1, 2. 1) ¿Kʼusi kʼot ta pasel li ta Pentecostés ta sjabilal 33? 2) ¿Buchʼutik te kʼot skʼoplalik li ta achʼ jteklume? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale.)

OY KʼUSI tsots skʼoplal jel li ta Pentecostés ta sjabilal 33. Li vaʼ kʼakʼale la svaʼan jun achʼ jteklum li Jeovae: jaʼ li «Israel [...] sventa Diose» (Gál. 6:16). Sventa tstʼuj ti buchʼutik te skʼoplalik taje, la stunes xchʼul espiritu. Li ta skʼakʼalil Abrahame chichʼik toʼox sirkunsision, pe mu xa persauk xichʼik sirkunsision li viniketik ta steklumal Diose. ¿Kʼu yuʼun? Laj yalbe smelolal jtakbol Pablo kʼusi senyailik ta jujuntal ti jelelik xa li buchʼutik te skʼoplalik li ta achʼ jteklum taje. Xi laj yale: «Li mero circuncisión [yichʼojik] chcʼote jaʼ ta yut [yoʼontonik], jaʼ ta sventa svuʼel Dios» (Rom. 2:29).

² Li buchʼutik baʼyel te skʼoplalik li ta achʼ jteklum taje jaʼik jtakboletik xchiʼuk mas ta sien yajtsʼaklomtak Cristo ti te la stsob sbaik ta xchaʼkojal jpʼej na ta Jerusalene (Hech. 1:12-15). Tʼujatik ta xchʼul espiritu Dios, vaʼun jaʼ jech chʼamatik kʼuchaʼal xnichʼnab (Rom. 8:15, 16; 2 Cor. 1:21). Li kʼusi kʼot ta pasel taje jaʼ laj yakʼ ta ilel ti la xchʼam Jeova ti laj yakʼ sba ta milbil matanal li Jesuse xchiʼuk ti jaʼ xa kom ta kʼexolil li achʼ tratoe, ti jaʼ laj skʼoplal li trato la spas Jeova xchiʼuk j-israeletike (Luc. 22:20; kʼelo Hebreos 9:15). Jaʼ jech te kʼot skʼoplalik ta achʼ jteklum li yajtsʼaklomtak Cristo taje, o kʼotik ta steklumal Dios. Koltaatik  yuʼun chʼul espiritu ti akʼo xkʼopojik ta jeltos kʼopetike. Koliyal ti jeche, jaʼ yuʼun xuʼ yuʼunik te laj yalbeik judioetik xchiʼuk jyanlumetik «li cʼusitic toj labal sba tspas li Diose». Li buchʼutik laj yaʼiike talemik ta Jerusalén, te likemik tal ta sjunlej ti bu kʼalal sventainoj Roma sventa talik li ta skʼinal Pentecostese (Hech. 2:1-11).

3-5. 1) ¿Kʼusi laj yalbe judioetik li Pedro ta skʼakʼalil Pentecostese? 2) ¿Kʼuxi lik chʼiuk talel li achʼ lume?

³ Li jtakbol Pedroe jaʼ koltavan sventa teuk skʼoplalik ta achʼ lum, ta stsobobbail yajtsʼaklomtak Cristo, li judioetik xchiʼuk li buchʼutik maʼuk judioetike. Ta sjunul yoʼonton laj yal Pedro ta skʼakʼalil Pentecostés ti skʼan xchʼamik li Jesuse, ti jaʼ li vinik la smilike, ti «laj yacʼ cʼotuc [Dios] ta Cajvaltic xchiʼuc ta Jcoltavanej[e]». Xi la stakʼ Pedro kʼalal ta sjunul yoʼonton la sjakʼik kʼusi xuʼ spasike: «Suteso avoʼntonic, ichʼic voʼ ta jujunoxuc ta sbi Jesucristo, jech chaspasboxuc perdón yuʼun amulic. Jech chavichʼic li amotonique, jaʼ li Chʼul Espiritue» (Hech. 2:22, 23, 36-38). Kʼalal jaʼo laj yal mantal li Pedroe te van oxmiluk krixchanoetik kʼotik li ta Israel sventa Diose (Hech. 2:41). Ta sjunul-o yoʼonton la xcholik batel mantal li jtakboletike xchiʼuk mas xa ep krixchanoetik la xchʼamik li mantale (Hech. 6:7). Yakal chchʼi batel li achʼ lum ti jaʼ li Israel sventa Diose.

