Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

“Vhathu Vhane Mudzimu Wavho A Vha Yehova”

“Vhathu Vhane Mudzimu Wavho A Vha Yehova”

“Lushaka luné Mudzimu walwo a vha Yehova.”—PS. 144:15.

1. Vhaṅwe vhathu vha humbula mini malugana na vhathu vha Mudzimu vha re kha ḽifhasi?

VHATHU vhanzhi ṋamusi vho ṱalifhaho, vha tenda uri vhurereli vhuhulwane, vhu re ngomu kana nnḓa ha ḽa Vhudzhagane, a vhu vhuyedzi vhathu nga nḓila khulwane. Vhaṅwe vha tenda uri vhurereli ho raloho vhu imelela luvhi Mudzimu nga pfunzo na vhuḓifari hawo vhuvhi, zwenezwo zwi ita uri Mudzimu a si vhu ṱanganedze. Naho zwo ralo, vha tenda uri vhurereli hoṱhe vhu na vhathu vho lugaho nahone Mudzimu u a vha ṱanganedza sa vhagwadameli vhawe vha kha ḽifhasi. A vha vhoni zwi tshi ṱoḓea uri vhenevho vhathu vha ṱutshele maitele a vhurabeli ha mazwifhi u itela u gwadamela Mudzimu vhe nga tshavho fhedzi. Fhedzi naa eneo mahumbulele a tendelana na a Mudzimu? Kha ri wane phindulo nga u vusulusa dziṅwe dza ḓivhazwakale dza vhagwadameli vha Yehova vha ngoho dzi re Maṅwaloni.

VHATHU VHA MULANGA

2. Ndi vhafhio vhe nga u ya ha tshifhinga, vha vha vhathu vha Yehova vho fhambanaho na vhathu vha Sathane vha kha ḽifhasi, nahone ndi mini zwe zwa vha zwi tshi vha fhambanya? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

2 Mathomoni a ḓana ḽa vhu-20 B.C.E., Yehova o vha e na vhathu  vho fhambanaho na vha shango ḽa Sathane kha ḽifhasi. Abrahamu we a vha a tshi vhidzwa “khotsi a vhoṱhe vha re na lutendo,” o vha e ṱhoho ya muṱa wa vhathu vha maḓana. (Vharoma 4:11; Gen. 14:14) Vhavhusi vha Kanana vho mu dzhia sa “muṋe” nahone vho vha vha tshi mu ṱhonifha. (Gen. 21:22; 23:6) Yehova o vhofha mulanga na Abrahamu na vhaḓuhulu vhawe. (Gen. 17:1, 2, 19) Mudzimu o vhudza Abrahamu uri: “Mulanga wanga, une vhana vhau na vhaḓuhulu vhau vha u vhofha na Nṋe, u ri: Vhanna vhoṱhe vha rubiswe. . . . tshi vhe tshone tshigá tsha mulanga une nda u vhofha na vhana vhaṋu.” (Gen. 17:10, 11) Nga zwenezwo, Abrahamu na miraḓo yoṱhe ya muṱa wawe ya tshinnani vho rubiswa. (Gen. 17:24-27) U rubiswa ṋamani zwo vha zwi tshiga tshi ṱalulaho vhaḓuhulu vha Abrahamu sa vhone vhathu vhe Yehova a vhofha navho mulanga.

3. Vhaḓuhulu vha Abrahamu vho anda hani sa vhathu vha Yehova?

3 Yakobo, kana Isiraele muḓuhulu wa Abrahamu, o vha e na vharwa vha 12. (Gen. 35:10, 22-26) Nga u ya ha tshifhinga, vhenevho vharwa vho vha vha tshi ḓo vha vhasimulalushaka, ṱhoho dza mirafho ya 12 ya Isiraele. (Mish. 7:8) Nga nṱhani ha nḓala khulu, Yakobo na vhathu vha muṱani wawe vho shavhela kha ḽa Egipita, he muṅwe wa vharwa vha Yakobo, Yosefa, a vha e mulanguli wa zwiḽiwa zwa Farao na mukoma wawe. (Gen. 41:39-41; 42:6) Vhaḓuhulu vha Yakobo vho anda vha vha vhanzhi, vha vha “gogo ḽa dzitshakha.”—Gen. 48:4; vhalani Mishumo 7:17.

