Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

Dios laksaka akgtum kachikin

Dios laksaka akgtum kachikin

“Lipaxaw lama kachikin ti lipawan [...] Dios wanikan Jehová.” (SAL. 144:15)

1. ¿Tuku lakpuwankgo makgapitsi xlakata takanajla nema anankgo chu tiku anta makgtapakgsikgo?

LHUWA tiku wankgo pi laklanka takanajla ni kamakgtayakgo latamanin, lata tiku kaj wankgo pi kstalaninanin Cristo chu amakgapitsi takanajla. Chu wi tiku wankgo pi umakgolh takanajla masiyakgo tuku ni xaxlikana xlakata Dios chu ni limaxkikgo kakni chuna la linkgo xlatamatkan; wa xlakata lakpuwankgo pi xla nila kamakgamakglhtinan. Pero lakpuwankgo pi kputum takanajla wilakgo tiku tlan likatsikgo nema Dios kamakgamakglhtinan. Ni akxilhkgo pi talakaskin pi umakgolh latamanin nataxtunikgo nixaxlikana takanajla, chu namakgtapakgsikgo kʼakgtum kachikin nema kakninani Malakatsukina. Pero ¿tuku lakpuwan Dios? Kaʼakxilhwi tuku masiya Biblia xlakata xaxlikana kskujnin Jehová.

JEHOVÁ LAKSAKA XKACHIKIN

2. ¿Tiku xkachikin Jehová litaxtukgolh, chu tuku xlitalakgpali uma kachikin? (Kaʼakxilhti xapulana dibujo.)

2 Titaxtunita akgtati mil kata, Jehová kalaksakli ni lhuwa latamanin xlakata xkachikin xwa. Abrahán, tiku litalakgapasa la «xtlatkan [...] xlipaks nkanajlanin», xʼakgxakga akgtum lanka familia xlitaxtu nema xkgalhi lhuwa ciento skujnin (Rom. 4:11; Gén. 14:14). Asta mapakgsinanin xalak Canaán, xlilakgapaskgo la «tiku lu xlakaskinka tlawanit Dios» chu xmaxkikgo kakni (Gén. 21:22; 23:6). Jehová tatlawalh akgtum talakkaxlan, xla chu xkamanan (Gén. 17:1, 2, 19). Wanilh: «Wa uma kintalakkaxlan nema milimakgantaxtitkan, nema akit kkatatlawaman, asta minkamanan tiku nalakachinkgo akxni nialhtu lapat nawan: Putum lakgkgawasan tiku katapakgsinikgoyan xlitacircuncidarlitkan. [...] chu uma akgtum limasiyat nawan xlakata talakkaxlan nema kkatatlawaman» (Gén. 17:10, 11). Wa xlakata, Abrahán chu putum lakgkgawasan xalak kxchik tacircuncidarlikgolh (Gén. 17:24-27). Circuncisión xlimasiya pi kajwatiya xkamanan Abrahán tlan xtalalinkgo Jehová.

3. ¿La akgtum kachikin litaxtukgolh xkamanan Abrahán?

3 Jacob, xtanat Abrahán, kgalhilh kgalhkutiy lakgkgawasan (Gén. 35:10, 22b-26). Umakgolh litaxtukgolh xpuxkukan akgkutiy tribus xla Israel (Hech. 7:8). Xlakata ni xtsiksnikgolh, Jacob kataʼalh xfamilia kʼEgipto. José, tiku na xkgawasa Jacob xwanit, wa tiku xmaʼakgpitsima taway kʼuma país chu wa tiku tlakg xlakaskinka xmakgtayana faraón xlitaxtu (Gén. 41:39-41; 42:6). Titaxtulh kilhtamaku, xkamanan Jacob talhuwikgolh chu akgtum kachikin litaxtukgolh (Gén. 48:4; kalikgalhtawakga Hechos 7:17).

JEHOVÁ LAKGMAXTU XKACHIKIN

4. ¿La xlatalalin israelitas chu egipcios max akgtum siglo?