⁴ Ta mas jelavele laj yichʼ albel jsamariaetik ek li mantale, vaʼun lek kʼusi kʼot ta pasel. Jech, ep buchʼutik laj yakʼbe yichʼ voʼ li Felipee. Li jtsop jbeiltasvanej te oy ta Jerusalene la stak batel Pedro xchiʼuk Juan sventa xbat skʼelik li achʼ ermanoetike. Kʼalal kʼot li chaʼvoʼ jtakboletike «lic yacʼ scʼobic ta sba li jchʼunolajeletique, jech laj yichʼic li Chʼul Espiritue» (Hech. 8:5, 6, 14-17). Vaʼun jaʼ jech te xa skʼoplalik ta Israel sventa Dios li jsamariaetike.

⁵ Li ta sjabilal 36, li Jeovae laj to stunes Pedro sventa tstak ta ikʼel yan krixchanoetik li ta achʼ lum ti jaʼ li Israel sventa Diose. Taje jaʼo kʼalal la xcholbe mantal li jun bankilal soltaro ta Roma ti Cornelio sbie, jech kʼuchaʼal li yutsʼ yalale xchiʼuk li yamigotake (Hech. 10:22, 24, 34, 35). Xi chal li Vivliae: «Cʼalal jaʼo chloʼilaj li Pedroe, iyal tal ta stojolic Chʼul Espíritu scotol li bochʼotic [maʼuk judioetik] te tsobol chaʼibeic scʼop li Pedroe. Li israel jchʼunolajeletic ti la xchiʼinic batel li Pedroe, labal laj yaʼyic ti cʼalal laj yilic iʼacʼbatic Chʼul Espíritu ec li yanlum cristianoetic ti mu xotquinic Diose» (Hech. 10:44, 45). Li vaʼ orae, li buchʼutik maʼuk judioetik ti muʼyuk yichʼojik sirkunsisione xuʼ xa te skʼoplalik li ta Israel sventa Diose.

6, 7. ¿Kʼuxi chakʼik ta ilel li melel yajtsʼaklomtak Cristo ti jaʼik jun jteklum ta sventa li sbi Jeovae, xchiʼuk kʼu to yelan la spasik?

⁶ Kʼalal jaʼo la stsob sbaik li jtsop jbeiltasvanej ta sjabilal 49 xi laj yal li yajtsʼaklom Cristo Santiagoe: «Lek tsʼakal laj yal Simeon [Pedro] ti kʼu yelan laj yakʼ sat Dios ta sba velta ta stojolal jyanlumetik sventa te tslokʼes talel jun jteklum ta sventa li sbie» (Hech. 15:14, TNM). Li achʼ  jteklum ti chichʼbe sbi Jeovae te tsakal skʼoplal li judioetike xchiʼuk li buchʼutik maʼuke (Rom. 11:25, 26, sbavokʼal). Xi albatik yuʼun Pedro ta jelavele: «Ta voʼonee muc toʼox steclumalucoxuc li Diose, pero liʼ ta orae steclumaloxuc xa». Vaʼun xi albatik ti kʼusi skʼan spasike: «Li voʼoxuque stsʼunubaloxuc xa li bochʼo tʼujbil yuʼun Diose, batsʼi pale xa cʼotemoxuc ta stojol Dios, chʼul mucʼta lum xa cʼotemoxuc, yuʼuninojoxuc xa li Diose. Yuʼun jech acʼo apucbeic batel li cʼusitic toj lec la spas Diose, ti laj yicʼoxuc loqʼuel ta icʼal osile, ti laj yacʼoxuc ta sac osil ti toj jun yutsile» (1 Ped. 2:9, 10). Skʼan jamal xalbeik skʼoplal Jeova ta stojolal krixchanoetik xchiʼuk ti xalbeik li sbie. Skʼan tsotsuk yoʼontonik li stestigotak Diose, li Mukʼul Jpasmantal ta vinajelbalumile.

