Apostle Paul ọkọdọhọ mbiowo esop Ephesus ete: “Ẹkpeme idem mbufo ye ofụri otuerọn̄, emi edisana spirit ekemekde mbufo ke otu mmọ nte mme esenyịn, ete ẹkpeme esop Abasi, emi enye ekedepde ke iyịp Eyen esie.” (Utom 20:28) Didie ke edisana spirit enyene ubọk ke nte ẹmekde mbiowo ye mme asan̄autom unamutom mfịn?

Akpa kan̄a, edisana spirit akanam mbon oro ẹkewetde Bible ẹwet se inamde owo odot ndidi ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom. Akpa Timothy 3:1-7 etịn̄ nsio nsio n̄kpọ 16 oro anamde owo odot ndidi ebiowo. Titus 1:5-9 ye James 3:17, 18 ẹtịn̄ mme n̄kpọ en̄wen emi ẹnamde owo odot. Akpa Timothy 3:8-10, 12, 13 etịn̄ se inamde owo odot ndidi asan̄autom unamutom. Ọyọhọ iba, mbemiso ẹdọhọde ẹmek owo ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom ye ke ini ẹyomde ndimek, ẹsibọn̄ akam ẹben̄e Jehovah spirit esie man ẹkeme ndidụn̄ọde nse m̀mê eyenete oro ẹyomde ndimek anam se N̄wed Abasi ọdọhọde ẹnam. Ọyọhọ ita, ana eyenete oro ẹyomde ndimek enyene mme edu oro Bible okotde mbun̄wụm spirit. (Gal. 5:22, 23) Ntre, spirit Abasi enyene ubọk ke ofụri se ẹnamde mbemiso ẹmekde owo ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom.

Edi mmanie ẹsimek mbiowo ye mme asan̄autom unamutom? Mbemiso idahaemi, ẹkesinọ enyịn̄ nditọete emi ẹyomde ẹmek mbiowo m̀mê mme asan̄autom unamutom ẹsọk n̄kọk itieutom. Nditọete mmọdo ke n̄kọk itieutom emi Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹkedọhọde ẹsise ẹban̄a n̄kpọ emi ẹnyun̄ ẹmek mbon oro ẹdotde. Ekem, n̄kọk itieutom ẹma ẹsiwet leta ẹdọhọ otu mbiowo ke ẹmek eyenete ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom. Otu mbiowo ẹma ẹsikot eyenete oro ẹbụp m̀mê enye ayama ndinam obufa utom oro ẹnọde enye ẹnyụn̄ ẹbụp m̀mê enyene n̄kpọ ndomokiet oro anamde enye ekere ke imọ idotke ndinam utom emi. Edieke enye mînyeneke mfịna ndomokiet, ẹma ẹsitịn̄ ẹnọ esop ke enye edidi ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom.

Ke eyo mme apostle, mme apostle ke idemmọ ẹma ẹsimek mme owo ẹnọ utom ndusụk ini, utọ nte ke ini emi mmọ ẹkemekde nditọete itiaba ẹdeme udia ẹnọ mme ebeakpa kpukpru usen. (Utom 6:1-6) Edi nditọete emi ẹma ẹdedi mbiowo mbemiso ẹkediande utom efen ẹnọ mmọ. Ntre, didie ke ẹkesimek mbiowo ye mme asan̄autom unamutom ini oro?

Okposụkedi N̄wed Abasi mînen̄ekede itịn̄ nte ẹkesimekde mme owo ini oro, mme itien̄wed mmọdo emi ẹnamde idiọn̄ọ nte ẹkesinamde emi. Paul ye Barnabas ẹkesan̄a kiet ke akpa ini oro mmọ ẹkekade  utom isụn̄utom. Ke usụn̄ unyọn̄ọ, Bible ọdọhọ ke ‘mmọ ẹma ẹmek mbiowo ke esop kiet kiet, ẹbọn̄ akam ẹnyụn̄ ẹtre udia, ẹyak mmọ ẹsịn ke ubọk Jehovah emi mmọ ẹkabarede ẹdi mme andinịm enye ke akpanikọ.’ (Utom 14:23) Ke isua ifan̄ ama ekebe, Paul ama ewet leta ọnọ Titus emi enye ekesisan̄ade kiet anam utom isụn̄utom, ete: “N̄kọkpọn̄ fi ke Crete . . . man afo ekpenen̄ede se ikwan̄ade okponyụn̄ emek mbiowo ke obio ke obio, nte n̄kọnọde fi uyo.” (Titus 1:5) Timothy n̄ko ama esisan̄a ye apostle Paul anam utom isụn̄utom. Etie nte ẹma ẹnọ enye odudu ndimek mbiowo ye mme asan̄autom unamutom. (1 Tim. 5:22) Omokụt do ke mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a ẹkesimek mbiowo ye mme asan̄autom unamutom, idịghe mme apostle ye mbiowo ke Jerusalem.