4 Xkamanan Jacob, liwaka akgtiy siglo latamakgolh kʼGosén nema xtapakgsini Egipto (Gén. 45:9, 10). Max titaxtulh akgtum siglo, ni katakgalhikgolh taʼakglhuwit egipcios. Laktsu kachikinin xwankgonit chu xkuentajtlawakgo borregos. Faraón tiku xlakgapasa José chu xmaxki kakni, tlan xkamakgamakglhtinanit (Gén. 47:1-6). Wa xlakata, maski egipcios ni xkaʼakxilhputunkgo tiku xkuentajtlawakgo borregos, mastakgolh talakaskin pi israelitas xlatamakgolh anta (Gén. 46:31-34).

5, 6. 1) ¿La tsukuka kalikatsinikan xkachikin Dios kʼEgipto? 2) ¿La lakgtaxtulh Moisés? 3) ¿Tuku tlawalh Jehová xpalakata xkachikin?

5 Pero xʼama talakgpali chuna la xwilakgolh xkachikin Dios. «Titaxtulh kilhtamaku tsukulh mapakgsinan kʼEgipto chatum xasasti mapakgsina tiku ni xlakgapasa José. Chu tsukulh kawani xkachikin: “¡Kaʼakxilhtit! Xkamanan xalak kachikin Israel tlakg lhuwa chu tlakg tliwakga nixawa akinin”.» Wa xlakata, «egipcios tsukukgolh kamaskujukgo xkamanan Israel, kaʼakgchipakgolh chu lu nitlan xkalikatsinikgo. Chu chuntiya nitlan xkamamakgkatsinimaka xlakata xafuerza xkamalakgxkgotanikan tiyat chu xkamatlawikan ladrillo chu putum taskujut kkapukuxtun» (Éx. 1:8, 9, 13, 14).

6 Faraón mapakgsinalh pi xkamakgnika putum laktsu lakgkgawasan hebreos akxni xlakachinkgolh (Éx. 1:15, 16). Ama kilhtamaku lakachilh Moisés. ¿La lakgtaxtulh? Akxni xkgalhi akgtutu papaʼ, xtse tiku xwanikan Jokébed, matsekgli xlakgstipan papiro nema xʼanan kkgalhtuchokgo Nilo, anta tekgsli xtsumat faraón. Alistalh uma tsumat xkgawasa limaxtulh, pero tiku makgastakli Moisés akxni aktsujku xwanit, wa xtse tiku ni xmakgatsankganani Dios, chu Moisés kskujni Jehová litaxtulh tiku nikxni makgxtakgli (Éx. 2:1-10; Heb. 11:23-25). Jehová akxilhli xtapatinkan israelitas chu limaklakaskilh Moisés xlakata nakalakgmaxtu (Éx. 2:24, 25; 3:9, 10). Chuna, Jehová kalakgmaxtulh xkachikin xmakankan xtalamakgasitsin (Éx. 15:13; kalikgalhtawakga Deuteronomio 15:15).

KACHIKIN LANKA LITAXTU

7, 8. ¿La xasanto litaxtulh xkachikin Jehová?

7 Maski Jehová nina xkalakkaxwili israelitas xlakata lanka xkachikin xlitaxtukgolh, la xkachikin xkalilakgapasa. Wa xlakata kamapakgsilh Moisés chu Aarón pi xwanikgolh faraón: «Wa uma tuku wanit Jehová xDios Israel: “Kamakapi kinkachikin xlakata nakintlawani akgtum pascua anta kdesierto”» (Éx. 5:1).

8 Xlakata tlan xkalakgmaxtuka israelitas kʼEgipto chu nialh xpatinankgolh, Jehová malakgachalh 10 plagas chu masputulh faraón chu xsoldados (Éx. 15:1-4). Nipara akgtutu papaʼ titaxtulh, Jehová katatlawalh akgtum talakkaxlan ksipi Sinaí, chu kawanilh: «Komo wixin liwana nakgalhakgaxpatatit kintachuwin chu namakgantaxtiyatit tuku kkatalakkaxlan, akit nakintapakgsiniyatit nixawa la makgapitsi kachikinin, [...] akgtum xasanto kachikin» (Éx. 19:5, 6).

