1, 2. (1) ¿Ima mana qonqanapaq kaqtaq Pentecostes 33 watapi pasakurqa? (2) ¿Pikunam Diospa mosoq llaqtanpi karqaku? (Qaway kay paginapi dibujota.)

PENTECOSTES 33 watapim haykapipas mana qonqanapaq kaqkuna pasakurqa. Chaypim Jehova Diosqa mosoq llaqtataña akllarurqa, chayqa karqa ‘Diospa Israelnin’ otaq hanaq pachapaq cristianokunam (Gal. 6:16, NM). Chay mosoq llaqtanpi kaqkunataqa chuya espiritunwanmi Jehova Diosqa akllarurqa. Apostol Pablom nirqa chay mosoq llaqtapi kaqkunaqa Abrahampa mirayninkuna hinaqa manaña qari kayninkupi señalachikunankumanta. ¿Imanasqa? Chuya espirituwan ‘sonqonpi señalasqa hina kasqankuraykum’ (Rom. 2:29).

² Qallariypim chay mosoq llaqtapi karqaku Jesuspa apostolninkuna hinaspa pachak masnin qatiqninkuna, paykunaqa Jerusalenpim huk kaqnin wasipa altosninpi huñunasqa kachkarqaku (Hech. 1:12-15). Chaypim Jehova Diosqa nina hina lenguachkaq chuya espiritunwan paykunata akllarurqa, hinaspam churinkuna hinataña chaskiykurqa (Rom. 8:15, 16; 2 Cor. 1:21). Chayna pasakusqanmi qawachirqa runakunarayku Jesuspa wañukusqanta Jehova Dios chaskisqanta, hinaspa mosoq contratopas Moisespa chaskisqan Kamachikuypa rantinpi qallaykusqanta (Luc. 22:20; leey Hebreos 9:15). Tukuy chay pasakusqanwanmi Jesuspa qatiqninkunaqa Diospa mosoq llaqtanpi  rikurirurqaku. Diospa chuya espiritunmi paykunata yanaparqa huk rimaykunata rimanankupaq. Chayraykum tukuy hinastinmanta Jerusalenpi Pentecostes fiestaman hamuq judiokunaman hinaspa judiokunapa religionninman tikrakuq kaqkunamanpas “Diospa admirakuypaq rurasqankunamanta” willakurqaku (Hech. 2:1-11).

3-5. (1) ¿Imatam apostol Pedro judiokunaman nirqa Pentecostes fiestapi? (2) ¿Imaynatam Diospa mosoq llaqtan achkayayta qallaykurqa?

³ Jehova Diosqa apostol Pedrotam servichikurqa judiokuna hinaspa judiokunapa religionninman tikrakuqkunapas, chay mosoq llaqtanpi kanankupaq, huk rimaypiqa cristianokunaña kanankupaq. Chay Pentecostes fiestapim apostol Pedroqa mana manchakuspan judiokunata nirqa wañuchisqanku Jesucristopi iñinankupaq. Ima ruwanankumanta Pedrota tapuptinkum, payñataq nirqa: “Huchaykichikmanta wanakuspaykichik Jesucristopa sutinpi bautizachikuychik Dios pampachasunaykichikpaq, chaynapim Chuya Espiritutapas qosunkichik”, nispa (Hech. 2:22, 23, 36-38). Hinaptinmi chay punchawllapi 3.000 runakuna bautizakururqaku (Hech. 2:41). Apostolkunaqa hinallam Jesucristomanta kusikuywan willakurqaku, hinaptinmi aswan achka runakunaraq iñikuyta qallaykurqaku (Hech. 6:7). Arí, Diospa llaqtanqa astawanmi wiñachkarqa.