⁷ Jech kʼuchaʼal la spas ta stojolal li j-israeletik ta voʼnee, li Jeovae xi la sbiiltas li Israel sventa Diose: «Li jteclum la jliquese jaʼ sventa acʼo yalic batel jlequilal» (Is. 43:21). Li yajtsʼaklomtak Cristo taje tsots yoʼonton laj yalik batel ti jaʼ noʼox stuk melel Dios li Jeovae, ti jaʼ jecheʼ diosetik li yantik diosetik chichʼ ta mukʼ krixchanoetike (1 Tes. 1:9). Jech, laj yalbeik batel skʼoplal Jeova xchiʼuk Jesús «ta lum Jerusalén, xchiʼuc ta yosilal Judea, xchiʼuc ta Samaria banamil, xchiʼuc ta sbejel banamil» (Hech. 1:8; Col. 1:23).

8. ¿Kʼusi pʼijubtasel laj yalbe steklumal Dios ta baʼyel siglo li Pabloe?

⁸ Jun li buchʼu tsots yoʼonton ta steklumal Dios taje jaʼ li Pabloe. Yuʼun la stsak sbaik ta loʼil xchiʼuk jfilosofoetik ti chʼabal xchʼunojik Diose, tsots yoʼonton la spakbe skʼoplal Jeova ti jaʼ li Mukʼul Jpasmantal ta vinajelbalumile, «li Dios ti la spas banamil xchiʼuc scotol cʼusitic oye jaʼ yajval li vinajel banamile» (Hech. 17:18, 23-25). Xi la spʼijubtas yajtsʼaklomtak Cristo li Pablo kʼalal jutuk xaʼox skʼan xlaj li yoxibal velta xanbal ta cholmantal la spase: «Yuʼun cʼalal batemun xaʼoxe, jnaʼoj ti chtal jtiʼval oqʼuiletic ta atojolique, chtal smil li chijetique. Oy te noʼox ta xlocʼ ta atojolic li bochʼotic toj chopol cʼusi chalic sventa tsloʼlaic batel li jchʼunolajeletique» (Hech. 20:29, 30). Jaʼ onoʼox jech kʼot ta pasel. Yuʼun pʼolem xaʼox tajek jvalopatinej mantaletik li ta slajebaltik batel baʼyel sigloe (1 Juan 2:18, 19).

9. ¿Kʼusi kʼot ta pasel ta steklumal Dios kʼalal cham li jtakboletike?

⁹ Pʼol batel svalopatinel mantal kʼalal cham li jtakboletike xchiʼuk epajik batel li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Cristoe. Vinaj lek ti maʼukik li «jun jteklum ta sventa li sbie», yuʼun li yajtsʼaklom Cristo ti svalopatinojik mantale ep tajek bu stupʼojbeik sbi Jeova li ta Svivliaike. Jech xtok, tspasik kʼusitik nopem xaʼiik ti maʼuk sventa jchʼunolajeletike xchiʼuk chopol chkʼopojik ta stojol Dios ta skoj li jecheʼ chanubtasel chakʼike, li chʼul paskʼop tspasik ta alele, ti muʼyuk stukʼilalike xchiʼuk li mulivajel tspasike. Jech oxal, ta sjaylajunebal noʼox siglo ti jutuk toʼox tukʼil yajtuneltak Jeova oy liʼ ta Balumile, muʼyuk toʼox bu lek chapal kʼuchaʼal «jun jteklum ta sventa li sbie».

10, 11. 1) ¿Kʼusi chkʼot ta pasel laj yal Jesús ta sventa li lokʼolkʼop ta sventa li trigo xchiʼuk li chopol jobele? 2) ¿Kʼuxi kʼot ta pasel li lokʼolkʼop laj yal Jesús kʼalal echʼ xaʼox li 1914?

¹⁰ Li ta lokʼolkʼop laj yal ta sventa li trigo xchiʼuk li chopol jobele, laj xa onoʼox yal Jesús ti chtal ikʼal osil ta mantal ti jaʼ chakʼ li buchʼutik tsvalopatinik mantale. Laj yal ti «cʼalal jaʼo chvay scotolique» jaʼo tstsʼun chopol jobel li Diabloe, ti jaʼ te tstsʼun ti bu stsʼunoj strigo li Xnichʼon krixchanoe. Te chchʼi batel kʼalal to «ta slajebal cʼacʼal». La xchapbe smelolal ti «batsʼi trigoe jaʼ li xnichʼnab Diose», «yan li chopol jobele jaʼ li xnichʼnab pucuje». Kʼalal jaʼo slajebal li  kʼusitike, tstak talel «jtuchʼtrigoetic» yuʼun li Xnichʼon krixchanoe, jaʼ li anjeletike, sventa chchʼak lokʼel ta chopol jobel li trigoe. Vaʼun tstsobik li xnichʼnab Diose (Mat. 13:24-30, 36-43). ¿Kʼuxi kʼot ta pasel taje? Xchiʼuk ¿kʼuxi la sta yan velta steklumal ta Balumil li Jeovae?

