Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Met Kumwail Wialahr Sapwellimen Koht Aramas akan

Met Kumwail Wialahr Sapwellimen Koht Aramas akan

“Mahso kaidehk kumwail sapwellimen Koht, a met kumwail wialahr uhdahn sapwellime.”​—1 PIT. 2:10.

1, 2. Wekidekla dahieu me Siohwa ketin wiahda ni Pendekos en pahr 33? Ihs irail kan me wiahla tohn sapwellimen Siohwa wehi kapw? (Menlau kilang tepin kilel.)

 NI PENDEKOS en pahr 33, Siohwa ketin wiahda wekidekla laud ehu nan poadopoad en sapwellime aramas akan. E ketin wiahda wehi kapw ehu me adaneki “Israel en Koht.” (Kal. 6:16NW) Siohwa ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn pilada emenemen tohn wehi wet. Wahnpoaron Pohl ntingihdi me irail kan nan wehi kapw wet sohte anahne sirkumsaisla duwehte me kadaudok en Eipraam ko wia. Ahpw, arail “mohngiong sirkumsaislahr” sang ni sapwellimen Koht manaman.​—Rom 2:29.

2 Tepin irail kan me wia tohn sapwellimen Koht wehi kapwo iei wahnpoaron ko oh sapwellimen Krais tohnpadahk meh epwiki samwa teikan me tuhpene nan pere ieu nan Serusalem. (Wiewia 1:12-15) Koht ketin kamwerehdi sapwellime manaman pohrail oh re wiahla sapwellime kan. (Rom 8:15, 16; 2 Kor. 1:21) Met kadehdehda me Siohwa ketin kupwurki meirong en Krais oh e ketin wiliankihdi inou en Kosonnedo inou kapwo. (Luk 22:20; wadek Ipru 9:15.) Tohnpadahk keidi pwukat wiahla tohn sapwellimen Siohwa wehi kapw, de sapwellime aramas akan. Sapwellimen Koht manaman ketikihong irail koahiek en wehwehki oh lokaiahki lokaia tohto oh ren padahngki “soangen manaman kapwuriamwei kan me Koht ketin wiadahr!”​—Wiewia 2:1-11.

SAPWELLIMEN KOHT ARAMAS KAPW AKAN

3-5. (a) Dahme Piter ndaiong mehn Suhs ako ni rahn en Pendekos? (b) Ia duwen wehi kapwo eh kekeirda erein sounpar kan me e tepin miehla?

3 Siohwa ketin doadoahngki wahnpoaron Piter en luke mehn Suhs kan oh irail kan me wehkohng lamalam en mehn Suhs pwe ren wiahla tohn sapwellime wehi kapw, me iei mwomwohdisohn Kristian keidi kan. Ni rahnen Pendekos, Piter ni eimah padahkihong mehn Suhs ako me irail kemelahr Sises oh me met re anahne wiahkin ih arail “Kaun oh Mesaia.” Ni pokono ar idek dahme re anahne wia, Piter sapengkin irail: “Emenemen kumwail en koluhla oh wiliakapwala, oh pil papidaisla ni mwaren Sises Krais, pwe dipamwail kan en lapwada; kumwail ahpw pahn ale [“sapwellimen Koht manaman,” NW].” (Wiewia 2:22, 23, 36-38) Rahno, mpen aramas 3,000 iangala kisehn wehi kapw en Israel en Koht. (Wiewia 2:41) Mwurin mwo, wahnpoaron ko pousehla kalohk ni ngoang, oh aramas tohto alehda padahk mehlel. (Wiewia 6:7) Wehi kapwo wie kekeirda.

4 Mwuhr, sapwellimen Sises tohnpadahk ko tepida kalohk ong mehn Sameria kan. Irail me tohto alehda padahk mehlel oh papidaisla, ahpw re sohte alehdi sapwellimen Koht manaman. Pwihn me mi nan Serusalem me kin apwalih mwomwohdiso pwon kadarala Piter oh Sohn rehn Kristian kapw en Sameria pwukat. Wahnpoaron riemen pwukat pwil pehra ko pohrail, “irail ahpw ale [“sapwellimen Koht manaman,” NW].” (Wiewia 8:5, 6, 14-17) Ni ahl wet, mehn Sameria pwukat keikihdi sapwellimen Koht manaman oh wiahla tohn Israel en Koht.