⁴ Chaymantapas, Jesuspa qatiqninkunaqa Samaria law runakunamanpas willakurqakum. Chaymi paykunamanta achka runakuna bautizakurqaku. Ichaqa manamá chaypunillachu chuya espiritutaqa chaskirqaku. Chay tiempopi Diospa llaqtanpi punta apaqkunam, Pedrotawan Juanta kacharqaku chay mosoq iñiqkunata watukunankupaq.  Chaymi Pedrowan Juanqa chay iñiqkunaman makinkuta churaykuptinku paykunaqa chuya espirituta chaskirqaku (Hech. 8:5, 6, 14-17). Chaynatam Samariapi iñiqkunapas Diospa mosoq llaqtanman hukllawakurqaku.

⁵ Kaqmantam Jehova Diosqa 36 watapi Pedrota servichikurqa huklaw nacionniyoq runakunapas Diospa mosoq llaqtanman yaykunankupaq. Chayna kasqanmi qawakurqa Roma nacionniyoq Cornelioman hinaspa ayllunkunamanwan amistadninkunaman apostol Pedro Diosmanta willaptin (Hech. 10:22, 24, 34, 35). Bibliam nin: “Pedro rimachkaptinraqmi Chuya Espiritu hamurqa lliw uyariqninkunaman. Hinaptinmi Pedrowan riq iñiq judiokuna llumpayta admirakurqaku Pedropa uyariqninkunaman mana judio kachkaptinkupas Chuya Espirituta Dios qomusqanwan”, nispa (Hech. 10:44, 45). Chaymantapacham mana judio kaqkunapas Diospa mosoq llaqtanpi kayta atirqaku.

6, 7. ¿Imaynatam cheqap cristianokunaqa qawachinanku karqa sutinpaq akllakusqan llaqtan kasqankuta, hinaspa maykunapim Jehova Diosmanta willakurqaku?

⁶ Jacobom 49 kaq watapi Diospa llaqtanpi punta apaqkunapa huñunakusqankupi kaynata nirqa: “Simonmi (Pedrom) willakurqa kunan imaynam [Diosqa] qallariymantapacha, gentilkunapa chawpinpi, paypa sutinpaq, huk llaqta akllakunan kasqanta”, nispa (Hech. 15:14, Sagrada Biblia, escritura actualizada). Kay mosoq llaqtapiqa karqakum judiokunapas chaynataq mana judiokunapas (Rom. 11:25, 26a). Chaymanta qepamanmi apostol Pedro kaynata qellqarqa: “Ñawpaqtaqa manam runankunachu [otaq llaqtanchu] karqankichik, kunanmi ichaqa Diospa runankunaña [otaq llaqtanña] kankichik”, nispa. Chaymantapas, ima ruwayniyoq kanankumanta rimaspanmi kaynata nirqa: “Qamkunam ichaqa kankichik akllasqa runakuna, reyta servinaykichikpaq sacerdotekuna, Diosllapaqña kawsaq nacion hinaspa Diospa runankuna chaynapi Diospa atiyninmanta willakunaykichikpaq. Paymi tutayaymanta qayasurqankichik admirakuypaq kanchayninpi purinaykichikpaq”, nispa (1 Ped. 2:9, 10). Arí, paykunaqa Jehova Diosta hatunchaspankum mana manchakuspa testigonkuna kaspanku sutinmanta willakunanku karqa.

⁷ Ñawpaq tiempopi Israel runakunata nisqanman hinam, kay mosoq llaqtamantapas Diosqa nirqa kikinpaq ruwasqan runankuna kasqankumanta, chaynapi ‘alabasqa kasqanmanta willakunankupaq’ (Is. 43:21). Chay cristianokunaqa mana manchakuspankum willakurqaku Jehova Dioslla cheqap Dios kasqanmanta, hinaspa runakunapa yupaychasqanku dioskunaqa yanqa kasqankuta (1 Tes. 1:9). Arí, paykunaqa Jehova Diospa chaynataq Jesucristopa testigonkunam karqaku ‘Jerusalen llaqtapi, lliw Judea lawpi, Samaria lawpi hinaspa kay pachapa cantonkunapipas’ (Hech. 1:8; Col. 1:23).