¹¹ Lik ta 1914 li «slajebal cʼacʼal» taje. Li jabil taje kʼajomal toʼox uni jaymil oy ta Balumil li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. Kʼalal jaʼo li paskʼop ti lik li vaʼ jabile, li «xnichʼnab Diose» te toʼox chukbilik yuʼun li Mukʼta Babiloniae, li jecheʼ relijionetike. Pe koltaatik yuʼun Jeova ta 1919, jaʼ te vinaj ti jelelik tajek kʼuchaʼal li «chopol jobele», li yajtsʼaklomtak Cristo ti jecheʼ tskuy sbaike. Jech kʼuchaʼal laj yal ta albil kʼop Isaiase, tsobatik ta jun jteklum ti lek chapale. Xi chal ta Isaías 66:8: «¿Me oy bu chcʼot ta pasel ti ta anil noʼox chchapaj jun mucʼta lume? ¿Me oy bu jech ti ta ora noʼox ch-ayin yan banamile? Yan li lum Sione jaʼ to noʼox ilic li xcʼuxul xchʼute, pero ta ora noʼox ivocʼ ep yalab». Li Sión, ti jaʼ li s-organisasion Jeova ta vinajel ti jaʼ li anjeletike, vokʼ yalab xkaltik, jaʼ li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele xchiʼuk pasatik xtok ta jun lum.

12. ¿Kʼuxi yakʼojik ta ilel li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti jaʼik li jteklum ta sventa li sbi Jeovae?

¹² Jech kʼuchaʼal li baʼyel yajtsʼaklomtak Cristoe, li «xnichʼnab [Dios]» eke kʼotemik ta stestigotak Jeova (kʼelo Isaías 43:1, 10, 11). Ta skoj ti testigoetike, vinajem ta stalelalik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Cristoe xchiʼuk ti chcholik «ta sbejel banamil li Lequil Aʼyej[e]» (Mat. 24:14; Filip. 2:15). Jaʼ jech skoltaojik epal krixchanoetik —jech, ta smiyonal noʼox— sventa lekuk x-ilatik yuʼun Jeova (kʼelo Daniel 12:3).

13, 14. 1) ¿Kʼusi skʼan spasik li buchʼutik maʼukik Israel sventa Dios sventa lekuk xil Jeova ti kʼu yelan chichʼik ta mukʼe? 2) ¿Kʼuxi kak laj yal Vivlia ta sventa taje?

¹³ Kʼuchaʼal laj kiltik li ta yan xchanobil echʼe, li ta voʼneal Israele chchʼamatik yuʼun Jeova ek li jyanlumetik sventa akʼo x-ichʼat ta mukʼe, pe jaʼ to me mi chbatik ta stojolal li stʼujbil teklumale (1 Rey. 8:41-43). Jaʼ jech ek li avie, mi tskʼanik ti akʼo lekuk  xil Jeova ti kʼu yelan chichʼik ta mukʼe, li buchʼutik maʼukik Israel sventa Diose skʼan xbatik ta stojolal li steklumal Jeovae, li stestigotak tʼujbil chbatik ta vinajele, «li xnichʼnab Diose».

¹⁴ Oy chaʼvoʼ j-alkʼopetik ta voʼne ti laj yalik ti ep krixchanoetik chtalik ta stojolal steklumal Jeova li avie. Li buchʼu baʼyel xi laj yale jaʼ li j-alkʼop Isaiase: «Ep cristianoetic chtalic ta jujun lum jech chalic: ‹Laʼic, muycutic batel ta vits yuʼun li Mucʼul Diose; muycutic batel ta sna li Dios yuʼun Jacobe, yuʼun jaʼ te chijyacʼbutic quiltic li beetic yuʼune, jech chlic xanovcutic ta bicʼtal be yuʼun›, xiic. Yuʼun jaʼ te ta Sión ta xlocʼ tal li mantaletic yuʼun Mucʼul Diose; te ta Jerusalén ta xlic tal li scʼope» (Is. 2:2, 3). Li xchibal buchʼu xi laj yale jaʼ li j-alkʼop Zacariase: «Ep ta lum cristianoetic xchiʼuc ep yantic tsatsal banamil ta xtalic ta Jerusalén. Yuʼun ta saʼbeic slequilal li Mucʼul Dios ti tspas ta mantal scotol te ta vinajele». Laj yalbe skʼoplal kʼuchaʼal «lajuneb viniquetic ta jujuchop cʼop ta scotol banamil» ti tstsakbeik skʼuʼ li Israel sventa Diose xchiʼuk xi chalike: «Ta xbat jchiʼinotcutic ec, yuʼun laj caʼicutic ti te oy ta atojolic li Diose» (Zac. 8:20-23).