Ke ntak se ikụtde emi ke Bible, Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹnam ukpụhọde ke nte ẹsimekde mbiowo ye mme asan̄autom unamutom. Ọtọn̄ọde ke September 1, 2014, ẹmek mbiowo ye mme asan̄autom unamutom ntem: Esenyịn circuit eyetịn̄ enyịn odụn̄ọde se mbiowo esop ke circuit esie ẹwetde ẹban̄a eyenete emi ẹyomde ẹmek ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom. Ke ini enye akade ekese esop oro, enye oyodomo ndimehe ye eyenete oro ẹdọhọde ẹmek onyụn̄ asan̄a ye enye ke an̄wautom edieke enye ekemede. Ke enye ama eketie ye otu mbiowo ẹneme m̀mê eyenete oro odot, enye edimek owo ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom ke esop kiet kiet ke circuit esie. Ndimek owo ke usụn̄ emi enen̄ede ebiet se mme Christian eyo mme apostle ẹkesinamde.

Nso idi utom mbon oro ẹnyenede ubọk ke edimek mbiowo ye mme asan̄autom unamutom? Nte ẹma ẹkefọfiọk, edi utom “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ndinọ mbonufọk Abasi udia ke edikem ini. (Matt. 24:45-47) Mmọ ẹsisịn idem ẹkpep N̄wed Abasi ẹnyụn̄ ẹda se Bible etịn̄de ẹnọ ndausụn̄ ke nte ẹkpetịmde esop Abasi ke ofụri ererimbot. Ofụn emi anamde akpanikọ ẹsimek mme esenyịn circuit ye mbon Kọmiti N̄kọk Itieutom. N̄kọk itieutom ẹsin̄wam nditọete ẹnam se Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹtemede. Otu mbiowo esop kiet kiet enyene akwa utom. Ana mmọ ẹtịn̄ enyịn ẹdụn̄ọde ẹse m̀mê eyenete oro mmọ ẹyomde ndidọhọ ẹmek anam se N̄wed Abasi ọdọhọde enye anam. Esenyịn circuit enyene akamba utom n̄ko. Ana enye ọbọn̄ akam, etịn̄ enyịn odụn̄ọde se mbiowo esop ẹtịn̄de ẹban̄a nditọete oro ẹyomde ẹmek mbiowo m̀mê mme asan̄autom unamutom, ekem emek mbon oro ẹdotde.

Edieke nte ẹmekde mbiowo ye mme asan̄autom unamutom an̄wan̄ade nnyịn, iyokụt ke edisana spirit enyene ubọk ke ofụri se ẹnamde. Iyenen̄ede inịm ke nditọete oro ẹmekde ke esop ẹkeme ndida nnyịn usụn̄, iyonyụn̄ ikpono mmọ.—Heb. 13:7, 17.

Ediyarade 11:3 ọdọhọ ke ntiense iba ẹyetịn̄ prọfesi ke usen 1,260. Ufan̄ikọ en̄wen ọdọhọ ke ididuot unam ‘ayakan mmọ oyonyụn̄ owot mmọ.’ Edi ke “usen ita ye ubak” ama ebe, ke ẹyenam mmọ ẹset, ke idem ayakpa kpukpru mbon emi ẹkụtde mmọ.—Edi. 11:7, 11.