VHATHU VHO LAMULELWAHO

4. Vhaegipita na vhaḓuhulu vha Yakobo vho vha vha tshi dzulisana hani u thomani?

4 Vhaḓuhulu vha Yakobo vho bvela phanḓa vha tshi dzula Egipita lwa tshifhinga tshi fhirahonyana maḓana mavhili a miṅwaha, dzinguni ḽa Goseni phandamilongani ya Nile. (Gen. 45:9, 10) Zwi vhonala uri vho fhedza tshifhinga tshi ṱoḓaho u vha ḓana ḽithihi ḽa miṅwaha, vha tshi dzulisana na Vhaegipita nga mulalo, vha tshi dzula muḓini muṱuku nahone vha tshi lisa masambi avho a nngu na kholomo. Vho vha vho ṱanganedzwa nga zwanḓa zwivhili nga Farao, we a vha a tshi ḓivha Yosefa nahone a tshi mu dzhiela nṱha. (Gen. 47:1-6) Fhedzi Vhaegipita vho vha vha tshi dzhiela fhasi vhenevho vhathu vhane vha lisa dzinngu. (Gen. 46:31-34) Naho zwo ralo, vho vha vha tshi fanela u ṱanganedza u vha hone ha Vhaisiraele.

5, 6. (a) Vhuimo ha vhathu vha Mudzimu ho shanduka hani ngei Egipita? (b) Mushe o tsireledzwa hani, nahone Yehova o itela mini vhathu vhawe?

5 Naho zwo ralo, vhuimo ha vhathu vha Mudzimu ho shanduka zwi songo lavhelelwa. “Ho mbo vuwa khosi ntswa ya vhusa ḽa Egipita; yone yo vha i sa tsha ḓivha zwa Yosefa. Yeneyo ya vhudza vhathu vhayo ya ri: Vhonani, Vha-Isiraele vha vhó ri fhira nga tshivhalo na nga maanḓa. Vha-Egipita vha vha ita dziphuli, vha vha ita nga vhuhali. Vha vha tambudza nga mishumo i konḓaho ya dzithophe na ya zwidina na nga mishumo ya masimuni; ha tou vha vhupuli he vha hweswa nga vhuhali.”—Ek. 1:8, 9, 13, 14.

6 Farao o ita na u laedza uri vharwa vhoṱhe vha Vhaheberu vha vhulahwe musi vha tshi tou bebwa. (Ek. 1:15, 16) Mushe o bebwa nga tshenetsho tshifhinga. Musi e na miṅwedzi miraru, mme awe vho mu dzumba ṱhangani dza mulambo wa Nile, he a waniwa nga ṅwananyana wa Farao. O mbo ḓi mu dzhia a vha murwa wawe. Musi a tshee muṱuku, Mushe o vha na mashudu a u aluswa nga Yoxebeta, mme awe vha fulufhedzeaho nahone a mbo ḓi vha mushumeli wa Yehova a fulufhedzeaho. (Ek. 2:1-10; Vhaheb. 11:23-25) Yehova “a vhona” uri vhathu vhawe vha khou tambula nahone a phetha nga u vha tshidza kha vhatsikeledzi vhavho, a tshi shumisa Mushe. (Ek. 2:24, 25; 3:9, 10) Nga zwenezwo, vho vha vha tshi ḓo vha vhathu  vho ‘lamulelwaho’ nga Yehova.—Ek. 15:13; vhalani Doiteronomio 15:15.

VHATHU VHA MUDZIMU VHA VHA LUSHAKA

7, 8. Vhathu vha Yehova vho vha hani lushaka lukhethwa?

7 Naho Yehova o vha a sa dzhii Vhaisiraele sa lushaka, o vha a tshi vha dzhia sa vhathu vhawe. Nga zwenezwo, Mushe na Aroni vho laedzwa u vhudza Farao uri: “Ma-amba-Yehova Mudzimu wa Isiraele ngea: U ri litsha vhathu vhanga vha yo’ ṋyitela vhuṱambo sogani.”—Ek. 5:1.

8 Vhaisiraele vho vhofhololwa kha mutsiko wa Vhaegipita nga murahu ha ṱhamu dza fumi na u fheliswa ha Farao na mmbi dzawe Lwanzheni Lutswuku. (Ek. 15:1-4) Hu sa athu u fhela miṅwedzi miraru, Yehova a vhofha mulanga na Vhaisiraele Thavhani ya Sinai nahone a vha fulufhedzisa zwi tevhelaho: “Arali ná thetshelesa zwine nda amba, na khwaṱhisa mulanga we nda u vhofha na inwi, ndi hone ni tshi ḓo vha thakha yanga kha tshakha dzoṱhe, . . . lushaka lukhethwa.”—Ek. 19:5, 6.