8. ¿Ima pasakunanmantam apostol Pablo punta cristianokunaman willakurqa?

⁸ Diospa mosoq llaqtanpi kaqkunamanta huk kaqninmi Pablo karqa. Paymi taytacha-mamacha yupaychaqkunapa qayllanpipas mana manchakuspan Jehova Dioslla llapallan kamachiq kasqanmanta kaynata willakurqa: “Diosmi unancharqa kay pachatawan tukuy ima kaqkunata, paymi hanaq pachapapas hinaspa kay pachapapas dueñon”, nispa (Hech. 17:18, 23-25). Watakuna pasaytam Pabloqa cristianomasinkunaman kaynata nirqa: “Pasakuptiymi pantachikuqkuna hamunqa, paykunam iñiqkuna tukuruyta munanqaku imaynam yarqasqa atoqkuna ovejakunata mikuruspan tukuruq hina. Qamkuna ukumantam wakinkuna hatarinqa llullakunata yachachispanku chaynapi iñiqkuna qatinankuta munaspanku”, nispa (Hech. 20:29, 30). Chayna  willakusqanman hinam, yaqa 98 watapiqa pantachikuq runakuna rikuriramurqa (1 Juan 2:18, 19).

9. ¿Imam pasarurqa Diospa llaqtanwan apostolkuna wañukuptinku?

⁹ Llapallan apostolkuna wañukuptinkum pantay yachachikuqkunaqa llumpayta mirarurqa, hinaptinmi cristiano tukuq religionkuna rikuriramurqa. Diospa sutinta apaq llaqtan kanankumantaqa, chay cristiano tukuqkunaqa Diospa sutintam achka Bibliakunamanta chinkarachirqaku. Chaymantapas Diospa contranpi costumbrekunatam qallarichirqaku. Diostaqa qepancharurqakutaqmi pantay yachachikuykunawan, guerrakuna ruwasqankuwan hinaspa huchapakusqankuwanpas. Chayraykum pachaknintin watakuna, Jehova Diospa serviqninkunaqa aschalla karqaku kay Pachapiqa. Chayna aschalla kasqankuraykum sutinta apaq llaqtanqa mana karqaraqchu.

10, 11. (1) ¿Imatam Jesusqa willakurqaña trigomantawan cebadillamanta rikchanachisqanpi? (2) ¿Imaynatam Jesuspa rikchanachisqanqa 1914 watapi cumplikurqa?

¹⁰ Trigomantawan cebadillamanta rikchanachisqanpim Jesusqa willakurqaña pantay yachachikuykuna mirarusqanrayku cheqap religionqa sasa tarina kananmanta. Payqa nirqam llamkaqkuna ‘puñuchkaptinku’ Diosmanta Hamuq Runapa tarpukusqan trigoman, cebadillata Diablo tarpurunanmanta. Nirqataqmi puchukay tiempokama kuskanku wiñanankumanta. Hinaspam nirqa ‘allin muhuqa’ “Diospa munaychakusqanpaq kaqkuna” kasqankumanta, hinaspa ‘cebadillañataq’ “mana allinpaq kaqkuna” kasqankumanta. Puchukay tiempopiñataqmi Diosmanta Hamuq Runaqa “llamkaqkunata” otaq angelkunata kamachinan karqa cebadillamanta trigota rakinankupaq. Hinaptinmi angelkunaqa Diospa munaychakusqanpaq kaqkunata huñunanku karqa (Mat. 13:24-30, 36-43). ¿Imaynatam chayqa cumplikurqa? ¿Imaynatam Jehova Diosqa kaqmanta llaqtanta rikurichirqa?