9, 10. 1) Chuna la wan Deuteronomio 4:5-8, ¿tuku xlakata wanaw pi Limapakgsin, tlawalh pi israelitas ni xtachuna xwankgolh la amakgapitsi kachikin? 2) ¿La xʼamakgo limasiyakgo israelitas pi «xasanto [x]kachikin» Jehová xlitaxtukgo?

9 Akxni hebreos nina skujnin xlitaxtukgo kʼEgipto, akgatunu tribus xtalakkaxtawilakgonit chu wa xkapulalinkgo xpuxku familia, o patriarcas. Umakgolh patriarcas chu amakgapitsi kskujnin Jehová tiku pulana xlatamakgonit, mapakgsinanin, jueces chu sacerdotes xlitaxtukgo kxchikkan (Gén. 8:20; 18:19; Job 1:4, 5). Pero alistalh, Jehová limaklakaskilh Moisés chu kamaxkilh xkachikin lhuwa limapakgsin nema xʼama tlawa pi ni xtachuna xwankgolh la amakgapitsi kachikinin (kalikgalhtawakga Deuteronomio 4:5-8; Sal. 147:19, 20). Limapakgsin lakkaxwililh pi xtawilakgolh sacerdotes. Nachuna, lakkaxwililh pi jueces xʼamakgo litaxtukgo lakgkgolotsin tiku xkamaxkikan kakni xlakata lhuwa tuku xkatsikgo chu skgalala xwankgonit (Deut. 25:7, 8). Chuna, Limapakgsin lakkaxwililh la nakakninanikgo Dios chu la nalinkgo xlatamatkan.

10 Akxni atsinu xtsankga xlakata israelitas xtanukgolh kTiyat nema xKawanikanit pi Nakamaxkikan, Jehová kawanipa xlimapakgsin, Moisés kawanilh: «Chu Jehová, wa tiku tlawanit pi nachuwinana chu nawana la uku pi nalitaxtuya xkachikin nema natapakgsini nema tlakg xlakaskinka, chuna la waninitan, chu pi namakgantaxtiya putum xlimapakgsin, chu pi xla tlakg lanka natlawayan nixawa atanu kachikinin nema xla katlawanit, xlakata lanka nalitaxtuya chu lu tlan nalichuwinankana chu lilakgatit nawana, komo nalimasiyaya pi litaxtuya akgtum xasanto kachikin kxlakatin Dios, chuna la waninitan» (Deut. 26:18, 19).

JEHOVÁ KAMAKGAMAKGLHTINAN TIKU XALA ALAKATANU

11-13. 1) ¿Tiku tsukukgolh makgtapakgsikgo xkachikin Dios? 2) ¿Tuku xlitlawatkan xwanit tiku xala alakatanu komo kskujnaniputunkgo Jehová?

11 Maski Jehová xkgalhi akgtum xatalaksakni kachikin unu kKatiyatni, mastalh talakaskin pi tiku xala alakatanu na anta xmakgtapakgsikgolh. Mastalh talakaskin pi «lhuwa tiku ni israelitas xwankgonit», xkatataxtukgolh xkachikin akxni taxtukgolh kʼEgipto (Éx. 12:38; nota). Max na anta xwilakgo kskujnin Faraón tiku kgalhakgaxmatkgolh Jehová akxni nina xmalakgachakan xlipulaktujun plaga (Éx. 9:20).

12 Tamakatsinin nema kamaxkilh Moisés israelitas akxni nina xpatakutkgo kgalhtuchokgo Jordán chu xtanukgolh kCanaán, kawanilh pi “xlipaxkitkan [xwanit] tiku xkatawi pero xala alakatanu” (Deut. 10:17-19). Israelitas xlimakgamakglhtinatkan xwanit putum tiku xala alakatanu xwankgonit komo anta xkatatawilaputunkgo chu xmakgantaxtiputunkgo limapakgsin nema Moisés xmakglhtinanit, la Pulakkaw Limapakgsin (Lev. 24:22). Makgapitsi, kskujnin Jehová litaxtukgolh chu na chuna xmakgkatsikgo la Rut, tiku moabita xwanit nema wanilh Noemí: «Minkachikin kinkachikin nawan, chu mi Dios na kiDios nawan» (Rut 1:16). Umakgolh tiku xala alakatanu, xkalimapakuwikan, tiku ni judíos, chu tiku lakchixkuwin xwankgonit xtacircuncidarlikgo (Éx. 12:48, 49). Jehová xkalakgalhaman chu xkamakgamakglhtinan kxkachikin (Núm. 15:14, 15).

