Julani

Lutani pa vo ve mukati

YATULIYA MUNKHANI ZIDU ZAKALI

Mo Uneneska Ungwambiya ku Japan

Mo Uneneska Ungwambiya ku Japan

Timapepala takudaniya ŵanthu ku nkhani za chisanisani tingugaŵika ku Tokyo ndipuso mumsumba wa Osaka mwakugwiriskiya nchitu ndegi

WAKUWONERE dera munyaki wangutuwa ku United States ndipu wanguwere kwaki ku Japan nge m’mishonale pa September 6, 1926. Munthu munyaki yo wangulembesa kuti walondiyengi Chigongwi cha Alinda ndiyu wamulindizanga. Munthu mwenuyu wangwambisa kagulu ka akusambira Bayibolo mumsumba wa Kobe. Akusambira Bayibolo anguchita unganu wawu wakwamba mumsumba wenuwu pa January 2, 1927. Ku unganu wenuwu kunguza ŵanthu 36 ndipu 8 angubatizika. Uku kwenga kwamba kwamampha ukongwa. Kweni kagulu ka ŵanthu amanavi kenaka katingi kachitengi wuli kuti kawovyi ŵanthu 60 miliyoni kuti asambiri uneneska wa m’Bayibolo m’charu cha Japan?

Mu May 1927, Akusambira Bayibolo angwamba kudana ŵanthu akupambanapambana kuti akavwisiyi nkhani za m’Bayibolo. Nkhani yakwamba yinguchikambikiya ku Osaka ndipu abali anguŵika vikwangwani mumphepeti mwa misewu mumsumba wosi. Yiwu angugaŵa timapepala 3,000 ku ŵanthu akutchuka. Angugaŵa so timapepala 150,000. Angupharazga m’manyuzipepala nga ku Osaka kweniso angugaŵa timapepala 400,000 musitima za pamtunda. Pa zuŵa lo yatingi yikambikiyengi nkhani, ndegi ziŵi zingwenda mumsumba ndipu zinguponya timapepala 100,000. Ndipu ŵanthu 2,300 anguzaza mu Holu ya Osaka Asahi kuti avwisiyi nkhani ya mutu wakuti, “Ufumu Waku Chiuta Wepafupi.” Ŵanthu pafupifupi 1000 anguŵaweza chifukwa holu yinguzaza ukongwa. Nkhani yati yamala, ŵanthu akujumpha 600 angujaliya kuti amukiki mafumbu ngo ŵenga nangu. Mu myezi yapavuli paki, nkhani zinyaki za m’Bayibolo zingukambika so mumsumba wa Kyoto ndi misumba yinyaki ya kuzambwi kwa Japan.

Mu October 1927, Akusambira Bayibolo angunozga nkhani kuti zikakambiki ku Tokyo. Angugaŵiya so timapepala takudaniya ŵanthu akupambanapambana kusazgiyapu nduna yira ya boma, nthumi za boma, alongozgi avisopa kweniso ŵaraŵara ŵa asilikali. Yiwu angugwiriskiya nchitu manyuzipepala, vithuzi kweniso timapepala 710,000 ndipu ŵanthu 4,800 anguza kuzivwisiya nkhani zitatu zo zingukambika mumsumba ukulu wenuwu wa ku Japan.

AKOPOTALA APHAMPHU

Katsuo ndi Hagino Miura

Akopotala (wo sonu adanika kuti apayiniya) angugwira nchitu yikulu ukongwa yakupharazga uthenga wa Ufumu kunyumba ndi nyumba. Matsue Ishii yo wangwamba kuchita ukopotala ku Japan limoza ndi murumu waki Jizo, angupharazga m’vigaŵa vinandi nge ku Sapporo, Sendai, Tokyo, Yokohama, Nagoya, Osaka, Kyoto, Okayama ndi ku Tokushima. Ishii ndi mzichi munyaki wakukota zina laki Sakiko Tanaka, anguvwala malaya nga ku Japan kuti akakumani ndi ŵaraŵara aboma. Yumoza wa ŵaraŵara ŵenaŵa, wangupempha mabuku ngakukwana 300 ngamutu wakuti The Harp of God kweniso lakuti Deliverance kuti wakaŵiki m’malayibulare nga kujeri.

Katsuo ndi Hagin Miura angulonde mabuku ngo Ishii wanguŵapaska ndipu angwamba kusambira uneneska. Yiwu angubatizika mu 1931 ndipu angwamba kuchita ukopotala. Haruichi ndi Tane Yamada limoza ndi abali ŵawu angusambira uneneska chaka cha 1930 chechendakwani. Yamadas wangwamba kuchita ukopotala limoza ndi mwana waki Yukiko yo wanguluta kuchiteŵete pa Beteli ya ku Tokyo.

“YEHU” MUKULU NDIPUSO M’MANA

Yehu Mukulu wapinganga apayiniya 6

Mu nyengu yakuvuli, magalimotu ndi mithuthuthu venga vakudula ukongwa kweniso misewu yenga yiheni. Mwaviyo, Kazumi Minoura kweniso akopotala anyaki achinyamata agwiriskiyanga nchitu ngolu. Yiwu anguzidana zina lakuti Yehu lo angutole ku fumu ya Ayisraele yo wayendesanga ukongwa magaleta. (2 Ŵaka. 10:15, 16) Yehu weyosi mukulu wapinganga apayiniya 6. Kweniso Ofesi ya nthambi ya ku Japan yapanganga Yehu m’mana yo wapinganga ŵanthu ŵaŵi ndipu amuguzanga ndi njinga. Kiichi Iwasaki yo wagwiranga nchitu yakupanga a Yehu ŵenaŵa wangukamba kuti: “Yehu weyosi wajanga ndi hema ndipuso batire kuti ambulikiyengi.” Akopotala apharazganga uneneska m’charu chosi cha Japan ndipu atutuzanga kweniso aguzanga Ayehu mumapiri ndipuso m’malu nga chinyeti kutuwa kunkhondi kwa Hokkaido kuchifika kumwera kwa Kyushu.

Yehu M’mana wapinganga apayiniya ŵaŵi

Ikumatsu Ota yo wachitanga ukopotala wangukamba kuti: “Asani tafika mumsumba unyaki taŵikanga Yehu widu mumphepeti mwa msinji pamwenga pa malu nganyaki ngambula kanthu. Chakwamba, takumananga ndi ŵanthu amawudindu nge meya kuti tiŵagaŵiyi magazini. Pavuli paki, tagaŵiyanga nyumba ndi nyumba. Asani tamaliza chigaŵa chosi, talutanga mumsumba unyaki.”

Uneneska ungwamba ndi kagulu ka Akusambira Bayibolo 36 mumsumba wa Kobe panyengu yo anguchita unganu wawu wakwamba. (Zek. 4:10) Ivi vinguchitika pati pajumpha vyaka 5 kutuliya nyengu yeniyi. Mu 1932, akopotala 103 limoza ndi apharazgi anyaki ku Japan angugaŵiya mabuku 14,000. Mazuŵa nganu, ku Japan kwe apharazgi 220,000 ndipu apharazga m’charu chosi ndipuso m’malu ngo musanirika ŵanthu anandi.​—Yatuliya munkhani zidu zakali ku Japan.

Vithuzi vo wangujambula Kiichi Iwasaki, yo wapanganga Ayehu pa Beteli ya ku Japan