¹¹ Puchukay tiempokunaqa 1914 watapim qallaykurqa. Chay tiempopiqa hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq cristianokunaqa asllam kay Pachapiqa karqaku. Chay watapi Enteron Pachapi Punta kaq Guerra qallaykuptinqa, chay cristianokunaqa otaq ‘Diospa munaychakusqanpaq kaqkunaqa’ hinallaraqmi pantay religionkunapa yachachikuyninkunawan presochasqa hina tarikurqaku. 1919 watapim ichaqa, Jehova Diosqa chay yachachikuykunamanta libraykurqa, hinaptinmi sutillaña karqa ‘cebadillakunawan’ otaq cristiano tukuqkunawan mana chaynalla kasqankuqa. Isaiaspa willakusqanman hinam llaqtanpiña rikurirachirqa. Isaias 66:8 versiculonmi kaynata nin: “¿Huk punchawllapiqa nacionnintin runa nacerunmanchum? ¿Huk ratollapiqa nacionnintin runakuna wachakusqa kanmanchum? Wachakuchkaq warmi hinam Sion Moqopi llaqta nanaypi karqa. Wachakuchkaq warmi hinam chay ratollapi  wawankunata wachakurqa”, nispa. Kay nisqanpi Sion Moqopi llaqtaqa Hanaq pachapi Diospa angelninkunam. Paykunam wachakuchkaq hina hanaq pachapaq cristianokunata huñururqaku llaqtaña kanankupaq.

12. ¿Imaynatam hanaq pachapaq cristianokunaqa qawachirqaku Diospa sutinta apaq llaqta kasqankuta?

¹² Punta cristianokuna hinam, ‘Diospa munaychakusqanpaq kaqkunaqa’ Jehova Diospa testigonkuna karqaku (leey Isaias 43:1, 10, 11). Chayna kasqankutam sutillata qawachirqaku imayna kawsakusqankuwan hinaspa Diospa munaychakusqanmanta allin noticiata ‘llapallan nacionpi runakunaman’ willakusqankuwan (Mat. 24:14; Filip. 2:15). Chaywanmi millonnintin runakunata yanaparqaku Diospa chaskisqan runakuna kanankupaq (leey Daniel 12:3).

13, 14. (1) ¿Imatam tukuy hinastinmanta runakuna ruwananku Diospa chaskisqan kanankupaq? (2) ¿Imaynatam Bibliaqa willakurqa kay tiempokunapi Diospa llaqtanman achka runakuna yaykunankumanta?

¹³ Pasaq yachachikuypim qawamurqanchik huklaw nacionniyoq runakunapas Diospa chaskisqan kasqankuta. Ichaqa, Israel llaqtanman hukllawakuspankum Jehova Diosta yupaychananku karqa (1 Rey. 8:41-43). Kunan tiempopipas, tukuy hinastinmanta runakuna Diospa chaskisqan kanankupaqqa, ‘Diospa munaychakusqanpaq kaqkunamanmi’ otaq hanaq pachapaq cristianokunamanmi hukllawakunanku, chaynapi huk sonqolla Diosta yupaychanankupaq.

¹⁴ Diosmanta willakuq Isaiaswan Zacariasmi ñawpaq tiempomantaraq willakurqakuña kay tiempokunapi Diospa llaqtanman achka runakuna yaykunankumanta. Isaiasmi nirqa: “Nana-nanaq nacion runakunam hamunqaku. Hinaspam paykunaqa kaynata ninqaku: ‘Hakuchikyá risunchik Tayta Diospa orqonman, risunchikyá Jacobpa Diosninpa templonman. Paymi yachachiwasun paypaq hina kawsanapaq [. . .]. Sion Moqomantam Tayta Diospa yachachikuynin lloqsimunqa. Jerusalen llaqtamantam Tayta Diospa palabran lloqsimunqa’”, nispa (Is. 2:2, 3). Zacariasñataqmi nirqa: “Hinaptinmi Jerusalen llaqtaman rinqaku achka-achka runakuna, rinqakutaqmi hatun nacionniyoq runakunapas, chaymanqa rinqaku Llapallan Kamachiq ñoqa Tayta Diosta maskaspa favorniyta mañakunankupaqmi”, nispa. Paykunamanta rimaspanmi Zacariasqa nirqa ‘huklaw nacionniyoq hinaspa sapaq idiomakuna rimaq chunka runakuna’ kasqankuta. Paykunam hanaq pachapaq cristianokunata kaynata ninanku karqa: “Qamkunawan riytam munaniku, uyarirunikum Dios yanapasusqaykichikta”, nispa (Zac. 8:20-23).