9, 10. (a) U ya nga Doiteronomio 4:5-8, Mulayo wo fhambanya hani Vhaisiraele na vhaṅwe vhathu? (b) Vhaisiraele vho vha vha tshi tea u sumbedza hani u vha “vhathu vhakhethwa vha Yehova”?

9 Musi vhe Egipita, vha sa athu u vhofhololwa vhupulini, Vhaheberu vho vha vho dzudzanywa u ya nga mirafho ya lushaka, vha tshi rangwa phanḓa nga ṱhoho dza miṱa, kana vhasimulalushaka. Dzenedzi ṱhoho dza miṱa, dzo vha dzi tshi shuma sa vhavhusi, vhahaṱuli, na vhotshifhe vha miṱa yadzo, u fana na vhashumeli vha Yehova vha u thoma. (Gen. 8:20; 18:19; Yobo 1:4, 5) Naho zwo ralo, Yehova o shumisa Mushe u ṋea Vhaisiraele mulayo une wa vha fhambanya na dziṅwe tshaka. (Vhalani Doiteronomio 4:5-8; Ps. 147:19, 20.) Wonoyo Mulayo wo ita uri hu vhe na vhotshifhe nahone khaṱulo yo vha i tshi itwa nga “vhahulwane,” vhe vha vha vha tshi ṱhonifhiwa nge vha vha vhe na nḓivho na vhuṱali. (Doit. 25:7, 8) Mulayo wo vha u tshi tshimbidzana na vhurereli na matshilele a lushaka luswa.

10 Musi Vhaisiraele vha sa athu u dzhena Shangoni ḽo Fulufhedziswaho, Yehova o dovha a vha vhudza milayo yawe nahone Mushe a vha vhudza a ri: “Ṋamusi [Yehova] o ni ḓivhisa uri ni vhe vhathu vhawe vhunga ó ni vhudza, ni tevhedze dzindaelá dzawe dzoṱhe; uri a ni tonde kha tshakha dzoṱhe dze a dzi ita, uri ni vhe vha u khoḓiwa, na vha u ḓihwa, vha vhurena; ni vhe vhathu vhakhethwa vha Yehova Mudzimu waṋu, vhunga ó amba.”—Doit. 26:18, 19.

VHATSINDA VHO ṰANGANEDZWA

11-13. (a) Ndi vhafhio vhe vha ḓiṱanganya na vhathu vho khethwaho nga Mudzimu? (b) Muthu we a vha e si Muisiraele o vha a tshi fanela u ita mini arali a tshi ṱoḓa u gwadamela Yehova?

11 Naho zwino Yehova o vha o khetha lushaka kha ḽifhasi, ho ngo thivhela vhathu vha si Vhaisiraele uri na vhone vha vhe vhukati ha vhathu vhawe. O tendela “vhaṅwe vhathu vhasili” vha si Vhaisiraele, u katela na Vhaegipita, uri vha ṱuwe na vhathu vhawe musi a tshi vha vhofholola Egipita. (Ek. 12:38) Musi Yehova o no rwa Vhaegipita nga ṱhamu ya vhusumbe, vhaṅwe “vhalanda vha Farao” vho ofha fhungo ḽa Yehova nahone vha mbo ḓi vha vhaṅwe vha vhathu vhe vha ṱuwa na Vhaisiraele musi vha tshi bva Egipita.—Ek. 9:20.

12 Musi Vhaisiraele vha sa athu u wela mulambo wa Yorodane uri vha dzhie shango ḽa Kanana, Mushe o vha vhudza uri vha ‘tonde vhatsinda’ vhe vha vha vhe vhukati havho. (Doit. 10:17-19) Vhathu vho khethwaho nga Mudzimu vho vha vha tshi fanela u ṱanganedza vhatsinda vhe vha vha vho ḓiimisela u tshila u tendelana na milayo ya mutheo ye ya ṋewa nga Mushe kha tshitshavha tshavho. (Lev. 24:22) Vhaṅwe vhatsinda vha vhadzulapo vho vha vhagwadameli vha Yehova, vho ḓipfa u fana na Ruthe wa Mumoaba, we a vhudza Naomi wa Muisiraele uri:  “Lushaka lwa haṋu ndi lushaka lwa hashu; Mudzimu wau ndi Mudzimu wanga.” (Ruthe 1:16) Vhenevho vhadzulapo vha vhatsinda vho vha ṱhunḓu, nahone vhanna vha hone vha rubiswa. (Ek. 12:48, 49) Yehova a vha ṱanganedza vha vha miraḓo ya tshitshavha tsha vhathu vhawe vhe a vha khetha.—Num. 15:14, 15.