5 Ni pahr 36, Koht ketin doadoahngki Piter en luke meteikan ren iangala wehi kapw en Israel en Koht. Met wiawi ni Piter eh kalohk ong kaunen sounpei en Rom, Kornilius, oh kiseh kan oh kompoakepah kan. (Wiewia 10:22, 24, 34, 35) Paipel mahsanih me ni Piter eh wie koasokosoi, koaros mehn liki kan me wie rongorong alehdi sapwellimen Koht manaman. “Mehn Suhs ako me pwoson, me iang Piter kohdo sang Sopa, inenen pwuriamweikihla duwen Koht eh pil ketikihong [“sapwellimen Koht manaman,” NW] pohn mehn liki kan.” (Wiewia 10:44, 45) Sang ni ahnsowo kohdo, mehn liki kan me sohte sirkumsais ale luhk en iang wia kisehn Israel en Koht.

“ARAMAS KEI ONG MWAREO”

6, 7. Dahme tohn wehi kapwo wia nin duwen aramas kei ong mwaren Siohwa?

6 Nan mihting ehu en pwihn me kin apwalih mwomwohdiso pwon nan pahr 49, tohnpadahk Seims nda: “Simion [Piter] kawehwehda mwahu duwen Koht eh ehdin ketin sohpeiong mehn liki kan pwehn ketikihsang aramas kei ong mwareo.” (Wiewia 15:14NW) Aramas kapw pwukat me wia aramas kei ong mwaren Siohwa iei me iangahki Kristian mehn Suhs akan oh mehn liki kan me Koht ketin wiahkin irailla wehi ehu. (Rom 11:25, 26a) Mwuhr, Piter ntingkihdi: “Mahso kaidehk kumwail sapwellimen Koht, a met kumwail wialahr uhdahn sapwellime.” Piter kawehwehda kahrepen wehi kapw wet ni eh nda: “Kumwail wia keinek pilipil ehu, pwihn samworo en Nanmwarkio, kumwail wia wehi sarawi ehu, sapwellimen Koht aramas kei, me pilipildahng kalohkiseli wiewia kapwuriamwei kan en nin limen Koht, me ketin malipeikumwaildo sang nan rotorot ong nan sapwellime marain lingaling.” (1 Pit. 2:9, 10) Re anahne wia sounkadehde eimah kei ong Siohwa oh kapinga ih nin duwen Kaunepen lahng oh sampah mwohn wehi pokon.

7 Met Siohwa ketin doadoahngki wehi kapw en Israel en Koht oh kak ketin kahdanekin irail “nei aramas akan me I wiadahr ong ni kalinganpen mwarei, re pahn kin kokouliong ie oh kapikapinga ie.” (Ais. 43:21) Ni eimah, re padahkihong aramas akan me Siohwa iei Koht mehlelo oh me koht teikan koaros likamw. (1 Des. 1:9) Irail wia sounkadehde kan ong Siohwa oh Sises “nan Serusalem, nan Sudia pwon, oh Sameria, oh lelohng ni irepen sampah.”​—Wiewia 1:8; Kol. 1:23.

8. Dahme wahnpoaron Pohl padahkihong sapwellimen Koht aramas akan ong dahme pahn wiawi mwuhr?

8 Pohl wia sounkadehde eimah men ong Siohwa oh uhki ih me ihte kelehpw me Koht mehlelo, pil ni ahnsou me e koasoiong ohl loalokong kei me sohte kin kaudokiong Koht. E kawehwehda me Siohwa “me ketin kapikada sampah oh audepe kan koaros, ih me Kaunepen lahng oh sampah.” (Wiewia 17:18, 23-25) Pohl pil padahkihong mwomwohdiso dahme pahn wiawi mwuhr: “I ese me mwurin ei pahn mwesel kidien wel kan pahn kohdo nanpwungamwail oh re sohte pahn mweidohng pelin sihpwo en pitla. Pil mie ekei aramas me pahn pwarada sang nanpwungamwail me pahn pitiheki me pwoson akan lokaia likamw, pwe re en idawehnirailla.” (Wiewia 20:29, 30) Mwohn wahnpoaron ko mehla, miehier me tohto me kesehla oh uhwongada kaudok mehlel.​—1 Sohn 2:18, 19.