Israelitas xkapaxkikgo tiku xala alakatanu xwankgonit (Kaʼakxilhti párrafos 11 asta 13)

13 Akxni Salomón xmakamastanima Dios templo kʼakgtum oración, liwana tasiyalh pi Jehová xmakgamakglhtinan xtakakninkan tiku xala alakatanu xwankgonit. Salomón, wa: «Tiku xala alakatanu tiku ni tatapakgsi minkachikin Israel chu xlikana makgat naminacha xpalakata lanka mintukuwani chu xlakata milimakgatliwakga chu milimakgxpatliwakga, chu xlikana naminkgo chu natlawakgo oración kʼuma chiki, katlawa litlan kakgaxpatpi anta kʼakgapun, anta niku wix wilapi, chu militlawat putum tuku natasaskiniyan tiku xala alakatunu kachikin; xlakata putum kachikinin xalak katiyatni nalakgapaskgo mintukuwani chu napekuanikgoyan chuna la tlawa minkachikin Israel, chu nakatsikgo pi mintukuwani litapakuwinit uma chiki nema akit ktlawanit» (2 Crón. 6:32, 33). Nachuna, akxni xlama Jesús, tiku xala alakatanu tlan xkakninanikgo Jehová komo chuna xtlawaputunkgo, pero akxtum xlitakakninanitkan xwanit xkachikin Jehová (Juan 12:20; Hech. 8:27).

LANKA KACHIKIN NEMA TATAYA JEHOVÁ

14-16. 1) ¿Tuku xlakata tlan nawanaw pi lanka kachikin Israel, xtatayananin Jehová xlitaxtukgo? 2) ¿Tuku xlitlawatkan tiku tapakgsikgo kxkachikin Dios la uku?

14 Israelitas xkakninanikgo xDioskan Jehová, pero amakgapitsi kachikinin xkgalhikgo xdioseskan. Akxni xlama palakachuwina Isaías, Jehová tamalakxtumilh tuku xlama xlikalanka kakilhtamaku xtachuna la akxni lakkaxtlawakan taʼakglhuwit kʼakgtum tribunal. Uma tuku xʼamaka lakkaxtlawakan: ¿tiku Dios tlakg lanka xlakatsukut? Jehová kawanilh dioses xalak kachikinin pi xliminkgolh xtatayananin tiku xlimasiyakgolh pi xlikana xlamakgolh. Kawanilh: «Putum kachikinin kaj lakatum niku katastokgkgolh, chu pulaklhuwa laklanka kachikinin katamakgstokgolh. ¿Tiku tlan namakatsininan uma xlipaks tiku anta wilakgolh? O ¿tlan natlawakgo pi nakgaxmataw tuku pulana wanka pi nala? Kaliminkgolh xtatayanakan, xlakata natakatsi pi xaʼakgstitum lamakgo, o xlakata nakgaxmatkgo chu nawankgo: “¡Xlikana!”» (Is. 43:9).

15 Tanu tanu dioses xalak alakatanu kachikinin nila xlimasiyakgo pi lanka xlakatsukutkan xwankgonit. Kaj xkatlawakanit, nila xchuwinankgo chu nipara la xakstukan xtatsujwikgo (Is. 46:5-7). Pero Jehová wanilh xkachikin Israel: «Wixin kintatayananin, [...] kilakskujni nema klaksaknit, xlakata nakatsikgo chu nakinkanajlanikgo, chu xlakata naʼakgatekgskgo pi akit ni ktalakgpalinit. Pulana ni xʼanan atanu Dios chu alistalh chuntiyaku ni tawilanit atanu. Akit... akit Jehová, chu ni anan atanu lakgmaxtuna. [...] Wa xlakata wixin kintatayananin [...] chu akit miDioskan» (Is. 43:10-12).