15. ¿Kʼuxi ti chbatik xchiʼuk Israel sventa Dios li ‹yan chijetike›?

¹⁵ Li ‹yan chijetike› te chbatik xchiʼuk li Israel sventa Diose, yuʼun koʼol chcholik batel li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose (Mar. 13:10). Kʼotik xa ta steklumal Dios xchiʼuk li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti «jun noʼox scoralil chcʼot [skotolike]», ti jaʼ jbabe yuʼunik li «lequil [jchabichije]», li Jesucristoe (kʼelo Juan 10:14-16).

16. ¿Kʼuxi chakʼbe slikeb Jeova li slajebal «tsots vocole»?

¹⁶ Kʼalal mi laj xaʼox li Mukʼta Babiloniae tsots chichʼ kontrainel li steklumal Diose. Sventa kuxul xijkome ta jkʼantik chabiel yuʼun Jeova. Ta skoj ti jaʼ te chlik-o li paskʼop yuʼun Jeova ti jaʼ li slajebal «tsots vocole» jaʼ onoʼox li buchʼu chchapan li kʼusitik chkʼotanuk ta pasele xchiʼuk jaʼ tskʼel kʼusi ora chakʼ kʼotuk ta pasel (Mat. 24:21; Ezeq. 38:2-4). Vaʼun li Gogue tstsak ta kʼop «li cristianoetic ti itsobatic loqʼuel tal ta yantic banamile» (Ezeq. 38:10-12). Pe kʼalal tstsakvan ta kʼop li Gogue jaʼ chtal spoj yajtuneltak li Jeovae, vaʼun tspas kʼop xchiʼuk li Gog xchiʼuk li soltarotake. Vaʼun tspakbe skʼoplal li mukʼul pasmantal yuʼun ta spʼejel vinajelbalumile xchiʼuk chchʼultajes li sbie. Xi chal ta jamale: «Chcacʼbe yilic cʼu xʼelan jmucʼul, cʼu xʼelan jlequil jtuqʼuil li epal cristianoetic ta yantic banamile. Jech tsnaʼic o ti vuʼun Mucʼul Diosune» (Ezeq. 38:18-23).

17, 18. 1) ¿Kʼusi chkichʼtik albel li yajtunelutik Jeova kʼalal mi la stsakutik ta kʼop li Gogue? 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik mi ta jkʼantik akʼo spojutik li Jeovae?

¹⁷ Kʼalal chlik tsakvanuk ta kʼop li Gogue, li Jeovae xi chalbe li yajtuneltake: «Jteclumal, bat ochanic ta anaic, maquic lec comel li tiʼnaetic ta apatique; nacʼo abaic mucʼta jaluc, malaic acʼo jelovuc scʼacʼal yoʼnton li Mucʼul Diose» (Is. 26:20). Li vaʼ ora ti toj tsots skʼoplale, jaʼ chalbutik Jeova kʼusi skʼan jpastik sventa xijkol. Kʼalal «anaic» xie yikʼaluk van jaʼ skʼoplal li jtsobobbailtike.

¹⁸ Jech oxal, mi ta jkʼantik akʼo spojutik Jeova li ta mukʼta tsatsal vokolile, skʼan me jnaʼtik ta melel ti oy jun steklumal ta Balumile xchiʼuk ti xchapanoj ta tsobobbailetike. Jech oxal chaʼa, ¡teuk me oyutik-o li ta jtsobobbailtike! Xuʼ xi jpʼel xkaltik jech kʼuchaʼal li jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Mucʼul Dios, voʼot noʼox xuʼ chacoltavan. Acʼbo bendición li jteclum avuʼune» (Sal. 3:8).