Vhaisiraele vho vha tshi funa vhadzulapo vha vhatsinda (Sedzani dziphara 11-13)

13 Musi thembele ya Salomo i tshi ṋekedzelwa Yehova, vhagwadameli vha si Vhaisiraele vho itelwa ndugiselelo, samusi zwo sumbedzwa kha thabelo ya Salomo: “Na a re mutsinda, a si wa vhathu vhau vha Isiraele, a tshi bva shangoni ḽa kule ó ḓela dzina ḽau ḽihulu na tshanḓa tshau tsha maanḓa tsho imiswaho, a tshi ḓa a rabela nḓuni ino, U mu pfe Ú ngeo ṱaḓulu wó dzula kha khuluṋoni yau; U ite zwine onoyo mutsinda a humbela, uri tshakha dzoṱhe dza shango dzi ḓivhe dzina ḽau, dzi U ofhe vhunga vhathu vhau vha Isiraele vha tshi U ofha; vha ḓivhe uri nḓuni heino ye nda i fhaṱa hu buliwa dzina ḽau.” (2 Koron. 6:32, 33) Samusi zwo vha zwo tou ralo na tshifhingani tsha Yesu, muthu muṅwe na muṅwe we a vha e si Muisiraele nahone a tshi ṱoḓa u gwadamela Yehova o vha a tshi fanela u ṱanganela na vhathu vho vhofhaho mulanga na Yehova.—Yoh. 12:20; Mish. 8:27.

LUSHAKA LWA DZIṰHANZI

14-16. (a) Vhaisiraele vho vha vha tshi ḓo vha lushaka lwa ṱhanzi dza Yehova nga nḓila-ḓe? (b) Vhathu vha Yehova vha musalauno vha lavhelelwa uri vha ite mini?

14 Vhaisiraele vho vha vha tshi gwadamela Yehova Mudzimu wavho, ngeno kha ḽiṅwe sia dziṅwe tshaka dzi tshi gwadamela midzimu yadzo. Tshifhingani tsha muporofita Yesaya, Yehova o vhambedza vhuimo ha shango na zwine zwa itea tsengoni ya khothe. O itela khaedu midzimu ya dzitshaka uri i ṋee vhuṱanzi u itela u khwaṱhisedza maanḓa ayo, nga u amba uri: “Vha-nnḓa vhoṱhe nga vha kuvhangane, nga hu vhuthwe dzitshakha. Ndi nnyi kha vhone [kha midzimu yavho] ane a kona u amba zwenezwi, a bula zwe zwa ambiwa kale zwa ḓa zwa bvelela. Nga vha ḓise dziṱhanzi dzavho, vha bveledze mafhungo-ngoho a pfale; hu kone u pfi: Ndi mafhungo vhukuma.”—Yes. 43:9.

15 Midzimu ya dzitshaka yo kundelwa u sumbedza maanḓa ayo. Yo vha i tshi sokou vha zwifanyiso, zwi sa koni u amba na u  tshimbila. (Yes. 46:5-7) Kha ḽiṅwe sia, Yehova o vhudza vhathu vhawe vha Vhaisiraele a ri: “Inwi ni dziṱhanzi dzanga; ni vhalanda vhanga vhe nda vha nanga uri ni nḓivhe, ni tende Nṋe, ni vhone uri ndi Nṋe ane hu si vhe na mudzimu muṅwe we a vha é hone phanḓa hanga na ane a ḓo vha hone murahu hanga. Yehova ndi Nṋe ndi ndoṱhe, a huna Mutshidzi a sa vha Nṋe. Ndi Nṋe we a ralo, we a tshidza. . . . inwi ni dziṱhanzi dzanga. . . . Mudzimu ndi Nṋe!”—Yes. 43:10-12.