16 Tiku xtapakgsikgo kkachikin nema Jehová xlaksaknit, xtalakaskin lakatanks chu liwana xlichuwinankgolh pi kajwatiya Jehová, Dios tiku xaxlikana. Jehová kalimapakuwilh: «Kachikin nema akit klakkaxwililh kimpalakata, xlakata nalichuwinankgo kililanka» (Is. 43:21). Xlitaxtukgo akgtum kachikin nema xlimapakuwikan xtukuwani Jehová. Xlakata wa tiku xkalakgmaxtunit kʼEgipto, xtalakaskin pi xlakan xkgalhakgaxmatkgolh chu xmalankikgolh kxlakatin amakgapitsi kachikin xalak Katiyatni. Chuna xlitlawatkan xwanit la Miqueas wa pi xlitlawat xkachikin Dios la uku: «Putum kachikinin, xlakan nalatamakgo kxtukuwani xdioskan; pero akinin, nalatamayaw kxtukuwani Jehová kiDioskan xliputum kilhtamaku» (Miq. 4:5).

JEHOVÁ LAKGMAKGAN LANKA KACHIKIN

17. ¿Tuku xlakata Israel litaxtulh «uva nema [...] xala makgat»?

17 Lu nitlan, pero israelitas lakgmakgankgolh Jehová. Tsukukgolh tlawakgo tuku xtlawakgo kachikinin nema lakatsu xwilakgo, tiku xkakninanikgo dioses nema xlitatlawanit kiwi chu chiwix. Titaxtunita max akgtiy mil akgtsayan ciento kata, palakachuwina Oseas tsokgli: «Israel litaxtu akgatum uva nema tlakg stakma. [...] malhuwinit xpumakamastan. [...] Xnakujkan lakgaputuy lanit, la uku kamakgtakgskanit pi lakgalhinankgonit» (Os. 10:1, 2). Max akgtum ciento tipuxamakaw kata alistalh, Jehová limaklakaskilh palakachuwina Jeremías xlakata nakawani uma tachuwin xkachikin nema xmakgxtakgnit: «Akit, xakchanitan chuna la tlakg xatlan laktsutsokgo kauvasna, putum xatlan talhtsi. ¿Tuku xlakata la uku kilakgpalinikanita anta kxpekgen xakiwi uva nema tlakg stakma chu xala makgat? ¿Pero niku wilakgolh midioses nema katlawanita xlakata mila nawan? Katayakgolh, komo tlan lakgmaxtukgoyan kilhtamaku akxni patinampat». Chu wampa: «Kinkachikin... xlakan makgasa nialh kilakapastakkgo» (Jer. 2:21, 28, 32).

18, 19. 1) ¿La lichuwinalh Jehová pi xʼama laksaka atanu kachikin nema xlilh xtukuwani? 2) ¿Tuku nakatsiyaw kʼartículo nema aku mima?

18 Israelitas ni mastakgolh xatlan tawakat xlakata ni kakninanikgolh Dios chu ni limasiyakgolh pi xtatayakgo xDioskan, wata mastakgolh nixatlan tawakat akxni kakninanikgolh nixaxlikana dioses. Wa xlakata, Jesús kawanilh tiku xpulalinkgo takanajla ama kilhtamaku: «Wa xTapakgsin Dios, nakamakglhtikanatit, na wa namakamaxkikgokan nchixkuwin wanti [mastakgo xtawakat, TNM]» (Mat. 21:43). Kajwatiya tiku Jehová xlaksakli, tlan xmakgtapakgsikgolh uma kachikin xaʼespiritual. Litayalh pi xʼama katatlawa xasasti talakkaxlan chu wa: «Xlikana xDioskan nakwan, chu xlakan kinkachikin nawankgo» (Jer. 31:31-33).

19 Xlakata kachikin Israel makgxtakgli, Jehová laksakli Israel xaʼespiritual kxapulana siglo xlakata xkachikin xlitaxtulh. Wa xlakata, ¿tiku xkachikin litaxtukgo la uku? ¿Tuku tlan natlawakgo latamanin tiku tlan likatsikgo, xlakata nakatsikgo tiku xaxlikana kskujnin Dios la uku? Uma nakatsiyaw kʼartículo nema aku mima.