9. Dahme wiawihong sapwellimen Koht aramas akan mwurin wahnpoaron ko mehla?

9 Mwurin wahnpoaron ko mehla, aramas akan me kesehla oh uhwongada kaudok mehlel kohpeseng nan mwomwohdiso kan oh wiahda pwihn en Kristian likamw kan. Irail sohte wia aramas kei ong mwaren Siohwa, ahpw Kristian likamw pwukat kihsang mwaren Koht nan neirail kawehwehn Paipel tohto. Re pil sohte kin wauneki Koht ni ahl tohto teikan. Re kin idawehn tiahk likamw kan oh padahngki padahk kan me sohte kohsang nan Paipel. Re kin iang pidada mahwen kan me dene re mahwenki Koht. Re mwersuwed oh mourki mour samin. Erein sounpar epwiki kei mwurin mwekid en kesehla oh uhwongada kaudok mehlel eh tepida, sapwellimen Siohwa tohnkaudok lelepek malaulaute me mi nin sampah oh sohte pwihn ehu me wiawihda pwehn wia “aramas kei ong mwareo.”

SAPWELLIMEN KOHT ARAMAS AKAN PWUREHNG SANSALDA

10, 11. (a) Dahme Sises ketin kohpada duwen “tuhke mwahu ko” oh “dihpw suwed ko”? (b) Ia duwen sapwellimen Sises karasaraso eh pweida mwurin pahr 1914?

10 Sises ketin doadoahngki karasaras en tuhke mwahu oh dihpw suwed pwehn kohpada me mwekid en kesehla oh uhwongada kaudok mehlel pahn kahrehda en uhdahn apwal en kadehdehda pelien lamalam me mehlelo. E mahsanih me “nindokon aramas koaros ar memeir,” Tepilo pahn kamwerehdi dihpw suwed nan mwaht me Nein-Aramas ketin kamwerehdi weren tuhke mwahu. Tuhke mwahu ko pahn iangete dihpw suwed ko lao “imwin kawa [“kaimwiseklahn koasoandien mehkan,” NW].” E ketin kawehwehda me “war mwahwo” wehwehki “aramas akan me towedahr Wehin Koht” oh me “dihpw suwed ko, iei aramas akan me iengen Sehdan.” Erein imwin ahnsou, Nein-Aramas pahn poaronepeseng tohnleng kan pwe ren katohrehla dihpw suwed ko sang tuhke mwahu ko. Mwuhr tohnleng kan pahn kapokonepene aramas akan me towedahr Wehio. (Mad. 13:24-30, 36-43) Ia duwen met eh wiawi? Ia duwen met eh kahrehda Koht en kak ketin pwurehng sapwellimankihda pwihn en tohnkaudok ehu nin sampah?

11 “Kaimwiseklahn koasoandien mehkan” tepida nan pahr 1914. Ni ahnsowo, Kristian keidi mpen meh limekid me mi nin sampah. Erein mahweno me tepida nan pahro, “aramas akan me towedahr Wehin Koht” me keidier, wie senselte pahn Papilon Lapalap. Ahpw nan pahr 1919, Siohwa ketin kapitirailla, oh wekpeseng en Kristian mehlel kan oh Kristian likamw akan uhdahn sansalda. E ketin kapokonepene “aramas akan me towedahr Wehin Koht” pwe ren wiahla pwihn ehu, duwehte me Aiseia kohpadahr: “Mie wehi ehu me ipwidi ni rahnteieu? Saion sohte pahn lokolok ahnsou werei, mwohn wehio eh pahn ipwidi.” (Ais. 66:8) Saion iei sapwellimen Siohwa pwihnen tohnleng kan me kaipwidi me keidi kan oh koasoanehdi irail en wiahla wehi ehu.

12. Ia duwen me keidi kan ar wia aramas kei ong mwaren Siohwa?

12 Duwehte tepin Kristian ko, “aramas akan me towedahr Wehin Koht” me keidier wia sounkadehde kan ong Siohwa rahnpwukat. (Wadek Aiseia 43:1, 10, 11.) Irail weksang meteikan pwehki arail wiewia mwahu en Kristian oh pwehki re kin kalohki rongamwahu en Wehio “pwe kadehde en mie ong aramas koaros.” (Mad. 24:14; Pil. 2:15) Ni ahl wet, re sewesehier aramas rar rar kei en kakairada pein arail nanpwungmwahu keren rehn Siohwa.​—Wadek Daniel 12:3.

“SE MEN IANG KUMWAILLA”

13, 14. Dahme irail kan me sohte keikihdi sapwellimen Koht manaman anahne wia pwe Siohwa en ketin kupwurki arail kaudok? Ia duwen Paipel eh kohpada met?

13 Iren onop en mwoweo kasalehda me ni mwehin Israel en mahso, Siohwa ketin kupwurki kaudok en mehn liki kan ni arail iang sapwellime aramas akan kaudok. (1 Nan. 8:41-43) Rahnpwukat, irail kan me sohte keikihdi sapwellimen Koht manaman anahne iang sapwellimen Siohwa Sounkadehde keidi kan kaudok ong ih.