16 Tsengoni ya khothe ya shango ḽoṱhe ya khani ya uri “Ndi ufhio Mudzimu a fhiraho midzimu yoṱhe?,” vhathu vho khethwaho nga Yehova vho vha vha tshi ḓo huwelela nga nḓila i pfalaho uri Yehova ndi ene Mudzimu wa ngoho. Malugana na vhenevha vhathu o amba uri “vhathu vhavhumbiwa vhanga vha ḓo nyamba vha tshi nthenda.” (Yes. 43:21) Vho vha vhe vhathu vha vhidzwaho nga dzina ḽawe. Nge vha lamulelwa Egipita nga Yehova, vho vha vhe na zwiitisi zwi pfalaho zwa u imelela vhuvhusahoṱhe hawe kha vhaṅwe vhathu vha kha ḽifhasi. Nga maṅwe maipfi, vho vha vha tshi fanela u tshila u tendelana na zwe nga murahu zwa vhetshelwa vhathu vha Mudzimu vha musalauno nga muporofita Mixa: “Vhunga lushaka lufhio na lufhio lu tshi tshimbila dzinani ḽa mudzimu walwo, na riṋe nga ri tshimbile dzinani ḽa Yehova Mudzimu washu wa kale na kale na lini na lini.”—Mixa 4:5.

LUSHAKA LWO SHANDUKAHO

17. U ya nga Yehova, Vhaisiraele vho vha “muṱokola wa thavhi dza wa ḓaka” nga nḓila-ḓe?

17 Zwi ṱungufhadzaho ndi uri Vhaisiraele a vho ngo sumbedza u fulufhedzea kha Mudzimu wavho, Yehova. Vho tenda u ungeledzwa nga dziṅwe tshaka dzine dza gwadamela midzimu ya thanda na ya matombo. Ḓanani ḽa vhumalo ḽa miṅwaha B.C.E., muporofita Hosea o ṅwala uri: “Isiraele ndi muṱokola.  . . hu tshi anda vhana vhawe . . . Dzimbilu dzavho dzi a shanduka; zwino vha ḓo rwiwa.” (Hos. 10:1, 2) Nga murahu ha miṅwaha ya ḓana na hafu, Yeremia o ṅwalela vhathu vha Yehova vha sa fulufhedzei maipfi a tevhelaho: “Nṋe ndó U ṱavha Ú muṱokola vhukuma, wa mbeu yone-yone. Zwino wo ntshandukela hani wa vha muṱokola wa thavhi dza wa ḓaka? . . . I ngafhi midzimu yau, ye wa ḓi-itela? Nga hu vuwe yone i U lamulele musi wó ḓelwa nga khombo . . . Vhathu vhanga Nṋe vho nkhangwa.”—Yer. 2:21, 28, 32.

18, 19. (a) Yehova o dzula o amba hani hu tshee nga phanḓa uri u ḓo vhumba lushaka luswa a tshi itela dzina ḽawe? (b) Ndi mini zwine zwa ḓo haseledzwa theroni i tevhelaho?

18 Nṱhani ha u aṋwa mitshelo yavhuḓi nga u ṱanganela kha vhurabeli ho kunaho na u tshila sa ṱhanzi dzi fulufhedzeaho dza Yehova, Vhaisiraele vho aṋwa mitshelo yo sinaho nga u ṱanganela kha midzimu ya zwifanyiso. Nga zwenezwo, Yesu a vhudza vharangaphanḓa vha Vhayuda vha vhadzia muhoyo vha misini yawe a ri: “Ni ḓo dzhielwa Muvhuso wa Mudzimu nahone wa ṋewa lushaka lune lwa ḓo aṋwa mitshelo yawo.” (Mat. 21:43) Vhathu vhane vha vha fhasi ha “mulanga muswa,” we wa dzula wo ambiwa nga Yehova a tshi shumisa muporofita Yeremia, ndi vhone fhedzi vhane vha ḓo vha tshipiḓa tsha lushaka luswa, Isiraele wa muya. Malugana na Vhaisiraele vha muya vhe vha vha vha tshi ḓo dzheniswa kha mulanga muswa, Yehova o dzula o amba uri: “Ndi ḓo vha Mudzimu wavho; vhone vha ḓo vha vhathu vhanga.”—Yer. 31:31-33.

19 Nga murahu ha musi Vhaisiraele vha ṋama vha tshi sumbedza u sa fulufhedzea, ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha Yehova o ita uri Vhaisiraele vha muya vha vhe vhathu vhawe samusi zwo no ḓi ambiwa. Fhedzi ṋamusi ndi vhafhio vhathu vhawe kha ḽifhasi? Vhathu vha mbilu dzavhuḓi vha nga ṱalula hani vhagwadameli vha ngoho vha Mudzimu? Enea mafhungo a ḓo haseledzwa kha thero i tevhelaho.