a bosroiti fu teki tra sma leki en pipel. A du disi na ini a ten fu den apostel. Ma suma na en pipel na ini a ten disi? Fa den sma di wani anbegi Gado kan sabi suma na den tru anbegiman fu en? Wi o luku den tori disi na ini a tra artikel.