15. ¿Imaynanpim nichwan ‘sapaq ovejakunaqa’, hanaq pachapaq cristianokunawan kuska risqankumanta?

¹⁵ ¿Imaynanpim nichwan ‘sapaq ovejakunaqa’ otaq kay Pachapi kawsanankupaq suyakuyniyoq cristianokunaqa, hanaq pachapaq cristianokunawan kuska risqankumanta? Diospa Gobiernonmanta allin noticiata kuska willakusqankuraykum (Mar. 13:10). Paykunaqa Diospa llaqtanpa partenña kaspankum hanaq pachapaq cristianokunawan kuska Jesucristopa michisqan “chulla kanchallaña” kanku (leey Juan 10:14-16).

16. ¿Imatam Jehova Diosqa ruwanqa Armagedon guerra qallaykunanpaq?

¹⁶ Enteron pachapi pantay religionkuna puchukachisqa kaptinkum, kay Pachapi gobiernokunaqa Diospa llaqtanpa contranpi hatarinqaku. Chaymi mana wañuchisqa kanapaqqa Diospa waqaychasqan kananchik. Jehova Diosmi tanteasqan tiempopi chay pasakunanpaq qallarichinqa. Hinaptinmi ‘llumpa-llumpay ñakariy punchawkunaqa’  Armagedon guerrawan tukunqa (Mat. 24:21; Ezeq. 38:2-4). Arí, Gogmi ‘achka nacionmanta huñusqa’ Diospa llaqtanta chinkachinanpaq hoqarikamunqa (Ezeq. 38:10-12). Ichaqa, chay pasakuptinmi Jehova Diosqa serviqninkunata libranqa. Chaypim, Diosqa Llapallan Kamachiq kasqanta qawachinqa hinaspa sutintapas chuyanchanqa. Paymi nin: “Chaynapim [. . .] nana-nanaq nacionkunaman qawachikusaq hinaptinmi yachanqaku [Jehova] Dios kasqayta”, nispa (Ezeq. 38:18-23).

17, 18. (1) Diospa serviqninkunata chinkarachinanpaq Satanas hoqarikamuptin, ¿imatam Jehova Diosqa serviqninkunaman ninqa? (2) ¿Imatam ruwananchik Diospa waqaychasqan kayta munaspaqa?

¹⁷ Diospa llaqtanta chinkarachinanpaq Satanas hoqarikamuptinmi, Jehova Diosqa serviqninkunata kaynata ninqa: “[Runallaykuna], rispaykichikyá cuartoykichikman yaykuychik. Punkuykichikta wichqakamuspayá chaypi pakakamuychik. Tayta Diospa piñakuynin pasarunankamayá ratollapas pakakamuychik”, nispa (Is. 26:20). Kaypi nisqaman hinam, Jehova Diosqa willawasunchik salvakunapaq ima ruwanamanta. ‘Cuartokunamanta’ Biblia rimaspanqa, yaqachusmi congregacionkunamanta rimachkan.

¹⁸ Hinaptinqa, llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi Dios waqaychawananchikta munaspaqa, reqsikunanchikmi kay Pachapi Diospa llaqtan kasqanta hinaspa congregacionkunapi rakinasqa kasqantapas. Chaynaqa, ¡amayá congregacionninchikmantaqa karunchakusunchu! Salmos qellqaq hinañayá ama iskayrayaspa kaynata nisun: “[Jehova] Dios, qampunimá kallanki runakunapa salvaqnillanqa. [Jehova] Dios, llumpaytayá bendeciy lliw qampa runaykikunataqa”, nispa (Sal. 3:8).