14 Mahso, soukohp kan kohpada me me tohto pahn iangala sapwellimen Siohwa aramas akan kaudok ong ih ni imwin rahnpwukat. Aiseia kohpada: “Wehi tohto . . . pahn kin nda, ‘Nna, kitail kohdalahng pohn dohlen KAUN-O, nan Tehnpas Sarawien Koht en Israel. E ahpw pahn ketin kasalehiong kitail kupwure, pwe kitail en keid nan sapwellime ahl akan. Pwe sapwellimen KAUN-O padahk kin kohsang Serusalem, oh e kin ketin mahseniong sapwellime aramas akan sang Saion.’” (Ais. 2:2, 3) Sekaraia kohpada me “aramas tohto oh wehi kehlail tohto pahn kohdo oh rapahki Siohwa Kaun en karis akan nan Serusalem oh peki sapwellimen Siohwa kupwuramwahu.” Pwihn wet pahn kohsang “ni lokaia koaros en wehi kan.” Re pahn iang Israel en Koht kaudokiong Koht oh ndinda: “Se men iang kumwailla, pwe se rong me Koht kin ketin ieiang kumwail.”​—Sek. 8:20-23, NW.

15. Ia wehwehn sihpw teikan ar “iang” Israel en Koht?

15 Sihpw teikan “iang” Israel en Koht ni arail kalokalohki rongamwahu en Wehio. (Mark 13:10) Irail wiahla kisehn sapwellimen Koht aramas. Irail oh me keidi kan wia “pwihn sihpw teieu” pahn “silepen sihpw mwahu,” Krais Sises.​—Wadek Sohn 10:14-16.

IANG SAPWELLIMEN SIOHWA KAN POADOANDOARLA

16. Dahme Siohwa pahn ketin wia me pahn kahrehda Armakedon en tepida?

16 Mwurin kasohrlahn Papilon Lapalap, uhwong laud pahn wiawihong sapwellimen Koht aramas akan. Kitail pahn anahne Siohwa en ketin pere kitail pwe kitail en pitla. Ni ahnsou me e ketin pilada, Siohwa pahn ketin kaweid koasoandi kan nin sampah, me pahn kahrehda uhwong laud en wiawiong sapwellime aramas akan. Met pahn tapiada imwilahn “kahn kamakam kowahlap” me iei Armakedon. (Mad. 24:21, NW; Esek. 38:2-4) Ni ahnsowo, Kok pahn mahweniong aramas akan me “kohpene sang nan wehi kan.” (Esek. 38:10-12) Ni met eh pahn wiawi, Siohwa pahn ketin mwadangete kauhdi oh kapitala sapwellime aramas akan oh ketin mahweniong Kok oh nah karis kan. Siohwa pahn ketin kasalehiong wehi koaros sapwellime pwuhng en kaunda oh kasarawihala mware. E ketin mahsanih: “Ih duwen met ei pahn kasalehiong wehi koaros me I me manaman oh sarawi. Irail pahn esehla me ngehi iei KAUN-O.”​—Esek. 38:18-23.

17, 18. (a) Ni Kok eh pahn tepida mahweniong sapwellimen Siohwa aramas akan, soangen kaweid dah kan me Siohwa pahn ketikihong irail? (b) Ma kitail men Siohwa en ketin pere kitail, dahme kitail anahne wia?

17 Ni Kok eh pahn tepida mahwen, Siohwa pahn ketin mahsanihong sapwellime ladu kan: “Nei aramas akan, kumwail kohla pedolong nan pere kan mas loalen imwamwail kan, oh ritingedi wenihmw kan. Kumwail rukula mahs ahnsou kis lao ei engieng imwisekla.” (Ais. 26:20NW) Erein ahnsowo, Siohwa pahn ketikihong kitail kaweid kan duwen dahme kitail anahne wia pwe kitail en poadoandoarla. “Pere kan mas loalen imwamwail kan” ele kin pidada atail mwomwohdiso kan.

18 Ma kitail men poadoandoarla erein kahn kamakam kowahlapo, kitail anahne pwungki me mie sapwellimen Koht aramas akan nin sampah rahnwet oh me e ketin koasoanehdiong irail nin duwen mwomwohdiso kei. Kitail anahne uhki sapwellimen Siohwa aramas akan oh mihmi karanih atail mwomwohdiso. Sang nan mohngiongitail, kitail en duwehte sounmelkahkao me nda: “Manaman en powehdi kin pwilisang rehn KAUN-O—en ketin kupwuramwahwih sapwellime aramas akan.”​—Mel. 3:8.