Mmanie ẹdi ntiense iba emi? Se ẹtịn̄de ke mbụk oro an̄wam nnyịn idiọn̄ọ mmọ. Akpa, ẹdọhọ ke “eto olive iba ye uwụk utuenikan̄ iba” ẹda ẹban̄a mmọ. (Edi. 11:4) Emi anam nnyịn iti uwụk utuenikan̄ ye eto olive iba ke prọfesi Zechariah. Prọfesi oro ọdọhọ ke eto olive iba oro ẹda ẹban̄a “owo iba emi ẹyetde aran emi ẹdade ẹkpere Ọbọn̄ ofụri isọn̄,” oro edi, Zerubbabel emi ekedide Andikara ye Joshua, Akwa Oku. (Zech. 4:1-3, 14) Ọyọhọ iba, Ediyarade ibuot 11 ọdọhọ ke ntiense iba oro ẹnam ukem utịben̄kpọ emi Moses ye Elijah ẹkenamde.—Men Ediyarade 11:5, 6 domo ye Numbers 16:1-7, 28-35 ye 1 Ndidem 17:1; 18:41-45.

Nso ke okụt ke Ediyarade ibuot 11 emi ebietde se idude ke n̄wed Zechariah ibuot 4? Mbụk emi kiet kiet etịn̄ aban̄a mbon emi Abasi ekeyetde aran, emi ẹkedade mme owo usụn̄ ẹnam n̄kpọ Abasi ke ini afanikọn̄. Ntre, ke ini Ediyarade ibuot 11 okosude, nditọete oro ẹyetde aran ẹkeda mme owo usụn̄ ẹnam n̄kpọ Abasi ke ini emi Obio Ubọn̄ ọkọtọn̄ọde ndikara ke heaven ke 1914. Ini oro ke mmọ ẹkesịne “ọfọn̄ ntuan̄a” ẹkwọrọ ikọ ke isua ita ye ubak.

Ke mmọ ẹma ẹkesịne ọfọn̄ ntuan̄a ẹkwọrọ ikọ ke isua ita ye ubak, prọfesi oro ọdọhọ ke ẹma ẹwot mmọ. Edi emi ikedịghe ata ata n̄kpa. Ẹkedọn̄ mmọ ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ndamban̄a usen ita ye ubak. Ini emi ẹkekọbide mmọ ikebịghike ke ẹmende ẹdomo ye ini emi mmọ ẹkekwọrọde ikọ. Mme asua mmọ ẹkekere ke imanam mmọ ẹtre utom mmọ; esịt ama enem mme asua mmọ etieti.—Edi. 11:8-10.

Edi kpa nte prọfesi oro eketịn̄de, ẹma ẹnam ntiense iba emi ẹset ke usen ita ye ubak ama ekebe. Ẹma ẹsio mmọ ke ufọk-n̄kpọkọbi, ndien Abasi ama ada Jesus Christ, Ọbọn̄ mmọ, ọnọ mbon emi ẹkesọn̄ọde ẹda akwa utom. Ke 1919, mmọ ẹma ẹsịne ke otu mbon oro ẹkemekde nte “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄” man ẹkpep ikọt Abasi Ikọ Abasi ke mme akpatre usen emi.—Matt. 24:45-47; Edi. 11:11, 12.

Ediyarade 11:1, 2 owụt ke se iketịbede emi enyene n̄kpọ ndinam ye ini emi ẹdidomode ndamban̄a temple. Malachi ibuot 3 etịn̄ n̄ko aban̄a nte ẹkade ẹkese ndamban̄a temple ẹnyụn̄ ẹnamde enye asana. (Mal. 3:1-4) Ini emi ẹkade ẹkese temple ẹnyụn̄ ẹnam enye asana ekebịghi didie? Ọkọtọn̄ọ ke 1914 esịm ntọn̄ọ ntọn̄ọ 1919. Ini emi ama esịne usen 1,260 (ọfiọn̄ 42) ye ndamban̄a usen ita ye ubak emi ẹsiakde ke Ediyarade ibuot 11.

Esịt enem nnyịn nte Jehovah akanamde san̄asan̄a ikọt esie ẹsana man ẹsịn ifịk ẹnam nti utom. (Titus 2:14) N̄ko-n̄ko, imama eti uwụtn̄kpọ emi nti ikọt Abasi oro ẹkeyetde aran ẹkenịmde. Mmọ ẹkeda ikọt Abasi usụn̄ ke ini idomo oro. Mmọ ẹdi ndamban̄a ntiense iba oro. *